Inea japi nirú echoná

Inea: Jena’í mi riwimea

BINELÍWAMI 42

¿Acha mi sinibí nijéwami nima?

¿Acha mi sinibí nijéwami nima?

“Echi machiwáami ripá nirúami […] sinibí nijéwami ju” (SANT. 3:17, TNM).

CANCIÓN sjj 101 Napawika nóchipo Jeobá

JAPI BINÉPORÉ a

1. ¿Chúsiá isini kaachi a jilí nímiré nijewia?

 ¿ACHI mi isini kaachi jilí niraa nijewia? David isini kaachi a jilí nirali, jiti la jéaneli Onorúami: “Tamí iʼwiri jiti ni mi nijéwinalima” (Sal. 51:12). Tákoré David we galeli Jeobá, isini kaachi echi ko a jilí nirali nijewia, alí tamujé echi riká cho ikí. ¿Chúsiá? Bilé, jiti sinéami ke ti sébali aʼlá nokáami ju alí ti jilí niraa nijewia. Okuá, jiti Satanás sinibí iʼwérili isimí japi ta ke nijéwami nipo, japi riká isili echi (2 Cor. 11:3). Alí bikiá, jiti sinéami japi piré jenaʼí Wichimóbachi ke nijéwami ju “aʼlí echi riablo ju mapu ketasi nijiyárata echi jaré pagótami, siʼnéami mapu ikí ketasi nijéwiyami ju Riosi” (Efes. 2:2). Jiti bela, jiti ta nijéwami nipo Jeobá alí echi pagótami japi echi jáwili, ati we iʼwérili nokisáré jiti ta ke sébali aʼlá nokáami ju, alí jiti Satanás alí japi ikí nirú jenaʼí Wichimóbachi ke nakí japi ta nijéwami nipo.

2. ¿Piri aniwáami ju “sinibí nijéwami niya”? (Santiago 3:17).

2 (Leeri Santiago 3:17, TNM). Santiago, japi bilé osáami nili echi Biblia jitra, anili japi echi pagótami we machíami “sinibí nijéwami ju”. ¿Piri aniwáami ju? Japi ta nijéwami nísaré echi japi Jeobá jáwili alí ti echi riká nokinálisaré. A bichíwali ju japi Jeobá ko ke nakí japi ta nijéwipo echi pagótami japi tamó nulé nokínilia japi Jeobá ke galé (Hech. 4:18-20).

3. ¿Chúsiá we natéami ju Jeobá jitra japi ta nijéwipo echi pagótami japi nuláami ju?

3 Ati níliporé japi nijewia Jeobá ke me jilí ju jiti japi echi nulá sinibí we aʼlá ju, nalí ke ti echi riká níliporé echi pagótami yúa jiti ke sébali aʼlá nokáami ju (Sal. 19:7). Tákoré echi riká ju, Jeobá ko jáwili jaré pagótami japi riká echi ancianos, weli jáwami alí echi wénwala jiti nuláami nima (Prov. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Ped. 2:13, 14). Japalí ta nijewi echi pagótami, ayénachó ti nijewia noká Jeobá. Ma inepo piri ta omeri nokayá jiti nijéwipo echi pagótami japi Jeobá jáwili tákoré isini kaachi ati jilí niraa nijewia japi echi nulá o ke ti aʼlá niraa iné japi echi aní.

NIJEWI MUJÉ WÉNWALA

4. ¿Chúsiá wiká remalí ke tasi nijéwami ju aboi wénwala?

