Proverbios 14:1-35
14 Ngẽma nge i ngĩãẽxü̃ cua̱xcü, rü mea namaxã icua̱x ya ngĩpata. Natürü ngẽma ngexü̃ i tama naãẽxü̃ cuáxü̃, rü nümatama nanachixexẽxẽ ya napata.
2 Yimá yatü ya mecümacü, rü Cori ya Tupanaga naxĩnü. Natürü ngẽma yatü i chixexü̃ i nacümagu maxü̃xü̃, rü tama Cori ya Tupanaga naxĩnü.
3 Ngẽma yatü i naechitamare maxü̃xü̃ã̱xwa rü ínaxũxũ i ore i namaxã nügü yacua̱xüxü̃xü̃. Natürü yimá yatü ya naãxẽxü̃ cuácü, rü nügüna nadau nax mexü̃ i ore naã̱xwa íxũxũxü̃ca̱x.
4 Ngẽxguma nataxuxguma i wocagü i puracüruxü̃, rü nataxuma i trigu. Natürü ngẽxguma nangẽxmagu i wocagü i poraexü̃ i puracüwa, rü yexera nangẽxma i trigu.
5 Yimá yatü ya poxü̃ruxü̃ ya ixaixcümacü, rü ãẽ̱xgacüpe̱xewa tama doraxü̃ nixu. Natürü ngẽma poxü̃ruxü̃ i dorata̱xáxü̃, rü doraxü̃ nixu.
6 Ngẽma tama naãẽxü̃ cuáxü̃, rü naxca̱x nadau nax cua̱xwa nanguxü̃, natürü taguma nawa nangu. Natürü yíxema tümaãẽxü̃ cuáxe rü tüxü̃́ natauxcha nax cua̱xwa tanguxü̃.
7 ¡Nüxna ixũgachi i ngẽma duü̃xü̃ i naechitamare maxü̃xü̃, erü taxuxü̃táma i cua̱x norü orewa cuyaxu!
8 Yimá yatü ya naãẽxü̃ cuácü, rü ngẽmamaxã nixĩ i nüxü̃ nacuáxü̃ i nacüma i mexü̃. Natürü ngẽma naechitamare maxü̃xü̃, rü nacüma i chixexü̃tama nixĩ i nawomüẽẽxü̃.
9 Ngẽma naechitamare maxẽxü̃ rü nüxü̃́ nanataxuraxü̃ i norü chixexü̃ i naxügüxü̃. Natürü nügütanüwa i ngẽma yatügü i mecümagüxü̃, rü nügü nangechaü̃gü, rü Tupana nüxü̃ narüngü̃xẽxẽ.
10 Wüxichigü i duü̃xü̃ rü nüxicatama nixĩ i nüxü̃ nacuáxü̃ i norü guxchaxü̃gü, rü tama togü i duü̃xü̃gü i tama nüxü̃ nacuáxü̃maxã nüxü̃ nixu i norü taãxẽ.
11 Ngẽma duü̃xü̃gü i chixexü̃gu maxẽxü̃, rü chixri tá inixũ i napatawa, rü ngẽmaãcü tá inarüxo. Natürü ngẽma duü̃xü̃gü i mexü̃gu maxẽxü̃, rü napatawa mea tá inixũ.
12 Nangexma i nacümagü i taxca̱x mexü̃ nax nagu ixũxü̃, natürü ngẽma iyacuáxü̃wa rü yu nixĩ.
13 Rü woo icugüechire̱xgu, natürü ngúxü̃ tinge i tórü maxü̃newa, rü nangẽxma i taãẽgü i ngechaü̃gu yagu̱xü̃.
14 Ngẽma duü̃xü̃ i naechitamare maxü̃xü̃, rü namaxã nataãxẽ i ngẽma nacüma i chixexü̃. Natürü yimá yatü ya mexü̃gu maxü̃cü rü namaxã nataãxẽ i nacüma i mexü̃.
15 Ngẽma duü̃xü̃ i naechitamare maxü̃xü̃, rü nayaxõ i guxü̃ma i ngẽma togü namaxã nüxü̃ ixumarexü̃. Natürü yimá naãẽxü̃ cuácü, rü mea nanangugü i ngextá ínaxũxü̃wa.
16 Yíxema cua̱x tüxü̃́ ngẽxmaxe rü tamuü̃ nax chixexü̃ taxüxü̃, rü nüxna tixũgachi. Natürü ngẽma duü̃xü̃ i naechitamare maxü̃xü̃, rü nüxü̃́ nanataxuraxü̃ ega chixexü̃ naxü̱xgu.
17 Ngẽma nuwa̱xexü̃ rü naechitamare namaxü̃ rü chixexü̃ naxü. Natürü yíxema tümaãẽxü̃ cuáxe rü yáxna namaxã taxĩnü i ngẽxguma guxchaxü̃gü tümaca̱x ínguxgu.
18 Ngẽma naechitamare maxẽxü̃, rü ngẽma nüxna üxü̃ nixĩ nax tama naãẽxü̃ yacuáxü̃. Natürü yíxema tümaãẽxü̃ cua̱xgüxe rü yexeraxü̃ i cua̱x tá tüxü̃́ nangẽxmagü.
