LYASI LYA KUSAMBILILA LYA 37
LWIMBO 118 “Tuongeziizieko Kiketekelo”
Mukanda wa Kutukwasia Kusipikizia Twali ba Kisinka Mpaka ku Mpela
“Tukwete sana mpaka ku mpela kelia kiketekelo kitubanga twali nakio ku ntendeko.”—BAEB. 3:14, NWT.
KIKATA KIINE
Mukanda waalembeelue Baebrania, uli kutusambilizia masomo a mana a kutukwasia tusipikizie twali ba kisinka mpaka ku mpela ya kenu kyalo.
1-2. (a) Aali ibanga yali syani mu Yudea musita mutumua Paulo lwaabalembeele Baebrania mukanda? (b) Juu ya ki kunti twalanda nangue ozo mukanda waafikile pa musita upalile?
BAKRISTU Baebrania, baalia babanga baikala mu Yerusalemu ni mu Yudea, baapatile maavia engi kisia Yesu kufua. Musita unini sie kisia kilonghaano kya Kikristu kutendekeziiwa, Bakristu baakyuziiziwe sana. (Miil Bat. 8:1) Kisia myaka 20 evi, baaemene juu ya bupabi. Pange bobo bupabi bwaalengiiziwe na nzala elia yaaingiile mu kazonga lwa ntanzi. (Miil Bat. 11:27-30) Inzi, mu kipindi kimo mu mwaka wa 61 evi, Yesu wasyavyelue, Bakristu baaikeeleko mu mutende kuliko musita waakonkelepo. Mu kekio kipindi, Yehova waamutungulwile Paulo abalembele mukanda. Ozo mukanda waafikile pa musita upalile kakiine.
2 Ozo mukanda waalembeelue Bakristu Baebrania kuli Paulo, waafikile pa musita upalile kakiine pantu mutende ubabanga bali nao te ubanga wali wa kukokola. Paulo waabapeele masoke a mana a kubakwasia basipikizie lyemo lelia libanga lyali pepi ni kwiza. Nga vyaalandile Yesu lwa ntanzi, musita wa kwinoonua kwa muzi wa Yerusalemu ubanga waya wapalama. (Luk. 21:20) Kulanda kisinka, Paulo pamo ni Bakristu ba mu Yudea, te babanga bamanine kine kyalo kyabo kibanga kyapalile kwinoonua musita ki. Anzia evio, babo Bakristu babanga bapalile kubombia musita ubanga wasyeleko evi kwiteania kupitila kukuzia mibele ya kiketekelo pamo ni kusipikizia.—Baeb. 10:25; 12:1, 2.
3. Juu ya ki lonu fwe Bakristu tupalile kupoza sana mano ku mukanda waalembeelue Bakristu Baebrania?
3 Fwefue twakaba kupatua na lyemo likata sana kuliko lelia lyaabapatile Bakristu Baebrania. (Mat. 24:21; Nfy. 16:14, 16) Kansi, tumone masoke abaapeelue kuli Yehova. Azo masoke kunti atukwasia ni fwefue lonu.
“TWIKWINDE EVI TWALUKE BAKULU”
4. Bakristu Bayuda baapatile maavia ki? (Mona ni foto.)
4 Bayuda baalia baalukile Bakristu, baapatile maavia akata. Mu kipindi kimo, Bayuda babanga bali bantu basaakwilue na Yehova. Panu pa kyalo, Yerusalemu i ibanga yali kitebe kya Bukolo Bwakue Leeza, kabili ekalu i ibanga yali kitente kya lupupo luswetele. Bayuda bonse ba kisinka babanga bakonka Muzilo Wakue Musa pamo ni mafunde abaali basambiliziiwa na ba ntunguluzi babo ba ma dini. Azo mafunde abanga alandila palua byakulia, kuteetua yando, ni vya kubakitila baalia basibanga bali Bayuda. Inzi, kisia Yesu kufua, Yehova tabanga waitabila kabili ngeleelo ya Bayuda. Kekio te kibanga kyaleengele ku Bayuda baalia baalukile Bakristu, baalia babanga baizibiile kukonka Muzilo Wakue Musa. (Baeb. 10:1, 4, 10) Ata sie Bakristu baalia babanga bali ni kiketekelo kilumine, nga evelia mutumua Petro, baamwene kyakolele kwipatanisia na bobo bupilibuko. (Miil Bat. 10:9-14; Bag. 2:11-14) Ba ntunguluzi ba ma dini a Bayuda baatendekele kubakyuzia baalia Bakristu pantu baazumiine mu bintu bya lenu.