4 Echi remalí olá wiká compañeros japi ke tasi nijéwami ju aboi wénwala (2 Tim. 3:1, 2). ¿Chúsiá wiká echi riká ju? Jiti iné japi echi namuti japi echi wénwala nulé, echi aboi ko ke echi riká noká. Jarecho ko nata japi echi busuréliami japi echi wénwala iyá, ma ke tasi natéami ju alí japi we jilí ju nijéwilia. Remalí, ¿ami echi riká cho nili isini kaachi? A keʼré japi wiká ko a jilí niraa nijewia echi nulalíwami japi Jeobá nijí japi echi kuuchi ko nijéwisaré echi wénwala jiti echi ko we aʼlá ju alí echi riká nakí Jeobá (Efes. 6:1, TNM). ¿Piri mi iʼwírima nijéwami niya?

5. Japi riká aní Lucas 2:46-52, ¿chúsiá ti aní japi Jesús we aʼlá nijéwami nili echi wénwala?

5 Japi riká isili Jesús tamó iʼwírima we aʼlá nijéwami niya (1 Ped. 2:21-24, TNM). Jesús ko sébali aʼlá isíami nili, nalí echi wénwala ko ke. Tákoré echi wénwala echi riká nili alí isini kaachi ke aʼlá nokali o ke inámili jaré namuti, echi ko we natéami niraa ineli (Éx. 20:12). Ma inepo japi ikili japalí Jesús 12 bamíbami nili (leeri Lucas 2:46-52). Echi ko simili echi téemala yúa echomí Jerusalén omawamia echi fiesta japi niruili sinibí bamíali. Alí japalí ma ku sírili echi pirélachi, José alí María ineli japi Jesús ma ke si inárili echoná. Echi ko we aʼlá tibusa riweili japi Jesús alí sinéami echi rejimala echoná si sírima. Japalí ma ku riwali Jesús, ¡María ko aneli japi ke aʼlá isili! Tákoré Jesús a omérili ku nimía aniká japi ke aʼlá nili japi María anili, echi ko ke echi riká isili. Echi ko nalí kilí niraa raʼíchili echi wénwala alí riwíwika. José alí María “ketasi galá machili mapurigá Binói raʼíchaga aneli”. Nalí Jesús ko ariká “ne galá nijéwami níili”.

6, 7. ¿Piri iʼwírima echi remalí nijéwimia echi wénwala?

6 Remalí, japalí mujé wénwala noká jaré namuti japi ke aʼlá ju o ke me inami japi mi nili, ¿achi mi jilí niraa nijewia? Ami jilí niráaká, ¿piri mi iʼwírima nijéwami niya? Bachá, natá chu nili Jeobá. Echi Biblia ko aní japalí echi kúchuwala a nijewi echi wénwala, “echi Walubela Riosi we kanila” (Col. 3:20). Japalí mujé wénwala ke mi inami alí mi nulé japi mi isima jaré namuti japi mi we jilí niraa nijewia, Jeobá ko aʼlá machí. Jiti la, ami nijéwisaká tákoré jilí ju, Jeobá ko we kanílima.

7 Okuá, natá japi chu nili mujé wénwala. Japalí mi a nijewi, echi ko we kanili alí aminabi mi bichiwi (Prov. 23:22-25). Alí a keʼré japi mi aminabi mulipi ka nílima echi yúa. Alexandre, bilé hermano Bélgica bitéami, jéaní: “Japalí ni chotásiki aminabi nijewia japi tamí anéi nijé wénwala, ati aminabi mulipi ka nili alí ti we kanili”. b Bikiá, newalá japi mi a nijéwami nísaká jipi, mi iʼwírima pe aminana. Paulo, Brasil bitéami, jéaní: “Nijewia nijé wénwala ayénachó tamí iʼwiri nijewia Jeobá alí ayénachó echi pagótami japi nuláami ju”. Echi Onorúami Raʼicháala tamó ané chúsiá we natéami ju japi ta nijéwipo tamujé wénwala: “ʼYémitamo ne wabé kaníliami níibo, ayénachótamo wiʼlibé bamíbali pirélabo jenaʼí wichimóbachi, átamo galá oʼwikésagá ʼyemi ʼwénawala” (Efes. 6:2, 3).

