Inea japi nirú echoná

Inea: Jena’í mi riwimea

CAPÍTULO 4

¿Jépuká ju Jesús?

¿Jépuká ju Jesús?

1, 2. a) Ami machíaka chu riwewi, ¿ami machí piri isíami ju? b) ¿Piri machí echi pagótami japi isili Jesús?

OMÁANA Wichimóbachi a nirú pagótami japi we machiwáami ju, wiká pagótami machí jépuká ju o chu riwéami ju. Nalí tasi mi machí chu isíami ju. ¿Kechi ko mi ke aʼlá machí ni?

2 Ama mi machiyere japi Jesús biteili, ma 2.000 bamíali simírili japalí biteili. Jipi rawé wiká pagótami a machí japi Jesús jenaʼí Wichimóbachi biteili, nalí tasi machí chu isíami nili. Jaré ko jéaní japi ke ichibi isíami nili, jarecho ko aní japi profeta nili; jaré ko mayé japi Jesús Onorúami ju. Mujé ru, ¿piri mi ko aní? (Iné jubá chukúami nota 12).

3. ¿Chúsiá we natéami ju japi mi machimea Jeobá alí Jesús?

3 We natéami ju japi mi né aʼlá machimea Jesús. ¿Chúsiá? Echi Biblia jéaní: “Aʼlí aboni ne sinibí pirélama mapujiti aboni galá mi machí mápumi echi Bilepi ne Bichíwali Riosi ju, ayénachó mapujiti aboni galá tamí machí mápuni Jesucristo ju, mapu Mujemi tamí júuli jenaʼí wichimóbachi” (Juan 17:3). Né aʼlá mi machisáaká Jeobá alí Jesús ami sinibí bitélima jenaʼí Wichimóbachi baʼóachi (Juan 14:6, TNM). Aʼlá ju japi mi machimea Jesús, jiti echi ko we aʼlá isíami nili alí we nakíami nili echi pagótami, jiti echi riká cho mi isima japi riká isili Jesús (Juan 13:34, 35). Naʼí libro capítulo 1 ata bineli né bichíwali Onorúami jitra. Ma ko ti binepo japi aní echi Biblia japi isili Jesús.

MA NAWALI ECHI MESÍAS

4. ¿Piri aniwáami ju Mesías alí Cristo? ¿Piri isima?

4 Japalí kecho ochérili Jesús, Jeobá ko ma anili japi echi “Mesías” o “Cristo” julama. Echi “Mesías” ko hebreo niraa raʼicháliami ju, japi Onorúami chapili jiti we natéami nóchili olama, jiti nuláami nima, ayénachó “Cristo” riwewi, griego niraa. Jeobá nulema echi Mesías jiti si nikúurima nijía japi Jeobá nijima ruli.

5. ¿Achi machili echi apóstoles japi Jesús Mesías nili?

5 Echi pagótami japi Jesús yúa járili, echi ko a machiyé japi Jesús Mesías ju (Juan 1:41). Simón Pedro jéaneli Jesús: “¡Mujé ju echi Cristo anilíwami!” (Mateo 16:16). Tamujé ru, ¿ata machí japi Jesús Mesías nili?

6. ¿Piri isili Jeobá jiti ta machiboa jepi ju echi Mesías?

6 Echi profetas japi bachá pireili japalí kecho nawayé Jesús jenaʼí Wichimóbachi, echi ko osoká nawésili chu isíami nima echi Mesías, jiti echi pagótami machimea. ¿Chúriká nawesi echi japi osali jiti machiboa? Japi riká mi julásiwa áanilia bilé rijoi, japoná wiká pagótami rijowi, ke mi machiyampa chu iyiri ju; bachá mi ruyeri chu iyiri napacha inari ami riwimea jiti echi iyiri napacha nawá jiti mi ma machí jépuká ju, echi riká cho nokali echi profetas, jiti Jeobá aneli japi nawama echi Mesías, japi piri isima nawasa, ayénachó anili piri ikimea. Japi nijéwami ju Jeobá machili japi Jesús Mesías o Cristo ju, jiti né echi riká ikili japi anili echi Jeobá.

7. ¿Chu anili Miqueas alí Daniel Mesías jitra? ¿Achi né echi riká ­ikili japi anili echi profetas?

