1-2. Kunti twakoonka siani musoko uli mu Tuswalo ni Mafunde 4:25? Leeta mufuano.

TONTONKANIA palua eezi mifuano itatu. Nkazi umo akotele walanguluka musita uweeme waapitile mu buikazi bwakue wakili mukaziana. Anzia kine buikazi bwakue bulimo maavia engi loonu, watwalilila kukita maka akue onse eevi kumubombela Yehova. (1 Bakor. 15:58) Kila busiku waimona kuya wali pamo ni lupua lwakue ni babibuza mu Paradiso. Unge nkazi walanguluka nangue waakisiiziwe na muntu kampanda mu kilonghaano, inzi, wapingula te kunti asiale wamubikiliile. (Bakol. 3:13) Lupua umo walanguluka bilubo byakue byaakitile, inzi, wapooza maano akue ku kusiala wali wa kisinka kutendekela loonu.​—Malum. 51:10.

² Baaba Bakristu batatu bali mu aali ki ipaleene? Bonse balanguluka bintu byaakitikile mu buikazi bwabo musita waapitile, inzi, te batwaliliile kutontonkania saana palua bebio bintu. Inzi, ‘bakentasie ku ntaanzi’ ku musita uli waiza.​—Soma Tuswalo ni Mafunde 4:25. *

3. Juu ya ki tupalile “kukentasie ku ntaanzi” ku musita uli waiza?

³ Juu ya ki ni kintu kya mana “kukentasie ku ntaanzi” ku musita uli waiza? Muntu taviinda kwenda mu kisiko kyolokele kine wakenta ku musana wakue. Enka evio, ni fwefue tetuviinda kumubombela buino Yehova kine twatwalilila kutontonkania palua bintu byaakitikile ao bitwakitile mu musita waapitile.​—Luk. 9:62.

4. Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

⁴ Mu leeli lyasi tuli kumona miteo itatu ili kuviinda kulengia tuye twatontonkania saana palua bintu byaapitile. Miteo ezio ni eezi: (1) kutona buikazi buye bwali nga kale, (2) kusuunga mbikizi, ni (3) kwimona kilubo mu nzila ipitiliile. Mu kila aali, tuli  kumona mafunde a Bibilia viali kutukwasia tekuti tupooze maano ku “bintu byaapitile,” inzi, kupooza maano ku “bintu bili ku ntaanzi.”​—Baf. 3:13.

5. Lileembo lya Tuswalo ni Mafunde 7:10 lyatusoka palua muteo ki?

⁵ Soma Kasimika 7:10. * Mona nangue ozu mulongo te ulandile nangue kibiipile kwiipuzia: “Juu ya ki nsiku ya kale yaali yaweeme?” Kulanguluka bintu biweeme ni bupe kufuma kuli Yehova. Inzi, mulongo walanda eevi: “Te kulanda nangue, ‘Juu ya ki nsiku ya kale yaali yakilile kuwaama kuliko eno?’” Mu milandu inge, muteo uli pa kupalania aali yeetu ya kale ni ya leenu, ni kupingula nangue, loonu, kila kintu kibiipile saana. Mpilibulo inge ya Bibilia ipilibuile ozo mulongo eevi: “Te kwipuzia ata kaniini, ‘Ale, juu ya ki bintu byaali byakilile kuwaama mu nsiku ya kale?’ Keekio ni kiipuzio kya kubula maano.”

6. Juu ya ki kutontonkania nangue buikazi bwetu bwali bwakilile kuwaama mu musita wa kale ni kubula mulangue? Leeta mufuano.

⁶ Juu ya ki te kintu kya mulangue kutontonkania nangue buikazi bwetu bwaali bwakilile kuwaama mu musita wa kale? Kutona buikazi bwetu buye bwali nga kale kunti kwatulengia tulangulukesie bintu biweeme byaakitikile mu buikazi bwetu. Ao kunti kwalengia tumone nangue maavia atwali nao te aali akolele. Mona mufuano wa Baisraeli. Kisia kufuma mu Misri, bila kukokola, baalabile buikazi bwabo bwaali bwakolele kooko ku Misri. Inzi, baapoozelesie maano ku byakulia biweeme bibaali balia. Baalandile eevi: “Twalanguluka saana nsabi itwali twalia mu Misri bila kulipa, kabili ni bitanga-menda, bibimbi, pwaro, bitungulu, ni bitungulu-sumu!” (Mpen. 11:5) Inzi kakiine, eba, baali balia byakulia bebio “bila kulipa”? Bila. Baisraeli baalipile mutengo ukata saana, mu ozo musita baali batitikiilue saana bali bazia mu Misri. (Kuf. 1:13, 14; 3:6-9) Anzia evio, baaizile kulaba azo maavia ni kutona ozo musita waapitile. Baasaakuile kupooza maano ku buikazi bwabo bwa kale kuliko kupooza maano ku bintu biweeme byaali  byabakitiile Yehova. Mibeele yabo yaalengiizie Yehova afiitue.​—Mpen. 11:10.