Bakristu babanga bapalile kulamatilila kakiine ku kisinka, ni kukaana mawazo a bufi alia abanga ali na ba bisanguka ba mu dini ya Bayuda (Mona lifungu lya 4-5)
5. Bakristu babanga bapalile kwilabukila palua ki?
5 Bakristu Baebrania babanga bapingua na bikundi bibili bya bantu. Kubanga kwali ba ntunguluzi ba dini ya Bayuda, baalia babanga babakitila bintu mu nzila isipalile pantu babanga babamwene nga ba bisanguka. Kukila pa kako, bange mu kilonghaano babanga balanda nangue Bakristu bapalile kukonka Muzilo Wakue Musa. Pange babanga bakita evio juu ya kutiina kukyuziiwa. (Bag. 6:12) Eba, ni kiki kyaali kyapalile kubakwasia Bakristu evi batwalilile kuya bali ba kisinka kuli Yehova?
6. Mutumua Paulo waabakoseleziizie Bakristu benakue baye bakita ki? (Baebrania 5:14–6:1)
6 Mu mukanda wakue mutumua Paulo ku Baebrania, wene waabakoseleziizie Bakristu benakue baye basoma sana Mulandu Wakue Leeza ni kuutontonkania. (Soma Baebrania 5:14–6:1.) Paulo waabombiizie Malembo a Kiebrania evi kulangilila nzila ya kupupa ya Bakristu viibanga yaweme sana kuliko nzila ya kupupa ya Bayuda. a Paulo waabakoseleziizie Bakristu bamane ni kunvwiisia kisinka kya mu Malembo evi baye bavinda kwinika masambilizio a bufi ni kuakaana.
7. Tuli twapata maavia ki lonu?
7 Nga evelia Bakristu Baebrania, tuli twapata mpunda ni kunvua mawazo asipateene ni mafunde akue Yehova alungheeme. Bantu bamo bali balanda nangue fwe Bakasininkizia Bakue Yehova te tuli bwino pantu tuli twakindika mafunde a Bibilia palua kulaalana. Aali ni mawazo a bantu ba mu kenu kyalo, bili mukukila kupusana ni mawazo akue Yehova apwililikile. (Tus Maf. 17:15) Pa kako, tupalile kwikwinda kuya twainika mawazo a bufi a baalia bali batupinga. Kabili, te tupalile kulekelela muntu ata umo atutyone mutima ao kutulengia tulekele kumubombela Yehova.—Baeb. 13:9.
8. Ni kiki kyakaba kutukwasia evi tukabe kwaluka bakulu kimupasi?
8 Paulo waabalandile Bakristu Baebrania bekwinde evi baaluke bakulu kimupasi. Ni fwefue tupalile kukita enka evio. Pa kunti twaluke bakulu, tupalile kusoma Bibilia evi tumumane bwino Yehova pamo ni namuna yakue ya kutontonkania. Tupalile kutwalilila kukita evio ata sie kisia kubatiziiwa. Kine twaakikokola kale mu kuteania ao kine tetunakokole, fwe bonse, tupalile kutwalilila kusoma ni kusambilila Mulandu Wakue Leeza. (Malum. 1:2) Kusambilila lyonse Mulandu Wakue Leeza kwakaba kutukwasia kulumia kiketekelo kyetu. Mu mukanda olia wakue mutumua Paulo ku Bakristu Baebrania, wene waabalandile bakite maka evi baye bali ni kiketekelo.—Baeb. 11:1, 6.
