Skip to content

Skip to table of contents

LYASI LYA KUSAMBILILA LYA 30

LWIMBO 36 Tusunge Mutima Wetu

Kunti Twasambilila Masomo ki a Mana ku ba Makolo ba Israeli?

Kunti Twasambilila Masomo ki a Mana ku ba Makolo ba Israeli?

“Kabili mwakaba kumona kupusana kuli pakati ka muntu wa nsambu ni muntu mubifi, pakati ka muntu ali wamubombela Leeza ni olia asizi kumubombela wene.”MAL. 3:18.

KIKATA KIINE

Tuli kusambilila Yehova vyabanga wabamona ba Makolo ba mu Israeli. Kekio kili kutukwasia kumana bwino bintu bitupalile kukita evi tumusansamusie.

1-2. Bibilia ili yalanda ki palua ba makolo bamo ba mu Israeli?

 BIBILIA ili yalanda palua balalume bakilile pa 40 baalia babanga bali ba makolo ba mu Israeli. a Kabili, ili yalanda palua bintu paleepale bya mana byaakitile bamo pakati kabo. Kwa mufuano, nsita inge ba makolo baali bakita bintu bibipile ata sie kine babanga baweme. Tulandile pa lwakue Likolo aweme Daudi. Yehova waalandile evi: “Mubombi wane Daudi . . . waankonkele kwa mutima wakue onse, waali wakita sie bintu biweme pa menso ane.” (1 Mak. 14:8) Anzia evio, Daudi waakitile bukambue pamo ni mwanakazi opilue, kabili waakwete mipango evi mulume wakue epaiwe ku vita.—2 Sam. 11:4, 14, 15.

2 Kabili, Bibilia ili yalanda palua ba makolo bange baakitile bintu biweme, inzi bila kutwalilila kuya bali ba kisinka kuli Yehova. Kwa mufuano, tulandile pa lwakue Rehoboamu. Kukonkana ni kumona kwakue Yehova, Rehoboamu “waakitile bintu bibipile.” (2 Mil Nsi. 12:14) Anzia evio, waakitile ni bintu biweme. Kwa mufuano, musita Yehova lwaamulandile Rehoboamu te kunti alwane na ma kabila likumi a Israeli, kabili nangue abalekele besaakwile likolo unge, wene waanakiile. Kabili, pantu waalumiizie mizi yakue, kekio kyaaletele faida ku ntundu yakue.—1 Mak. 12:21-24; 2 Mil Nsi. 11:5-12.

3. Tupalile kupata kyasuko kya kipuzio ki, kabili tuli kumona ki mu leli lyasi?

3 Ni kintu kya mana tupate kyasuko kya keki kipuzio: Pantu ba makolo ba mu Israeli babanga baakita bintu biweme ni bibipile, eba, Yehova abanga wapingula syani nangue likolo umo abanga wali wa kisinka ao abe? Kyasuko kya kekio kipuzio kili kutukwasia tumane bwino bintu bitupalile kukita evi tumusansamusie Yehova. Tuli kumona bintu bitatu bibanga byatoosia Yehova mu ba makolo ba Israeli evi apingule nangue likolo umo ni wa kisinka ao abe. Kya kwanza: kine likolo abanga wamutonene kwa mutima wakue onse ao abe. Kya bubili, kine likolo abanga walapila kakiine ao abe kisia kukita lizambi. Kya butatu, kine likolo abanga watwalilila kumupupa mu nzila ipalile ao abe.

BAALI BAMUTONENE YEHOVA KWA MUTIMA WABO ONSE

4. Ba makolo ba kisinka ni basili ba kisinka baali bapusene syani?

4 Ba makolo baalia baali bamusansamusia Yehova babanga bamupupa kwa mutima wabo onse. b Kwa mufuano, likolo aweme Yehoshafati “waamukebele Yehova na mutima wakue onse.” (2 Mil Nsi. 22:9) Kabili, Bibilia ili yalanda evi pa lwakue Yosia: “Ntanzi yakue, te kwali likolo waali nga wene, olia waamubweleele Yehova na mutima wakue onse.” (2 Mak. 23:25) Ale tulande ki pa lwakue Sulemani, olia waakitile bintu bibipile ku myaka yakue ya mwinsio ya kuteeka? Bibilia yalanda evi: “Mutima wakue te waali wapwililikile.” (1 Mak. 11:4) Kupwako, Bibilia yalanda evi pa lwakue likolo Abiyamu, olia asibanga wali wa kisinka: “Mutima wakue te wali wapwililikile kuli Yehova.”—1 Mak. 15:3.

