Proverbios 16:1-33
16 Nüma ya yatü, rü nagu narüxĩnü i ngẽma naxüxchaü̃xü̃, natürü ngẽma Cori ya Tupana naxwa̱xexü̃ãcü tá nixĩ i ínanguxuchixü̃.
2 Nüma ya yatü rü naxca̱x name i guxü̃ma i ngẽma naxüxü̃, natürü Cori ya Tupana nixĩ ya nangugücü i ngẽma norü ĩnü ya yimá yatü.
3 Ngẽma cuxüxchaü̃xü̃ ¡rü Cori ya Tupaname̱xẽgu naxǘ! Rü ngẽmaãcü i ngẽma nagu curüxĩnüxü̃ rü tá mea cuxü̃́ ínanguxuchi.
4 Guxü̃ma i ngẽma naxüxü̃ ya Cori ya Tupana, rü nüma nüxü̃ nacua̱x nax ta̱xacüca̱x naxüaxü̃. Rü nanaxü ta i ngẽma duü̃xü̃ i chixexü̃gu maxü̃xü̃ i wüxi i ngunexü̃gu tá poxcuwa ũxü̃.
5 Nüma ya Cori ya Tupana tama namaxã nataãxẽ i ngẽma nügü icua̱xüü̃güxü̃. Nümagü rü aixcüma tá nüxü̃́ nangẽxma i norü poxcu naxca̱x i ngẽma naxügüxü̃.
6 Ngẽxguma texé aixcüma tümamücüxü̃ ngechaü̃gu, rü nüxü̃ tarüngüma i ngẽma guxchaxü̃ i tümamücü tümaca̱x ínguxẽẽxü̃. Rü ngẽxguma wüxíe aixcüma Cori ya Tupanaga ixĩnügu, rü nüxna tixũgachi i chixexü̃gü.
7 Ngẽxguma nüma ya Cori ya Tupana namaxã nataãẽgu i tümacüma ya wüxi ya duü̃xü̃xe, rü woo ngẽma tümaarü uanügü rü tümamaxã inanangüxmüexẽxẽ.
8 Taxuwama name nax imuarü diẽruã́xü̃ ega womüxẽẽãcü nayaxu̱xgu. Rü narümemae nixĩ i tórü puracüwa tanayaxu i tórü diẽru, woo naxíxragu.
9 Wüxi ya yatü, rü nanaxü i ngẽma nümatama nagu naxĩnüxü̃, natürü Cori ya Tupana nixĩ i ngẽma yatüarü ĩnümaxã icuácü.
10 Ngẽma poxcu i ãẽ̱xgacü ueguxü̃ rü Tupanawa ne naxũ. Rü ngẽmaca̱x tama ínatü ega texémaxã poxcu naxuegugu.
11 Ngẽxguma texé tümaarü yáruü̃wa rüe̱xna tümaarü ngugüxü̃wa tangĩ̱xgu, rü Tupana tá tüxü̃ napoxcu. Erü guxü̃ma i ngẽma yáruü̃gü rü ngugüruü̃gü, rü Tupana nixĩ ya nango̱xẽẽcü.
12 Ãẽ̱xgacügü rü nüxü̃ naxõõ̱x i ngẽma nacümagü i chixexü̃ i norü duü̃xü̃gütanüwa ngẽxmaxü̃, erü guxü̃ma i ãẽ̱xgacügü nanaxwa̱xe nax mexü̃gu naxĩxü̃ i norü duü̃xü̃gü.
13 Nüma i ãẽ̱xgacügü, rü nüxü̃ nangechaü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i aixcümaxü̃ i oremaxã idexagüxü̃.
14 Ngẽxguma ãẽ̱xgacü duü̃xü̃gümaxã nuxgu, rü yu namaxã naxuegu, natürü yíxema tümaãẽxü̃ cuáxe rü dexa i ngüxmüxẽẽruü̃maxã tanangãxü̃.
