TWALILILA KUYA WAKENTELE!
Diini ni Vita ili mu Ukrainia—Bibilia ili Yalandapo Siani?
Mona bulondolozi buli paapa, palua bakulu ba ma diini bamanikile ni vita ili mu Ukrainia:
“Mukulu wa Kanisa ka Ortodoksi ka mu Urusi, Kikolue Kirill, tanalandepo kantu palua Urusi kwingilila Ukrainia. . . . Kanisa kakue katwaliliile kusalangania mpunda ya bufi palua Ukrainia, ni Putin ali mukubombia ezio mpunda eevi kwipeela nsaambu ya kuluana.”—EUobserver, nsiku 07, Muezi wa 03, 2022.
“Kikolue Kirill . . . waakiipeela saana nsaambu Urusi ya kwingilila Ukrainia kupitila kulanda nangue eezi vita, ni seemu ya kwikwinda kuli mukukitua eevi kuluisia lizaambi.”—AP News, nsiku 08, Muezi wa 03, 2022.
“Nsiku ya Kuanza, ntunguluzi wa Kanisa ka Ortodoksi ka mu Ukrainia, Metropolitan Epiphanius wa Kuanza wa mu Kyiv, wakibapaala bantu bakue eevi ‘baluisie palua Barusi bali mukubengilila’ . . . Kabili [weene] wakilanda nangue kwipaya basoda ba mu Urusi te lizaambi.”—Jerusalem Post, nsiku 16, Muezi wa 03, 2022.
“Fwefue, [kabungue ka tunisa twa mu Ukrainia ni kuteania kwa ma diini], twakwasia kisepe kya basoda ba mu Ukrainia pamo ni bantu betu bonse bali mukuluisia. Twabapaala mukwikwinda kwabo eevi kukingilila Ukrainia kufuma ku muluani, kabili twabapepela.”—Milandu ya UCCRO a, nsiku 24, Muezi wa 02, 2022.
Weewe, uli watontonkania siani? Eba, ma diini ali ailanda nangue amukoonkele Yesu Kristu, apalile kusonsezia bantu ba mu diini yabo kwiingizia mu vita? Bibilia ili yalandapo siani?
Mpunda yakokola kale palua diini kwiingizia mu vita
Mpunda ya miaka ingi ilangiliile nangue lingi ma diini ali alanda nangue kuya ku vita kwitabiziiziwe, kili buino kuya ku vita, kabili nangue ni kintu kya mana kuya ku vita, ni kooku aipeela nsaambu nangue ni juu ya kukeba mutende. Bakasininkizia Bakue Yehova bakita kale miaka ingi bali mukukwasia bantu, eevi bamone nangue keekio kili mukukita ma diini ni bunafiki. Mona mifuano paleepale izimbuilue mu mpapulo yeetu.
Lyasi lilandile, “Zile Krusedi—Uwongo Wenye Msiba,” lilangiliile Kanisa ka Katolika ka mu Roma, vikaalengiizie bungipaani bwaakitikile ni kulanda nangue bobo bungipaani bwaakitikile mu liina lyakue Leeza ni lyakue Kristu.
Lyasi lilandile, “Kanisa Katoliki Katika Afrika,” lilondoluele mufuano ulangiliile diini viyaandilue kulekezia vita ya makabila, atasie bungipaani bwa kupua kikundi kya bantu.
Lyasi lilandile, “Je, Dini Inapaswa Kulaumiwa?,” ni lyasi, “Fungu la Dini Katika Vita vya Binadamu,” ni leelia lilandile, “Dini Yajiunga,” alondoluele tunisa twa Katolika, Ortodoksi, ni Protestanti vitwakwasiizie ku lubali loonse lubili mu vita ingi.
Eba, ma diini a Kikristu apalile kukwasia vita?
Yesu waasambiliziizie nangue: Upalile kutona mwinobe nga viwitonene we muine. (Mateo 22:39) Twalilile kubatona baluani beenu.—Mateo 5:44-47.