7 Binepo japi chu anili okuá profetas. Ma 700 bamíali simárili japalí kecho ochérili Jesús jenaʼí Wichimóbachi, Miqueas riwéami ko anili japi Jesús ochérima biléana pueblo japi Belén riwéami nima (Miqueas 5:2). Né echi riká ikili, ¡Jesús ko né echoná ochérili! (Mateo 2:1, 3-9). Bilecho profeta, Daniel riwéami, jéanili japi nawama echi Mesías bamíali 29 (Daniel 9:25). Japi anili echi okuá profetas né echi riká ikili, ayénachó ikili japi anili jarecho profetas echi Mesías jitra, echi riká ta machí japi Jesús, Mesías ju (iné jubá chukúami nota 13).

Japalí pakoli Jesús, Mesías o Cristo nili.

8, 9. ¿Piri ikili Jesús pakóachi? ¿Chúriká machiri japi Jesús Mesías ju?

8 Jeobá ayénachó riwírili jiti machimea japi Jesús Mesías ju. Onorúami ko inérili Juan japi machimea echi Mesías. Japalí Jesús simili japoná Juan atí jiti echi pakoma echoná Río Jordán, echi bamíali 29, Jeobá ko inérili japi ikimea. Echi Biblia aní: “Aʼlí mapalí Jesusi echirigá baʼwí jiti pa[k]ótami níili, aʼlí ku machinsa echoʼná baʼwírali jonsa, Binói riwali echoʼná ripá riwigachi mapurigá we iráparami niráa níili. Ayénachó Binói riwali mapurigá echi we Galabé Riosi Iwigala [o espíritu santo, TNM] echoʼná Binóichi moba rikínali mapurigá bilé makawi niráa. Aʼlí Riosi Binói echoʼná ripá riwigachi jonsa raʼíchaga jeanili: Jeʼná ju echi bilepi Nijé Ranala mápuni ne wabé galé. Nijeni ne wabé ganili Binói jiti” (Mateo 3:16, 17). Echi Juan nili japi námili échaníachi ayénachó riwali japi ikili, echi riká machili japi Jesús Mesías ju (Juan 1:32-34). Echalí jonsa Jeobá iyali jiti Jesús narema espíritu santo alí Jesús anewi ­Mesías o Cristo. Echi ju japi Onorúami chapili jiti nuláami nima japi riká Silíami (Isaías 55:4).

9 Japi anili echi profecías japi ikimea, alí japi Jeobá isili japalí Jesús pakoli néwariwéliti japi Jesús né ­bichíwali Mesías ju. Echi Biblia ko ruyé kumi jonsa nawali Jesús, ayénachó aní japi chu isíami nili. Ma inepo.

¿KUMI KA JONA NAWALI JESÚS?

10. Japi riká aní echi Biblia, ¿kumi biteili Jesús kecho nawayá jenaʼí Wichimóbachi?

10 Echi Biblia ko aní japalí Jesús kecho nawayá jenaʼí Wichimóbachi ripá riwigachi biteili. Echi Miqueas ko nawésili japi Jesús kiyá jonsa biteili (Miqueas 5:2). Jesús binoy cho ruyeli japi ripá riwigachi bitéami nili, japi riká ángel, kecho nawayá jenaʼí Wichimóbachi bitélisia japi riká bilé rijoi (leeri Juan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5). Kecho nawayá jenaʼí, we kanilia biteili Jeobá yúa echoná ripá riwigachi.

11. ¿Chúsiá Jeobá we kalé Jesús?

11 Jeobá ko we nakí Jesús. ¿Chúsiá? Jiti bachá niwárami nili Jesús. Echi Biblia ko aní: “Aʼlí echi Bilepi Riosi Ranala sinibí bitéali chabé chokichí mapalí ke cho niwárami níili suwaba echi jaré namuti mapu ikí nirú” (Colosenses 1:15). * Jeobá ko niwali Jesús, jiti bela Jesús ko ju “bilepi ranala japi [Jeobá] olali” (Juan 3:16TNM). Jesús ko iʼwírili echi Onorúami niwayá suwaba namuti japi ikí nirú (Colosenses 1:16). Ayénachó Jesús ko “Riosi Raʼíchala anérami ju” jiti Jeobá nuleli japi nawisama chúriká nokimea echi ángeles alí echi pagótami (Juan 1:14).

12. ¿Chúriká mi machí japi Jesús Jeobá yúa ke chopi iyiri ju?

12 Jaré pagótami ko aní japi Jesús Onorúami ju. Echi Biblia ko tasi echi riká bineri. Nalí aní japi Onorúami isili niwayá echi Jesús, echalí jonsa echi Jesús chotásili bitea. Jeobá ko niwali suwaba namuti alí sinibí bitéami ju (Salmo 90:2). Jesús Onolá ko Jeobá riwewi; Jesús ko ke jéanili japi binoy Onorúami ju. Echi Biblia ko ruyé japi Jeobá nalí walúala ju alí Jesús ko ke me (leeri Juan 14:28; 1 Corintios 11:3). Pe Jeobá bi ju “Onorú­ami Suwaba Omériami” (Génesis 17:1). Echi Jeobá bineli we natéami ju alí suwaba omérami ju (iné jubá chukúami nota 14).