19 Ngẽma duü̃xü̃gü i chixexü̃gu maxẽxü̃, rü duü̃xü̃gü i mea maxẽxü̃pe̱xegu tá nacaxã́pü̱xügü. Rü ngẽmagüarü ĩã̱xwa tá ngü̃xẽẽca̱x ínacagü.
20 Yíxema ngearü diẽruã́xe rü woo tümamücügü, rü tümachi naxaie. Natürü ngẽma diẽruã́xü̃, rü namu i namücügü.
21 Yíxema tama tümamücüxü̃ cuáxchaxü̃xe, rü pecadu taxü. Natürü tataãxẽ ya yíxema tüxü̃́ nangechaü̃tümüxe i ngẽma ngearü diẽruã́xü̃.
22 Ngẽma naxca̱x daugüxü̃ nax chixexü̃ naxügüxü̃, rü nüxna ínachocu i ngẽma nacüma i mexü̃. Natürü yíxema naxca̱x daugüxe nax mexü̃ taxügüxü̃, rü duü̃xü̃gü tüxü̃ nangechaü̃.
23 Guxü̃ma i tórü puracüwa tanayaxu i mexü̃gü. Natürü ngẽma nax idexaechamarexü̃, rü taxuxü̃ma i mexü̃ nawa tayaxu.
24 Yimá nüxü̃ cuácüarü nga̱xcueruxü̃ nixĩ i norü cua̱x, natürü ngẽma tama naãẽxü̃ cuáxü̃arü nga̱xcueruxü̃ nixĩ nax naechitamare namaxü̃xü̃.
25 Yimá poxü̃ruxü̃ ya ixaixcümacü, rü ãẽ̱xgacüpe̱xewa duü̃xü̃güétüwa nachogü nax tama nayuexü̃ca̱x. Natürü ngẽma poxü̃ruxü̃ i dorata̱xáxü̃gagu nayue i duü̃xü̃gü.
26 Ngẽxguma Cori ya Tupanaga ixĩnüegu rü tüxü̃ ínapoxü̃, rü ngẽxgumarüxü̃ ta ínanapoxü̃ i taxacügü.
27 Ngẽxguma Cori ya Tupanaga ixĩnüegu, rü tüxü̃́ nangẽxma i maxü̃ i yuwa tüxü̃ ínguxuchixẽẽxü̃.
28 Wüxi i ãẽ̱xgacüca̱x, rü taãxẽ nixĩ ega namuxgu i ngẽma duü̃xü̃gü i namaxã inacuáxü̃, natürü ngẽxguma noxretama i duü̃xü̃gümaxã inacua̱xgu rü natura.
29 Ngẽma nax yáxna ixĩnüwa̱xexü̃, rü ngẽmawa itanawe̱x nax cua̱x tüxü̃́ ngẽxmaxü̃, rü ngẽma nax tama yáxna ixĩnüwa̱xexü̃. Rü ngẽmawa itanawe̱x nax tama cua̱x tüxü̃́ ngẽxmaxü̃.
30 Ngẽma nax mexü̃gu rüxĩnüxü̃, rü nanama̱xẽxẽ i taxü̃ne. Natürü ngẽma nacüma nax ixauxãchiwa̱xexü̃, rü taãẽxü̃ nachixexẽxẽ ñu̱xmata taxchina̱xãwa nangu.
31 Tupanaaxü̃́ nangu̱x i ngẽxguma texé wüxi i ngearü diẽruã́xẽmaxã chixri icua̱xgu. Natürü Tupana rü tümamaxã nataãxẽ ya yíxema ngearü diẽruã́xẽmaxã mea icuáxe.
32 Duü̃xü̃ i chixexü̃gu maxü̃xü̃, rü norü chixexü̃gagu tá inarütaxu. Natürü duü̃xü̃ i mexü̃gu maxü̃xü̃, rü ngẽma mexü̃ i nacüma tá ínanapoxü̃.
33 Duü̃xü̃gü i mexü̃gu rüxĩnüexü̃ãẽwa nixĩ i nangẽxmaxü̃ i ngẽma cua̱x. Natürü ngẽma duü̃xü̃gü i tama naãẽxü̃ cuáxü̃wa rü nataxuma i ngẽma cua̱x.
34 Wüxi i nachixü̃anearü duü̃xü̃gü rü nataãẽgü ega norü ãẽ̱xgacü mea namaxã icua̱xgu. Natürü ngẽxguma chixexü̃gu namaxẽgu i norü duü̃xü̃gü, rü taxü̃ i ãnewa nangẽxma i ngẽma nachixü̃ane.
35 Ngẽma ãẽ̱xgacüarü duü̃xü̃ i mea puracüxü̃ cuáxü̃, rü norü ãẽ̱xgacü rü namaxã nataãxẽ. Natürü ngẽma puracütanüxü̃ i tama mea puracüxü̃ cuáxü̃, rü norü ãẽ̱xgacü rü tama namaxã nataãxẽ.