Tontonkania keeki: Eba, diini kunti yalanda nangue ili mukunakila malaizio akue Yesu palua kulangilila ntono, ni kooku yali mukukinkizia bantu benka ba mu diini bepaye bange ku vita? Eevi upate kyasuko, soma lyasi lilandile, “Wakristo wa Kweli na Vita,” ni leelia lilandile, “Je, Inawezekana Kuwapenda Adui Zako?”
Yesu waalandile nangue: “Bukolo bwane te bwa pano pa kyalo, bubenge bwa pano pa kyalo, bantu bane nga bakindwisiizia tekuti nmpaanue.” (Yoane 18:36, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua) “Onse aliwaipaana na kipanga waakeepawa na kipanga.”—Mateo 26:47-52, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua.
Tontonkania keeki: Kine Bakristu te baali bapalile kulua atasie juu ya kumusuunga Yesu, eba, kuli ni nsaambu inge yonse ipalile kubalengia balue? Soma lyasi lilandile, “Je, Ukristo Unaunga Mkono Vita?,” eevi kumona Bakristu ba ku ntendeko vibaakoonkele mu kisinka mufuano wakue Yesu ni masambilizio akue.
Ni kiki kyakaba kufikiila ma diini ali asonsezia vita?
Bibilia ili yasambilizia nangue, Leeza akeene ma diini ali ailanda nangue amukoonkele Yesu, inzi kooku bila akoonkele masambilizio akue.—Mateo 7:21-23; Tito 1:16.
Kitabu kya Nfyulo kilangiliile nangue Leeza amwene nangue azo ma diini, alengiizie nfua ya baalia bonse bepailue pa kyalo. (Nfyulo 18:21, 24) Eevi kumana juu ya ki kili evio, soma lyasi lilandile, “Babiloni Mkubwa Ni Nani?”
Yesu waalangiliile nangue, ma diini onse akeenue na Leeza, akaba kwinoonua juu ya miilo ibiipile ili yakitua na azo ma diini, nga eveliasie kimuti kibolele kili kyafumia mazabo abole, vikili kyateetua ni kupoozua mu mulilo. (Mateo 7:15-20) Eevi umane keekio vikyakaba kukitika, soma lyasi lilandile “Mwisho Wa Dini Ya Uwongo Unakaribia!”
Kufumine ma foto, kutendekela kuso mpaka kulio: Foto yaakwetue na Sefa Karacan/Anadolu Agency/Getty Images; Maxym Marusenko/NurPhoto via Getty Images
a Milandu UCCRO, kine yapilibulua, ni kabungue ka tunisa twa mu Ukrainia ni kuteania kwa ma diini. Kaako kabungue ni kuteania kooko, bibiikile mukati, tunisa 15 tulimo Ortodoksi, Kanisa ka Katolika ka mu Ugiriki ni mu Roma, Kanisa ka Protestanti, ni tunisa twa Injili tupusene-puseene pamo ni Kanisa ka Bayuda ni Baislamu.
Paange uli Kutona ni Eezi Mpunda
MAASI AVULIISIE
Eba, Diini Ipalile Kwiingizia mu Politike?
Mwaya kyalo, bantu bengi baalia bali bailanda nangue bamukoonkele Yesu Kristu, bali baiingizia saana mu politike. Eba, bapalile kwiingiziamo?
Ukrainia Yaingililua na Urusi—Eba, Bukabika bwa Bibilia Buli Mukufikiliziiwa?
Kine i evio, eba Bibilia ilondoluele bebio bintu byonse vibyakaba kupuisiiwa?
MASAMBILIZIO A BIBILIA A MUSINZI
Bukolo Bwakue Leeza Ni Kiki?
Mu miilo yakue ya kusimikila, Yesu wasambiliziizie saana palua Bukolo Bwakue Leeza kukila maasi aange oonse. Mu mamia a miaka iingi, basambi bakue bali mukupepa Bukolo boobo buize.
