2 Reyes 23:1-37
23 Rü yexguma ga nüma ga ãẽ̱xgacü ga Yochía rü naxca̱x nangema ga guxü̃ma ga ãẽ̱xgacügü ga rüyamaegüxü̃ ga Yudáanewa yexmagüxü̃ rü ĩane ga Yerucharéü̃wa yexmagüxü̃ nax namaxã nangutaque̱xexü̃ca̱x.
2 Rü ñu̱xũchi nüma ga ãẽ̱xgacü rü Tupanapata ga taxü̃negu namaxã nangutaque̱xe ga guxü̃ma ga yema Yudáanecüã̱x rü Yerucharéü̃cüã̱x rü chacherdótegü rü orearü uruü̃gü. Rü yemaacü nanangutaque̱xexẽxẽ ga guxü̃ma ga duü̃xü̃gümare rü ãẽ̱xgacügü ixĩgüxü̃. Rü nüma ga ãẽ̱xgacü ga Yochía rü yéma nape̱xewa tagaãcü yema duü̃xü̃gümaxã nüxü̃ nixu ga guxü̃ma ga Tupanaarü uneta ga yema poperagu ümatüxü̃ ga Tupanapata ga taxü̃negu nüxü̃ iyangauxü̃.
3 Rü yexguma yema poperaxü̃ nadaumatüguwena ga ãẽ̱xgacü rü ñu̱xũchi Tupanapataarü caxtaxü̃tagu nayachi. Rü yéma Tupanape̱xewa nüxü̃ nixu nax aixcüma tá naga naxĩnüxü̃ rü yangu̱xẽxẽãxü̃ ga guxü̃ma ga yema norü mugü rü ucu̱xẽgü ga yema poperagu ümatüxü̃. Rü guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü rü ta yemaacü inaxunetagü.
Yochía ínanawoxü̃ ga tupananetachicünaxãgü
4 Rü yexguma ga nüma ga ãẽ̱xgacü rü nanamu ga chacherdótegüarü ãẽ̱xgacü ga Irichía rü yema togü ga chacherdótegü rü ĩã̱xarü dauruü̃gü nax guma Tupanapata ga taxü̃newa ínawoxü̃ãxü̃ca̱x ga guxü̃ma ga yemaxü̃gü ga Baáxü̃, rü Acheráxü̃, rü üa̱xcüxü̃, rü tauemacüxü̃ rü woramacurigüxü̃ namaxã yacua̱xüü̃güxü̃ ga duü̃xü̃gü. Rü nüma ga ãẽ̱xgacü rü nanamu ga Yerucharéü̃arü düxétüwa nax íyaguãxü̃ca̱x ga doxonexü̃ ga Chedróü̃wa. Rü ñu̱xũchi guma norü tanimaca rü Betéwa nanangegü.
5 Rü yemawena rü ínanawoxü̃ ga yema tupananetagüarü chacherdótegü ga Yudáarü ãẽ̱xgacügü yexma mugüxü̃ nax pumarate̱xe ínagugüxü̃ca̱x nawa ga yema ãmarearü guruü̃gü ga ma̱xpǘnegüwa yexmagüxü̃ ga Yudáanearü ĩanegüwa rü Yerucharéü̃cüwawa. Rü ínanawoxü̃ ta ga yema chacherdótegü ga Baáca̱x rü üa̱xcüca̱x rü tauemacüca̱x rü woramacurigüca̱x rü guxü̃ma ga ta̱xacü i daxũwa ngẽxmagüxü̃ca̱x pumarate̱xe ígugüxü̃.
6 Rü ñu̱xũchi Yerucharéü̃wa ínanata̱xüchi ga yema Acheráchicüna̱xã ga nainaxca̱x ga Tupanapata ga taxü̃negu üxü̃, rü nayagu ga natü ga Chedróü̃arü doxonexü̃wa ñu̱xmata tanimacaxica yaxĩ. Rü yemawena rü guma ĩanearü tauxquegu nayagüchigü ga norü tanimaca.
