“Bantu bali mukuya bakita bintu bingi beelia byakaba kulengia paapasie leenu aali ya ewa ikabe kubiipa ni mazingira akabe kwinooneka. Mizi ingi ikata yakaba kubunda mu menda. Lyuza likata saana lisinaunvuikepo. Milula elia ili yaleeta saana muenzo. Kupusua saana menda. Milioni imo ya bimuti, bikusi ni banama yakaba kuloba ao kuuna. Bobu te bufi ao kulanda nangue twakikia saana bintu. Sayansi i viili yatubuila nangue byakaba kukitika, kine ma buteeko te akaba kwalulula mizilo ili mukuya yalengia bantu benoone kyalo.”—I vyaalandile António Guterres, sekretere mukulu wa Buumo bwa Ntundu [Nations Unies], palua mpunda yaaleetelue pa nsiku 4 Muezi wa 04, 2022 na bantu bali ni bufundi, bali mu kikundi kiundilue na ma buteeko paleepale kili kyaemena kwaluluka kwa aali ya ewa.

 “Bantu basambiliile sayansi, bali mukusoka nangue ma fuasi a kusuungilamo banama ao ma parke 423 eevi ali mu Amerika, akaba kwinooneka juu ya kwaluluka kwa aali ya ewa, paantu azo ma parke teezi kukokola kwinooneka kine lyuza lyakila kupiluka. Beebi bintu bibiipile bibali balanda-landa saana nangue byakaba kukitika, bili byaunvuikasie nga beelia bituli twasoma mu Bibilia: mulilo ni masesi kubunda mu menda, bibue bikata bili pa muulu menda a mu lyezi kusunguluka, menda ni mabimbi kuvula mu biziba bikata juu ya lyuza.”—“Aali Ibiipile ya Kubunda kwa Bintu mu Menda mu Yellowstone, Yalangilila Bintu Bibiipile Byakaba Kuiza,” The New York Times, nsiku 15 Muezi wa 06, 2022.

 Eba, aza maavia ali pa kyalo a kwinooneka kwa mazingira, akaba kupua? Kine nangue akaba kupua, eba, naani ozo wakaba kuapuisia? Mona Bibilia viili yalanda.

 Bibilia ili yalanda nangue Leeza wakaba kuiza kwinoona baalia bali bainoona kyalo. (Nfyulo 11:18) Leeli lileembo lyatusambilizia bintu bitatu:

1.  1. Bintu bili mukukita bantu byakaba kwinoona saana kyalo.

2.  2. Kwinoonua kwa kyalo kwakaba kupua.

3.  3. Bantu te bakaba kuviinda kupuisia maavia a kwinoonua kwa mazingira pa kyalo, Leeza sie i wakaba kuviinda.

 Bibilia ili yalanda nangue kyalo kyakaba kutwalilila kuya kyalipo loonse. (Kasimika 1:4) Lyonse, kyakaba kyaikeluepo na bantu.

•   Bantu bali ni nsaambu bakapyana kyalo, kabili bakeekalapo loonse.​—Malumbo 37:29.

 Musita uli waiza, kyalo kyetu kyakaba kuwaamiiwa saana.

•   Kaseeba pamo ni fuasi ya ku ntala byakasekelela, lulambe lwa mu kaseeba lwakasekelela ni kwalukamo maluba nga zafarani.​—Isaya 35:1.