Proverbios 1:1-33
1 Ñaa nixĩ i norü ucu̱xẽgü ya Dabí nane ya Charomóü̃ ya Iraétanüxü̃arü ãẽ̱xgacü ixĩcü.
2 Nüma rü duü̃xü̃güca̱x nanaxümatü i ñaa ucu̱xẽgü nax mea naãẽxü̃ nacua̱xgüxü̃ca̱x, rü naxca̱x nangúexü̃ca̱x i ngẽma ore i cua̱x nawa ngẽxmaxü̃, nax ngẽmaãcü nüxü̃ nacua̱xgüxü̃ca̱x i ta̱xacü nixĩ i nacüma i mexü̃ nax nagu naxĩxü̃.
3 Nüma nanaxwa̱xe nax nawa nangúexü̃ i ñaa ucu̱xẽgü nax ngẽmaãcü naxuãẽgüxü̃ca̱x, rü mea Tupanape̱xewa rü duü̃xü̃güpe̱xewa namaxẽxü̃ca̱x, rü guxü̃ i duü̃xü̃gümaxã nawüxiguxü̃ca̱x.
4 Ñaa ucu̱xẽgü rü naxca̱x nixĩ i ngẽma ngextü̱xücügü i taxũta cua̱xwa ngugüxü̃, rü nüma ya ãẽ̱xgacü nanaxwa̱xe nax ñaa ucu̱xẽgüwa nangúexü̃ nax ngẽmaãcü aixcüma cua̱xwa nangugüxü̃ca̱x.
5 Yíxema cua̱x tüxü̃́ ngẽxmaxe rü itarüxĩnü i ñaa ucu̱xẽgü nax ngẽmaãcü yexera cua̱x tüxü̃́ ngẽxmaxü̃ca̱x, rü yexera tümaãẽxü̃ tacuáxü̃ca̱x.
6 Ngẽmaãcü tá nüxü̃ nacua̱x nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ i ngẽma ucu̱xẽgü, rü ore i cua̱xruü̃gü. Rü tá nüxü̃ nacua̱x nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ i ngẽma ore i ẽxü̃guxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i aixcüma nüxü̃ icua̱xüchixü̃ nüxü̃ ixugüxü̃.
7 Norü ügü nax cua̱xwa inguxü̃, rü ngẽma nixĩ nax Tupanaga ixĩnüxü̃. Natürü ngẽma tama naãxẽxü̃ cuáxü̃, rü nüxü̃ naxo i ngẽma cua̱x rü ucu̱xẽ i mexü̃.
Ucu̱xẽgü i ngextü̱xücügüca̱x ixĩxü̃
8 Pa Chaunex ¡naga naxĩnü i ñaa cunatüarü ucu̱xẽ! ¡Rü taxṹ i nüxü̃ cuxoxü̃ i ngẽma cué namaxã cuxü̃ ngu̱xẽẽxü̃!
9 Erü ngẽma ucu̱xẽgü rü wüxi i curü nga̱xãẽruxü̃ nixĩ ñoma wüxi i cuchagü rüe̱xna wüxi i curü nga̱xcueruü̃rüxü̃ nixĩ.
10 Ngẽxguma ngẽma chixexü̃gu maxẽxü̃ cuxü̃ womüxẽẽgüchaü̃gu ¡rü taxṹ i naga cuxĩnüxü̃, Pa Chaunex!
11 Erü ñanagürügü tá cuxü̃: —¡Nua naxũ rü totanügu naxã! ¡Rü ngĩxã ítayacu̱xeü̃gü nax yamáxü̃ca̱x rü nüxü̃́ ingĩ́exü̃ca̱x i ngẽma duü̃xü̃ i tama ũãẽxü̃ i nua üpetüxü̃!
12 Nüetama ega woo duü̃xü̃gü i mexü̃ yixĩgügu rü tá tanadai, rü ñoma wüxi i duü̃xü̃ i yuxü̃ i waixü̃mü íga̱xaxü̃rüxü̃ tá namaxã tixĩgü.
13 Rü tá tüxü̃́ nangẽxma i guxü̃ma i mexü̃gü, rü tá tayapaxẽxẽ ya tachiü̃gü namaxã i ngẽma naxca̱x ingĩ̱xgüxü̃.
14 ¡Totanügu naxã nax wüxigu naxüxü̃ca̱x i ngẽma nagu rüxĩnüexü̃! Toma rü cumaxã tá tangau i ngẽma naxca̱x ingĩ̱xgüxü̃ —ñanagürügü tá cuxü̃.
