1. Kunti twaibiikila mupaango ki uweeme musita utuli mukuya twakota?

KINE twakota, kunti twaunvua muenzo nangue te tukili ba mana kuli Yehova nga vikyali, musita utwali twakili bamisepuka. Anzia kine te tukili na maka nga alia atubanga nao musita utwali twakili bamisepuka, kunti twabombia mulangue ni bufundi butwasambiliile eevi kubakwasia bamisepuka babombiiwe mukuteania kwakue Yehova ni kwitabila miilo ingi ibali kupeelua. Mukote umo wa kilonghaano asyakotele waalandile eevi: “Musita unatendekele kunvua nangue nsikili na buviinde bwa kukita bingi nga kale, naasaansamukile paantu kwaali balupua balumendo baali baiteaniizie eevi kubomba miilo.”

2. Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

² Mu lyasi lyakipita, twakilondoluela bintu bipalile kukita bamisepuka eevi banoonkelemo mu kukita bukibuza pamo ni balupua ao bankazi bakotele. Mu leeli, lyasi tuli kulondoluela namuna mibeele nga evelia kwikeefia, kumana papeleele buviinde bwetu, kutasia, ni mibeele ya kupeelana viili kukwasia balupua ni bankazi bakotele kubombela pamo ni bamisepuka, ni keekio vikili kuleeta mpaalo mu kilonghaano kyonse.

3. Lileembo lya Bafilipi 2:3, 4, lilandile nangue muntu ekefiizie ali wakita ki, kabili keekio kunti kyamukwasia siani?

³ Balupua ni bankazi bakotele bapalile kuya baikefiizie musita ubakebele kukwasia bamisepuka. Muntu ekefiizie ali wamona bange kuya bali ba pa muulu kukila weene. (Soma Bafilipi 2:3, 4.) Bantu bakotele bali ni ezio mibeele, bali basaangua bainikile nangue kuli nzila ingi ipateene ni Maleembo ya kubombia eevi kufikilizia miilo kampanda. Pakaako, te beezi kuya baketekeele nangue kila umo ali kukita bintu mu nzila ibabanga bakitilamo beene kaako kale. (Kas. 7:10) Anzia kine bali ni  bufundi bwa mana bwa kukwasiako bamisepuka ba mu enu nsiku, bali basaangua bainikile nangue ‘bintu bya mu keenu kyalo bili mukwaluluka.’ Pakaako, bamwene nangue kili buino kwipatanisia ni aali ya leenu.​—1 Bakor. 7:31, NWT.

4. Bakangalila ba muputule bali balangilila siani mutima nga wa Balawi?

⁴ Balupua ni bankazi bakotele bekefiizie benikile nangue tebaviinda kukita bingi nga kale. Kwa mufuano, tontonkania palua bakangalila betu ba muputule. Lubali bafikia miaka 70, bali bapeelua miilo inge. Kunti bamona kyakolele kwitabila miilo inge. Baali basekelela saana kubombela balupua babo. Baali batonene saana ezio miilo ya bukangalila, kabili atasie leenu batonene saana kutwalilila ni ezio miilo. Inzi, bali bainika nangue kili buino balupua balumendo bakite ezio miilo. Bali balangilila mutima nga wa Balawi babanga balekela miilo yabo ibabanga babomba ku liema lya kupupilamo kine bafikia miaka 50. Babo balawi bakotele baali basaansamukila miilo yonse i baali babaloomba bakite. Baali babomba na mute miilo yonse ibaali babapeela kisia paapo, kabili baali bakita maka abo onse eevi kubakwasia balumendo. (Mpen. 8:25, 26) Leenu, kine kangalila waaluka na miaka 70, ali walekela kwendela bilonghaano. Anzia evio, bali bakwasia saana ni kukoselezia kilonghaano kibali basaanguamo.

5. Mufuano wakue Dan ni Katie wakusambilizia ki?

⁵ Mona mufuano wakue Dan, waapuile miaka 23 wali kangalila wa muputule. Musita Dan lwaafikizie miaka 70, weene pamo ni mukazi wakue Katie, baabalandile baaluke bapainia  bebeleele. Bali mukusekelela siani miilo yabo ya leenu? Dan walanda nangue leenu ali ni bingi bya kukita kuliko musita waapitile! Ali mukufikilizia miilo yakue mu kilonghaano, ali mukukwasia balupua eevi bafikiile kwaluka babombi bali babombela, kabili ali mukubeelezia bange eevi baviinde kusimikila mu mizi ikata ni mu buloko. Mwe balupua ni bankazi bakotele, ibe muli mu miilo ya nsita yonse ao abe, kunti mwakita bingi eevi kukwasia bange. Kunti mwakita evio siani? Sekelele aali yenu ya leenu, ibiikile mipaango ya leenu, kabili pooze maano ku beelia bimuli kuviinda kukita kuliko beelia bimusiviinda kukita.

