1-2. Muvyazi kunti wakita syani kine baana bakue bamwipuzia bipuzio pa lwakue Leeza ni palua Bibilia?

 KAKIINE, kukuzia baana te musaapo. Kine mwemue muli bavyazi, twamikoselezia mutwalilile kukita maka evi kulumia kiketekelo kya baana benu. (Mal Miz. 6:6, 7) Lubali baya bakula, pange baana benu kunti batendeka kumipuzia bipuzio bikata palua bintu bituzumiine. Pange kunti baipuzia kili kyalengia Bibilia itukaanie kukita bintu bimo.

² Ku ntendeko, we muvyazi kunti watendeka kutontonkania nangue baana bobe bali mukukwipuzia bipuzio bya evio pantu te bamuketekeele sana Leeza pamo ni Bibilia. Inzi, kulanda kisinka, baana bapalile kuya baipuzia bipuzio musita ubali mukuya bakula. Kukita evio kunti kwalumia kiketekelo kyabo. (1 Bakor. 13:11) Pa kako, te pali kintu kya kukuletela mwenzo. Kine bakwipuzia bipuzio palua bintu bituzumiine, kunti wewe wabombia ezio fwasi evi kubakwasia balumie buvinde bwabo bwa kutontonkania.

3. Tuli kusambilila ki mu leli lyasi?

³ Mu leli lyasi, tuli kusambilila bintu bipalile kukita bavyazi juu ya kubakwasia baana babo evi (1) bakile kumuketekela Leeza pamo ni Bibilia, (2) benike nangue kunakila mafunde ali mu Bibilia palua kiweme ni kibipile kuli kubaletela faida, ni (3) evi bamane vya kulondolwela bange bintu bibazumiine. Kukila pa kako, tuli kumona juu ya ki ni kintu kya mana baana baye baipuzia bipuzio, kupwako tuli kumoma bintu paleepale bya kukwasia bavyazi bapate fwasi ya kulanda pamo ni baana babo palua bintu bituzumiine fwe Bakristu.

 MUKWASIE MWANA OBE EVI AKILE KUMUKETEKELA LEEZA PAMO NI BIBILIA

4. Mwana kunti watendeka kwipuzia bipuzio ki? kabili juu ya ki?

⁴ Mwe bavyazi Bakristu, languluke nangue baana benu tebavinda kwaluka ni kiketekelo muli Leeza pantu sie mwemue muli nakio. Mwemue te mwaavyelue mwali mbela ni kiketekelo muli Yehova. Baana benu ni bene te baavyelue nakio. Pa kako, mwana obe kunti watendeka kwipuzia evi: ‘Ale kunti namana syani nangue Leeza kwali? Eba, kunti nazumina kakiine belia bili byalanda Bibilia?’ Bibilia ili yalanda nangue ni kintu kya mana kubombia ‘buvinde bwetu bwa kutontonkania’ ni ‘kusininkizia bintu byonse.’ (Bar. 12:1; 1 Bat. 5:21) Ale wewe kunti wamukwasia syani mwana obe evi alumie kiketekelo kyakue?

5. Bavyazi kunti bakita syani evi kubakwasia baana babo bakile kuiketekela Bibilia? (Baroma 12:2)

⁵ Uye wamukwasia mwana obe evi asininkizie ye mwine nangue bintu bili byalanda Bibilia ni bya kisinka. (Soma Baroma 12:2.) Kine mwana obe wakwipuzia bipuzio, bombia ezio fwasi evi kumulangilila vya kupata byasuko kupitila kubombia biyombo bya kukebulwilamo mpunda, nga evelia Fahirisi pamo ni Musaada wa Kutafuta Habari kwa Ajili ya Mashahidi wa Yehova. Mu kitabu Musaada wa Kutafuta Habari kwa Ajili ya Mashahidi wa Yehova, pa semu ilandile nangue “Biblia,” mwana obe kunti wakeba palia palembelue nangue “Iliongozwa na Roho ya Mungu” evi apate busininkizio bulangiliile nangue Bibilia te kitabu sie kiweme kyaalembelue na bantu. Inzi, Bibilia ni “mpunda [ao mulandu] yakue Leeza.” (1 Bat. 2:13) Kwa mufuano, kunti kyawama kine wene wakebulula mu mpapulo yetu evi amane bingi palua Ninawi, muzi wa kale wa Baashuru. Lwa kale, basomi bamo babanga balanda nangue muzi wa Ninawi te ubanga waliko ata kanini. Inzi, mu mwaka wa 1850 evi, baalia bali bakebulula baasangile muzi wa kale wa Ninawi wali kituuti; kekio kyaasininkiziizie nangue Bibilia yaalandile kisinka. (Zef. 2:13-15) Evi wene apate mpunda ilandiile kwinoonua kwa Ninawi vikwaafikiliziizie bukabika bwa Bibilia, kunti wamona lyasi lilandile nangue “Eba, Wakiba Wamanine?” mu Lupungu Lwakue Kamwenenena lwa Mwezi wa 11, 2021. We muvyazi, mukoselezie mwana obe aye wapalania belia bili byalanda mpapulo yetu pamo ni belia bili byalandua na ma referanse ange alia aswapikikile. Kukita evio kunti kwamukwasia mwana obe akile kuketekela nangue belia bili byalanda Bibilia ni bya kisinka.