‘TUYE TWALI NI KIKETEKELO EEVI KUPUSUSIA BUKOSE BWETU’
9. Juu ya ki Bakristu Baebrania babanga bapalile kuya bali ni kiketekelo kilumine?
9 Bakristu Baebrania babanga bapalile kuya bali ni kiketekelo kilumine pa kunti bapusuke lyemo lelia lyaakitikile mu Yudea. (Baeb. 10:37-39, NWT) Yesu waabasokele ntanzi basambi bakue nangue, bapalile kubutukila ku mpili kine bamona Yerusalemu yazyungulukilua na kisepe kya ba soda. Ozo musoko waabombele ku Bakristu bonse, i kulanda ku baalia babanga bali mu muzi wa Yerusalemu ni panze pa Yerusalemu. (Luk. 21:20-24) Muzi wa Yerusalemu ubanga wakingiliilue na bibumba. Kansi, balia babanga baikala panze pa ozo muzi, babanga bapalile kubutukila momo evi basungue bwino. Kubutukila ku mpili kubanga kwamonekele nga kusipalile, kabili kubanga kwalombele kiketekelo kikata.
10. Kiketekelo kilumine kibanga kyapalile kubakwasia Bakristu bakite ki? (Baebrania 13:17)
10 Kabili, Bakristu Baebrania babanga bapalile kubaswapila baalia baali babombiiwa na Yesu evi kutungulula kilonghaano. Kipalile baalia baali batungulula baabapeele malaizio palua musita wa kubutuka ni vya kubutuka. (Soma Baebrania 13:17.) Mutumua Paulo waabalandile ba lupua ni ba nkazi benakue evi: “Nakile nombozi [ao ntunguluzi] yenu.” Taali wakeba kulanda nangue bapalile kubanakila bakote pantu kekio i kibalombelue kukita, inzi bakite evio pantu baali babaswapiile bakote. Pa kako, Bakristu Baebrania baali bapalile kubaswapila baalia baali babatungulula ntanzi lyemo likata telinafike. Kunakila malaizio abaali bapeelua na baalia baali babatungulula mu kipindi kya mutende, nga kwaabakwasiizie kumona kyalengele kunakila mu kipindi kya maavia.
11. Juu ya ki lonu fwe Bakristu tupalile kuya twali ni kiketekelo kilumine?
11 Nga Bakristu baalia baalembeelue mukanda na Paulo, ni fwefue tupalile kuya twali ni kiketekelo. Twikeele musita olia ulimo bantu bali mukuya basuula ni kuponta musoko wa Bibilia palua mpela ya kenu kyalo kibipile. (2 Pet. 3:3, 4) Kukila pa kako, ata sie kine Bibilia ili mukulangilila paswetele bintu bingi byakaba kukitika mu kipindi kya lyemo likata, kuli bintu bingi bitusimanine. Tupalile kuketekela sana nangue mpela ya kenu kyalo yakaba kwiza pa musita upalile kabili nangue Yehova wakaba kutwemena.—Hab. 2:3.
12. Ni kiki kyakaba kutukwasia kupusuka lyemo likata?
12 Kabili, tupalile kukila kuswapila nzila elia ili yabombia Yehova lonu evi kututungulula, i kulanda, “muzia wa kisinka ni wa mano.” (Mat. 24:45, NWT) Musita lyemo likata lulyakaba kutendeka, pange twakaba kupata malaizio alangiliile bwino vya kupusuka, nga alia aapeelue Bakristu Baebrania musita kisepe kya Baroma lukyaazyungulukiile Yerusalemu. Onu i musita wa kukila kuswapila butunguluzi bolia butuli mukupata kupitila baalia bali mukutungulula mu kuteania kwakue Yehova. Kine lonu te tuli mukukonka butunguluzi bwabo, tetukaba kuvinda kukita evio musita wa lyemo likata.