6. Juu ya ki ni kintu kya mulangue kumana papeleele buviinde bwetu? Leeta mufuano.

⁶ Muntu amanine papeleele buviinde bwakue teezi kusaangua waswapiile kukita bintu byasiviinda kukita. (Tus Maf. 11:2) Inzi, ali wasaangua wasuungile nsaansa yakue ni kubomba na mute. Kunti twapalania muntu ekefiizie na muntu ali mukwenzia nkinga mu kapili. Ozo muntu, taviinda kwenzia nkinga mu lubilo lwenka loolia. Kulanda kisinka, ali kuya waenzia bukebuke mu kapili, inzi, watwaliliile ni lwendo. Enka evio, muntu amanine papeleele buviinde bwakue, ali wasaangua wamanine musita wa kwaluluka ao kukeefia lwendo lwakue eevi aviinde kutwalilila kuya wamubombela Yehova ni kukwasia bange.​—Baf. 4:5.

7. Ni kiki kilangiliile nangue Barzilai waali wamanine papeleele buviinde bwakue?

⁷ Tontonkania palua mufuano wakue Barzilai. Abanga wali na miaka 80, musita Likolo Daudi lwaamukupile atendeke kubombela ku musolo wakue likolo. Paantu Barzilai waali wamanine papeleele buviinde bwakue, waakeene mukupo wakue Likolo. Barzilai waali wamanine nangue taviinda kukita bingi paantu waali wasyakotele, pakaako waloombele Kimhamu abanga wali mulumendo, atwame fuasi yakue. (2 Sam. 19:35-37) Nga evelia Barzilai, balupua bakotele bali baunvua makola a kupeela bamisepuka fuasi ya kuti ni beene babombe.

8. Daudi waalangiliile siani nangue waali wamanine papeleele buviinde bwakue palua miilo ya kukuula ekalu?

⁸ Likolo Daudi ni weene, waabiikile mufuano uweeme saana wa muntu amanine papeleele buviinde bwakue. Waali watonene saana kumukuulila Yehova nsesi. Inzi, musita Yehova lwaamulandile nangue miilo ezio yakaba kupeelua mulumendo Sulemani, Daudi waaitabiziizie bupinguzi bwakue Yehova ni kukwasia kwa mutima wakue onse kuteania makuule. (1 Mil Nsi. 17:4; 22:5) Daudi taatontonkaniizie nangue weenesie i ali kuviinda kukuula buino ekalu paantu Sulemani waali wakili “mulumendo kabili bila kibeelezio.” (1 Mil Nsi. 29:1) Daudi waali wamanine nangue ekalu yakaba kukuulua kupitila mpaalo yakue Yehova, apana juu ya kuvula kwa miaka ao bufundi bwa baalia bemaniine miilo. Leenu, balupua bengi bakotele bali mukumupala Daudi kupitila kutwalilila kubomba anzia kine miilo yabo yapilibuka. Kabili bali basaangua bamanine nangue Yehova wakaba kupaala balumendo bali mukukita miilo ibaali bakita kale.

9. Lupua umo ali wabombela mu Kabungue ka ku Musambo, waalangiliile siani nangue amanine papeleele buviinde bwakue?

⁹ Mu nsiku yeetu, lupua umo ali wakuutua Shigeo waalangiliile nangue amanine papeleele buviinde bwakue. Mu 1976, musita lwabanga wali na miaka 30, waasaakuilue kubombela mu Kabungue kamo ka ku Musambo. Mu 2004, waalukile kemanina wa Kabungue ka ku Musambo. Kisia, waaizile kwinika nangue takili na maka nga alia abanga wali nao ntaanzi eevi afikilizie miilo yakue. Waapepele  palua ezio aali ni kutontonkania palua bintu biweeme bili kufumamo kine lupua akili mulumendo wakwata miilo yakue ya bukemanina. Shigeo takili kemanina wa Kabungue ka ku Musambo, inzi, atwaliliile kubomba pamo ni bange mu kaako Kabungue. Mufuano wakue Barzilai, Likolo Daudi, ni Shigeo walangilila nangue, muntu ekefiizie kabili amanine papeleele buviinde bwakue, teezi kutontonkaniasie nangue bamisepuka te bamanine bintu bingi, inzi, ali wasaangua wamanine nangue bamisepuka bali ni maka kabili nangue bali ni bintu bibamanine. Taviinda kubamona nga baluani, inzi, ali kubamona kuya bali babombi nakue.​—Tus Maf. 20:29.

