Inea japi nirú echoná

Inea: Jena’í mi riwimea

BINELÍWAMI 13

Nee echi namuti japi Jeobá niwali binérimia emi kúchuwala

Nee echi namuti japi Jeobá niwali binérimia emi kúchuwala

“¿Jépuká niwali suwaba echi namuti?” (IS. 40:26).

CANCIÓN sjj-S 11 La creación alaba a Jehová

JAPI TA BINÉPORÉ a

1. ¿Piri nokinali echi wénwala japi cristianos ju?

 WÉNWALA, ati machí japi timí iʼwírinali emi kúchuwala jiti we aʼlá machimea Jeobá alí we galema. Nalí, jiti ta ke ritiwá Onorúami, ¿piri timí nokisáré jiti mi iʼwírima emi kúchuwala jiti echi bichíwima alí mulíwima? (Sant. 4:8).

2. ¿Chúriká omeri nokayá echi wénwala binérimia echi kúchuwala Jeobá jitra alí japi chúriká ju echi?

2 Jiti echi wénwala iʼwírima echi kúchuwala jiti mulíwima Jeobá, we natéami ju japi napawika binema echi Biblia (2 Tim. 3:14-17). Nalí, echoná Biblia aní bilecho namuti japi chúriká echi kúruwi alí iwé omérima aminabi binea Jeobá jitra. Echoná libro Proverbios ruyé, japi bilé onolá raʼicha echi nolá yúa alí iʼwérili iyá jiti ke siné wikawama japi chúriká ju Jeobá ineka japi echi niwali (Prov. 3:19-21). Ma binepo chúriká echi wénwala omeri néea japi Jeobá niwali binérimia echi kúchuwala Jeobá jitra alí japi chúriká ju echi.

¿CHÚRIKÁ MI OMERO NÉEA ECHI NAMUTI JAPI JEOBÁ NIWALI BINÉRIMIA MUJÉ KÚCHUWALA?

3. Echi wénwala, ¿chúriká iʼwírisaré echi kúchuwala?

3 Echi Biblia ko aní japi “echi pagótami galá omérali machiyá mapu ayena nirú bilé Walubela Riosi mapu [...] galá riwali echi jaré namuti, suwaba mapu ikí Riosi Binói niwali” (Rom. 1:20). Wénwala, ¿kecha a bichíwali ju japi timí we kanila simari basalowia emi kúchuwala yúa? Japalí timí echomí éena, inesi echi namuti japi Jeobá niwali alí iʼwírisi emi kúchuwala jiti natama japi chúriká ju echi. Ma binepo piri namuti omérima binea echi wénwala echi Jesús jitra.

4. ¿Chúriká néeli Jesús echi namuti japi Jeobá niwali binérimia echi discípulos? (Lucas 12:24, 27-30).

4 Natasi chúriká néeli Jesús echi namuti japi Jeobá niwali binérimia echi discípulos. Siné kaachi echi ko aneli japi inema echi kolachi alí echi siwá, rakó riwéami (leeri Lucas 12:24, 27-30). Tákoré Jesús omérili raʼicha jarecho namuti jitra, nalí echi ko néeli echi kolachi alí siwá jiti echi discípulos we aʼlá machili echi jitra. Echi ko inéliré echi kolachi ripá iníami alí echi siwá japi we simárika jawi siwayá. A keʼré japi Jesús ko jówili echi namuti japalí raʼicha asali. Alí, ¿piri isili Jesús japalí echi jitra raʼíchili? Echi ko binérili echi discípulos bilé namuti we natéami japi riká, japi echi Onolá Jeobá we galéami ju alí we simá isíami. Jeobá ko iyama japi newalé japi echi nijéwami ju japi riká isimí echi kolachi yúa alí siwáchili.

5. ¿Piri namuti japi Jeobá niwali omeri néea echi wénwala binérimia echi kúchuwala Jeobá jitra?

5 Wénwala, ¿chúriká timí omeri bineria japi riká isili Jesús? A timí omeri raʼicha emi kúchuwala yúa bilé namuti jitra japi emi we baʼori, japi riká bilé planta o bilé namuti jákami. Alí newalasi ruyea piri tamó bineri echi namuti Jeobá jitra. Alí miná ko, a timí omeri naria emi kúchuwala piri namuti jákami o planta we baʼori. A timí binérisaká Jeobá jitra néeka echi namuti japi echi baʼori, echi ko we aʼlá kipúmiré.

6. ¿Piri ta biné Christopher iyela jitra?

