1. Ni kiki kili kyatukwasia kutwalilila kumupupa Yehova ata sie kine twaisanga mu maavia a kupingua ni kukyuziiwa?

 BIBILIA ili yakuuta nsiku itwikeele nangue, “musita waviizie sana.” (2 Tim. 3:1) Kukila pa maavia ali apata kila muntu mu kenu kyalo, fwe bantu bakue Yehova tuli mukusaakaana kabili na maavia a kupingua ni kukyuziiwa. Ni kiki kili kyatukwasia kutwalilila kumupupa Yehova ata sie kine twaisanga mu azo maavia? Nsambu imo ikata ni ezi: Tuli twaimwena vyali watukwasia, kabili tumanine nangue wene ni “Leeza akosele.”—Yer. 10:10; 2 Tim. 1:12.

2. Ni kiki kitumanine pa lwakue Yehova kelia kili kyatupeela maka?

² Yehova ali wamona kila bwavia butuli twapata, kabili lyonse ali watona kutukwasia. (2 Mil Nsi. 16:9; Malum. 23:4) Kine twamumona kuya wali Leeza akosele, kekio kunti kyatukwasia kuvinda kusipikizia kila bwavia butuli kupata. Mona Likolo Daudi vyaaimweneene kekio kuya kyali kya kisinka.

3. Daudi waali wakeba kulanda ki musita lwaalandile nangue “Yehova akosele”?

³ Daudi waali wamumanine Yehova, kabili waali wamuswapiile. Musita lwaali wakumbiziiziwe na balwani bakue, kubiika mukati ni Likolo Sauli, Daudi waapepele kuli Yehova evi amukwasie. (Malum. 18:6) Kisia Leeza kwasuka lipepo lyakue ni kumupususia, Daudi waalandile evi: “Yehova akosele!” (Malum. 18:46) Daudi lwaalandile evio, taali wakeba kulangilila sie nangue Leeza kwali. Referansi imo ili yalanda nangue, mu ezio milandu Daudi waali wasumba ao kutonta nangue Yehova wene ni Leeza wa kisinka, olia ali wabakwasia babombi bakue lyonse. Daudi waainikile nangue Leeza wakue waali wamwene belia byaali byamupata, kabili waali watonene kumukwasia. Kekio kyaamusonseziizie Daudi atwalilile kumubombela Yehova ni kumutasia.—Malum. 18:28, 29, 49.

4. Kunti twanonkelamo syani kine tumumwene Yehova kuya wali Leeza akosele?

⁴ Kuya twasininkiziizie nangue Yehova ni Leeza akosele, kunti  kwatukwasia tumubombele kwa mute. Kabili, tuli kuya twali ni maka a kusipikizia maavia ni kusonseziiwa kutwalilila kumubombela wene kwa mute. Kukila pa kako, tuli kuya twapingwile kusyala twali pepi ni Yehova.

LEEZA OLIA AKOSELE WAKABA KUKUPEELA MAKA

5. Ni kiki kili kuvinda kutupeela maka kine twasaakaana ni maavia? (Bafilipi 4:13)

⁵ Twakaba kuvinda kusipikizia kila bwavia, buye bwali bukata ao bunini, kine twalanguluka nangue Yehova akosele, kabili nangue lyonse ali wasangua ni buvinde bwa kutukwasia. Wene, kunti watukwasia mu kila bwavia, pantu te kuli bwavia bumupitile wene maka. Wene i wa Maka Onse, kabili kunti watupeela maka a kutukwasia kusipikizia. (Soma Bafilipi 4:13.) Pa kako, tuli ni nsambu yonse, ya kulwisia maavia bila mwenzo. Kumona Yehova vyali watukwasia mu maavia anini, kuli kutusininkiziizia nangue wene wakaba kutukwasia ni mu maavia akata.

6. Ni bintu ki byaaimweneene Daudi, belia byaalengiizie akile kumuswapila Yehova?

⁶ Mona bintu bibili byaaimweneene Daudi belia byaalengiizie akile kumuswapila Yehova. Musita Daudi lwabanga wali musungi, wakili sie mulumendo, kimbui ni nkalamu byaaizile, kila kinama pa lwakue, kutwama mukooko umo kufuma pa mikooko yakue baba wakue. Mu ezio nghendo yonse ibili, Daudi waalangiliile kusipa ni kuya kupususia mikooko kufuma ku bebio binama. Inzi, Daudi taatontonkaniizie nangue waakitile bebio bintu ku maka akue mwine. Waali wainikile nangue Yehova i waamupeele maka a kukita bebio bintu. (1 Sam. 17:34-37) Daudi taalabile ata kanini bebio bintu byaaimweneene. Kupitila kutontonkania palua bebio bintu, waakilile kuswapila nangue Leeza olia akosele wakaba kumukwasia ni mu musita uli waiza.