10. Balupua ni bankazi bakotele bapalile kuya bali ni malanga ki palua bamisepuka?

¹⁰ Balupua ao bankazi bakotele bali bamona nangue balumendo ao bamisepuka ni bupe kufuma kuli Yehova. Kabili, bali batasia palua beelia bili byakita balumendo. Musita maka abo luali aya akeepa, babo balupua bakotele bali batasia kumona nangue balumendo bali ni maka, beteaniizie kufikilizia miilo ni kubombela kilonghaano.

11. Lileembo lya Rutu 4:13-16, lilangiliile siani nangue balupua ni bankazi bakotele, bali banoonkelamo kine baitabila kukwasiiwa na bamisepuka?

¹¹ Mu Bibilia, Naomi azimbuilue kuya wali mufuano uweeme wa muntu akotele waaitabiile kukwasiiwa na musepuka, kabili waatasiizie. Kisia mwina Naomi kufua, Naomi wamukinkiziizie Rutu muka muana wakue waafuile, abuele ku bantu ba mulupua lwakue. Inzi, Rutu waakeene kumusia Naomi, kabili waabuelele pamo nakue ku Betlehemu. Naomi waasaansamukile paantu Rutu waaile pamo nakue, kabili waaitabiile kukwasiiwa na Rutu. (Rut. 1:7, 8, 18) Kabili bintu byaalukile buino ku babo banakazi bonse babili! (Soma Rutu 4:13-16.) Balupua ni bankazi bakotele bekefiizie, bali bakonka mufuano wakue Naomi.

12. Mutumua Paulo waalangiliile siani nangue waali muntu ali watasia?

 ¹² Mutumua Paulo waatasiizie kumona balupua bamukwasia. Kwa mufuano, waabatasiizie Bakristu ba ku Filipi palua bintu bibaamutumiine. (Baf. 4:16) Waamutasiizie Timoteo paantu waamukwasiizie. (Baf. 2:19-22) Kabili Paulo waamutasiizie Leeza palua balupua baaizile kumukoselezia, musita lwaali watwalua ku Roma wakakilue. (Miil Bat. 28:15) Paulo abanga wali muntu akosele kabili waaendele ma kilometre engi wali mukusimikila ni kwendela bilonghaano eevi kubikoselezia. Inzi, waali waikefiizie kabili waaitabiile kukwasiiwa na balupua ni bankazi bakue.

13. Balupua ni bankazi bakotele kunti balangilila siani nangue bali mukutasia palua balupua balumendo?

¹³ Mwe balupua ni bankazi, kunti mwalangilila nangue muli mwatasia palua balumendo bali mu kilonghaano kyenu mu nzila ingi. Kwa mufuano, kine bakebele kukukwasia eevi bakutwale ku fuasi kampanda, kukukwasia kusita bintu kampanda, ao kukukebela bintu binge bya mana, itabila. Mona kukwasiiwa kooko kuya kwalangiliile ntono yakue Yehova. Kabili kine mwakita evio kunti mwaaluka babibuza ba peepi pamo ni baalia bali bamikwasia. Lyonse, langilila nangue uli waemena buyantanzi bwa kimupasi bwa babibuza bobe bamisepuka, kabili babuile nangue uli ni nsaansa kakiine kumona balumendo bakita bingi mu kilonghaano. Kabili uye waiteaniizie kupisia musita wababuila bintu biwasaakeene nabio mu buikazi. Kine wakita evio, uli kwilangilila ‘kuba wali muntu ali wasantila’ Yehova paantu weene abakuliile bamisepuka mu kilonghaano.​—Bakol. 3:15; Yoan. 6:44; 1 Bat. 5:18.