13. Japi riká aní echi Biblia, ¿chu isíami ju Jesús?

13 Jeobá, Jesús yúa we kanílika napawika nóchili wiká bamíali, kecho niwayá echi sipolí alí echi Kawí. Jeobá ko we nakili Jesús, we simá aníami nili okuaka (Juan 3:35; 14:31). Echi Biblia aní japi Jesús ko né japi riká binoy Onolá Jeobá isíami nili, jiti né echi riká cho isili (Colosenses 1:15, TNM).

14. ¿Chúriká ochérili Jesús jenaʼí Wichimóbachi?

14 Echi Jeobá nolá ripá riwigachi bitéami, nawali jenaʼí Wichimóbachi bitélisia, japi riká bilé rijoi. ¿Ami machí chúriká nawali jenaʼí? Jeobá ko achali Jesús bilé mukí ropálachi, echi tiwé ko María riwéami nili alí echi riká ochérili Jesús japi riká bilé rijoi; María ko ke olali rijoi jiti ropélima Jesús. Jiti la echi Jesús ko we aʼlá towí nila ko, alí ke chati isíami nili (Lucas 1:​30-35).

¿PIRI ISÍAMI NILI JESÚS?

15. ¿Chúriká ta che machiboa Jeobá alí Jesús?

15 Ata binepo japi isíami nili Jesús, machiboa leérika Biblia echi libros Mateo, Marcos, Lucas alí Juan. ­Evangelios anewa echi libros. Jesús né echi riká cho isili japi riká isíami ju Jeobá, ami leérisaká echi evangelios japi chu isili Jesús echi riká mi machimea Jeobá jitra. Japi riká Jesús we simá isíami nili, echi riká ti cho machiboa japi Jeobá we simá isíami ju (Juan 14:9, TNM).

16. a) ¿Piri binérili Jesús echi pagótami? b) ¿Jepi ruyeli japi echi riká raʼichama?

16 Jesús ko machiwáami nili japi riká “Binériami” (Juan 1:38; 13:13). Echi riká aneri jiti binérili echi pagótami japi Jeobá wilama bilé Silíami japi nulama jenaʼí Wichimóbachi ripá riwigachi jonsa, echi pagótami japi a nijéwami ju ko we kanílika pirélima jenaʼí (Mateo 4:23). Japi Jesús binérili echi pagótami, Jeobá ruyeli japi echi riká binérima. Jesús ko jéanili: “Mapurigá Nijeni [bineri], ketasi Nijé níwala ju. Echi mapu tamí júuli jenaʼí wichimóbachi, Echi níwala ju” (Juan 7:16). Jesús ko anili japi Jeobá nakiyé japi echi pagótami machimea japi nirúlima bilé silíami japi nulama jenaʼí Wichimóbachi.

17. a) ¿Kumi iyénili bineria Jesús? b) ¿Chúsiá Jesús binérili echi pagótami?

17 ¿Kumi iyénili bineria Jesús? Omáana japoná rijowi echi pagótami japi riká: wasárili járami nocha, bitichí ayé, templo, pueblo, ciudad, japoná ralinewi. Jesús ko ke buwea asali echi pagótami jiti binérima, echi ko nalí simili binérisia japomí rijowi (Marcos 6:56; Lucas 19:​5, 6). Jesús ko we iʼwérika isili bineria echi pagótami. ¿Chúsiá echi riká isili? Jesús ko machiyé japi Jeobá echi riká nakiyé; we aʼlá nijéwami nili (Juan 8:​28, 29). Echi riká isili, jiti we nakili echi pagótami (leeri Mateo 9:​35, 36). Jesús binérika machili japi echi pagótami ke bilé machiyé Onorúami jitra alí ke ikíwili japi Onorúami wilama bilé silíami, jiti echi sacerdotes ke bilé binérili echi pagótami. Jesús ko wiká pagótami binérinili jiti machimea japi chu isima Jeobá jenaʼí Wichimóbachi.

18. ¿Piri iyiri mi namuti nalí kalé japi isili Jesús?