8. ¿Chúsiá wiká remalí nati we aʼlá nijéwimia aboi wénwala?

8 Wiká remalí ko machili japi nijewia aboi wénwala we aʼlá echi iʼwiri. Luiza, japi ayénachó bitéami ju echomí Brasil, ne kulí ko jilí nirali inamia chúsiá echi wénwala ke riweli japi olama bilé celular jiti jarecho remalí ko a olayé aboi níwala celular. Nalí miná ko machili japi echi wénwala echi riká noká jiti tibúnali. Echi ko jéaní: “Japalí nijé wénwala ke tamí riwé japi ni isima jaré namuti, ke ni nílisaré japi riká ko tamí bulea, jiti ni we aʼlá machí japi echi busuréliami japi echi tamí iyá, sinibí tamí iʼwiri alí tamí tibú”. Bilecho tiwé Estados Unidos bitéami, Elizabeth riwéami, isini kaachi ayénachó jilí niraa nijewia. Echi ko aní japi echi isimí: “Japalí ni ke inami chúsiá nijé wénwala tamí nulé bilé namuti, nijé ko nata chúriká tamí iʼwírili suwaba echi busuréliami japi echi tamí iyali”. Monica, japi bité echomí Armenia, aní japi echi ko sinibí wabé kaníliami ju japalí nijewi binoy wénwala alí ke ko japalí ke nijewi.

NIJEWI ECHI WELI JÁWAMI

9. ¿Piri nata wiká pagótami echi nulalíwami jitra japi nijí echi gobiernos?

9 Wiká pagótami machí japi a natéami ju japi nirúlima echi gobiernos alí japi ta nijéwisaré jaré echi nulalíwami japi nijí “echi jaré aboni oʼwéalawala” (Rom. 13:1). Nalí, japalí echi pagótami ke me aʼlá niraa iné echi nulalíwami japi nulé echi weli jáwami o we jilí niraa, echi ko ma ke nijéwinali. Ma raʼichabo echi winomí jitra japi ta natétisaré echi gobiernos. Bilé encuesta japi niwárami nili echoná bilé país europeo, wiká pagótami ko anijoli japi, “bilé mayéaká japi ke aʼlá ju japi echi Gobierno winomí tama, aʼlá ju japi ke natétima”. Jiti echi riká nata echi pagótami echoná piréami, ke suwaba nateti echi winomí japi ikí taa echi Gobierno.

José alí María we nijéwami nili, ¿piri ta biné echi jitra? (Iné echi párrafos 10 aminá 12). c

10. ¿Chúsiá ti nijewi japi nulá echi gobiernos tákoré isini kaachi ke ti aʼlá niraa iné?

10 Echi Biblia ko ruyé japi echi gobiernos risoa níliti echi pagótami, nulérami ju Satanás jitra alí ma mulipi suwábitami nima (Sal. 110:5, 6; Ecl. 8:9; Luc. 4:5, 6). Nalí ayénachó jériká tamó ané: “Echi jaré mapu echirigá sayérami ju echi jaré oʼwéala, aboni ayénachó sayera Riosi nulalila”. Jipi, Jeobá ko riwé japi nulama echi gobiernos jiti ke aminabi chati namuti ikimea, alí nakí japi ta riwíwipo echi. Jiti la, ati nijísaré “ne suwaba mapu ikí ʼyemi oʼwéalawala ʼyemi mi nulé nijínala”, japi riká echi winomí japi taa echi gobiernos, japi ta riwíwipo alí nijéwipo japi echi nulá (Rom. 13:1-7). A keʼré japi ta nílipo japi echi nulalíwami ke tamó iʼwiri, japi ke aʼlá ju o japi we jilí ju nijéwilia. Nalí tamujé ko nijewi Jeobá, alí echi ko nakí japi ta nijéwipo echi gobiernos japalí echi ke anisáaká japi ta riwepo nijewia Jeobá (Hech. 5:29).