6. Muvyazi kunti wakita ki evi kusonsezia buvinde bwa kutontonkania bwa mwana wakue? Leta mufuano. (Mona ni foto.)

⁶ Uye wasonsezia buvinde bwa kutontonkania bwa mwana obe. We muvyazi, keba fwasi ya kulanziana ni mwana obe palua Bibilia ao palua kumuketekela Leeza. Kunti wewe wakita evio kine mwaendela ku fwasi kuli kwasungilua bintu bya kale (musée), ku busitani bumo, ao ku biro imo ya musambo ya Bakasininkizia Bakue Yehova. Kwa  mufuano, kine mwaya kwendela ku fwasi kuli kwasungilua bintu bya kale ao mwabikenta kupitila Enternete, kunti wamulanda mwana obe apoze mano ku biyombo ao bintu bimo bya istoria belia bili kumukwasia akile kusininkizia nangue Bibilia ni ya kisinka. Pange kunti kyawama kine wewe wamusambilizia palua Libue lya Moabu. Lelio libue lili na myaka 3 000, kabili lilipo liina Yehova. Libue liine-liine lya kwanza lya Moabu lili mu Paris, mu Ufaransa, ku fwasi imo kolia kuli kwasungilua bintu bya kale. Ao wewe pamo ni mwana obe, kunti mwakenta ma foto alangiliile bintu bya kale, nga evelia Libue lya Moabu. Kabili, ku Kitente Kikata kya Bakasininkizia Bakue Yehova, mu Warwick, mu New York, kuli Libue lya Moabu lipaleene ni lelia lili mu Paris, ku fwasi kolia kuli kwasungilua bintu bya kale. Ezio fwasi ili yakuutua nangue “Biblia na Jina la Mungu.” Libue lya Moabu lili lyalanda nangue Likolo Mesha wa ku Moabu waasangukiile Israeli. Evio vyenka i vili vyalanda ni Bibilia. (2 Mak. 3:​4, 5) Kine mwana obe waimwena ye mwine nangue belia bili byalanda Bibilia ni bya kisinka, kiketekelo kyakue kili kukila kuluma.—Palania ni 2 Milandu ya Nsiku 9:6.

7-8. (a) Kunti twasambilila ki kupitila mpangilo iweme elia ituli twamona mu bibumbua? Leta mufuano. (Mona ni foto.) (b) Ni bipuzio ki bili kuvinda kumukwasia mwana obe evi akile kumuketekela Kabumba?

⁷ Uye wamukoselezia mwana obe ekwinde kuya watontonkania palua bintu byaabumbile Yehova. Musita lumuli mukwenda mu bukaba ao lumuli mukubomba mu busitani bobe, mulande mwana obe apoze mano ku bintu bya kupapia pakati ka bibumbua. Mukwasie evi enike nangue muntu umo olia ali ni mano sana i waabibumbile. Kwa mufuano, pakati ka bibumbua, pali bintu bingi bili byasangua byaivingile. Bantu baalia bali basambilila bya sayansi tebasyakitile myaka ingi bali mukusambilila palua kekio. Muntu umo olia asambiliile palua Sayansi, liina lyakue Nicola Fameli, walondolola nangue kine muntu wapenda bwingi bwa bintu bimo belia biivingile pakati ka bibumbua, ali kupata mpendua paleepale. Ezio mpendua ili yakuutua nangue kukonkana kwa fibonacci. Bintu belia biivingile kunti byamoneka mu bintu bingi, nga evelia mu musango umo wa ma galaksi, ku kifofolua, ku maani a tumuti, ni ku alizeti (tournesol). a