6 Jepuná ko ke aniwáami ju japi echi wénwala wilí nokimea binea bilé namuti jákami jitra o bilé planta. Jesús ko ke ne wilí isili aʼlá ruyea japi chúriká niwárami ju echi siwáchili o japi koʼá echi kolachi. Inea echi namuti japi ikí nirú, a keʼré japi mujé ranala machinali echi namuti we natéami, nalí isini kaachi ami omeri pe naria bi o ruyea pe kuabi namuti jiti mi binérima Jeobá jitra. Japi riká, bilé hermano Christopher riwéami aní: “Nijé iyela ko pe kuabi namuti tamó ruyéi ineka japi ikí nirú, jiti echi riká ati we natéami niraa inepo japi Onorúami niwali. Japalí ti mulipi jawi japoná wilí bilé waʼlú rabó, echi ko jéaniyé: ‘¡Nibí, we ripá wilíami ju alí we baʼóami! ¡Jeobá ko ne walúala ju!ʼ. Alí japalí ti echoná mar simibi echi ko tamó anéi: ‘¡Nibí, we jiwérami noké echi baʼwí! ¡Jeobá ko we jiwérami ju!ʼ. Tákoré echi namuti japi aniyé ke me jilí ke, echi ko we tamó natari”.

7. ¿Piri timí omeri nokayá binérimia emi kúchuwala jiti natama echi namuti jitra japi Jeobá niwali?

7 Japalí aminabi ochérisimi echi kuuchi, emi ko a omeri bineria jiti natama echi namuti jitra japi Jeobá niwali alí japi chúriká ju echi. Ami omero ruyea bilé namuti jitra japi Jeobá niwali alí naria: “¿Piri mi biné Jeobá jitra ineka jepuná namuti?”. A keʼré japi mi we kanílima ipúa japi echi aní (Mat. 21:16).

¿CHU KABÚ TIMÍ OMERI NÉEA ECHI NAMUTI JAPI JEOBÁ NIWALI BINÉRIMIA EMI KÚCHUWALA?

8. ¿Piri omérili nokayá echi israelitas japalí járili “echomí buwichimi” echi kúchuwala yúa?

8 Jeobá ko nuleli echi israelitas japi binérima echi kúchuwala echi nulalila japalí járisa “echomí buwichimi” (Deut. 11:19). Echomí buwichimi japi nirúe echoná Israel, echi israelitas omérili inea wiká siwá alí namuti jákami. Jiti la, japi kúchuwami nili omérili bineria echi kúchuwala Jeobá jitra. Jipi rawé, japi kúchuwami ju ayénachó omeri echi riká nokayá. Ma binepo japi nokali jaré.

9. ¿Piri mi biné Punitha alí Katya jitra?

9 Punitha, japi bité waʼlú ciudad echomí India, jéaní: “Ati olá téemala japi piré japoná ke ciudad ju. Japalí ti simía inesia, ati bineri tamujé kúchuwala echi namuti semati japi Jeobá niwali alí echi ko sapú inami echi namuti jitra jiti echoná ciudad japoná ti piré nirú wiká pagótami, wiká carros, japi ke iʼwiri natia echi namuti jitra japi Jeobá niwali”. Wénwala, a keʼré japi emi kúchuwala sinibí newalama japalí timí napawika simárili inea echi namuti japi Jeobá niwali. Katya, bilé hermana japi bité echomí Moldavia, jéaní: “Ani nili japi riká ko ni rapako iyénala nijé wénwala yúa inesia echi namuti japi Jeobá niwali. Waʼlú ni matétara iyá nijé wénwala jiti tamí binérili taa ka jonsa, japi ineka echi namuti japi Jeobá niwali ani machimea chúriká ju echi”.

Tákoré mi bité echoná ciudad, a nirú jaré namuti japi mi a omeri néea binérimia mujé kúchuwala Jeobá jitra. (Iné echi párrafo 10).

10. Echi wénwala japi piré echoná ciudad, ¿piri omeri nokayá binérimia echi kúchuwala? (Iné echi recuadro “ Japi omérima nokayá japi kúchuwami ju”).

10 Alí, ¿a timí jilí niráaká biléana simíaya inesia japi Jeobá niwali? Amol, japi ayénachó bité echomí India, jéaní: “Jenaʼí ciudad, sinéami echi wénwala wiká horas nocha alí wiká winomí natijí biléanami simíaya basalówisia. Nalí, ati omeri inea japi Jeobá niwali alí raʼichia japi chúriká ju echi, japalí ti simía echoná parque o japalí ti ventánachi jaka iné japi ikí nirú”. Wénwala, a timí aʼlá inésaká japi ikí nirú echoná mulipi, a timí riwiboa jaré namuti japi jitra timí binéripo emi kúchuwala (Sal. 104:24). A keʼré japi timí inepo chuluwí, konói, siwá alí jarecho si namuti. Karina, japi bité echomí Alemania, aní: “Nijé iyela ko we baʼori echi siwáchili. Jiti la, japalí ni taa ke alí ti biléana simibi basalówisia, echi ko tamí ruyéi echi siwáchili we baʼóami japi niruili echomí buwichimi”. Echi organización ayénachó niwali wiká videos alí publicaciones japi raʼicha echi namuti jitra japi Jeobá niwali, alí echi wénwala ayénachó omeri néea echi namuti. Tákoré timí piré echoná ciudad o ke ma, sinéami omeri iʼwiria echi kúchuwala jiti inema japi Onorúami niwali. Alí jipi ko binepo jaré namuti japi chúriká ju Jeobá alí japi jitra timí omeri raʼicha emi kúchuwala yúa.

