1. Nga vyaaipuziizie Likolo Daudi, bange pakati keetu kunti baipuzia siani?

FWE bonse tutonene kuya twali ni buikazi butekameene kabili bwa mutende. Te kuli muntu ali watona kuya waemene. Inzi, pa musita kampanda kunti twaema saana mu maano. Kakiine, babombi kampanda bakue Yehova, kunti baipuzia kiipuzio nga keelia kyaaipuziiziwe Yehova na Likolo Daudi: “Nakaba kuya nali ni lyemo mpaka musita ki, ni kuya nali ni bulanda mu mutima wane kubalua busiku?”​—Malum. 13:2.

2. Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

² Anzia kine fwe bonse tuli twaaluka ni lyemo mu nsita kampanda, kuli bintu bituli kuviinda kukita eevi kupunguzia lyemo. Mu leeli lyasi, tuli kulondoluelanke bintu bili byalengia paange tutendeke kwema. Kisia, tuli kulondoluela bintu sita bili kuviinda kutukwasia kusiala twatekameene musita utuli mukuluisia maavia.

3. Paange ni bintu ki bili byatulengia kwema, kabili, eba kunti twaanzia bintu bebio te kunti bikitike?

³ Bintu bingi, kunti byatulengia tutendeke kwema. Kabili, tetuviinda kwanzia bintu binge te kunti bikitike. Kwa mufuano, tetuviinda kwanzia kupiluka kwa bei ya byakulia, maubo, bei ya kulipila nsesi ili yapiluka kila muaka. Kabili, tetuviinda kubanzia babombi neetu ao basambi batwasoma naabo, te kunti batuleetele bwezio bwa kutulengia tuzeezie bukisinka bwetu ao tuponene mu lwendo lwa bupungue. Kabili, tetuviinda kulekezia bubiifi buli mukukitika mu nkeende itwikeelemo. Tuli twasaakaana ni maavia azo, paantu tuli mu kyalo kilimo bantu bengi basiizi kukwata bupinguzi bupateene ni mafunde a Bibilia. Sataana, leeza wa keenu kyalo, amanine nangue bantu bange  bakaba kulekelela “lyemo lya keeno kyalo” libalengie bandue kumubombela Yehova. (Mat. 13:22; 1 Yoan. 5:19) Te kyakupapia kumona keenu kyalo kyaizuzimo maavia ali atulengia kwema saana!

4. Kunti kwaaluka ki kine twatendeka kwema saana palua maavia etu?

⁴ Maavia kunti atulengia tweme saana, kabili ni kutulengia te kunti tuye twatontonkaniapo kabili kange. Kwa mufuano, kunti twatendeka kwema nangue, tetukaba kupata nfalanga itosiizie ya kusita bintu bitukabiile ao nangue, nakaba kuluala ni kwandua kupata miilo ao kuzeezia miilo. Kabili, paange kunti twatendeka kwema nangue tetukaba kusiala ba kisinka musita utwakaba kweziiwa eevi tutione muzilo wakue Leeza. Leenusie Sataana wakaba kulengia bantu bali bamukwasia, bakabe kubotokela bantu bakue Leeza. Pakaako, kunti twatendeka kwema palua keelia kitwakaba kukita musita utwakaba kubotokelua. Paange, kunti twaiipuzia eevi: ‘Eba, ni kilubo kine naema mu nzila kampanda palua bebio bintu?’

5. Yesu waali wakeba kulanda ki musita lwaalandile nangue: “Tekuba mwasambooka”?

⁵ Tumanine nangue Yesu waabalandile eevi basambi bakue: “Tekuba mwasambooka [ao, mwaema].” (Mat. 6:25) Eba, Yesu waali wakeba kulanda nangue te tupalile kwemena ata kantu? Te evio abe! Languluka nangue mu nsita ya kale, babombi kampanda ba kisinka bakue Yehova baali baema mu maano, inzi Yehova taabasuulile. * (1 Mak. 19:4; Malum. 6:3) Kakiine, Yesu lwaalandile ezio milandu waali wakebele kututeekia mutima. Taatonene tuye twaemena saana bintu bitukabiile mu buikazi bwetu ni kutulengia te kunti tubombe buino miilo yakue Leeza. Ale, kunti twakita siani kine twatendeka kwema?​—Mona kisanduku kilandile: “ Vya Kuluisia Lyemo.”

