1. Ntono yakue Leeza ili yakulengia wiunvue siani?

MUTUMUA Yoane waaleembele eevi: “Leeza i ntono.” (1 Yoan. 4:8) Tumanine nangue Leeza i waabumbile bukose. Inzi, ezio milandu iniini yatulangulusia nangue ntono ifumine kuli Weene. Yehova atutonene! Ntono yakue ili yatulengia twiunvue kuya twasuungilue, twali ni nsaansa, kabili twasekeleele.

2. Lileembo lya Mateo 22:37-40, liziimbuile milao ki ibili ikata saana, kabili juu ya ki kunti twamona kyakolele kunakila mulao wa bubili?

² Bakristu, te bapalile kusaakula kine kunti balangilila ntono ao abe. Kulangilila ntono ni mulao ao malaizio, ao kintu kibaloombelue kukita. (Soma Mateo 22:37-40.) Musita utwafikiila kumumana Yehova buino, kunti twamona kyaleengele kunakila mulao wa mambo. Kili kyasaangua kyaleengele kukita evio paantu Yehova apuililikile; ali watwemena ni kutukitila bintu biweeme. Inzi, kunti twamona kyaaviizie kukindika mulao wa bubili. Juu ya ki? Paantu balupua ni bankazi, bali pakati ka bekazi neetu, te bapuililikile. Mu nsita kampanda, kunti balanda ao kukita kintu kya kutukisia ao kutukitila mu nzila isili ya ntono. Yehova waamanine nangue twakasaanga bobo buavia. Pakaako waatunguluile bakaleemba kampanda ba Bibilia baleembe palua musoko wibeleele ulangiliile juu ya ki tupalile kubalangilila bange ntono kabili ni vya kuilangilila. Umo pakati ka babo bakaleemba waali Yoane.​—1 Yoan. 3:11, 12.

3. Yoane waakoonkomeene saana palwa ki?

³ Mu bintu byaaleembele, Yoane wakonkomeene nangue Bakristu bapalile kulangilila ntono. Kakiine, mu mpunda yakue palua buikazi bwakue Yesu, Yoane walandila saana palua “ntono” kukila bakaleemba bange batatu ba Nsimiko, i kulanda, Mateo, Marko, ni Luka. Kipalile Yoane waali na miaka mia  imo (100) eevi musita lwaaleembele mpunda ili mu Nsimiko yakue ni mikanda yakue itatu. Bebio bitabu bili mu Bibilia, byatusambilizia nangue kila kintu kituli twakita kipalile kusonseziiwa na ntono. (1 Yoan. 4:10, 11) Inzi, kyaatweme musita waleepele pa kunti Yoane asambilile lisomo leelio.

4. Eba, lyonse Yoane waalangiliile bange ntono?

⁴ Lwaali wakili mulumendo, Yoane taalangiliile lyonse ntono. Kwa mufuano, lwendo lumo, Yesu pamo ni basambi bakue baapitile mu muzi wa Samaria bali mukuya ku Yerusalemu. Bantu ba mu muzi umo wa Samaria, baakeene kubapokelela. Yoane waakitile siani? Waamwanine Yesu eevi weene pamo ni lupua wakue Yakobo, baloombe mulilo kufuma ku muulu eevi wize ubazizie bantu bonse ba mu ozo muzi! (Luk. 9:52-56) Lunge lwendo, Yoane waandilue kulangilila ntono ku batumua nakue. Kipalile, weene pamo ni lupua wakue Yakobo, baamwanine mama wabo abaloombele nkeende ikindeeme mu Bukolo, peepi ni Yesu. Batumua bange lubaamanine kintu kyaakitile Yakobo ni Yoane, baafiitilue! (Mat. 20:20, 21, 24) Anzia kine Yoane waakitile bilubo bebio byonse, Yesu waamutonene.​—Yoan. 21:7.

5. Tuli kusambilila ki mu leeli lyasi?

⁵ Mu leeli lyasi, tuli kutoosia mufuano wakue Yoane, ni bintu paleepale byaaleembele palua ntono. Musita utuli mukukita evio, tuli kusambilila vya kubalangilila ntono balupua ni bankazi. Kabili tuli kusambilila nzila imo ya mana muli kulangilila mutue wa lupua nangue atonene lupua lwakue.