7. Ni kiki kyaamukwasiizie nkazi umo atiine muteo wa kutona buikazi buye bwali nga kale?

⁷ Kunti twatiina siani muteo wa kutona buikazi buye bwali nga kale? Tontonkania palua mufuano wakue nkazi umo waatendekele kubombela ku Beteli ya ku Brooklyn mu muaka wa 1945. Kisia miaka kampanda, waaupeene ni lupua umo waali wabomba ni weene ku Beteli, kabili baapuile miaka ingi babomba kooko bonse pamo. Inzi, mu muaka wa 1976, mulume wakue waaluele. Ozo nkazi waalandile nangue musita mulume wakue lwaainikile nangue waaluka peepi ni kufua, waamupeele masoke aweeme a kumukwasia kusipikizia buikazi wali bunke. Waamwanine eevi: “Twakiba twali ni kyupo kya nsaansa. Bengi te banaalukepo na kyupo nga keeki.” Inzi waamusokele eevi: “Teukalaba bintu biweeme bitwakikita bonse pamo, inzi te kupooza maano saana palua ozo musita. Mukupita kwa nsita bulanda bobe bwakakeepa. Te kutioka mutima ao kwiunvua bulanda. Saansamuka palua musita utwakipisia pamo twamubombela Yehova. . . . Kulanguluka ni bupe kufuma kuli Leeza.” Eba, te umwene nangue ozo musoko waali waweeme?

8. Nkazi weetu waanoonkeelemo siani mu musoko wakue mulume wakue?

⁸ Nkazi weetu waakoonkele musoko wakue mulume wakue. Waatwaliliile kumubombela Yehova wali wa kisinka mpaka musita lwaafuile wali na miaka 92. Miaka kampanda ntaanzi afue, waalandile eevi: “Musita undi nalanguluka miaka 63 yapita namubombela Yehova mu miilo ya nsita yonse, kunti nalanda nangue buikazi bwane buli ni nsaansa saana.” Juu ya ki? Waalondoluele eevi: “Kintu kili kyalengia buikazi bwetu buye bwali ni nsaansa kakiine, ni paantu tuli seemu ya lupua luweeme saana lulimo balupua ni bankazi, kabili tuli ni kiswapilo kya kwikala pamo naabo mu Paradiso, twamubombela loonse Kabumba weetu Mukulu, Leeza bunke wa kisinka, Yehova.” * Kakiine, ozo nkazi ni mufuano uweeme saana wa muntu waakentelesie ku ntaanzi ku musita uli waiza!

9. Nga vikilangiliilue mu lileembo lya Balawi 19:18, ni musita ki utuli twamona paange kyakolele kweleela?

⁹ Soma Balawi 19:18. Lingi kili kyasaangua kyakolele kweleela muzumizi neetu, kibuza utuswapiile, ao muntu wa mu lupua lwetu waatuluviizie. Kwa mufuano, nkazi umo, waasikiliilue na nkazi unge mu kilonghaano nangue waakimuiba nfalanga. Kisia, ozo nkazi waamusikiliile, waainikile nangue te weene, kabili waaile kumuloomba amweleele, inzi nkazi waatwaliliile kutontonkania palua bintu byaakitikile. Eba, waaiunvuilepo kale evio? Anzia kine tetunaisaange mu ezio aali, bengi pakati keetu baasuungilepo kale mbikizi ni kumona nangue tebaviinda kweleela.

10. Ni kiki kili kuviinda kutukwasia musita utwatendeka kwaluka ni mbikizi?

¹⁰ Ni kiki kili kutukwasia musita utwaaluka ni mbikizi? Tupalile kulanguluka nangue Yehova ali wamona kubalua kintu. Amanine kubalua kintu kili kyatupata, kubiika pamo ni musita utuli twakitilua bila nsaambu. (Baeb. 4:13) Ali waunvua ovio musita utuli twakisua. (Is. 63:9) Kabili alaile nangue wakaba kufumiapo kubalua kintu kibiipile kyaatusaangile juu ya kukitilua bila nsaambu.​—Nfy. 21:3, 4.