11, 12. Japi riká aní Lucas 2:1-6, ¿piri nokali José alí María nijéwimia bilé nulalíwami, alí piri aʼlá namuti ikili? (Ayénachó iné echi imágenes).

11 Ati biné wiká namuti José alí María jitra. Echi ko we nijéwami nili japi nulali echi weli jáwami tákoré jilí nili (leeri Lucas 2:1-6). Japi riká, japalí María ma kima michá olali ropea, echi gobierno anili japi José alí María nokimea bilé namuti we jilírami. Echi silíami romano César Augusto nulali japi sinéami ku roʼima japoná ochérili jiti oserúami nima echi riwalá. Jiti omérima nokayá japi anili echi silíami, José alí María simasa riweili echomí Belén japi we miká nili, 150 kilómetros, alí simárisa riweili ripá rabomi. Simíaya echomí a jilí nima riweili, nalí wabé jilí nima riweili María jitra. A keʼré japi José we nátili María jitra alí echi taa muchi, alí María echi riká cho nílili. Nalí, ¿piri ikimeli echomí buwichí inaria María ranélisaká? ¡María ko ropachí achaká tóami nili japi Mesías nima riweili! ¿Acha echi jitra ma riwesa riweili nijewia?

12 José alí María ke riweli japi echi namuti isima japi echi ke nijéwima echi nulalíwami. Alí Jeobá ko iyali wiká namuti aʼláala jiti nijéwami nili: María ko we aʼlá nawali echomí Belén, ranélili bilé taa muchi ke nayúami alí isili japi ikimea japi aní echi profecías (Miq. 5:2).

13. Ata nijéwami nísaká, ¿chúriká iʼwírima jarecho hermanos?

13 Japalí ta nijewi echi weli jáwami, ati aʼlá namuti ikí alí ayénachó jarecho. ¿Chúriká? Japi riká, ke ti risoa olárami ju jiti ta ke nijéwili bilé nulalíwami japi nulali echi weli jáwami (Rom. 13:4). Alí ayénachó, japalí ta nijéwami ju, echi weli jáwami ko inema japi echi Testigos we nijéwami ju. Echi riká ikili echomí Nigeria ma chabé jaré bamíali. Jaré sontarsi moʼili echoná salón japalí niruili bilé napawíliwami. Echi ko aasia moʼili jaré pagótami japi protestas niwayá járili jiti ke natétinali echi winomí japi taa echi Gobierno. Nalí echi japi nuléami nili echi sontarsi, anili japi miná ku simama echoná jonsa. Jéaneli: “Echi testigo Jeobá ko ke echomí jari niwayá protestas aniká japi ke natétinali echi winomí japi taa echi Gobierno”. Sinibí japalí mi nijewi echi nulalíwami, mujé ko iʼwiri jiti aʼlá raʼichárami nima echi Jeobá puéblowala jitra. Alí a keʼré japi echi jitra pe aminana iʼwíritami nima jarecho hermanos (Mat. 5:16).

14. ¿Piri iʼwírili bilé hermana nijewia echi weli jáwami?

14 Nalí be, a keʼré japi isini kaachi ati jilí nirabo nijewia echi weli jáwami. Bilé hermana Estados Unidos bitéami Joanna riwéami, jéaní: “Tamí jitra we jilí nili nijewia echi weli jáwami, jiti nijé téemala risoa olárami nili echi jitra”. Joanna ko iʼwérili isili ke echi riká natia. ¿Piri iʼwírili? Bachá, echi ko riweli leeria echoná redes sociales echi namuti japi isimí japi cha riká natama echi weli jáwami jitra (Prov. 20:3). Okuá, tánili Jeobá japi binoy iʼwírima aminabi we bichiwia echi, alí jiti ke bichíwima japi echi gobiernos ku kariwema echi chati namuti (Sal. 9:9, 10). Alí bikiá, chotásili leeria echoná publicaciones echi artículos japi raʼicha neutralidad jitra (Juan 17:16). Joanna ko aní japi riwiwia alí nijewia echi weli jáwami, echi iʼwírili jiti “we kilí nílima”.