7 Rü yexgumarüxü̃ ta nagu napogüe ga yema ucapugü ga Cori ya Tupanapata ga taxünewa yexmagüxü̃ ga yatügü nawa nügümaxã maxẽxü̃ nax yemaacü norü tupananetagüxü̃ yacua̱xüxü̃güxü̃ca̱x. Rü yema ucapugüwa ta nixĩ ga ngexü̃gü namugüãxü̃ ga naxchiru ga tupananeta ga Acheráarü düxruxü̃.
8 Yemawena rü nüma ga Yochía rü Yerucharéü̃wa naxca̱x nangema ga guxü̃ma ga yema tupananetagüarü chacherdótegü ga Yudáanearü ĩanegüwa yexmagüxü̃. Rü ínanawogü ga guxü̃ma ga yema tupananetagüarü ãmarearü guruü̃gü. Rü ĩane ga Guébawa inanaxügü rü ñu̱xmata ĩane ga Bechébawa nangu nax ínawogüãxü̃ ga yema tupananetagüarü ãmarearü guruü̃gü ga chacherdótegü pumarate̱xe nawa yagugüxü̃. Rü yexgumarüxü̃ ta nagu napogü ga yema tupananetagüarü ãmaregüarü guruü̃gü ga Yerucharéü̃arü ãẽ̱xgacü ga Yochuépatacüwawa yexmagüxü̃ rü yema ãmaregüarü guruü̃gü ga guma ĩaneca̱x ixücuxü̃arü to̱xwecüwawa yexmagüxü̃.
9 Rü yema chacherdótegü ga ma̱xpǘnegüwa yexmagüxü̃ ga tupananetagüarü ãmarechicagüwa puracüexü̃ rü nüxna nachu̱xu nax Cori ya Tupanaarü ãmarearü guruxü̃ ga Yerucharéü̃wa yexmaxü̃wa napuracüexü̃. Natürü natanüwatama nachibüe ga yema togü ga chacherdótegü rü nanangõ̱xgü ga yema paũ ga ngearü pu̱xẽẽruü̃ã́xü̃.
10 Rü nüma ga Yochía rü yexgumarüxü̃ ta nagu napogü ga yema guruxü̃ ga buxegü nawa tüxü̃ ínaguxü̃ ga Ben-inóü̃arü doxonexü̃wa yexmaxü̃. Rü yemaacü nanaxü nax taxuxü̃ma yema tupananeta ga Molóxca̱x naxacüxü̃ rüe̱xna nanexü̃ yéma ínagugüxü̃ca̱x.
11 Rü ínanawoxü̃ ga yema cowaruchicüna̱xãgü ga Yudáanearü ãẽ̱xgacügü namaxã üa̱xcüxü̃ icua̱xüü̃güxü̃. Rü yema cowaruchicüna̱xãgü rü Tupanapata ga taxü̃neca̱x íxücuxü̃wa nayexmagü ga Tupanapataarü dauruxü̃ ga Natáü̃-mérexarü ucapuarü ngaicamana. Rü guma carugü ga Yudáanearü ãẽ̱xgacügü üa̱xcüxü̃ namaxã icua̱xüü̃güne rü guma rü ta ínanagu.
12 Rü yexgumarüxü̃ ta nagu napogüe ga yema ãmarearü guruü̃gü ga Yudáanearü ãẽ̱xgacügü Acháxarü ucapuétügu naxügüxü̃. Rü ñu̱xũchi nanamu nax nagu yapogügüxü̃ca̱x ga yema tupananetagüarü ãmarearü guruü̃gü ga Manaché Tupanapata ga taxü̃neã̱xtügügu íxüxãxü̃. Rü yema nachitügü rü natüxacü ga Chedróü̃wa nayawoü̃.
13 Rü nüma ga Yochía rü yexgumarüxü̃ ta nagu nayanachixexẽxẽ ga guma tupananetagüarü ngutaque̱xepataxü̃gü ga Yerucharéü̃arü éstewaama yexmagüxü̃ ga ma̱xpǘne ga oribuarü súrwaama. Rü guma ngutaque̱xepataxü̃gü rü Iraéanearü ãẽ̱xgacü ga Charomóü̃ ínanaxüxü̃ ngĩxca̱x ga Chidóü̃cüã̱xgüarü tupananetachicüna̱xã ga chixexü̃ ga Ataré, rü naxca̱x ga Moátanüxü̃arü tupananetachicüna̱xã ga chixexü̃ ga Quemó, rü Amóü̃tanüxü̃arü tupananetachicüna̱xã ga chixexü̃ ga Mícoü̃.