11. Tuli twanoonkelamo siani musita utuli twalekela kusuunga mbikizi?

¹¹ Kabili tupalile kulanguluka nangue musita utuli twalekela kusuunga mbikizi, tuli twanoonkelamo fwe beene. Olia nkazi waasikiliilue, waafikiile kwinika enka evio. Kupuako, waaviindile kulekela kusuunga mbikizi. Waainikile nangue musita utuli twaeleela bange, Yehova ali watweleela. (Mat. 6:14) Taakefiizie ao kumona nangue keelia kyakitile ozo muzumizi nakue te kyaali kilubo, inzi waasaakuile kulekela kusuunga mbikizi. Keekio kyaalengele ozo nkazi aaluke ni nsaansa, kabili waaviindile kutonta maano akue ku miilo yakue kuli Yehova.

12. Lileembo lya 1 Yoane 3:19, 20 lyatusambilizia ki?

¹² Soma 1 Yoane 3:19, 20. Fwe bonse tuli twaimona kilubo nsita kampanda. Kwa mufuano, bantu bange bali baimona kuya bali ba bilubo juu ya bintu bibaakitile ntaanzi ya kusambilila kisinka. Bange bali baimona kuya bali ba bilubo palua bintu bibaakitile kisia kubatiziiwa. Kwiunvua evio te kyeni. (Bar. 3:23) Kakiine, tuli twatona kukita bintu biweeme. Inzi, “fwe bonse lingi tuli twaluvia.” (Yak. 3:2; Bar. 7:21-23) Anzia kine tetuizi kusekelela kwiunvua kuya twali ni kilubo, kwiunvua evio kunti kwaya kwaweeme. Juu ya ki? Paantu kwiunvua ao kwimona kuya twali ni kilubo kunti kwatukinkizia twalulule lwendo lwetu ni kupingula tekuti tukabuelele mu bilubo byetu.​—Baeb. 12:12, 13.

13. Juu ya ki tupalile kutiina kwimona bilubo mu nzila ipitiliile?

¹³ Inzi, kunti kyakitika kwiunvua ao kwimona kilubo mu nzila ipitiliile​—i kulanda nangue, kutwalilila kwimona kilubo anzia kine twaalapiile ni Yehova alangiliile nangue waakitweleela. Kwiunvua kilubo mu ezio nzila kunti kwaleeta buavia. (Malum. 31:10; 38:3, 4) Pa siani? Mona mufuano wakue nkazi umo waatwaliliile kwimona kilubo palua mazaambi akue a kale. Waalandile eevi: “Naamwene nangue anzia nkite maka ane onse mu miilo yakue Yehova ni bulesie paantu paange Yehova takampususia.” Bengi pakati keetu kunti baiunvua enka evio. Ni kintu kya mana kwisuunga tekuti twingile mu muteo wa kwimona bilubo mu nzila ipitiliile. Juu ya ki? Tontonkania nsaansa ili kunvua Sataana kine watumona twalekela kumubombela Yehova, ni kooku Yehova watutonenesie!​—Palania ni 2 Bakorinto 2:5-7, 11.

14. Kunti twasininkizia siani nangue Yehova tatusuulile?

¹⁴ Inzi, kunti twaiipuzia eevi, ‘Kunti namana siani nangue Yehova tanansuule?’ Kine waiipuzia evio, keekio kilangiliile nangue Yehova  kunti wakweleela. Miaka ingi yaapitile, Lupungu Lwakue Kamwenenena lumo lwaalandile eevi: “[Kunti] twaisaanga twali mukwipuutala ni kuponena lingi mu mibeele ibiipile ingiile saana mu mibeele ya buikazi bwetu bwa kale ni kooku bila twaimanine. . . . Te kutioka mutima. Te kwipingula nangue waakikita kilubo kisiizi kweleelua. Sataana atonene utontonkanie evio. Kwiunvua bulanda ni kwifiitilua kusininkiziizie nangue teuli kule saana. Twalilila kuya waikefiizie ni kutwalilila kupepa kuli Leeza akweleele, akukwasie waluke kabili ni kampingu kaswetele ni kukukwasia tekuti ukite kyenka keelia kilubo. Endo kuli weene nga evelia muana vyali waya kuli baba wakue, anzia kine akitile lingi kyenka keelia kilubo, ni Yehova wakaba kukukwasia mu kuwaamia kwakue kusipalilue.” *

15-16. Bange baakiyunvua siani musita lubakinika nangue Yehova tanabasuule?