15 Natürü, Pa Chaunex ¡taxṹ i namaxã cuxãmücüxü̃! ¡Paxa nüxna ixũgachi i ngẽma duü̃xü̃gü i chixexü̃gu rüxĩnüexü̃!
16 Erü nümagü rü nañu̱xãẽgü nax chixexü̃ naxügüxü̃ca̱x rü napaxaãẽgü nax namáetagüxü̃ca̱x.
17 Natüca̱xmamare werigüca̱x tanaxü i wüxi i toxyepe̱xeruxü̃ ega ngẽma werigü nüxü̃ daugüamagu.
18 Ngẽma duü̃xü̃gü i chixexü̃gu maxẽxü̃ rü nügüca̱xtama toxyepe̱xe naxügü rü ãũcümaxü̃wa nanangexmaxẽxẽ i norü maxü̃.
19 Rü ngẽma duü̃xü̃gü i naxca̱x ñu̱xãẽgüxü̃ nax ngĩ́ãcü nanutaque̱xeãxü̃ i norü ngẽmaxü̃gü, rü ngẽma norü chixexü̃gagu tá nayue.
Ngẽma cua̱x rü duü̃xü̃güca̱x nixĩ
20 Ngẽma cua̱x rü ĩanearü namagü i íxraxü̃wa rü taxü̃wa, rü tagaãcü duü̃xü̃gümaxã nüxü̃ nixu i ore nax nüxü̃ naxĩnüexü̃ca̱x.
21 Ngẽma cua̱x rü ĩanearü ücuchicaxü̃güwa rü duü̃xü̃gü ímuxü̃wa nüxü̃ nixu i norü ore.
22 Rü ngẽma cua̱x rü ñanagürü: —Pa Ngextü̱xücügü i Ngearü Cua̱xã́xü̃ rü Dauxcüraxü̃wa̱xegüxü̃ rü Naechitamare Maxẽxü̃x, rü ¿ñuxguratáta nüxü̃ perüxoexü̃ i pecüma i chixexü̃? Erü pema rü namaxã petaãxẽ i ngẽma chixexü̃ i nagu pemaxẽxü̃, rü nüxü̃ pexoe i ngẽma cua̱x i aixcüma mexü̃.
23 ¡Iperüxĩnüe i chorü ucu̱xẽgü! Rü tá pexna chanaxã i ngẽma cua̱x i aixcüma mexü̃ rü tá pexü̃ nüxü̃ chacua̱xẽxẽ i chorü ĩnü.
24 Choma rü pexca̱x chaca rü pexna chaxu nax cha̱u̱xca̱x pexĩxü̃ca̱x, natürü i pemax rü tama chauga pexĩnüechaü̃.
25 Nüxü̃ pexoe i chorü ucu̱xẽgü rü tama penayauxchaü̃ i chorü ucu̱xẽgü i pemaxã nüxü̃ chixuxü̃.
26 1:26-27 Choma rü tá pexü̃ chacugü i ngẽxguma guxchaxü̃ pexca̱x ínguxgu, rü tá pegu chidauxcüraxü̃ i ngẽxguma poraãcü pemuü̃egu, rü ngẽxguma pexca̱x ínanguxgu i ãũcümaxü̃gü, rü guxchaxü̃gü rü ĩ̱xãchiãẽgü, rü ngechaü̃gü i ñoma wüxi ya buanecü ya íxã̱ũ̱xẽmacü ya guxü̃guma pogücürüxü̃ ixĩxü̃.
27 Nüü̃ nadau 1:26
28 Rü ngẽma ngunexü̃gu rü tá choxna pecagü, natürü taxũtáma pexü̃ changãxü̃, rü tá cha̱u̱xca̱x pedaugü, natürü taxũtáma choxü̃ ipeyangau.
29 Erü pema rü nüxü̃ pixo i chorü ucu̱xẽgü, rü tama nüxü̃ pengechaü̃ ya Cori ya Tupana.
30 Tama penayauxgüchaü̃ i chorü ucu̱xẽgü, rü ngẽxguma pexü̃ charüwe̱xãchixẽẽgu rü nüxü̃ pexo.
31 Nagagu i ngẽma pecüma i chixexü̃gü rü tá ngúxü̃ pingegü, rü düxwa tá namaxã penaxĩ̱xãchiãẽgü i ngẽma perü ĩnügü i chixexü̃.
32 Ngẽma tama nayauxgüchaü̃xü̃ i ucu̱xẽ i mexü̃, rü tá düxwa norü chixexü̃gagu nayue, rü ngẽma naechitamare maxẽxü̃, rü ngẽma nax taxuguma naxĩnüexü̃gagu rü tá narütauxe.
33 Natürü yíxema chauga ĩnüxe rü taãẽgu tá ítamaxü̃, rü taxuca̱xma ta̱xacürü ãũcümaxü̃ca̱x tamuü̃ —ñanagürü i ngẽma cua̱x.