NIJEWI JAPI ANÍ ECHI ORGANIZACIÓN JEOBÁ NÍWALA

15. ¿Chúsiá isini kaachi ati jilí niráboré nijewia echi namuti japi tamó ané echi organización Jeobá níwala?

15 Jeobá ko tamó ané japi nijéwipo echi hermanos japi echi jáwili echoná congregación (Heb. 13:17). Tákoré Jesús, japi walúala nuláami ju echoná congregación, sébali aʼlá isíami ju, echi ko jáwili jaré rijoi japi ke sébali aʼlá nokáami ju jiti nuláami nima. Jiti la isini kaachi a jilí nímiré nijewia echi japi nuláami ju echoná congregación, echi tamó anésaká japi ta nokiboa jaré namuti japi ta ke nokinali. Siné kaachi echi apóstol Pedro echi riká nílili. Bilé ángel aneli japi okema echi namuti jákami japi echi Moisés Nulalila anili japi ke okésaré. Pedro ko bisiá niraa anili japi ke okema (Hech. 10:9-16). ¿Chúsiá ke koʼnálili echi namuti? Jiti echi ko ke aʼlá niraa ineli echi riká isiá. Alí echi ko ma binéami nili bilecho riká isiá echi namuti. Pedro ko we jilí nirali nijewia japi aneli bilé ángel japi sébali aʼlá isíami nili, jiti la tamujé wabé jilí nirabo nijewia japi aní echi japi jawárami ju echoná congregación japi ke sébali aʼlá nokáami ju.

16. Tákoré echi apóstol Pablo ke aʼlá niraa inéliré echi namuti japi nuleri japi isima, ¿piri isili? (Hechos 21:23, 24, 26).

16 Echi apóstol Pablo ko néwariwélitili japi sinibí nijéwami nili, tákoré nuleri japi isima jaré namuti japi echi ko ke aʼlá niraa inéliré. Jaré cristianos japi judíos nili kipuli ke aʼlá raʼíchali Pablo jitra, japi riká japi echi “ma ketasi nijéwaga [olali] mapurigá Moisesi osogá nulali” (Hech. 21:21). Echi ancianos Jerusalén muchúwami aneli Pablo japi néwariwélitima japi a nijewie japi aní echi Moisés Nulalila. Jiti la simisaa riweili echoná templo naó rijoi yúa jiti biʼwárami nima. Nalí Pablo ko machiyé japi echi cristianos ma ke nijéwisa riweili japi aní echi Moisés Nulalila alí japi echi ko ke cha isili. Tákoré echi riká nili, Pablo ariká sapú nijéwili. Echi Biblia jéaní: “Echalí echi Pablo binói yuwa bayérali echi naó rijói. Aʼlí baʼalínala rawé binói chótali a binói niráa biʼwayá, siʼnéami aboni yuwa” (leeri Hechos 21:23, 24, 26). Jiti Pablo we nijéwami nili, iʼwírili jiti sinéami hermanos napawika nima (Rom. 14:19, 21).

17. ¿Piri mi biné Stephanie jitra?