ATI MACHÍ CHÚRIKÁ JU JEOBÁ INEKA JAPI ECHI NIWALI

11. ¿Piri omeri nokayá echi wénwala binérimia aboi kúchuwala japi Jeobá we galéami ju?

11 Echi japi kúchuwami ju, ¿chúriká omeri iʼwiria echi kúchuwala jiti machimea japi Jeobá galéami ju? A omeri raʼichia japi chúriká jaré namuti jákami we simárika noká tibúa aboi tanala (Mat. 23:37). Ayénachó timí omeri ruyea wiká sébili namuti japi nirú jenaʼí Wichimóbachi japi ti we galé. Karina, japi ti raʼíchiki echoná párrafo 10, jéaní: “Japalí ti simibi biléana, nijé iyela ko tamí anéi japi ni wilibama alí inema chúriká echi siwáchili we baʼóami ke chopi iyiri ju alí néwariwéliti japi Jeobá we galéami ju. Tákoré ma jaré bamíali simírili, ani bijí iné chúriká niwárami ju echi siwáchili alí wiká sinúrika colores. Suwaba jepuná tamí newalari japi Jeobá ko we tamó galé”.

Jiti mi binérima mujé kúchuwala japi Jeobá we machíami ju, ami omeri raʼichia japi chúriká niwárami ju tamó ripokala. (Iné echi párrafo 12).

12. ¿Piri omeri nokayá echi wénwala iʼwírimia echi kúchuwala jiti machimea japi Jeobá we machíami ju? (Salmo 139:14; ayénachó iné echi fotos).

12 Iʼwírisi emi kúchuwala jiti machimea japi Jeobá wabé machíami ju tamujé yúa (Rom. 11:33). Japi riká, a timí omeri ruyea japi echi baʼwí nolí najiti alí japi ripá ayá alí echi iká too jaréanami (Job 38:36, 37). Ayénachó a timí omeri ruyea chúriká Jeobá we aʼlárika niwali tamujé ripokala (leeri Salmo 139:14). Inepo chúriká isili bilé hermano Vladimir riwéami. Echi ko jéaní: “Siné rawé, tamujé ranala biciclétachi jonsa wichili alí chiwali. Ma jaré rawé simírisa echi ko ku saʼwili. Nijé upila alí nijé, ati ruyeki japi Jeobá niwali tamó ripokala jiti japoná ti chiwali checho ku nachuma. Ayénachó ti aneki japi echi namuti japi echi pagótami niwá ke echi riká noká. Japi riká, bilé carro ke binoy ku atewi japalí kachusa. Echi riká ti ruyesa, tamujé ranala a inámili japi Jeobá we machíami ju”.

13. ¿Chúriká omero echi wénwala iʼwiria echi kúchuwala jiti natama japi Jeobá we omérami ju? (Isaías 40:26).

13 Jeobá ko tamó ané japi ripá inepo alí natabo japi echi we omériami ju alí isimí japi suwaba echi sipolí ibili niraa biléana bi mochima (leeri Isaías 40:26). Emi ko, a timí omero anea emi kúchuwala japi ripá siyónachi inema alí natama echi jitra japi iné. Bilé hermana Taiwán bitéami Tingting riwéami, aní japi a bijí newalá japi ikili japalí tiwé nili. Jériká aní: “Nijé iyela alí nijé si, ati simíaki biléana basalówisia alí echomí ti a ripiki. Jiti we miká nili echoná ciudad jonsa, ati we aʼlá inéi ripá siyónachi alí echi sipolí we aʼlá machí muchuwie. Echalí, ani ikiyé namuti we jilírami echoná escuela alí ni majaa nilie isiá namuti japi Jeobá ke galé. Nijé iyela tamí aneki japi ni natama japi Jeobá néeli echi jiwérala niwamia suwaba echi sipolí. Ayénachó aniyé japi ni newalama japi Jeobá néema echi jiwérala tamí iʼwírimia nijéwami niya. Echalí jonsa, ani aminabi aʼlá machináliki Jeobá alí ni aniki japi ni echi nijéwima sinibí, tákoré ikiyé namuti jilírami”.

14. ¿Chúriká omeri echi wénwala néea japi Jeobá niwali binérimia echi kúchuwala japi Onorúami we kaníliami ju?