14 Rü yemawena rü guma nutagü ga duü̃xü̃güca̱x üünegücü rü nagu nipogügü, rü guma naigü ga naxca̱x üünegüne rü nayawa̱xgüxẽxẽ. Rü yema nachicagü ga yema nutagü rü naigü nawa yexmagüchiréxü̃ rü duü̃xẽchina̱xãmaxã nanapaxẽxẽ.
15 Rü ñu̱xũchi Betéwa naxũ rü yexgumarüxü̃ ta nagu napogü ga yema tupananetaarü ãmarearü guruxü̃ rü guma ngutaque̱xepataxü̃ ga Nabáx nane ga Yeruboáü̃ üxü̃ne rü yemamaxã Iraéanecüã̱xgüxü̃ chixexü̃gu nayixẽẽxü̃. Rü nüma ga Yochía rü nagu napogü ñu̱xmata naxãte̱xemare rü ñu̱xũchi nayagu. Rü yexgumarüxü̃ ta nayagu ga yema Acheráchicüna̱xã ga yéma yexmaxü̃.
16 Rü yexguma Betéwa nataeguchaü̃gu rü nüma ga Yochía rü yéma ma̱xpǘnewa nüxü̃ nadau ga wüxi ga tauxque. Rü norü duü̃xü̃güxü̃ namu nax nadegüãxü̃ca̱x ga guma naxchina̱xãgü ga yéma yexmagüne. Rü ñu̱xũchi yema ãmarearü guruxü̃ ga nagu napogüxü̃chicawa ínanagu ga guma naxchina̱xãgü. Rü yemaacü nagu nayanachixexẽxẽ ga yema nachica nax taxuacüma norü ãmare yéma ínagugüxü̃ca̱x ga duü̃xü̃gü. Rü yemaacü ningu ga yema Tupanaarü ore ga ü̃pa norü orearü uruü̃wa nüxü̃ yaxuxü̃.
17 Rü yexguma ga nüma ga Yochía rü yéma nüxü̃ nadau ga wüxi ga naxchique̱xe, rü ínaca rü ñanagürü: —¿Texé tixĩ ya guxe ngẽxma táxe? —ñanagürü. Rü nüma ga yema duü̃xü̃gü ga guma ĩanecüã̱x rü nanangãxü̃gü rü ñanagürügü: —Naxchique̱xe nixĩ ga guma Tupanaarü orearü uruxü̃ ga Yudáanewa ne ũcü. Rü guma nixĩ ga ü̃pa nüxü̃ ixucü, Pa Ãẽ̱xgacüx, nachiga i ngẽma ñu̱xma Betéarü ãmarearü guruü̃maxã cuxüxü̃ —ñanagürügü.
18 Rü yexguma nüma ga Yochía rü ñanagürü: —¡Ẽcü nüetama nangẽxmagü ya yima naxchina̱xãgü rü taxṹ tá ipenadexü̃! —ñanagürü. Rü yemaacü tama nanadegü ga guma Yudáanewa ne ũcü ga Tupanaarü orearü uruü̃china̱xãgü. Rü yexgumarüxü̃ ta tama nanadegü ga naxchina̱xãgü ga guma Tupanaarü orearü uruxü̃ ga Chamáriaanewa ne ũcü.
19 Rü guma tupananetagüarü ngutaque̱xepataü̃gü ga Chamáriaanewa yexmagüne ga Iraéanearü ãẽ̱xgacügü ügüne rü namaxã Cori ya Tupanaxü̃ nanuxẽxẽgüne, rü nüma ga Yochía rü guma rü ta nagu nipogügü, yema Betéwa naxüxü̃rüü̃tama.