6. Nga vilandile Bafilipi 4:6, 7, ni kiki kili kuviinda kutukwasia kuteekamana lutuli mu lyemo?

⁶ (1) Uye wapepa lingi. Bakristu bali mukwema juu ya maavia, kunti baiunvua buino kupitila kupepa kuli Yehova kufuma ku mutima. (1 Pet. 5:7) Mapepo obe, kunti aasukua kupitila kupata “mutende wakue Leeza upitile maano onse [a bantu].” (Soma Bafilipi 4:6, 7.) Yehova wakaba kukupeela mutende ozo kupitila mupasi wakue utakatiifu.​—Bag. 5:22.

7. Tupalile kulanguluka ki musita utuli mukupepa kuli Leeza?

⁷ Musita luuli mukupepa kuli Yehova, mwizuile mutima obe. Mubuile buavia bwine, kabili mulondoluele vyuli mukwiunvua palua buavia bobo. Kine kuli ni nzila ya kupuisia bobo buavia, muloombe mulangue eevi umane vya kukita kabili akupeele ni maka a kukita. Kine te kuli nzila ya kukita eevi kupuisia bobo buavia, muloombe Yehova tekuti weeme saana mu maano, inzi usiale watekameene. Kine bintu biuli waloomba mu mapepo obe bimanikile buino, kisia musita kampanda, wakaba kumona buino Yehova vyali waasuka. Kine lipepo lyobe te lyasukilue penka paalia, te kulekela kupepa. Yehova tatonenesie umubuile buino kintu kampanda, inzi, atonene utwalilile kupepa palua kintu keekio.​—Luk. 11:8-10.

8. Ni biki bitupalile kubiika mu mapepo etu?

⁸ Musita luuli wamubuila Yehova lyemo lyobe mu lipepo, sininkizia nangue waabiikamo ni milandu ya kumutasia. Kiweeme kulanguluka bintu biweeme bituli nabio atasie mu musita utuli mu maavia engi. Inzi, upalile kukita  siani kine waandua kumubuila Yehova vyuli mukwiunvua? Languluka nangue ­Yehova ali kwasuka lipepo lyobe anzia kine ulisie ni buviinde bwa kulanda nangue ‘Napapaata nkwasie!’​—2 Mil Nsi. 18:31; Bar. 8:​26.

9. Kunti twapata siani mutende wa kisinka?

⁹ (2) Swapila mulangue wakue Yehova, apana mulangue obe. Mu miaka ya mia saba (700) Yesu tanavyalue, bantu ba mu Yuda baaunvuile muenzo wa kubotokelua na Baashuru. Eevi kuluisia tekuti babotokelue na Baashuru, bantu ba mu Yuda baaloombele Misri ibakwasie. (Is. 30:1, 2) Yehova waabasokele nangue kuswapila Misri kwakabaleetela buavia. (Is. 30:7, 12, 13) Kupitila kabika Isaya, Yehova waababuilile bantu vya kwaluka ni mutende wa kisinka. Waalandile eevi: “Mwakaba ni maka kine mwatwalilila kuya mwatekameene ni kuswapila” Yehova.​—Is. 30:15b.

10. Kunti twalangilila nangue tumuswapiile Yehova mu aali ki paleepale?

¹⁰ Ni musita ki utupalile kulangilila nangue tumuswapiile Yehova? Tontonkania mifuano eezi. Tulande bakupeela miilo ili yalipa nfalanga ingi, inzi yakaloomba ukabe wabomba kabili ni kisia miilo, kabili yakakulengia tekuti ukabe wamubombela Yehova buino nga kale. Ao tulande muntu kampanda ku miilo, mwalalume ao mwanakazi watendeka kulangilila nangue wakutona, inzi ozo muntu te mubombi wakue Leeza abatiziiziwe. Ao, tontonkania kine muntu wa mu lupua lobe u utonene wakulanda nangue: “Saakula pakati ka neene ni Leeza obe.” Mu aali eezi yonse kunti wamona kyakolele kukwata bupinguzi, inzi, mu kila aali ezio ili paapo, Yehova wakaba kukupeela butunguluzi bwa kukoonka buukabiile. (Mat. 6:33; 10:37; 1 Bakor. 7:39) Kiipuzio ni keeki, ‘Wakaba kumuswapila Yehova ni kunakila butunguluzi bwakue?’