⁸ Ku masomo, musita mwana obe lwali mukuya wasambilila bingi palua sayansi, wene wakaba kufikiila kwinika nangue kuli sheria ili yatungulula misango ingi ya bintu. Kwa mufuano, bimuti bingi bili byasangua ni mpangilo elia ili yabweluluka. Kimuti kiine kili kyavyala misambo ikata, ni yene ili yavyala misambo inini, kisia ni tu misambo tunini-tunini. Ezio mpangilo ya bintu ili yasangua mu bibumbua bingi. Ale nani waakitile ezio mpangilo iweme? Kine mwana obe ali watontonkania palua bintu bya kupapia belia byaabumbile Yehova, kiketekelo kyakue kili kukila kuluma. (Baeb. 3:4) Musita lwali mukuya wakula, wewe kunti wamwipuzia evi: “Pantu Leeza i waatubumbile, eba te umwene  nangue ali ni nsambu ya kutupeela sheria itupalile kukonka evi tuye twali ni nsansa?” Kisia, kunti wamubwila nangue ezio sheria iweme ili mu Bibilia.

MUKWASIE MWANA OBE ENIKE JUU YA KI APALILE KUNAKILA MAFUNDE A BIBILIA

9. Juu ya ki pange mwana obe kunti waipuzia bipuzio palua mafunde ali mu Bibilia?

⁹ Kine mwana obe ali ni masyaka palua mafunde ali mu Bibilia, ezia kukeba kelia kilengiizie. Kwa mufuano, wewe kunti waiipuzia evi: Eba, wene waipuzia evio pantu tazumiine nangue belia bili byalanda Bibilia ni bya kisinka, ao ni pantu tamanine vya kubalondolwela bange belia byazumiine? Mu ali yonse ibili, kunti wamukwasia enike juu ya ki ni kintu kya mana kuli fwefue kunakila mafunde akue Yehova. Kunti wakita evio kupitila kusambilila nakue mu kitabu Sekelela Buikazi Loonse! b

10. Wewe, kunti wakita ki evi kumukwasia mwana obe amwalule Yehova kuya wali rafiki wakue wa pepi?

¹⁰ Uye wamukoselezia mwana obe amwalule Yehova kuya wali rafiki wakue wa pepi sana. Musita luuli mukusambilila Bibilia pamo ni mwana obe, ezia kubombia bipuzio bili kulengia alande mawazo akue, wewe kunti wabombia mifuano elia ili mu kitabu Sekelela Buikazi Loonse! (Tus Maf. 20:5) Kwa mufuano, mu lisomo lya 8, Yehova apalaniiziwe na rafiki ali ni ntono olia ali watulangulusia bintu bya kutusunga ni kutuletela faida. Kisia kulondolola nakue palua lilembo lya 1 Yoane 5:3, kunti wamwipuzia evi: “Pantu tumanine nangue Yehova i Rafiki wa evio, tupalile kubimona syani bintu byali watulanda kukita?” Kekio kipuzio kunti kyamoneka kusia kilengele, inzi kunti kyamukwasia amone nangue sheria yakue Leeza ni busininkizio bulangiliile nangue wene atutonene.—Is. 48:17, 18.

11. Wewe kunti wabakwasia syani baana bobe evi benike nangue ni kintu kya mana kunakila mafunde a Bibilia? (Tuswalo ni Mafunde 2:10, 11)

¹¹ Uye wamulondolwela faida ituli twapata kine twakonka mafunde a Bibilia. Kine muli mukusoma Bibilia ao kine muli mukutoosia pamo lilembo lya kila busiku, londolwele mafunde a Bibilia viali akwasia lupua lwenu. Kwa mufuano, eba baana bobe benikile faida ya kubomba kwa mute ni kulanda kisinka? (Baeb. 13:18) Kabili, kunti walondolola kunakila mafunde a Bibilia vikuli kwakwasia bukose bwetu ni kulengia tukile kwaluka ni nsansa. (Tus Maf. 14:29, 30) Pange kulondolwela azo mafunde, kunti kwabakwasia baana bobe batonesie kuanakila mu bwikazi bwabo.—Soma Tuswalo ni Mafunde 2:10, 11.

