EBA, WIMUENE kuya waali muntu ali watasia ao ali wasantila? Keeki ni kiipuzio kipalile kutontonkania kila muntu. Bibilia yaalandile ntaanzi nangue mu musita weetu, bantu bengi ‘te bakaba basantila.’ (2 Tim. 3:2) Paange waasaangile kale bantu kampanda bali baimona nangue bali ni nsaambu ya kupeelua kila kantu kabali nako, nga evelia bintu bingi bibapalilesie beene. Imonekele bali baisaanga nangue te bapalile kutasia palua bintu bibali bapeelua. Eba, uli wamona kyabiipile kwikala na bantu ba ozo musango?

Inzi, babombi bakue Yehova balandilue eevi: “Be mwali bantu ba kusantila.” Tupalile “kutasia palua kila kantu.” (Bakol. 3:15; 1 Bat. 5:18) Pakaako, kili buino saana kuli fwefue kukuula mutima wa kusantila. Kuli nsaambu ingi ilangiliile juu ya ki kili buino kukita evio.

Nsaambu imo ikata ya kutulenga kukuula mutima wakusantila ni paantu kunti kwakwasia kwaluka ni maano aweeme palwetu fwe beene. Muntu ali watasia ali waiunvua buino palwakue mwine, kabili olia ali watasiiwa, ni weene, ali waiunvua buino. Juu ya ki kutasia kuli kwaleeta ezio aali ku bonse babili? Tumone mufuano ozu: Kine wainika nangue bange batonene saana kukukitila ao kukupeela tuntu, eba, keekio te kilangiliile nangue bakumwene kuya wapalile kukitilua evio? Bali mukukwemena. Kwinika kaako, kuli kukulenga wiunvue buino we muine. Kine twalanguluka, kyali enka evio palwakue Rutu. Boazi waamulangiliile Rutu mutima wa kupeelana. Bila kutwisika, Rutu waaunvuile nsaansa kumana nangue kwali muntu kampanda waamwemeene.​—Rut. 2:10-13.

Kipalile saana kumunsantila Leeza. Bila kutwisika, waatontonkaniizie kale musita kampanda palua bupe buingi bwa kimupasi ni bwa kimubili bwaateaniizie ni bwatwaliliile kuteania. (Mal Miz. 8:17, 18; Miil Bat. 14:17) Kuliko kutontonkaniasie kaniini palua buwaame bwakue Leeza, kiweeme kusaakula musita kampanda wa kutontonkania saana palua mpaalo ingi ili yakupeela Leeza ni baalia bautonene. Kutontonkania vili vyapeelana Leeza kunti kwakukwasia winike vyakutonene ni vyali wakwitoneena.​—1 Yoan. 4:9.

Inzi, kuliko kutontonkaniasie vili vyapeelana Yehova ni mpaalo yakue, mutasie palua buwaame bwakue. (Malum. 100:4, 5) Ili yalandua nangue “kutasia kwakwasia mu nzila ikata muntu aye waali ni nsaansa.”

Nsaambu inge ilangiliile nangue kili buino kuli weewe kutasia, ni paantu kukita evio kuli kwakosia bukibuza. Fwe bonse tukabiile kutasiiwa. Musita luuli wamutasia muntu unge kufuma ku mutima palua kintu kiweeme kyaakikita, mwe bonse babili muli mwakila kupalamana mu bukibuza. (Bar. 16:3, 4) Kukila pakaako, lingi, bantu bali batasia bali bakwasia bange. Bali bainika buwaame bubali bakitilua ni kupingula nangue ni beene bapalile kulangilila bobo buwaame. Kisinka, kukwasia bange kuli kwaleeta nsaansa. Ilisie nga mwalandile Yesu: “Mukupeela i muli mapaalo engi kukila mukupokelela.”​—Miil Bat. 20:35.

Robert Emmons, ali wakwasia kwimanina Iniversite ya California ya mupaango wa kusambilila palua kusantila, waalandile: “Eevi kulangilila kutasia, tukabiile kumana nangue kila umo apalile kukita enka evio ku mwinakue. Musita kampanda twapeelana, ni musita unge twapokelela.” Kisinka ni keeki, buikazi bwetu buli bwatwalilila ni kukwasiiwa na bange mu nzila ingi. Kwa mufuano, kunti batupeela byakulia ao kutukwasia mu musita utulwele. (1 Bakor. 12:21) Muntu ali watasia ali wasaansamukila  paswetele bintu byali wakitilua na bange. Eba, wibeleziizie kulangilila sante nga evio, palua bintu biuli wakitilua na bange?