5. Londolola mana ya kumubombela Yehova kwa mutima onse.

5 Eba, kansi kumubombela Yehova kwa mutima onse kuli na mana ki? Muntu olia ali wamubombela Yehova kwa mutima onse, tezi kumubombela wene pantu sie amanine nangue i vyapalile kukita. Inzi, ali wamubombela pantu amutonene kabili pantu ali wamukindika. Kukila pa kako, ali watwalilila kumutona sana Yehova ni kumukindika mu bwikazi bwakue bonse.

6. Kunti twakita syani evi tutwalilile kumubombela Yehova kwa mutima wetu onse? (Tuswalo ni Mafunde 4:23; Mateo 5:29, 30)

6 Ale kunti twapala syani ba makolo ba kisinka baalia baatwaliliile kumutona Yehova kwa mutima wabo onse? Te tupalile kukita kintu kyokyonse kelia kili kulengia te kunti tumutone sana Yehova. Kwa mufuano, tupalile kwilabukila palua bintu bituli twamona ao kukita mu nsita ya kwisansamusia. Kabili, tupalile kusaakula ba rafiki baweme evi te kunti tutendeke kutontonkania nangue makuta i kintu kya mana sana mu bwikazi. Kine twainika nangue bintu bimo bili mukulengia te kunti tumutone sana Yehova, penka palia, tupalile kubombelapo.—Soma Tuswalo ni Mafunde 4:23; Mateo 5:29, 30.

7. Juu ya ki te tupalile kukita kintu kyokyonse kelia kili kulengia te kunti tumutone sana Yehova? Londolola.

7 Te tupalile kulekelela mutima wetu ukasanike. Kine te twilabukiile, kunti twaibepa nangue pantu tuli mukukita bintu bingi bya kimupasi, manake bintu bibipile tebitukita kantu. Kwa mufuano, tontonkania uli mukupyanga mu nsesi yobe, inzi wizwile ma dirisia pamo ni mulyango. Kulanda kisinka, kekio kili kulengia mwela wingizie lufunko pamo ni busapia bunge mu nsesi yobe. Mu ozu mufuano, kupyanga mu nsesi kuli nga kuwamia burafiki bwetu pamo ni Yehova. Nga evelia sie vitusizi kutona kupyanga twaizwile ma dirisia ni mulyango evi lufunko pamo ni busapia bunge te kunti bwingile mu nsesi yetu, te tupalile kulekelela mawazo abipile a mu kenu kyalo engile mu mutima wetu musita utuli mukulwisia kufumia mawazo abipile ali mu mutima wetu.—Baef. 2:2.

BAALAPIILE MAZAMBI ABO

8-9. Likolo Daudi pamo ni Likolo Hezekia baakitile syani musita lubasokelue kisia kukita mazambi? (Mona foto ntendeko ya kazeeti.)

8 Nga vitwamonanga, Likolo Daudi waakitile lizambi likata. Inzi, musita kabika Natani lwaalandile nakue palua lizambi lyakue, Daudi waalapiile waikefiizie. (2 Sam. 12:13) Kulanda kisinka, Daudi taalapiile bufi, evi Natani amone nangue walapila, ao taakitile evio juu ya kutiina kulapiziiwa. Milandu yaalembele mu Malumbo 51, ilangiliile nangue waalapiile kakiine.—Malum. 51:3, 4, 17, bulondolozi bwa ntanzi.

9 Likolo Hezekia ni wene waamukitiile Yehova lizambi. Bibilia yalanda evi: “Waalukile ni kibuli mu mutima wakue, kekio kyalengiizie kipuki kiize pali wene ni pali Yuda ni Yerusalemu.” (2 Mil Nsi. 32:25) Juu ya ki Hezekia waalukile ni kibuli? Pange waaimwene kuya wali wa pa muulu pantu Yehova waamupeele bunonsi, waamukwasiizie kwipaya Baashuru, ao pange pantu Yehova waamukosiizie bulwele bukata sana mu kimpezia mano. Pange kibuli kyakue i kyaalengiizie abalangilile Bababiloni bunonsi bwakue. Pa kako, kabika Isaya waamusasiliile. (2 Mak. 20:12-18) Inzi, nga evelia sie Daudi, Hezekia waalapiile waikefiizie. (2 Mil Nsi. 32:26) Pa kako, Yehova waamupingwile kuya wali wa kisinka pantu “waatwaliliile kukita bintu biweme.”—2 Mak. 18:3.