12. Steve pamo ni mukazi wakue bali bamukwasia syani mwana wabo evi enike faida ya kunakila mafunde a Bibilia?

¹² Steve pamo ni mukazi wakue bakwete mwana umo mwalalume wa myaka 16, olia ali wakuutua Ethan. Steve walondolola bene vibali bamukwasia mwana wabo evi enike nangue Yehova ali watupeela sheria pantu atutonene. Steve walanda evi: “Tuli twamwipuzia bipuzio nga evelia, ‘juu ya ki Yehova atonene tunakile leli lifunde? Leli lifunde lilangiliile syani nangue wene atutonene? Ni kiki kili kukitika kine wewe te ukonkele leli lifunde?’” Kulanziania kwa evi kuli kwamukwasia Ethan akile kuketekela nangue bintu belia bili byalanda Yehova ni bya kisinka. Steve walanda kabili evi: “Kintu kituli twakeba ni keki: kumukwasia Ethan enike nangue mu Bibilia muli mulangue ukata sana kupita mulangue uli na bantu.”

13. Muvyazi kunti wamubelezia syani mwana wakue evi avinde kubombia mafunde a Bibilia? Leta mufuano.

¹³ Uye wamubelezia mwana obe kubombia mafunde a Bibilia. Kwa mufuano, wewe kunti wakita evio kine mwana obe wapeelua miilo ya kusoma kitabu kimo evi ku masomo. Pange mu kekio kitabu kunti mwazimbulua bantu baalia bali bakita bibipile, nga evelia bukambue ni mazibo. Kabili, pange kekio kitabu kilembelue mu nzila imwenekele nangue bebio bintu bili sie bwino. Kunti wewe wamukoselezia mwana obe abombie mafunde a Bibilia evi kwinika vili vyaiunvua Yehova palua bebio bikitua. (Tus Maf. 22:24, 25; 1 Bakor. 15:33; Baf. 4:8) Kekio kunti kyamukwasia mwana obe amone  juu ya ki ni kintu kya mana kumunakila Yehova. Kukila pa kako, kine mwalimu ao banafunzi bange bamwipuzia mawazo akue palua kekio kitabu, ali kuvinda kubalondolwela bwino bintu biazumiine.

MUSAMBILIZIE MWANA OBE VYA KUBABWILA BANGE PALUA BINTU BIAZUMIINE

14. Pange balumendo ni bakazyana Bakristu kunti baunvua mwenzo wa kubabwila bange palua ki? kabili juu ya ki?

¹⁴ Nsita inge, balumendo ni bakazyana Bakristu kunti batiina kubabwila bange palua bintu bibazumiine. Kwa mufuano, kunti baunvua mwenzo wa kubalondolwela bange juu ya ki te bazumiine lisambilizio lya kwialulula kwa bukose (évolution). Juu ya ki? Balimu babo kunti bababwila nangue lelio lisambilizio ni lya kisinka. Kine wewe uli muvyazi, kunti wakita syani evi kumukwasia mwana obe aye wasininkiziizie kakiine nangue belia biazumiine ni bya kisinka?

15. Ni kiki kili kumukwasia mulumendo ao mukaziana Mukristu evi aye wasininkiziizie kakiine nangue belia byazumiine ni bya kisinka?

¹⁵ Uye wamukwasia mwana obe kwisininkiziizia nangue belia biazumiine ni bya kisinka. Mwana obe tapalile kunvua busoni pantu amanine nangue Kabumba kwali. (2 Tim. 1:8) Ata sie bantu bengi baalia basambiliile bintu bya sayansi bazumiine nangue bintu belia bili ni bukose te byaakitikile sie bine mu kusitukila. Bene bali baimwena busininkizio bulangiliile nangue kupalile kwali muntu umo ali ni mano olia waabumbile bintu byonse bili ni bukose, bolia bukolele kulondolola. Pa kako, tebezi kuzumina lisambilizio lya kwialulula kwa bukose nga vili vyasambilizia balimu bamo ku masomo engi mwaya kyalo. Nzila imo ya kumukwasia mwana obe evi alumie kiketekelo kyakue ni ezi: kutontonkania palua bintu byaalengiizie ba lupua ni ba nkazi bange bazumine nangue bukose bwaabumbilue. c

16. Muvyazi kunti wamukwasia syani mwana wakue evi avinde kubalondolwela bange kilengiizie aye wazumiine nangue Kabumba kwali? (1 Petro 3:15) (Mona ni foto.)