13. Juu ya ki musoko uli mu Baebrania 13:5 ubanga wapalile?
13 Kabili, lubaali bapembeleele musita wa kubutuka ufike, Bakristu Baebrania baali bapalile kuleengia bwikazi, te babanga bapalile kuya ‘batona makuta.’ (Soma Baebrania 13:5, NWT.) Bamo pakati kabo, te babanga bali na byakulia bingi, kabili babanga bali bapabi. (Baeb. 10:32-34) Ata sie kine nsita inge babanga batonene kusipikizia aali ikolele palua mpunda iweme, pange bange nga baatendekele kutontonkania nangue bapalile kuya banonkele evi baye basungikile. Inzi, ata sie babenge bakwete makuta engi syani te aasiile kubakingilila musita wa kwinoonua kwa Yerusalemu. (Yak. 5:3) Kulanda kisinka, bantu bonse baalia babanga batonene bintu bya kimubili, pange baamwene kyakolele sana kubutuka ni kusia masesi pamo ni bintu byabo binge.
14. Kine kiketelo kyetu kilumine, kunti twakwata bupinguzi bwa syani palua bintu bya kimubili?
14 Kine tuswapiile sana nangue kenu kyalo kyakaba kwinoonua lenu sie, kekio kili kulengia te kunti tumone makuta ao bintu bya kimubili kuya byali bya mana sana. Kulanda kisinka, mu lyemo likata, bantu “bakapoza nfalanga yabo mu misebo” pantu bakenika nangue “ata sie nfalanga ao sie oro yabo tebikabapususia mu busiku bwa kipuki kikata kyakue Yehova.” (Ezek. 7:19) Pa kako, kuliko kupoza mano ku kukeba sana makuta, tupalile kuya twakwete sie nfalanga ya kukwasia bantu ba mu lupua lwetu mu bintu bya mana bibakabiile ni koku twamubombela Yehova. Kekio kibiikile mukati kutiina bwezio bwa kuya twali ni madeni engi asili na mana ni kuya twapisia musita wingi sana twali mukwemena bintu bya kimubili. Kabili, tupalile kuya twailabukiile sana evi te kunti tupoze sana mano ku bintu bya kimubili bituli nabio. (Mat. 6:19, 24) Musita utupembeleele mpela ya kenu kyalo ifike, kiketekelo kyetu kunti kyaeziiwa palua bintu bya kimubili.
“MUPALILE KUSIPIKIZIA”
15. Juu ya ki Bakristu Baebrania babanga bakabiile sana mibele ya kusipikizia?
15 Bakristu Baebrania babanga bapalile kusipikizia mu miilo yabo kuli Yehova pantu maavia abanga ali pepi. (Baeb. 10:36) Atasie kine bamo pakati kabo baakyuziiziwe sana, bengi baaitabiile kwaluka Bakristu mu kipindi kinini kibanga kyaliko mutende. Anzia kine baakyuziiziwe sana, Paulo waalandile nangue te baakyuziiziwe nga Yesu, pantu wene waafikiile kufua. (Baeb. 12:4) Pantu bantu bengi baalukile Bakristu, Bayuda balia baali bapinga, baafipilue sana ni kutendeka kubakitila bintu bibipile. Myaka inini ntanzi ya kulemba mukanda wakue, Paulo waalwisiiziwe na bantu bengi lwaali wasimikila mu Yerusalemu. Bayuda bakilile pa 40 “baaliile nzia [ao kukita kilapo] nangue tebakalia ao kumina mpaka bakamwipayenke Paulo.” (Miil Bat. 22:22; 23:12-14) Ata sie kine babo Bakristu baasulilue ni kukyuziiwa, babanga bapalile sie kuya balonghaana, kusimikila mpunda iweme, ni kutwalilila kulumia kiketekelo kyabo.
16. Mukanda waalembele Paulo ku Bakristu Baebrania watukwasia syani kuya twali ni mawazo aweme palua meezio? (Baebrania 12:7)
16 Ni kiki kyaali kyapalile kubakwasia Bakristu Baebrania kusipikizia meezio abaali bapata? Paulo waali watonene kubakwasia babo Bakristu baye bali ni mawazo aweme palua meezio. Pa kako, waalondolwele nangue Leeza kunti walekelela kiketekelo kya Mukristu kyeziiwe evi kumubelezia. (Soma Baebrania 12:7.) Koko kubeleziiwa kunti kwamukwasia aaluke ni mibele ya Kikristu kabili akile kuiwamia. Kupoza mano ku bintu biweme byali bya kufuma mu azo meezio, kubanga kwapalile kubakwasia Bakristu Baebrania bamone kyalengele kusipikizia.—Baeb. 12:11.