14. Likolo Daudi waalangiliile siani nangue wali wapaana?

¹⁴ Mufuano wakue Likolo Daudi watukwasia kumona mibeele inge ya mana saana ipalile kulangililua na balupua ni bankazi bakotele. Mibeele ezio i elia ya kupaana. Daudi waafumiizie nfalanga ingi saana ni bintu binge bya mutengo kufuma pa bunoonsi bwakue muine eevi kukwasia makuule a ekalu. (1 Mil Nsi. 22:11-16; 29:3, 4) Waakitile evio anzia kine ku mpela yakue, bantu baali bakuiza kuikuuta ezio ekalu mu liina lyakue Sulemani. Kine te tukili na maka a kubombako miilo ya kukuula bikuulua bya mu kuteania kwakue Yehova, kunti twakwasia azo makuule kupitila kufumia bulongio, kukoonkana ni buviinde bwetu. Kabili kunti twabapeelako bamisepuka bufundi bwetu butwapatile mu miaka yaapitile, musita utwali mu ezio miilo.

15. Mutumua Paulo waamupeele Timoteo bupe ki bwa mana?

¹⁵ Tontonkania palua mufuano utwasiliilue na mutumua Paulo palua mibeele ya kupeelana. Waamukupile Timoteo eevi abombe nakue mu miilo ya bumisionere, kabili wamupeele ozo mulumendo bila butani bufundi bwakue bwa kusimikila ni kusambilizia. (Miil Bat. 16:1-3) Paulo waamubeeleziziie Timoteo aye waali kasimika kabili kasambilizia apalile wa mpunda iweeme. (1 Bakor. 4:17) Timoteo ni weene waabombiizie bufundi bwakue Paulo eevi kubeelezia bange.

16. Juu ya ki Shigeo waabeeleziizieko bange?

¹⁶ Balupua bakotele te beezi kunvua muenzo wa kubeelezia balumendo eevi bakite miilo ibaali bakita beene mu kilonghaano juu ya kutontonkania nangue kunti bapokua miilo yabo. Kwa mufuano, Shigeo utwazimbulanga ntaanzi, waapuile miaka ingi wali mukubeelezia balupua balumendo ba mu Kabungue ka ku Musambo. Waakitile evio juu akwasie miilo ya Bukolo mu kyalo kyabo. Pakaako, musita luwaafikile, lupua waali wabeeleziiziwe buino, waakwete fuasi yakue ya bukemanina.  Shigeo tasyapuile miaka ikilile pa 45 wali mukubomba mu Kabungue ka ku Musambo, kabili atwaliliile kubombia bufundi bwakue eevi kukwasia balupua balumendo. Balupua bali nga Shigeo ni mpaalo kakiine ku bantu bakue Leeza!

17. Kukoonkana ni lifunde lili mu Luka 6:38, bakote kunti babapeela ki bange?

¹⁷ Mwe balupua ni bankazi bakotele, muli busininkizio bulangiliile nangue kumubombela Yehova na kiketekelo ni bukisinka, i nzila ya buikazi ikilile kuwaama. Mufuano weenu watusambilizia nangue ni kintu kya mana saana kusambilila mafunde a mu Bibilia ni kuabombia mu buikazi bwetu. Kupitila kwimwena mwe beene, mumanine bintu byali byakitika musita wa kale. Mwe balupua ni bankazi batonua bakotele baakibatiziiwa leenu, kunti mwakwasiako bange mu nzila ingi. Kunti mwababuila kufikiila kumumana Yehova vikwakikwasia eevi mwaluke ni nsaansa mu musita wa bukote bwenu. Bamisepuka kunti batona saana kunvua bintu bimwaimweneene mu buikazi, ni masomo amwakisambilila. Kine ‘mwapaana’ masomo amwakisambilila mu buikazi bwenu eevi kubeelezia bange, Yehova wakaba kumipaala saana.​—Soma Luka 6:38.

18. Balupua ni bankazi bakotele pamo ni bamisepuka, kunti bakwasiana siani?

¹⁸ Kine mwe balupua ni bankazi bakotele mwapalamana pamo ni bamisepuka mwakaba kuya mwakwasiana. (Bar. 1:12) Kila umo ali ni kintu kya mana kisikwete unge. Balupua ni bankazi bakotele, bali ni mulangue ni kibeelezio kibaapatile mu kupita kwa miaka. Bamisepuka beene bali ni maka. Musita bamisepuka pamo ni balupua ni bankazi bakotele lubali babombela pamo nga babibuza, keekio kili kyamulumbania Baba weetu wantono ali ku muulu, kabili bali baaluka mpaalo ku bonse mu kilonghaano.