Likolo Daudi pamo ni Likolo Hezekia baalapiile baikefiizie kisia kusokua palua mazambi abaakitile (Mona lifungu lya 8-9)


10. Likolo Amazia waakitile syani kisia kusokua?

10 Inzi, Likolo Amazia wa mu Yuda, taakitile nga Daudi ni Hezekia. Wene abanga wakita bintu biweme, inzi “apana kwa mutima ukumeene.” (2 Mil Nsi. 25:2) Ni kiki kyaasyakitile bwino? Kisia Yehova kumukwasia kwipaya Baedomu, Amazia waatendekele kupupa ba leeza babo. c Musita kabika wakue Yehova lwaalanzyene nakue palua kilubo kyakue, waakeene kutwilizia, kabili waamukumbile.—2 Mil Nsi. 25:14-16.

11. Nga vilandile 2 Bakorinto 7:9, 11, tupalile kukita ki evi Leeza atweleele? (Mona ni ma foto.)

11 Ezi mifuano yatusambilizia ki? Tupalile kulapila mazambi etu ni kwikwinda evi te kunti tuakite kabili. Ale kine bakote ba mu kilonghaano batusoka ata sie palua kilubo kitumwene nangue ni kinini? Te tupalile kutontonkania nangue Yehova pamo ni bakote te batutonene. Ata sie ba makolo baweme ba mu Israeli, babanga basokua ni kusasililua. (Baeb. 12:6) Kine twasokua, tupalile (1) kulapila twaikefiizie, (2) kukita bupilibuko bwa mana, ni (3) kutwalilila kumubombela Yehova kwa mutima wetu onse. Kine twalapila mazambi etu, Yehova wakaba kutweleela.—Soma 2 Bakorinto 7:9, 11.

Kine twasokua, tupalile (1) kulapila twaikefiizie, (2) kukita bupilibuko bwa mana, ni (3) kutwalilila kumubombela Yehova kwa mutima wetu onse (Mona lifungu lya 11) f


BABANGA BAMUPUPA MU NZILA IPALILE

12. Ba makolo ba kisinka babanga bakita ki?

12 Ba makolo baalia baali bamonua na Yehova kuya bali ba kisinka, baali bamupupa mu nzila ipalile. Kabili, babanga babakoselezia ni bantu bakue Yehova baye bakita enka evio. Kulanda kisinka, nga vitwamonanga, babanga bakita bilubo. Anzia evio, babanga bamupupa sie Yehova, kabili baali babomba sana evi kwinona mikisi mu kyalo. d

13. Juu ya ki Yehova waapingwile nangue Likolo Ahabu tabanga wali wa kisinka?

13 Juu ya ki ba makolo bange baamwenue na Yehova nangue te baali ba kisinka? Kulanda kisinka, te baali bakita sie bintu bibipile. Kwa mufuano, kisia Likolo Ahabu, olia abanga wabipile, kwinika nangue wene i waalengiizie Naboti epaiwe, waaikefiizie ni kunvua bulanda palua kilubo kyakue. (1 Mak. 21:27-29) Kabili, waakuulile mizi ni kukwasia Baisraeli evi bavinde kulwisia ntundu inge. (1 Mak. 20:21, 29; 22:39) Inzi, kuli kintu kimo kibipile sana kelia kyaakitile Ahabu. Kupitila kusonseziiwa na mukazi wakue, Ahabu waasonseziizie bantu baye bapupa ba leeza ba bufi. Kya bulanda, taalapiile ata kanini kisia kukita lelio lizambi.—1 Mak. 21:25, 26.

14. (a) Juu ya ki Yehova waamwene nangue Likolo Rehoboamu tabanga wali wa kisinka? (b) Ni kiki kibanga kyakita ba makolo bengi baalia basibanga bali ba kisinka?