6. Yehova waatulangiliile siani ntono?

⁶ Kunti twatontonkania nangue eevi kubalangilila bantu ntono, tupalilesie kwiunvua buino palua bantu babo ao kulanda bintu biweeme palwabo. Inzi, kine tubatonene kakiine, tupalile kulangilila evio kupitila kubakitila bintu biweeme. (Palania ni Yakobo 2:17, 26.) Kyakumuenako, Yehova atutonene. (1 Yoan. 4:19) Kabili ali walangilila ntono yakue kupitila milandu iweeme saana ili mu Bibilia. (Malum. 25:10; Bar. 8:38, 39) Inzi twinikile nangue, Leeza tatutonenesie kupitila milandu yakue, inzi kabili, kupitila beelia byali wakita. Yoane waaleembele eevi: ‘Kabili Leeza waatulangisiizie ntono yakue na kumutuma Muana wakue Lyonga mu kyalo, eevi tube ni bukose kupitila muli weene.’ (1 Yoan. 4:9) Yehova waalekeleele Muana wakue mutonua akyuziiwe ni kufua palwetu. (Yoan. 3:16) Pakaako, tuli ni kisinka nangue Yehova atutonene.

7. Yesu waakitile ki eevi kulangilila nangue atutonene?

⁷ Yesu waabalandile basambi bakue nangue waali wabatonene. (Yoan. 13:1; 15:15) Waalangiliile nangue waali wabatonene saana,  apanasie kupitila milandu yakue, inzi, kupitila ni beelia byaakitile. Waalandile eevi: “Kooku i kutona kwine kwine, muntu kufuila bibuza byakue.” (Yoan. 15:13) Musita utuli twatontonkania palua beelia byaatukitiile Yehova ni Yesu, tupalile kukinkiziiwa kukita ki?

8. Lileembo lya 1 Yoane 3:18 lyalanda nangue tupalile kukita ki?

⁸ Tuli twalangilila nangue tumutonene Yehova ni Yesu kupitila kubanakila. (Yoan. 14:15; 1 Yoan. 5:3) Kabili Yesu waatulandile nangue tupalile kutonana. (Yoan. 13:34, 35) Te tupalilesie kubalanda balupua ni bankazi nangue tubatonene, inzi kabili, tupalile kulangilila nangue tubatonene kupitila bintu bituli twabakitila. (Soma 1 Yoane 3:18.) Ni bintu ki paleepale bitupalile kukita eevi kulangilila nangue tubatonene?

9. Ntono yaamusonseziizie Yoane akite ki?

⁹ Yoane waali ni nsaambu ya kusiala pamo ni baba wakue ni kupata nfalanga kupitila kukita miilo yabo ya mu lupua ya kuloba nsabi. Inzi, waabombiizie musita uleepele wa buikazi bwakue bwaali bwasieleko, eevi kukwasia bange basambilile kisinka palwakue Yehova ni Yesu. Buikazi bwaasaakuile Yoane te bwaali bwaleengele. Baamukyuziizie, kabili miaka mia (100) ya ku ntendeko luyaali yasipua, musita lwabanga wasyakotele, baamukusiizie kule. (Miil Bat. 3:1; 4:1-3; 5:18; Nfy. 1:9) Atasie lwaali wakakilue juu ya kusimikila palwakue Yesu, Yoane waalangiliile nangue waali wabatonene bange. Kwa mufuano, musita lwaali ku kilila kya Patmosi, waaleembele kitabu kya Nfyulo ni kukituma ku bilonghaano eevi bimane bintu byaali ‘byapalile kuleenga kukitika.’ (Nfy. 1:1) Kabili, kipalile kisia kukakulua ku Patmosi, Yoane waaleembele Nsimiko yakue ilimo mpunda palua buikazi bwakue Yesu ni miilo yakue ya kusimikila. Kabili waaleembele mikanda itatu eevi kubakinkizia ni kubabiika maka balupua ni bankazi bakue. Kunti wapala siani lwendo lwa buikazi bwakue Yoane bwa kwipeela?

10. Kunti walangilila siani nangue utonene bantu?

¹⁰ Kunti walangilila nangue utonene bantu kupitila bintu biuli wasaakula kukita mu buikazi bobe. Kyalo kyakue Sataana kitonene uzeezie musita ni maka obe eevi wiwaamiiziesie we muine, wikwinde kukeba nfalanga ao umanike saana. Inzi, bakasimika ba Bukolo bepeele mwaya kyalo, bali mukupisia musita wingi kukoonkana ni buviinde bwabo bali mukusimikila mpunda iweeme ni kukwasia bantu bamupalame Yehova. Kabili bange bali mukuviinda kusimikila ni kusambilizia nsita yonse.