11. Ni maasi ki ali mu Bibilia atuli kuviinda kusambilila eevi kutukwasia tusiale twatekameene musita utuli mukusaanzua?

¹¹ (3) Sambilila kupitila mifuano iweeme ni ibiipile. Bibilia ili ni mifuano ingi ili yalangilila nangue ni kintu kya mana saana kusiala twatekameene ni kumuswapila Yehova. Musita luuli mukusambilila eezi mifuano, tontonkania kyaakwasiizie babombi bakue Leeza basiale batekameene musita ubaali mu busaanzo bukata. Kwa mufuano, musita tribinali ikata ya Bayuda luyabakaniizie batumua kusimikila, batumua te baatiinine. Inzi, baalandile eevi basipile: ‘Fwefue tupalile kunakila Leeza, bantu abe.’ (Miil Bat. 5:29) Kabili, atasie kisia kusepulua, batumua te baaunvuile muenzo. Juu ya ki? Paantu baali bamanine nangue Yehova waali ku lubali lwabo. Waali wasekelela palwabo. Pakaako, baatwaliliile kusimikila mpunda iweeme. (Miil Bat. 5:40-42) Enka evio, musita musambi Stefano lwaali peepi ni kwipaiwa, waasiele waali ni mutende saana kabili watekameene, ni keekio kyaalengiizie lukebu lwakue lumoneke “nga lukebu lwakue malaika.” (Miil Bat. 6:12-15) Juu ya ki? Paantu waali ni kisinka nangue Yehova amwitabiile.

12. Kukoonkana ni lileembo lya 1 Petro 3:14 ni 4:14, juu ya ki kunti twasaansamuka musita utuli twakyuziiwa?

¹² Batumua baali ni busininkizio bwaali bwalangiliile paswetele nangue Yehova waali pamo naabo. Waali wabapeele buviinde bwa kukita bimpezia maano. (Miil Bat. 5:12-16; 6:8) Leenu, Yehova teezi kutupeela maka a kukita bimpezia maano. Anzia evio, kupitila Mulandu wakue, Yehova atusininkiziizie mu ntono nangue, musita utuli twakyuziiwa juu ya kukita bintu bya nsaambu, kunti twasaansamuka paantu Yehova ali mukusekelela palwetu kabili mupasi wakue uli pali fwefue. (Soma 1 Petro 3:14; 4:14.) Pakaako, te tupalile kwemena saana kumana vitwakaba kukita kine  tukabe kusaanzua musita uli waiza. Inzi, tupalile kukita maka kukosia kiswapilo kyetu nangue Yehova wakaba kutukwasia ni kutupususia. Nga evelia vyaakitile basambi ba ku ntendeko, ni fwefue tupalile kuswapila bulayo bwakue Yesu: ‘Nakamipeela maano ni maka a kulanda eevi baluani benu tekuti bakamibinge.’ Yesu waatulaile eevi: “Kine mwasipikizia, mwakapususia bukose bwenu.” (Luk. 21:12-19) Kabili te kulaba nangue Yehova ali walanguluka atasie tuntu tuniini saana palua babombi bakue bali bafua bali ba kisinka. Pakaako kunti wababuusia.

13. Kunti twanoonkelamo siani kupitila kutoosia bintu byaabasaangile baalia baandilue kusiala batekameene kabili bamuswapiile Yehova?

¹³ Kabili, kunti twasambilila kupitila bintu byaabasaangile baalia baandilue kusiala batekameene ni kumuswapila Yehova. Kusambilila ezio mifuano ibiipile, kuli kutukwasia tekuti tuponene mu byenka beelia bilubo bibaakitile. Kwa mufuano, ku ntendeko ya buteeko bwakue, Likolo Asa wa Yuda, waamuswapiile Yehova musita kisepe kikata kya balukale lukyaizile kuluana nakue, ni Yehova waamukwasiizie kubanzia. (2 Mil Nsi. 14:9-12) Inzi, lwendo lunge musita kisepe kiniini kya balukale bakue Likolo Baasha wa Israeli lukyaizile eevi kuluana nakue, Asa taamuswapiile Yehova amupususie nga vyaakitile ntaanzi. Waalipile kisepe kya Basiria eevi kimukwasie. (2 Mil Nsi. 16:1-3) Kabili, peepi ni ku mpela ya buikazi bwakue musita lwaaluele saana, taamuswapiile Yehova eevi amukwasie.​—2 Mil Nsi. 16:12.