7. Daudi waapozele mano kuki, kabili juu ya ki kekio kyaalengiizie amuvinde Goliati?

⁷ Kisia musita, Daudi lwaali wakili sie mulumendo, tanafikie myaka 20, waaile kwendela ku nkambi ya ba soda Baisraeli. Waasangile ba soda baunvwile mwenzo pantu Mufilisti umo, olia waali watuulukile, liina lyakue Goliati, waaizile “kusokozia kisepe kya ba soda Baisraeli.” (1 Sam. 17:10, 11) Ba soda Baisraeli baaunvwile mwenzo pantu baapozele sana mano ku kutuuluka kwakue Goliati ni ku milandu yakue ya kubasokozia. (1 Sam. 17:24, 25) Inzi, Daudi wene waapozele mano ku kintu kinge. Daudi waainikile nangue musita Goliati lwali wasokozia kisepe kya ba soda Baisraeli, abanga wamutuka “Leeza akosele.” (1 Sam. 17:26) Daudi abanga wamubiikile Yehova pa ntanzi mu mano akue. Daudi wali waswapiile nangue Leeza, olia waamukwasiizie musita lwabanga wali musungi wa nama, wakaba kumukwasia ni mu ezio aali. Pantu waali waswapiile sana nangue Leeza wakaba kumukwasia, Daudi waaile kulwana ni Goliati, kabili waamuvindile!—1 Sam. 17:45-51.

8. Ni kiki kili kutukwasia kukila kuswapila nangue Yehova wakaba kutukwasia kine twasaakaana ni maavia? (Mona ni foto.)

⁸ Ni fwefue kunti twavinda kulwisia maavia atuli twapata kine twalanguluka nangue Leeza olia akosele atonene kutukwasia. (Malum. 118:6) Kunti twakila kuswapila nangue Yehova wakaba kutukwasia kine twatontonkania palua bintu belia byaakitukitila mu musita waakipita. Soma mpunda ya Bibilia elia ili kukulangulusia Yehova vyaabapususiizie bantu bakue baalia babanga bamupupa. (Is. 37:17, 33-37) Soma ni kumona mpunda mu kitente kyetu kya Enternete kya jw.org, elia ilangiliile Yehova vyali wabakwasia ba lupua ni ba nkazi ba mu nsiku yetu. Kukila pa kako, languluka Yehova vyaakikukwasia mu nsita paleepale. Pange wewe umwene nangue Yehova tanakukitile  kintu kya kupapia kelia kipaleene ni kumupususia muntu kufuma ku nkalamu ao kimbui. Inzi kisinka ni keki: Yehova waakikita kale bintu bingi juu yobe mu bwikazi bobe! Yehova waakukulile evi waluke rafiki wakue. (Yoan. 6:44) Ata sie lonu, wene ali mukukukwasia. Kekio, i kilengiizie wewe uye watwaliliile kumubombela. Wamona syani kine wamulomba akukwasie kulanguluka musita lwaasukile mapepo obe, lwaakukwasiizie pa musita wenka uwaali wakabiile kukwasiiwa, ao lwaakukwasiizie musita luubanga wali mu bwavia? Kutontonkania palua bebio bintu, kwakaba kukukwasia kukila kuswapila nangue Yehova wakaba kutwalilila kukukwasia.

9. Ni kiki kitupalile kulanguluka kine tuli mukusaakaana ni maavia? (Tuswalo ni Mafunde 27:11)

⁹ Kine twamumona Yehova kuya wali muntu akosele, kekio kyakaba kutulengia tumone maavia etu mu nzila ipalile. Kine twasaakaana ni maavia, tupalile kupoza mano ku kintu kya mana sana. Kibanda waalangiliile nangue kine twasaakaana ni maavia twakaba kumusia Yehova. Pa kako, belia bituli twakita musita utuli twasaakaana ni maavia bili byamukumia ni Yehova. (Yob. 1:10, 11; soma Tuswalo ni Mafunde 27:11.) Inzi, musita utuli twatwalilila kuya twali ba kisinka kuli Yehova lutuli mu maavia, tuli twalangilila nangue tumutonene Yehova, kabili nangue Kibanda ni wa bufi. Uli mukupingua na buteeko, ao uli mukulwisia maavia a kupata nfalanga, kupingua mu miilo ya kusimikila, ao uli mukulwisia bwavia bunge? Kine i evio, languluka nangue ezio aali yakupeela fwasi ya kusansamusia mutima wakue Yehova. Kabili upalile kulanguluka nangue, wene tavinda kukulekelela ata kanini evi upate maavia alia apitile buvinde bobe. (1 Bakor. 10:13) Wene wakaba kukupeela maka a kukukwasia kusipikizia.