20 Rü ñu̱xũchi nüma ga Yochía rü yema tupananetagüarü ãmarearü guruü̃güétügu nanadai ga guxü̃ma ga yema chacherdótegü ga guma ngutaque̱xepataü̃güwa puracüexü̃. Rü ñu̱xũchi yema chacherdótegüxü̃negüétüwa ínanagu ga duü̃xẽchina̱xãgü. Rü yemawena rü Yerucharéü̃ca̱x nataegu.
Yochía rü nanaxüchiga ga Üpetüchiga
21 Rü nüma ga ãẽ̱xgacü ga Yochía rü guxü̃ma ga duü̃xü̃güxü̃ namu nax Cori ya norü Tupanaégagu naxüchigagüãxü̃ca̱x ga Üpetüchiga, yema popera ga Tupanaarü unetapanewa nüxü̃ yaxuxü̃rüxü̃.
22 Rü yema nüxíraxü̃xü̃ ga Iraétanüxü̃arü ãẽ̱xgacügü ga guxchaxü̃arü mexẽẽruü̃gü rü taguma yemaacü poraãcü nanaxüchigagü ga Üpetüchiga. Rü woo nawena ga Yudáanearü ãẽ̱xgacügü rü Iraéanearü ãẽ̱xgacügü rü taguma yemaacü nanaxüchigagü.
23 Rü yexguma 18 ga taunecü ãẽ̱xgacü yixĩxgu ga Yochía nixĩ ga naxunagüãxü̃ nax Cori ya Tupanaégagu naxüchigagüãxü̃ca̱x ga yema Üpetüchiga ga Yerucharéü̃wa.
Yochía rü aixcüma Tupanaga naxĩnü
24 Rü nüma ga Yochía rü inayanaxoxẽxẽ ga yuü rü ta̱xacü ga ẽxü̃guxü̃xü̃ cuáxü̃. Rü yexgumarüxü̃ ta inayanaxoxẽxẽ ga yema tupananetachicüna̱xãgü ga wüxichigü ga ĩpatawa yexmaxü̃, rü guxü̃raxü̃xü̃ ga yema tupananetagüarü yemaxü̃gü ga duü̃xü̃gü namaxã nüxü̃ icua̱xüü̃güxü̃ ga Yudáanewa rü Yerucharéü̃wa. Rü yemaacü nanaxü ga Yochía yerü aixcüma naga naxĩnü ga guxü̃ma ga yema mugüpane ga chacherdóte ga Irichía Tupanapata ga taxü̃negu nüxü̃ iyangauxü̃.
25 Rü naxü̃pa rü nawena ga Yochía rü nataxuma ga wüxi ga ãẽ̱xgacü ga naxrüxü̃ aixcüma Cori ya Tupanaca̱x taeguxü̃ i guxü̃ne ya norü maxü̃nemaxã, rü guxü̃ i norü ĩnümaxã, rü guxü̃ i norü poramaxã, yema Moiché ümatüxü̃ ga mugüwa nüxü̃ yaxuxü̃rüxü̃.
26 Natürü nüma ga Cori ya Tupana rü poraãcüma Yudáanecüã̱xgümaxã nanu nagagu ga guxü̃ma ga yema chixexü̃gü ga Manaché üxü̃.
27 Rü yemaca̱x ga Tupana rü ñanagürü: —Ñu̱xmax, rü tá nüxna chixũgachi i Yudáanearü duü̃xü̃gü yema Iraéanearü duü̃xü̃güna chixũgachixü̃rüxü̃. Rü taxũtáma nawa changexmaxü̃ ya yima ĩane ya Yerucharéü̃ ya nüxü̃ chaxunetachiréne. Rü ngẽxgumarüxü̃ ta taxũtáma nawa changexma ya yima chopata ya taxü̃ne ga ü̃pa nüxü̃ chixuxũne nax nawa tá changexmaxü̃ —ñanagürü ga Tupana.
Nayu ga Yochía
28 Rü guxü̃ma ga yema Yochíachiga rü yema naxüxü̃chiga rü yema popera ga Yudáanearü ãẽ̱xgacügüchiga nagu ümatüxü̃gu naxümatü.