14 Tulandile pa lwakue likolo unge asibanga wali wa kisinka. Ozo likolo ni Rehoboamu. Nga vitwamonanga mu lifungu lya bubili, waakitile bintu bingi biweme musita lwabanga wali likolo. Inzi, bukolo bwakue lubwaalumine, waalekeele kukonka Sheria yakue Yehova, kabili waatendekele kupupa ba leeza ba bufi. (2 Mil Nsi. 12:1) Kisia papo, nsita inge abanga wamupupa Yehova, ni nsita inge abanga wapupa ba leeza ba bufi. (1 Mak. 14:21-24) Te ba Rehoboamu ni Ahabu sie baalekeele kumupupa Yehova mu nzila ipalile. Kulanda kisinka, ba makolo bengi basyali ba kisinka, babanga bapupa ba leeza ba bufi, ni kusonsezia bantu bange bakite evio. Twamona paswetele nangue kintu kikata kibanga kyatoosia Yehova evi kupingula kine likolo umo ni wa kisinka ao abe, ni keki: Kine ozo likolo wamupupa mu nzila ipalile ao abe.

15. Juu ya ki ni kintu kya mana kumupupa Yehova mu nzila ipalile?

15 Juu ya ki Yehova abanga wapoza sana mano ku namuna bantu vibabanga bamupupa? Nsambu imo ni ezi: ba makolo babanga bali ni miilo ya kukwasia bantu baye bamupupa Yehova mu nzila ipalile. Kabili, kupupa ba leeza ba bufi kubanga kwalengia bantu bakite mazambi ange akata ni kukitila bantu bange bintu bibipile. (Hos. 4:1, 2) Kukila pa kako, ba makolo pamo ni Baisraeli bonse babanga baipeele kuli Yehova. Pa kako, musita ubaali bapupa ba leeza ba bufi, ibanga yali nga evelia sie babanga bakita bukende. (Yer. 3:​8, 9) Nga vitumanine, kine muntu wakita bukende, ali watyona mutima wakue mulume ao mukazi wakue. Evio vyenka, kine mubombi epeele kuli Yehova wakita lizambi lya lupupo lwa bufi, ali wamutyona sana Yehova mutima. eMal Miz. 4:23, 24.

16. Ku menso akue Yehova, muntu wa nsambu apusene syani ni muntu abipile?

16 Ni masomo ki atwasambilila? Te tupalile ata kanini kukita lupupo lwa bufi. Kabili, tupalile lyonse kumupupa Yehova mu nzila ipalile, ni kutwalilila kuya twali ni bingi bya kukita mu miilo yakue. Kabika Malaki waalondolwele bwino, pa menso akue Yehova, muntu aweme vyapuseene ni muntu abipile. Waalandile evi: “Kabili mwakaba kumona kupusana kuli pakati ka muntu wa nsambu ni muntu mubifi, pakati ka muntu ali wamubombela Leeza ni olia asizi kumubombela wene.” (Mal. 3:18) Pa kako, te tupalile kulekelela kintu ata kimo, ata sie kusipwililika ao bilubo byetu, bitutyone mutima ni kutulengia tulekele kumubombela Yehova. Muntu kine walekela kumubombela Yehova, wakita lizambi likata.

17. Juu ya ki tupalile kwilabukila palua kusaakula muntu wa kuupana nakue?

17 Kine wewe uli musimbe, inzi wali mukutontonkania kuupa ao kuupua, milandu yaalandile Malaki kunti yakukwasia kusaakula muntu apalile wa kuupana nakue. Kine muntu ali ni mibele iweme, inzi bila kuya wamubombela Leeza wa kisinka, eba, ku menso akue Yehova, ozu muntu ni wa nsambu? (2 Bakor. 6:14) Kine wewe waupana nakue, eba kunti wakukwasia utwalilile kuya wali wa kisinka kuli Yehova? Kwa mufuano, Likolo Sulemani abanga wali ni bakazi baalia baali bapupa ba leeza ba bufi. Anzia evio, babo banakazi babanga bali ni mibele imo iweme. Inzi, te babanga bali babombi bakue Yehova. Pa kako, baamulengiizie Sulemani atendeke kupupa ba leeza ba bufi.—1 Mak. 11:1, 4