LEEZA OLIA AKOSELE WAKABA KUKUPAALA

10. Leeza olia akosele wakaba kubakitila ki baalia bali bamupupa?

¹⁰ Lyonse, Yehova ali wabapaala baalia bali bamupupa. (Baeb. 11:6) Ali watupeela mutende ni kutukwasia tuye twarizikile lonu. Kabili, wakaba kutupeela bukose bwa lonse mu musita  uli waiza. Kunti twamuswapila Yehova, twasininkiziizie nangue atonene kutupeela mpaalo, kabili ali ni buvinde bwa kukita evio. Kukila pa kako, kuya twasininkiziizie evio, kuli kwatusonsezia kutwalilila kuya twali ni bingi bya kukita mu lupupo lwetu, nga evelia vyaakitile babombi ba kisinka bakue Leeza ba mu nsita ya kale. Evio, i vyaakitile ni Timoteo.—Baeb. 6:10-12.

11. Juu ya ki Timoteo waabombele kwa mute mu kilonghaano? (1 Timoteo 4:10)

¹¹ Soma 1 Timoteo 4:10. Timoteo waamuswapiile Leeza olia akosele. Kekio i kyaalengele abombe sana kwa mute pa lwakue Yehova ni palua bantu bange. Timoteo waakitile ki? Mutumua Paulo waamukinkiziizie akite buyantanzi mu kusambilizia ni mu kulanda ntanzi ya bantu. Timoteo waali wapalile kubabiikila mufuano uweme Bakristu nakue, balumendo ni bakulu. Kabili waapeelue miilo paleepale ikolele, elia yaali yabiikile mukati kubapeela masoke afinine baalia baali bapalile kupeelua masoke. Inzi, waali wapalile kukita evio mu nzila ya ntono. (1 Tim. 4:11-16; 2 Tim. 4:1-5) Nsita inge, bange te baali bamona miilo yaali yabomba Timoteo ao kutasia palua belia byabanga wakita. Anzia evio, wene waali wasininkiziizie nangue Yehova wakaba kumupaala.—Bar. 2:6, 7.

12. Juu ya ki bakote bali batwalilila kubomba kwa mute mu kilonghaano? (Mona ni foto.)

¹² Lonu bakote, ni bene bapalile kuya basininkiziizie nangue Yehova amwene miilo iweme ibali babomba, kabili aimwene kuya yali ya mana. Kukila pa miilo ibali babomba ya kusunga, kusambilizia ni kusimikila, bakote bengi bali bakwasia ni mu miilo ya kukuula ni ya kukwasia baalia basanzilue. Bakote bange, bali babomba mu Bikundi bya Kupempula Balwele ao mu Tubungue Tuli Twabombela Pamo ni Opitali. Bakote baalia bali baipeela mu ezio miilo, bali basangua bainikile nangue kilonghaano ni kyakue Yehova, te kya muntu. Kekio i kili kyalengia baye babomba kwa mute miilo ibali bapeelua mu kilonghaano. Kabili, bali basangua baswapiile nangue Leeza wakaba kubapaala palua miilo ibali babomba.—Bakol. 3:23, 24.

13. Yehova ali waiunvua syani palua bintu bituli twamukitila?

 ¹³ Te bantu bonse bali baaluka bakote mu kilonghaano. Inzi, fwe bonse tuli ni kintu kya kumupeela Yehova. Leeza wetu ali wasekelela sana musita utuli twamubombela kwa maka etu onse. Ali wamona bulongio butuli twafumia, evi kukwasia miilo ya kyalo kyonse, ata sie kine te tuli na buvinde bwa kufumia bulongio bwingi. Yehova ali wasekelela musita lwali watumona twaikwinda kulwisia mwenzo wetu ni kulendula kuboko evi twasukepo mu kulonghaana. Kabili, ali wasekelela musita lwali watumona twabeleela baalia bali batuluvia. Ata sie kine wewe umwene nangue te uli na buvinde bwa kumukitila Yehova bintu bingi, uye waswapiile nangue wene ali wamona belia byuli ni buvinde bwa kukita. Akutonene palua bebio byuli wakita, kabili wakaba kukupaala.—Luk. 21:1-4.

TWALILILA KUYA WALI PEPI NI LEEZA AKOSELE

14. Kuya twali ni burafiki bwa pepi pamo ni Yehova kuli kwatukwasia syani kusyala twali ba kisinka kuli wene? (Mona ni foto.)