18 Jesús ko we nakiyé echi pagótami, iʼwírinili jiti ke me risoa nilia rijólima. Echi pagótami ko we kanili Jesús yúa raʼicha jiti aʼlá moʼayé japi raʼichi jiti we simá aníami nili. Echi kuuchi ayénachó we kanili Jesús yúa raʼicha (Marcos 10:​13-16). Jesús ko sinéami anárika yúa raʼíchili. We kichí japalí chati namuti nokiwáachi, tasi kanili risoa olowachi echi pagótami (Mateo 21:​12, 13). Jesús ko riwali echi pagótami ke natéami niraa inéachi echi mukí, we nalí Jesús ko we simárika olali sinéami alí natéami niraa ineli echi mukí (Juan 4:​9, 27). Jesús ko baʼwí roʼeka pasoli ronola echi apóstoles, nalí echi nóchami nili japi echi riká nokimea pasonia ronola, echi riká isili Jesús jiti ke niráami nili (Juan 13:2-5, 12-17, TNM).

Jesús ko nawésami nili japoná rijowi echi pagótami.

19. ¿Chúriká mi machí japi Jesús a machili japi risoa nilia piréeli echi pagótami? ¿Chu isili Jesús?

19 Jesús ko a machili japi chu nilia piree echi pagótami jiti bela saʼwela ko. Echi riká isili jiti Jeobá iyali jiwériwami jiti omérima ku saʼwea echi pagótami (Mateo 14:14). Bilé rijoi wabe chati cha nayúami nili, echi ko Jesús áasia simili alí jéaneli: “A Mujé nakisáagá, tamí ku saʼwama”. Jesús ko né sulachí jona chaniili échaníachi echi rijoi. Jesús we risoaleli echi rijoi nayúami, sikala chapisá jéaneli: “¡Nijeni we galá nakí! ¡Mami ku saʼwárami níima!”. We sapuka ku saʼwili echi rijoi (Marcos 1:​40-42). ¿Ami ko we kanila mayé ku saʼwisáa?

SINIBÍ RAWÉ NIJÉWAMI NILI BINOY ONOLÁ

20, 21. ¿Piri mi biné japi isili Jesús? ¿A oméripiré nijewia Jeobá japi riká isili Jesús?

20 Jesús ko we aʼlá nijéwami nili Jeobá, tamujé echi riká cho nokiboa. Tákoré echi pagótami risoa olali, Jesús ko Jeobá bi nijéwili. Ke siné chati isili alí ke ­nijéwili echi Satanás (Mateo 4:1-11). Jesús téemala ko ke ­bichíwili japi Jesús Mesías ju, echi ko anili japi Jesús “ma ke newa[lami]” ju, nalí Jesús ko pe a riká isili japi Onorúami nuleli (Marcos 3:21). Japi Jesús sayérami nili, echi ko risoa olali wipisoa, ayénachó chibi aneli; echi riká oliwaa ke bilé ku nímili Jesús ko pe a riká Onorúami bi nijéwami nili (1 Pedro 2:​21-23, TNM).

21 Jesús ko sinibí nijéwami nili Jeobá japi yena ko mukuli alí risoa riká mukuli (leeri Hebreos 2:9). ¿Kechi ko we risoa nílika mukuli ni Jesús? Né anáchili ­japalí echi sontarsi risoa olali, ikaleka anili echi pagótami japi Jesús chibi isíami nili, echi oyérami jéaneli japi miʼárami nima. Jesús ko anáchili japalí chibi aneli echi pagótami ayénachó japalí echi sontarsi wipisoli. Michoka uchali tonchi, Jesús ko jéanili: “¡Suwaba ma sébali ikili!” (Juan 19:30). Bikiá rawé buwili mukuká, Jeobá ko ku wilásili japi riká ángel (1 Pedro 3:18, TNM). Jaré tarali chilesa ku ripá simili, “echalí ku asíbali ­Riosi yuwa, echoʼná watonachi” jiti buwema japi yenko Jeobá ané japi Silíami nima (Hebreos 10:​12, 13).

22. Jiti Jesús nijéwami nili Jeobá, ¿piri ta narepo?

22 Jesús ko we aʼlá nijéwami nili Jeobá japi yena ko mukuli, echi riká isili jiti tamujé sinibí pirélipo we baʼóachi japi riká nakili Jeobá né chokichí jonsa. Bilecho capítulo mi binema japi Jesús mukuli, jiti ta sinibí pirélipo.

^ parr. 11 Tamujé Onolá ju Jeobá, jiti echi niwali suwaba namuti japi ikí nirú (Isaías 64:8). Echi niwali Jesús, jiti bela Jeobá nolá anewa ko. Ayénachó Adán alí ángeles, Onorúami kúchuwala anewa (Job 1:6; Lucas 3:38).