¹⁶ Uye wamukwasia mwana obe evi aye wavinda kubalondolwela bange kelia kilengiizie aye wazumiine nangue Kabumba kwali. (Soma 1 Petro 3:15.) Kunti kyawama kupituluka pamo nakue maasi alia ali ku jw.org, mu semu ilandile nangue “Vijana Huuliza—Uumbaji au Mageuzi?” Kisia, mwana obe kunti wasaakula bulondolozi bolia bwali kumona nangue i buli kubakwasia sana bange evi benike nangue Kabumba kwali. Uye wamulangulusia nangue tapalile kubisiana na banafunzi benakue. Mwane aye wabombia bulondolozi bulengele, kabili bwakonkeene bwino kine kuli muntu atonene  kulandila palua bibumbua. Kwa mufuano, mwanafunzi kunti walanda evi: “Nene ndi nazumina sie belia bindi namona, kabili nsinamumone Leeza ata limo.” Mulumendo ao mukaziana Mukristu kunti waasuka evi: “Tontonkania uli mukwenda mu kisonso, kule ni muzi, kisia wamona kisima kyakuulilue na mabue. Wewe kunti wafikiila kulanda ki? Uli kulanda nangue kuli ni muntu umo ali ni mano olia waakuulile kekio kisima. I enka evio ni palua muulu, kyalo, pamo ni bintu byonse bili ni bukose. Kuli ni muntu waabibumbile!”

17. Muvyazi kunti wamukwasia syani mwana wakue evi aye wakeba fwasi ya kubabwilako bange palua Bibilia? Leta mufuano.

¹⁷ Uye wamukoselezia mwana obe aye wakeba fwasi ya kubasambilizia bange palua Bibilia. (Bar. 10:10) Wewe kunti wapalania kusambilizia bange Bibilia na kusambilila vya kulizia kiyombo kimo kya muziki. Ku ntendeko, olia ali wasambilila vya kulizia muziki, ali watendeka na nghimbo elia ileengele kulizia. Mu kuya kwa nsita, ali watendeka kulizia muziki walengeelue sie. Enka evio ni palua kusimikila; ku ntendeko, mulumendo ao mukazyana Mukristu kunti wabombianke nzila ileengele ya kusimikila. Kwa mufuano, wene kunti wamwipuzia evi mwanafunzi mwinakue: “Eba, umanine nangue lingi bantu ba sayansi bali bakopia belia bibali bamona pakati ka bibumbua? Ele nkulangilile video imo yaweme.” Kisia kumulangisia video imo pakati ka ma video alia ali mu semu ilandile nangue Kitu Hiki Kilijifanya Chenyewe?, ozo Mukristu kunti walanda evi: “Kine muntu wa sayansi watasiiwa palua kintu kelia kili mbela pakati ka bibumbua, eba nani apalile kutasiiwa palua belia bituli twamona, belia bili byakopiako bantu ba sayansi?” Pange kukita evio mu nzila ileengele, kunti kwamusonsezia mwanafunzi nakue ni kumulengia atone kusambilila bingi pa lwakue Yehova.

TWALILILE KUBAKWASIA BAANA BENU BALUMIE KIKETEKELO KYABO

18. Bavyazi kunti batwalilila syani kubakwasia baana babo bakile kumuketekela Leeza?

¹⁸ Mu kenu kyalo, muli bantu bengi basimuketekeele Yehova. (2 Pet. 3:3) Pa kako, mwe bavyazi, musita lumuli mwasambilila Bibilia pamo ni baana benu, muye mwabakoselezia baye basambilila palua maasi alia ali kulengia bakile kukindika Mulandu Wakue Leeza pamo ni mafunde palua kiweme ni kibipile. Muye mwasonsezia buvinde bwabo bwa kutontonkania kupitila kulandila pamo nabo palua bintu bya kupapia belia byaabumbile Yehova. Bakwasie evi bonvue bukabika bwa kupapia bolia bwaakifikiliziiwa kale. Kukila pa byonse, muye mwapepa pamo nabo ni pa lwabo. Kine mwakita evio, kunti mwasininkizia nangue Yehova wakaba kumipaala pantu muli mukwikwinda kubakwasia baana benu balumie kiketekelo kyabo.—2 Mil Nsi. 15:7.