14. Kunti twasambilila ki kupitila bilubo byaakitile Asa?

¹⁴ Ku ntendeko, Asa waamuswapiile Yehova amukwasie musita lwaasaangile maavia. Inzi kisia paapo, waandilue kumuswapila Leeza amukwasie, kabili waatonene kupuisia maavia ye muine. Ku ntendeko, mupaango wakue Asa wa kuloomba Basiria bamukwasie kuluisia Israeli, waamwenekele kusia uweemesie. Inzi, Yuda yaasekeleele mutende musita uniinisie. Kupitila kabika, Yehova waamulandile eevi Likolo Asa: “Paantu wakimuswapila likolo wa Siria kabili te wakimuswapila Yehova Leeza obe, kisepe kyakue likolo wa Siria kyaifompola mu minue yobe.” (2 Mil Nsi. 16:7) Tupalile kuya twakengeele eevi tekuti tutontonkanie nangue kunti twapuisia maavia etu fwe beene bila kumuloomba Yehova atukwasie kupitila Mulandu wakue. Atasie musita utwasaakaana ni aali ya kutulengia tukwate bupinguzi lubilo-lubilo, tupalile kuteekamana ni kumuswapila Yehova. Kine twakita evio, ali kutukwasia kukwata bupinguzi buweeme.

15. Kunti twakita ki musita utuli mukusoma Bibilia?

¹⁵ (4) Biikilila maleembo a mu Bibilia. Musita luwasaanga maleembo kampanda mu Bibilia alangiliile nangue ni kintu kya mana kuya twatekameene ni kuya twamuswapiile Yehova, ikwinde kuabiikilila. Eevi uviinde kuabiikilila, kunti kyaya kyaweeme uye waasoma na lizui likata ao kualeemba ni kubuelulukamo lingi. Yehova waamulandile Yoshua aye wasoma kitabu kya Muzilo mu lizui lya pansi eevi aviinde kukita bintu mu mulangue. Kabili bintu byaali wasoma mu Muzilo byaali bya kumukwasia te kunti aye watiina, inzi aye wasipile mu kutungulula bantu bakue Leeza. (Yosh. 1:8, 9) Milandu ingi ili mu Mulandu wakue Leeza, kunti yakulengia uye waali ni mutende mu maano ni mu mutima, mu aali ili yalengia kwema ao kuleeta muenzo.​—Malum. 27:1-3; Tus Maf. 3:25, 26.

16. Yehova ali wabombia siani kilonghaano eevi kutukwasia tusiale twatekameene kabili twamuswapiile weene?

¹⁶ (5) Pisia musita pamo ni bantu bakue Leeza. Yehova ali wabombia balupua ni bankazi eevi kutukwasia tutwalilile kuya twatekameene ni kumuswapila. Ku kulonghaana tuli  twanoonkela mu maasi ali alandua, byasuko bili byaleetua na bakatuilizia, ni bulondolozi buli bwakuula butuli twakita pamo ni balupua ni bankazi. (Baeb. 10:24, 25) Kabili kunti twakoseleziiwa saana na babibuza batuswapiile mu kilonghaano kine twababuila bintu bili mukutwemia. “Mulandu uweeme” ufumine kuli kibuza kunti wakwasia kukeefia lyemo lyetu.​—Tus Maf. 12:25.

17. Kukoonkana ni lileembo lya Baebrania 6:19, kiswapilo kyetu kya Bukolo, kunti kyatukwasia siani kusiala twatekameene mu nsita ya maavia?

¹⁷ (6) Twalilila kuya wali ni kiswapilo kyalumine. Kiswapilo kyetu kili kyabomba “nga nanga ya mu mitima [ya mweo, NWT]” ili yatukwasia kusiala sinta anzia kine tuli mu aali ikolele ao tuli mu kwema mu malanga etu. (Soma Baebrania 6:19.) Tontonkania palua bulayo bwakue Yehova bwa musita uli waiza. Mu ozo musita, temukaba kintu kyakutuleetela lyemo. (Is. 65:17) Tontonkania wali mu kyalo kya leenu kilimo mutende, musikakitika ata bintu bibiipile. (Mik. 4:4) Kabili wakaba kukosia kiswapilo kyobe kine wababuilako bange. Kita maka obe onse eevi kubomba miilo ya kusimikila ni kukita basambi. Kine wakita evio, kunti ‘wakinkimana mpaka ku mpeleezio, eevi beelia biuswapiile bikafikiliziiwe.’​—Baeb. 6:11.

18. Paange kunti kwakitika ki musita uli mukuiza, kabili kunti twakita siani?

¹⁸ Paantu mpela ya keenu kyalo yakila kupalama, twakaba kukila kwaluka ni maavia a kutuleetela lyemo. Lileembo lyetu lya muaka wa 2021, kunti lyatukwasia kuluisia maavia azo twatekameene, apana ku maka etu, inzi kupitila kumuswapila Yehova. Mu muaka wa 2021, tulangilile kupitila bikitua byetu nangue tuli ni kiketekelo mu bobu bulayo bwakue Yehova: “Mwakaba ni maka kine mwatwalilila kuya mwatekameene ni kuswapila.”​—Is. 30:15.