¹⁵ Bantu bengi bakue Yehova bali bateekiwa mutima mu kumana nangue Yehova tanabasuule. Kyakumuenako, miaka kampanda yaapitile, lupua umo waakumiiziwe ku mutima kupitila mufuano umo ulondolwelue mu maasi “Bibilia ili Yaalulula Buikazi bwa Bantu.” Mu lyasi limo, nkazi umo waalandile nangue paantu waasaakeene ni bintu bibiipile mu buikazi bwakue musita waapitile, kyaali kyakolele kwitabila nangue Yehova kunti wamutona. Waatwaliliile kwiunvua evio miaka ingi kisia kubatiziiwa. Anzia evio, musita lwaali watontonkania palua kilubula mulandu, waaluluile malanga akue. *

¹⁶ Mufuano wakue ozo nkazi waamukwasiizie siani lupua? Waaleembele eevi: “Musita lunaali mulumendo, naali ni buavia bwa kumona porno. Ni leenuko, naakimona kabili. Naakiloomba bakote bankwasie, kabili naakikita buyantanzi mukwanzia bobo buavia. Bakote baakinsininkiziizia nangue Leeza antonene kabili akebele kunkwasia. Anzia evio, mu nsita kampanda ndi naimona nangue ndi wa bule kabili nangue Yehova taviinda kuntona. Kusoma mpunda [palua ozo nkazi] kwakinkwasia kakiine. Nainika nangue, kine natendeka kutontonkania nangue Yehova taviinda kungeleela, kili nga evelia ne ali mukulanda nangue kilubula mulandu kyakue Muana wakue tekili na buviinde bwa kulengia mazaambi ane eleelue. Naakiteeta  leelio lyasi eevi ngie nalisoma ni kutontonkania kine naiunvua kabili nangue ndi wa bule.”

17. Mutumua Paulo waatiinine siani kuponena mu muteo wa kwimona kilubo mu nzila ipitiliile?

¹⁷ Ezio mifuano yatulangulusia mutumua Paulo. Ntaanzi ya kunti aaluke Mukristu, waakitile bintu kampanda bibiipile saana. Paulo waalangulukile bintu byaakitile, inzi, taatwaliliile kutontonkania palua bebio bintu. (1 Tim. 1:12-15) Waamwene kilubula mulandu nga bupe bwakue kufuma kuli Leeza. (Bag. 2:20) Pakaako, Paulo taatwaliliile kwimona kilubo mu nzila ipitiliile, kabili waapoozele maano ku kwipeela saana kuli Yehova kutendekela paapo ni kutwalilila.

18. Twasambilila ki mu leeli lyasi?

¹⁸ Twasambilila ki kupitila kutoosia miteo ilondolwelue mu leeli lyasi? (1) Kulanguluka bintu biweeme ni bupe kufuma kuli Yehova; inzi, anzia kine buikazi bwetu bwaali bwaweeme siani musita waapitile, musita uli waiza mu kyalo kya leenu, buikazi bwakaba bwakililepo kuwaama. (2) Bange kunti batukisia, inzi kine twasaakula kweleela, kunti twaviinda kupooza maano ku miilo yeetu kuli Yehova. (3) Kwimona kilubo mu nzila ipitiliile kunti kwatwanzia kumubombela Yehova twali ni nsaansa. Pakaako, nga mutumua Paulo, tupalile kuzumina nangue Yehova waakitweleela.

19. Twamana siani nangue mu kyalo kya leenu tetukaba twaiunvua ovio palua musita waapitile?

¹⁹ Tuli ni kiswapilo kya kwikala loonse. Kabili mu kyalo kya leenu kyakue Leeza, tetukalanguluka kabili bintu bya kutulengia twiunvue ovio. Palua ozo musita, Bibilia ili yalanda eevi: “Bintu bya kale tebikapita mu maano.” (Is. 65:17) Tontonkania kakaniini: Bamo pakati keetu bakota bali mukumubombela Yehova, inzi mu kyalo kya leenu, bakaaluka kabili bamisepuka. (Yob. 33:25) Pakaako, tupingule kulekela kutontonkania saana palua musita waapitile. Inzi, tupooze maano ku musita uli waiza ni kukita maka etu onse loonu eevi tukaviinde kwikala mu ozo musita!