17. Paulo abanga wamanine ki palua meezio?
17 Paulo waabakoseleziizie Bakristu Baebrania batwalilile kusipikizia meezio. Wene i waali wapalile kubalembela palua kekio. Juu ya ki? Pantu lwa ntanzi, wene abanga wabatesa Bakristu. Pa kako, abanga wamona vibabanga baemiiwa. Kabili, abanga wamanine vya kusipikizia meezio. Kupwako, kisia kwaluka Mukristu, wene waapitile mu meezio alekene-lekeene. (2 Bakor. 11:23-25) Pa kako, Paulo waalandile wasininkiziizie palua mibele ya kusipikizia. Waabalangulusiizie babo Bakristu nangue kine bapata meezio, te bapalile kwiswapila, inzi bapalile kumuswapila Yehova. Paulo waalandile evi wasipile: “Mulopue [ao Yehova] i mukwasi wane; nsyatiina kantu.”—Baeb. 13:6.
18. Ni kiki kitupalile kumana palua musita uli waiza evi tukabe kusipikizia meezio?
18 Lonu, bamo pakati ka ba lupua ni ba nkazi betu bali mu meezio. Kunti twabakwasia kupitila mapepo etu, ni nsita inge, kubakwasia bintu bibakabiile. (Baeb. 10:33) Anzia evio, Bibilia ili yalanda evi: “Kubalua muntu atonene kwikala bwikazi bwa kumunakila Leeza ni kuya wali mu buumo ni Yesu Kristu, amane nangue wakemiiwa.” (2 Tim. 3:12) Pa kako, fwe bonse tupalile kwiteania palua meezio atwakaba kupata ku ntanzi. Kansi, tutwalilile kumuswapila sana Yehova ni kuya twasininkiziizie nangue wene wakaba kutukwasia kusipikizia bwezio bonse butwakaba kupata. Pa musita upalile, wakaba kubapeela mutende babombi bakue ba kisinka.—2 Bat. 1:7, 8.
19. Ni bintu ki bitupalile kukita evi kwiteania palua lyemo likata? (Mona ni foto.)
19 Kulanda kisinka, mukanda wakue Paulo ku Bakristu Baebrania, waabakwasiizie kwiteania palua lyemo libali bapembeele. Paulo waabasonseziizie balupua bakue kuya basoma sana Mulandu Wakue Leeza ni kuya baunvua belia bibabanga basoma. Kukita evio, kwaasiile kubakwasia kuya bainika ni kukaana masambilizio alia aasiile kwinoona kiketekelo kyabo. Waabasonseziizie baye balumia kiketekelo kyabo, evi baye bakonka penka palia butunguluzi bwakue Yesu ni bwa baalia babanga batungulula mu kilonghaano. Kabili, waabakwasiizie Bakristu kuya basipikizia sana kupitila kuya bali ni mawazo atekameene palua meezio. Kukila pa kako, waabalandile baye bamona meezio nga evelia fwasi ya kubeleziiwa na Baba wabo wa ntono. Kansi ni fwefue, tuye twabombia ozu musoko waatunguluilue na mupasi. Kine twakita evio, twakavinda kusipikizia twali ba kisinka mpaka ku mpela.—Baeb. 3:14.
Bakristu ba kisinka baapaalilue pantu baasipikiziizie. Kisia kubutuka kufuma ku Yudea, baatwaliliile kulonghaana. Kekio kunti kyatusambilizia ki? (Mona lifungu lya 19)
LWIMBO 126 Uye Wakentele, Waimene Sinta, Wali Ni Maka
a Mu katue sie ka kwanza, kene bunke, Paulo wazimbula milongo saba evi ya mu Malembo a Kiebrania juu ya kulangilila nangue nzila ya kupupilamo ya Bakristu ili pa muulu sana kupita nzila ya Bayuda ya kupupilamo.—Baeb. 1:5-13.