29 Rü wüxi ga ngunexü̃gu rü nüma ga Equítuanearü ãẽ̱xgacü ga Faraóü̃ ga Necáu rü natü ga Eufrátewa naxũ nax Achíriaanearü ãẽ̱xgacüxü̃ yanangü̃xẽẽxü̃ca̱x. Rü yexguma ga nüma ga ãẽ̱xgacü ga Yochía rü inaxũãchi nax Necáumaxã nügü nada̱i̱xü̃ca̱x. Natürü yexguma ĩane ga Meguídugu Yochíaxü̃ yanga̱u̱xgu rü nüma ga Necáu rü Yochíaxü̃ nima̱x.
30 Rü yexguma Meguídugu nayuxguwena ga Yochía, rü norü ngü̃xẽẽruü̃gü rü wüxi ga carugu Yerucharéü̃wa nanangegü ga naxü̃ne. Rü yema nüma ga ãẽ̱xgacü naxüxü̃ ga naxmaxü̃gu nayaxǘcuchigü. Rü nüma ga duü̃xü̃gü ga Yerucharéü̃cüã̱x rü Yochía nane ga Yoacáxü̃ naxunetagü nax nanatüchicüxü ãẽ̱xgacüxü̃ yangucuchixü̃ca̱x.
Yoacá rü ãẽ̱xgacü nixĩ ga Yudáanewa
31 Rü 33 ga taunecü nüxü̃́ nayexma ga Yoacá ga yexguma ãẽ̱xgacüxü̃ yangucuchigu. Rü tomaepü̱x ga tauemacü ãẽ̱xgacü nixĩ ga Yerucharéü̃wa. Rü naé rü Amutá nixĩ ga ngĩéga. Rü ngĩnatü rü Yeremía ga Lixnácüã̱x nixĩ.
32 Natürü nacüma ga Yoacá rü poraãcü nachixexüchi ga Cori ya Tupanape̱xewa yema norü o̱xigücümarüü̃tama.
33 Rü nüma ga Equítuanearü ãẽ̱xgacü ga Faraóü̃ ga Necáu rü Yoacáxü̃ niyaxu. Rü ĩane ga Ribágu ga Amáanewa nanapoxcu nax tama ãẽ̱xgacü yixĩxü̃ca̱x ga Yerucharéü̃wa. Rü nüma ga Necáu rü Yudáanecüã̱x ga duü̃xü̃güxü̃ namu nax nüxü̃́ naxütanügüãxü̃ca̱x ga 3,300 quíru naguxü̃ ga diẽrumü rü 33 quíru naguxü̃ ga úiru.
34 Rü ñu̱xũchi nüma ga Faraóü̃ ga Necáu rü Yochía nane ga Eriaquíü̃xü̃ naxuneta nax nanatüchicüxü Yudáanearü ãẽ̱xgacü yixĩxü̃ca̱x. Rü nanaxüchicüxü ga naéga rü Yoaquíü̃gu nanaxüéga. Rü guma Yoacá rü Equítuanewa nanaga rü yexma nayayu.
35 Rü nüma ga Yoaquíü̃ rü Necáuna nanaxã ga yema diẽrumü rü úiru ga naxca̱x ínacaxü̃ nax duü̃xü̃gü nüxna naxãxü̃ca̱x. Rü wüxichigü ga Yudáanecüã̱x ga duü̃xü̃gü rü nanaxütanü ga yema úiru rü diẽrumü ga ãẽ̱xgacü nagu unetaxü̃ nax naxütanügüãxü̃ca̱x.
Ãẽ̱xgacü nixĩ ga Yoaquíü̃ ga Yudáanewa
36 Rü 25 ga taunecü nüxü̃́ nayexma ga Yoaquíü̃ ga yexguma ãẽ̱xgacüxü̃ yangucuchigu. Rü 11 ga taunecü ãẽ̱xgacü nixĩ ga Yerucharéü̃wa. Rü naé rü Chebudá nixĩ ga ngĩéga rü ngĩnatü rü Pedaía ga ĩane ga Rumácüã̱x nixĩ.
37 Natürü nacüma ga Yoaquíü̃ rü poraãcü Cori ya Tupanape̱xewa nachixe norü o̱xigücümarüü̃tama.