14 Echi namuti japi nirú ayénachó néwariwéliti japi Jeobá we kaníliami ju. Echi científicos ma riwali japi ne sojí suwaba namuti jákami riʼékiami ju, ayénachó echi chuluwí alí rochí (Job 40:20). A keʼré japi emi kúchuwala ineli bilé michi riʼéami rokosá apólami yúa o jaré kochí kuuchi riʼékiami, alí we achíliré inea echi. Che siné japalí mi inesa mujé kúchuwala we kanila achíachi inea echi namuti jákami, ¿chúsiá mi ke newalari japi ta nijewi bilé Onorúami we kaníliami? (1 Tim. 1:11).

KANILA SIMÁRISI SINÉAMI KA NAPAWIKA INEA JAPI JEOBÁ NIWALI

Japalí timí kanila simari basalówisia, a keʼré japi emi kúchuwala kilí mochima alí emi ruyémiré japi echi inili. (Iné echi párrafo 15).

15. ¿Piri iʼwírima echi wénwala jiti omérima machiyá japi nata echi kúchuwala? (Proverbios 20:5; ayénachó iné echi foto).

15 Isini kaachi, echi wénwala we jilí niraa japi echi kúchuwala ruyema echi japi inili. A timí echi riká ikiyáaká, ¿piri namuti emi iʼwírima jiti mi machimea japi nata emi kúchuwala? (Leeri Proverbios 20:5). Jaré wénwala aʼlá niraa raʼicha echi kúchuwala yúa japalí basaloa jari japoná we simáré. ¿Chúsiá? Jiti echalí echi wénwala alí kúchuwala a omeri kilí raʼichia. Bilé onolá Masahiko riwéami japi bité echomí Taiwán, jéaní: “Japalí ti kanila simari tamujé kúchuwala yúa echomí ripá rabó o echoná playa, echi ko we kilí muchuwi. Jiti la, ke ti jilí niraa echi yúa raʼicha alí machiyá piri nata alí japi inili”. Katya, japi ta echi jitra raʼíchali echoná párrafo 9, jéaní: “Ma ni ku machínisa echoná escuélachi jonsa, nijé iyela tamí toyé japoná nirú bilé parque we semati. Echoná, ani we kilí nilie, ke ni jilí nirae raʼichia nijé iyela yúa japi ni ikiyé echoná escuela o japi ni inili”.

16. ¿Piri omeri nokayá echi wénwala alí kúchuwala jiti kanila simárima inea japi Jeobá niwali?

16 Japi Jeobá niwali ayénachó iʼwiri echi wénwala alí kúchuwala jiti kanila simárima, alí echi isimí japi sinéami we napawika nima. Echi Biblia aní japi “ikíripo achiyá” alí japi “ikíripo pochía” (Ecl. 3:1, 4, nota). Jeobá ko niwali jena Wichimoba we baʼóami japoná ti omeri nokayá namuti japi tamó kaníliti. Wiká wénwala alí echi kúchuwala we kanili basalówisia simíaya echomí ripá rabó o echomí playa. Jaré kuuchi ko kanili ujumia, riʼea echoná parque, inea echi namuti jákami o akea echoná bakochi o echoná mar. Wiká namuti nirú jenaʼí Wichimóbachi japi Jeobá niwali alí japi tamó iʼwiri kanila simaria.

17. ¿Chúsiá echi wénwala néesaré echi namuti japi Jeobá niwali binérimia echi kúchuwala?

17 Japalí ma nisa kulíwami Wichimóbachi, echi wénwala alí kúchuwala kanila simárima inea echi namuti japi Jeobá niwali. Ma ti ke majabo echi namuti jákami alí echi ayénachó ma ke tamó majama (Is. 11:6-9). Echalí, ata ikíripo inea suwaba namuti japi Jeobá niwali (Sal. 22:26). Nalí, wénwala, kiti buwesi japi sibama echalí iʼwírimia emi kúchuwala inea echi namuti japi Jeobá niwali alí binea echi jitra. Jipi jonsa, a timí néesaká echi namuti japi Jeobá niwali binérimia emi kúchuwala, echi ko nílimiré japi riká echi silíami David, japi anili: “Ke nirú bilecho japi riká mujé, oh, Jeobá, ke cho nirú jarecho namuti japi riká mujé niwali” (Sal. 86:8).

CANCIÓN sjj 134 We natéami ju mujé tanala

a Wiká hermanos ko kanílika newalá japalí we kanila simárili inea echi namuti japi Jeobá niwali. Ayénachó newalá japi echi wénwala néeli echi namuti japi ikí nirú binérimia japi chúriká ju Jeobá. Ami kúchuwami nísaká, ¿chúriká mi isima néea echi namuti japi Jeobá niwali iʼwírimia aminabi we aʼlá machiyá Jeobá jitra? Jenaʼí binelíwami binepo jepuná jitra.