Nsaambu inge ya kukuula mibeele ya kutasia ni paantu kuya wali muntu ali watasia, kuli kwakukwasia kumona bintu mu nzila iweeme apana mu nzila ibiipile. Mu mana kampanda, maano obe ali abomba nga kanyungo. Maano ali akukwasia kutonta palua bintu kampanda bili peepi nobe, ni kubiika kumbali bintu bibiipile. Ali akulengia uye wamona bintu biweeme ni bila kupooza saana maano ku maavia. Kine wakila kwaluka muntu ali watasia, uli kukila kumona bintu biweeme ni ku mpela yakue bili kukukwasia kukila kutasia. Kutonta maano ku bintu biuli kuviinda kutasia, kwakaba kukukwasia kukita keelia kyaasokele mutumua Paulo: ‘Be mwasaansamukile lyonse paantu muli bantu bakue Mulopue.’​—Baf. 4:4.

Wakaba kusaanga nangue kutasia kwaanzia kumona bintu mu nzila ibiipile. Eba, te kikolele abe kuya wasantila ni olia wenka musita kuya wali ni bunkua, bila nsaansa ao wauzikile? Bantu bali batasia te beezi kwikala na mibeele ya kutonesia bintu bya kimubili. Bali batasia bintu bibali nabio kabili te beezi kutonta maano ku kupata bintu bingi.​—Baf. 4:12.

Paantu uli Mukristu, winikile nangue Sataana atonene utioke mutima kabili waluke ni bulanda juu ya maavia auli mukusaakaana nao mu eno nsiku ya mpeleezio. Sataana kunti watona kine watioka mutima ao waaluka ni mutima wa kwitendooka. Ozo mutima kunti walengia bantu baandue kukunvua buino musita luuli waya kubasimikila mpunda iweeme. Kakiine, kutasia kuli kwaila pamo ni lizabo lya mupasi wakue Leeza, kubiika pamo ni nsaansa palua bintu biweeme byakupeele Leeza ni kiketekelo palua bintu byonse byalaile.​—Bag. 5:22, 23.

Paantu ni weewe uli muntu wakue Yehova, kunti waitabila beebi byalandua mu leeli lyasi palua kutasia. Kakiine wainika nangue muntu ali watasia ni kumona bintu mu nzila iweeme, teezi kuvyalua waali ni ezio mibeele. Inzi, te kulekelela keekio kikutione mutima. Kunti wakuzia mibeele ni kusuunga malanga aweeme palua kutasia. Mu nzila ki? Kila busiku, saakula musita wa kutontonkania bintu kampanda bili byakitika mu buikazi bobe, beelia bili kukulengia utasie. Kine wakila kukita bebio, mibeele ya kutasia yakaba kukila kwaluka nga ya kavyalilo. Keeki kyakaba kukuleetela nsaansa saana kukila nga vili baalia bali batonta maano ku maavia a mu buikazi. Tontonkania palua bintu biweeme bili byakita Leeza ni bantu bange, beelia bili byakukoselezia kabili bili byakuleetela nsaansa. Kabili paange kunti watendeka kubileemba mu libuku. Moomo, kunti waleembamo bintu bibili ao bitatu byakulenga utasie bobo busiku.

Bantu kampanda basambiliile palua kutasia, bali balanda nangue “kutasia kila musita kunti kwaalulula nzila yabombelamo bongo bwetu ni kukwasia kiye kyalengele kusekelela buikazi bwetu.” Muntu ali watasia ni muntu wasaangua ni nsaansa saana. Kansi tontonkania mpaalo yobe, sekelela palua bintu biweeme byakufikiile mu buikazi bobe, langilila sante lyonse! Kuliko kutwama bintu biweeme waleengiizie, “mutasie Yehova, paantu weene aweeme.” Een, “tasia palua kila kantu.”​—1 Mil Nsi. 16:34; 1 Bat. 5:18.