11. Bakasimika bengi ba kisinka bali mukulangilila siani nangue bamutonene Yehova pamo ni balupua ni bankazi babo?

¹¹ Bakristu bengi ba kisinka bapalile kubomba nsita yonse eevi baviinde kwikwasia bo beene pamo ni lupua lwabo. Anzia evio, babo bakasimika ba kisinka, bali bakwasia kuteania kwakue Yehova mu nzila yonse ibali kuviinda. Bamo bali baviinda kubomba mu miilo ya kukwasia bantu basaanzilue, bange bali babomba mu miilo ya kukuula, ni kila umo ali ni nkeende ya kufumia nfalanga eevi kukwasia miilo ya kyalo kyonse. Bali bakita evio paantu bamutonene Leeza ni bantu bange. Kubalua mulungu, tuli twalangilila nangue tubatonene balupua ni bankazi betu kupitila kwasukapo ku kulonghaana ni kupisia biputulua. Anzia tuye twatopele, tuli twaya ku kulonghaana. Anzia kine kunti twaya twaemene mu maano, tuli twaasukapo. Kabili, anzia kine fwe bonse kunti twaya twali kila umo ni maavia akue, tuli twakoselezia bange ntaanzi ni kisia kulonghaana. (Baeb. 10:24, 25) Kakiine tuli twatasia saana  palua miilo ili yabomba balupua ni bankazi betu batonua!

12. Yoane waalangiliile nangue waali watonene balupua ni bankazi bakue mu nzila ki inge?

¹² Yoane waalangiliile nangue waali wabatonene balupua ni bankazi bakue apanasie kupitila kubatasia, inzi kabili, kupitila kubasoka. Kwa mufuano, mu mikanda yakue, Yoane waabatasiizie balupua ni bankazi palua kiketekelo ni miilo yabo iweeme. Inzi kabili, waabapeele ni musoko ufinine palua lizaambi. (1 Yoan. 1:8–2:1, 13, 14) Evio vyenka, tupalile kubatasia balupua ni bankazi palua bintu biweeme bibali bakita. Inzi, kine muntu kampanda watendeka kwaluka ni mibeele isiweeme ao kukita kintu kili kwinoona bukibuza bwakue pamo ni Yehova, kunti twamulangilila ntono kupitila kumubuila mu buwaame kintu kyapalile kukita. Ili yaloomba kusipa eevi kuviinda kumusoka kibuza, inzi, Bibilia ili yalanda nangue, babibuza bakisinka bali basokana beneenke.​—Tus Maf. 27:17.

13. Tupalile kutiina kukita ki?

¹³ Nsita inge tuli twalangilila nangue tubatonene balupua ni bankazi kupitila bintu bitusiizi kukita. Kwa mufuano, tetwizi kufiitua lubilo palua beelia bibali balanda. Tontonkania bintu byaakitikile peepi ni mpela ya buikazi bwakue Yesu. Waabalandile basambi bakue nangue eevi bapate bukose bwa loonse, baali bapalile kulia mubili wakue ni kumina milopa yakue. (Yoan. 6:53-57) Ezio milandu yaakisiizie saana basambi bengi bakue Yesu, mpaka baafikiile kulekela kumukoonka​—inzi, babibuza bakue ba kisinka, kubiika mukati Yoane, beene te baalekeele kumukoonka. Baasiele balamatiliile mu kisinka kuli weene. Te baaunvuile mana ya beelia byaalandile Yesu, kabili kipalile byaabapapiizie. Anzia evio, babibuza ba kisinka bakue Yesu te baatontonkaniizie nangue beelia byaalandile byaali byabiipile. Inzi, baamuswapiile bamanine nangue waalandile kisinka. (Yoan. 6:60, 66-69) Kakiine ni kintu kya mana saana paantu tetwizi kufiitua lubilo palua beelia bili byalanda babibuza betu! Inzi, tuli twabapeela nkeende ya kunti balondolole keelia kibakebele kulanda.​—Tus Maf. 18:13; Kas. 7:9.

14. Juu ya ki te tupalile ata kaniini kubasuula balupua ni bankazi betu?

¹⁴ Kabili, Yoane waatusokele tekuti tuye twabasuula balupua ni bankazi betu. Kine twaandua kukoonka ozo musoko, kunti twamupeela Sataana lisyuko lya kutubombia. (1 Yoan. 2:11; 3:15) Keekio kyaakitikile ku mpela ya miaka mia (100) ya ku ntendeko, Yesu wasyavyelue. Sataana waakitile maka  akue onse eevi kulengia bantu bakue Leeza basuulane ni kukasanika. Musita Yoane lwaaleembele mikanda yakue, mu kilonghaano mwaali ni bantu baalangiliile mutima nga wakue Sataana. Kyakumuenako, Diotrefe waali walengia bantu bakasanike saana mu kilonghaano kimo. (3 Yoan. 9, 10) Taali wabakindika bakenzi baali batumua na kabungue, baali baendela bilonghaano. Waali waezia kubakumba mu kilonghaano baalia baali bapokelela bantu basibanga watonene. Waali ni kibuli saana! Ni leenu, Sataana ali mukwikwinda saana eevi kulengia bantu bakue Leeza bakasanike. Te tupalile ata kaniini kulekelela misuula itukasanie.