17 Bilé hermana Stephanie riwéami, we jilí nirali nijewia japi anili echi sucursal. Echi alí echi kunala we kaníliami nili nóchilia Jeobá biléana grupo japi bilecho riká raʼíchami nili. Nalí echi sucursal anili japi ma ke nirúlima echi grupo, alí aneri echi niwíkami japi ku simama echoná congregación japi raʼíchami nili japi riká aboi. ¿Chu nílili Stephanie? Echi ko jéaní: “We ni omona nili, alí ke ni mayéi japi bilé congregación japi raʼíchami nili japi riká tamujé, we newalé iʼwírili japi riká echi grupo”. Tákoré echi riká nílili, echi ko a nijéwili. Alí jéaní: “Miná ko, ani inámiki japi we aʼlá nili japi nokali echi hermanos. Echoná congregación japoná ti muchuwi wiká hermanos ke olá téemala japi Testigos ju, jiti la ti níliki japi riká echi wénwala echi jitra. Ayénachó ni bineri Biblia jitra bilé hermana japi kulí jonsa ku chotásili napawía tamujé yúa. Alí ni aminabi ikiri bineli niraa binea echi Biblia”. Ayénachó jéaní: “Ani machí japi ni we iʼwérili isili nijéwami niya, alí jepuná ko isimí japi ni we kilí nílima”.

18. ¿Chúriká tamó iʼwiri nijéwami niya?

18 Sinéami tamujé omeri binea nijéwami niya. Jesús “galá bineli nijéwiya Riosi mapalí Binói [...] wabé risúu olárami níili”, alí ke ko japalí we aʼlá biteili (Heb. 5:8). Tamujé ayénachó biné nijéwami niya japalí ti ikí namuti jilírami. Natabo japi ikili japalí kulí chotásili echi COVID-19. Ati aneri japi ta ma ke napawipo echoná salón alí japi ta ma ke simabo nawisasia bitichí niraa. ¿Chumi nílili? ¿Ami jilí nirali nijewia? Tákoré mi jilí nirali o ke ma, nijéwami niya mi tibuli jiti mi ke nayuma, ayénachó mi iʼwírili jiti mi napawika nima echi hermanos yúa alí mi kanílitili Jeobá. Jipi ko ti ma machí piri nokiboa nijéwimia japi ta anérami nipo japalí ma kaachi echi gran tribulación. Ati nijéwami nísaká, ati niyúbitami nipo (Job 36:11).

19. ¿Chúsiá mi nijéwami nínali?

19 Ati bineli japi ta nijéwami nísaká, ikí wiká namuti aʼláala. Nalí be, ati nijéwinali Jeobá jiti ta we galé echi alí ti nakí japi we kanila asimea tamujé yúa (1 Juan 5:3). Ke ti siné oméripo natetia Jeobá suwaba echi namuti japi isili tamujé jitra (Sal. 116:12). Nalí a nirú jaré namuti japi ta a omeri nokayá, japi riká nijewia Jeobá alí echi pagótami japi echi jáwili. Japalí ti nijéwami ju, ati néwariwéliti japi ta we aʼlá nátami ju. Alí, japalí ti aʼlá nátika noká, ati kaníliti Jeobá (Prov. 27:11).

CANCIÓN sjj 89 Kaníliami ju japi a nijéwami ju ko

a Japi riká ti ke sébali aʼlá nokáami ju, isini kaachi ati jilí niraa nijewia, tákoré echi pagótami japi nulá jawárami ju jiti nulama. Jenaʼí binelíwami binepo chúsiá we aʼlá ju nijewia echi wénwala, echi weli jáwami alí echi hermanos japi Jeobá jáwili echoná congregación.

b Echoná artículo riwéami “¿Cómo puedo hablar con mis padres sobre las reglas que me ponen?”, japi chukú echoná jw.org, ami riwimea we aʼlá busuréliami japi chúriká mi raʼichama mujé wénwala yúa japalí echi mi nulé japi mi isima jaré namuti japi mi jilí niraa nijewia.

c JAPI RUYÉ JAPI MACHINA ECHONÁ IMÁGENES: José alí María nijéwili echi nulalíwami japi anili echi silíami César alí simíali echomí Belén jiti oserúami nima echi riwalá. Jipi rawé japi ta cristianos ju, ayénachó ti nijewi echi nulalíwami japi aní japi chúriká ulinásaré echi carro, japi ta natétisaré echi winomí japi taa echi gobiernos alí japi tamó ané chúriká tibupo jiti ta ke me nayupo.