18. Bavyazi bapalile kubasambilizia ki baana babo?

18 Mwe bavyazi, kunti mwabombia mifuano ya ba makolo elia ili mu Bibilia evi kubasambilizia baana benu batone sana kumubombela Yehova. Bakwasie bamane nangue Yehova abanga wabetabila ba makolo baalia babanga bamupupa sie wene ni kukoselezia bantu bange bamupupe. Basambilizie baana benu kupitila milandu ni bikitua byenu. I kulanda, kubalangilila nangue kukita bintu bya kimupasi, nga evelia, kusambilila Bibilia, kulonghaana, ni kusimikila, i bintu bya mana sana mu bwikazi. (Mat. 6:33) Kabili, baana bapalile kumana nangue bapalile kutendeka kumubombela Yehova pantu bo bene batonene kukita evio, apana pantu bavyazi babo ni Bakasininkizia. Pantu kine batendeka kumubombela juu sie bavyazi babo ni Bakasininkizia, kekio kunti kyalengia te kunti bamone kumubombela Yehova kuya kyali kintu kya mana sana, kabili pange kunti bafikiila kulekela kumubombela.

19. Kuli kiswapilo ki palua muntu olia waalekeele kumubombela Yehova? (Mona ni kisanduku kilandile, “ Wewe Kunti Wavinda Kumubwelela Yehova!”)

19 Eba, kine muntu walekela kumubombela Yehova, i kulanda takili na kiswapilo kya kutendeka kabili kumubombela? Ata te evio, pantu ozo muntu kunti walapila ni kumubwelela kabili Yehova. Pa kunti avinde kukita evio, apalile kwikeefia ni kwitabila kukwasiiwa na bakote ba mu kilonghaano. (Yak. 5:14) Apalile kukita evio pantu kubwezia burafiki pamo ni Yehova, i kintu kya mana sana mu bwikazi, kuliko bintu binge byonse!

20. Kine twabapala ma makolo ba kisinka, Yehova kunti watumona syani?

20 Kufikiila papa, twasambilila ki kupitila ba makolo ba mu Israeli? Kunti twaaluka nga ba makolo ba kisinka kine twatwalilila kumubombela Yehova kwa mutima onse. Ale kansi, tuye twasambilila kupitila bilubo byetu, tulapile, ni kukita bupilibuko bwa mana mu bwikazi bwetu. Kabili, lyonse, tuye twalangulukile nangue ni kintu kya mana sana kutwalilila kumupupa sie Leeza wa kisinka Yehova, mu nzila ipalile. Kine wewe wasyala walamatiliile kuli Yehova, wene wakaba kukupingula wewe kuya wali muntu ali wakita bintu biweme pa menso akue.

LWIMBO 45 Kutontonkania kwa Mutima Wane

a Mu leli lyasi, milandu “ba makolo ba mu Israeli” ilandiile palua ba makolo bonse baalia babanga bateeka bantu bakue Yehova. I kulanda, baalia baali batungulula ma kabila abili a bukolo bwa Yuda, ma kabila likumi a bukolo bwa Israeli, ao ma kabila onse 12.

b MULANDU ULONDOLWELUE: Lingi Bibilia ili yabombia mulandu “mutima” evi kulandila palua bumuntu bwa mukati, i kulanda, bintu bili byatona muntu, mawazo akue, aali yakue, buvinde bwakue, nia yakue, ni mipango yakue.

c Mu ezio nsita, ba makolo baalia bali bapupa ba leeza ba bufi, babanga bali ni kibelezio kya kupupa ba leeza ba ntundu elia ibaali bavinda kulwisia.

d Likolo Asa waakitile mazambi akata. (2 Mil Nsi. 16:7, 10) Anzia evio, alondolwelue mu nzila iweme mu Bibilia. Ata sie kine ku ntendeko waafipilue musita lubaamusokele, kimwenekele nangue, kisia musita, waalapiile. Mibele yakue iweme ibanga yavulile kuliko bilubo byakue. Kabili, Asa waali wamupupa sie Yehova, kabili waafumiizie mikisi mu buteeko bwakue.—1 Mak. 15:11-13; 2 Mil Nsi. 14:2-5.

e Nga vitumanine, mafunde abili a kwanza a mu Muzilo Wakue Musa abanga akaania kupupa muntu yeyonse ao kintu kyokyonse. Abanga alanda nangue muntu waali wapalile sie kuya wamupupa Yehova.—Kuf. 20:1-6.

f BULONDOLOZI BWA FOTO : Mukote umo wa mu kilonghaano, olia akili mulumendo, ali mukumusoka lupua umo olia ali ni kibelezio kisipalile kya kumina bwalua. Olia lupua waitabila masoke, wakita bupilibuko bwa mana, kabili watwalilila kumubombela Yehova wali wa kisinka.