15. Mutue wa lupua apalile kulanguluka ki?

¹⁵ Nzila imo ya mana ili kulangilila mutue wa lupua nangue atonene lupua lwakue ni kupitila kupeela bantu ba mu lupua lwakue bintu bibakabiile. (1 Tim. 5:8) Inzi, apalile kulanguluka nangue kintu kya mana saana ni kukwasia bantu ba mu lupua lwakue baye bali ni bukibuza buweeme pamo ni Yehova. (Mat. 5:3) Tontonkania Yesu vyaasiiliile mitue ya lupua mufuano uweeme. Kitabu kyakue Yoane kili kyalanda nangue, musita Yesu lwaali wasyafua pa kimuti kya busaanso, abanga wakilisie mukutontonkania palua lupua lwakue. Musita Yesu lwaali waipaiwa, Yoane waali waimeene pamo ni Maria mama wakue kwa Yesu pa ezio nkeende. Anzia kine waali mu misa ikata, Yesu waakwete mupaango eevi Yoane amusuunge Maria. (Yoan. 19:26, 27) Yesu waali ni balabakue baali bapalile kusininkizia nangue Maria ali ni bintu byakabiile, inzi, kimwenekele nangue pakati kaabo te paali ata umo abanga wasyali musambi wakue. Pakaako, Yesu waatonene kusininkizia nangue kuli ni muntu wakaba kuya wamusuunga Maria ni kumukoselezia atwalilile kumubombela Yehova.

16. Yoane abanga waali ni miilo ki?

¹⁶ Yoane abanga wali ni miilo ingi ya kukita. Paantu abanga waali umo wa batumua, waali wapalile kubomba na mute miilo ya kusimikila. Kipalile abanga waali ni mukazi. Pakaako, waali wapalile kukebela lupua lwakue bintu bya kimubili bibaali bakabiile, ni wenka ozo musita kukwasia bantu ba mu lupua lwakue baye baali ni bukibuza buweeme pamo ni Leeza. (1 Bakor. 9:5) Mitue ya lupua yapatapo lisomo ki?

17. Juu ya ki ni kintu kya mana mutue wa lupua emene bintu bya kimupasi bikabiile lupua lwakue?

¹⁷ Lupua ali wasaangua wali mutue wa lupua, kunti waya wali ni miilo ingi ikata ya kukita.  Kwa mufuano, apalile kubomba na mute miilo yakue ya kimubili eevi lwendo lwakue lumulumbanie Yehova. (Baef. 6:5, 6; Tit. 2:9, 10) Kabili, lupua ozo kunti waya wali ni miilo ingi mu kilonghaano, nga evelia kubomba wali mukote wa kilonghaano ni kubomba na mute mu miilo ya kusimikila. Mu wenka ozo musita, apalile lyonse kusambilila Bibilia pamo ni mukazi ni baana bakue. Kine wakita evio, bali kuya batasia saana paantu ali mukubasuunga kimubili, kubakwasia baye bali ni nsaansa, ni kubakwasia batwalilile kumubombela Yehova.​—Baef. 5:28, 29; 6:4.

18. Yoane waali wasininkiziizie ki?

¹⁸ Yoane waaikeele miaka ingi, kabili waaimweneene bintu bingi biweeme. Kabili, waasaakeene ni maavia engi aasiile kwinoona kiketekelo kyakue. Inzi, lyonse waakitile maka akue onse eevi kunakila milao yakue Yesu, kubiika mukati ni mulao wa kutona balupua ni bankazi bakue. Pakaako, Yoane waali ni kisinka nangue Yehova ni Yesu bamutonene kabili nangue bakamupeela maka a kusipikizia kila buavia. (Yoan. 14:15-17; 15:10; 1 Yoan. 4:16) Tekuli kintu kyaasiile kukita Sataana ni kyalo kyakue kyaasiile kumulengia Yoane alekele kutona balupua bakue kupitila milandu ni bikitua byakue.

19. Lileembo lya 1 Yoane 4:7 lyatukinkizia tukite ki, kabili juu ya ki?

¹⁹ Nga Yoane, twikeele mu kyalo kiteekelue na Sataana, leeza wa keeno kyalo, asili na ntono ata kaniini. (1 Yoan. 3:1, 10) Ali wasaangua watonene tulekele kubatona balupua ni bankazi betu, inzi, kunti waviinda kutulengia tukite evio kinesie twamulekelela. Kansi, tuye twapinguile kubatona balupua ni bankazi betu ni kulangilila ezio ntono kupitila milandu ni bikitua byetu. Kine twakita evio, tuli kusekelela kuya twali seemu ya lupua lwakue Yehova, kabili buikazi bwetu buli kuya bwali ni nsaansa.​—Soma 1 Yoane 4:7.