¹⁴ Kine tuli ni burafiki bwa pepi pamo ni Yehova, tuli kumona kyaleengele kusyala twali ba kisinka kuli wene. Yosefu waamwene kekio kuya kyali kya kisinka. Waakeene sana kukita bupungue. Waali wainikile nangue Yehova wali wamwene belia byaali wakita, kabili taali watonene kumulengia Leeza afipue. (Kut. 39:9) Evi tuvinde kwaluka ni burafiki bwa pepi pamo ni Yehova, tupalile kuya twali ni musita wa kupepa kuli wene ni kusambilila Mulandu wakue. Kine twakita evio, burafiki bwetu pamo nakue bwakaba kuluma. Nga evelia vyaakitile Yosefu, ni fwefue kine twaaluka ni burafiki bwa pepi pamo ni Yehova, tetukaba kutona kukita bintu bya kumukisia Wene.—Yak. 4:8.

15. Ni lisomo ki litwasambilila kupitila bintu byaabafikiile Baisraeli mu kaseeba? (Baebrania 3:12)

¹⁵ Baalia bali balaba nangue Yehova, wene ni Leeza akosele, kunti bamusia sie lubilo. Mona vyaakitile Baisraeli musita ubabanga bali mu kaseeba. Baali bamanine nangue Yehova kwali, inzi baabambile kutwisika nangue takaba kubapeela bintu bibakabiile. Kabili baatendekele kwipuzia evi: “Kubaako, Yehova ali pakati ketu ao abe?” (Kuf. 17:​2, 7) Kekio kyaalengiizie bamusangukile  Leeza. Kakiine, te tutonene kupala mufuano wabo ubipile.—Soma Baebrania 3:12.

16. Kiketekelo kyetu kunti kyaeziiwa mu nzila ki?

¹⁶ Bantu ba mu kenu kyalo, bali batulengia tumone kyakolele kukita burafiki bwa pepi pamo ni Yehova. Bengi bali bakaana kwitabila nangue Leeza kwali. Lingi, baalia bali bapuulula belia bilombele Leeza, bali bamoneka nga evelia bali ni bwikazi buweme. Kine twafikiila kumona evio, kiketekelo kyetu kunti kyaeziiwa. Ata sie kine tuzumiine nangue Leeza kwali, pange kunti twatendeka kutwisika nangue takaba kutukwasia. Mu kipindi kimo, kalemba wa Malumbo a 73, ni wene waatendekele kutontonkania enka evio. Waamwene bantu baali waikeele nabo bapuulula Sheria yakue Leeza, inzi kuya bali ni bwikazi bwa nsansa. Kekio, kyaalengiizie abambe kutwisika nangue pange kumubombela Leeza te kwa mana.—Malum. 73:11-13.

17. Ni kiki kyakaba kutukwasia kutwalilila kuya twali ni burafiki bwa pepi pamo ni Yehova?

¹⁷ Ni kiki kyaamukwasiizie kalemba wa Malumbo afikiile kwalulula mawazo akue? Waatontonkaniizie palua bintu byakabapata baalia bonse bali balekela kumuswapila Yehova. (Malum. 73:18, 19, 27) Kabili, waatontonkaniizie faida ili yafuma mu kumubombela Leeza. (Malum. 73:24) Ni fwefue, kunti twatontonkania palua mpaalo yonse ituli twapeelua na Yehova. Kabili tontonkania vyaasiile kwaluka bwikazi bwetu kabenge tetwizi kumubombela Yehova. Kine twalanguluka juu ya ki ni kintu kya mana kumubombela Yehova, kekio kyakaba kutukwasia kutwalilila kuya twali ba kisinka kuli wene. Kabili kunti twalanda nga vyaalandile kalemba wa Malumbo, nangue: “Pa lwane, kumupalama Leeza kuli bwino kuli nene.”—Malum. 73:28.

18. Juu ya ki te tupalile kutiina palua musita uli waiza?

¹⁸ Kunti twavinda kulwisia bwavia bonse butuli kusaakaana nabo mu enu nsiku ya mpelezio, pantu tuli “twamubombela Leeza akosele ni wa kiine.” (1 Bat. 1:9) Leeza wetu, wene ni muntu aliko kakiine, olia ali wabakwasia baalia bali bamupupa wene. Mu nsita ya kale, wene waailangiliile nangue abanga wali pamo ni babombi bakue, kabili ali pamo ni fwefue mpaka lonu. Lenu sie, twakaba kwingila mu lyemo likata sana, lelia lisinakitike pa kyalo. Inzi, tetukaba kuya twali bunke. Yehova wakaba kuya wali pamo netu. (Is. 41:10) Kansi fwe bonse, tuye twasininkiziizie nangue: ‘Mulopue i mukwasi wetu, te tukaba kutiina kantu.’—Baeb. 13:5, 6.