15 Ngẽxguma nataãẽgu ya ãẽ̱xgacü rü nangẽxma i maxü̃, rü ngẽma ãẽ̱xgacüarü ngü̃xẽxẽ i norü ngúchaü̃maxã inaxãxü̃, rü ñoma pucü ya meamare rüngucürüxü̃ nixĩ.
16 Ngẽma nax cua̱x tüxü̃́ ngẽxmaxü̃ rü úiruarü yexera narümemae. Rü ngẽma nax taãẽxü̃ icuáxü̃, rü diẽruarü yexera narümemae.
17 Ngẽma duü̃xü̃gü i mexü̃gu maxẽxü̃, rü nüxna nixĩgachi i nacüma i chixexü̃. Rü ngẽxguma mea nüxna ida̱u̱xgu i tacüma, rü yigünatama nixĩ idauxü̃.
18 Ngẽma nax yigü icua̱xüü̃güxü̃gagu, rü guxchaxü̃gu tayi. Rü ngẽma nax inuexü̃gagu rü chixexü̃gu tayi.
19 Tama name i ngẽma diẽruã̱xgüxü̃ i nügü icua̱xüü̃güxü̃maxã cuxãmücü. Rü narümemae nixĩ i ngẽma ngearü diẽruã̱xgüxü̃ i tama nügü icua̱xüü̃güxü̃maxã cuxãmücü.
20 Yíxema Tupanaga ĩnüxe, rü mexü̃wa tangexma. Rü nataãxẽ ya yimá yatü ya Cori ya Tupanaaxü̃́ yaxõcü.
21 Yíxema aixcüma cua̱x tüxü̃́ ngẽxmaxe rü duü̃xü̃gü tüxü̃ nixu nax tümaãẽxü̃ tacuáxü̃. Rü ngẽma ore i mexü̃ rü yexera tüxü̃́ nanangúchaü̃xẽxẽ nax mexü̃ taxüxü̃ ya yíxema nüxü̃ ĩnüxe.
22 Ngẽma nax taãẽxü̃ icuáxü̃, rü maxü̃ tüxna naxã. Natürü natüca̱xmamare nixĩ nax yaxucu̱xẽgüxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i naechitamare maxẽxü̃.
23 Yíxema meama nagu rüxĩnüxe, rü ore i mexü̃xü̃ tixu, rü ngẽma tümaarü dexa rü guxããẽwa name.
24 Ngẽma dexagü i mexü̃, rü ñoma berurerüxü̃ namaixcuraxüchi, rü tüxü̃ nataãẽxẽxẽ rü tüxü̃ naporaxẽxẽ.
25 Nangexma i namagü i duü̃xü̃güca̱x we̱xwa nadagüxü̃, natürü ngẽma iyacua̱xgüxü̃wa, rü yu nixĩ.
26 Ngẽxguma nataiyagu i wüxi i duü̃xü̃, rü yexeraãcü napuracü, erü ngẽma taiya i nüxü̃́ ngẽxmaxü̃ rü yexeraãcü nanapuracüxẽxẽ.
27 Ngẽma duü̃xü̃ i chixexü̃gu maxü̃xü̃, rü nagu narüxĩnü nax chixexü̃ naxüxü̃. Rü ngẽma norü dexa, rü ñoma üxü ya iya̱u̱xranerüxü̃ nixĩ.
28 Ngẽma duü̃xü̃ i chixexü̃gu maxü̃xü̃, rü nu ínanguxẽxẽ. Rü ngẽma duü̃xü̃ i oregüta̱xáxü̃, rü duü̃xẽ tügüchi tüxü̃ naxaiexẽxẽ.
29 Ngẽma duü̃xü̃ i nuwa̱xexü̃ rü namücüxü̃ nawomüxẽxẽ, rü nama i chixexü̃wa tüxü̃ naga.
30 Norü ĩ́xgüxetüwa nidexa i ngẽma chixexü̃ üxchaxü̃xü̃, rü nügü naxüxberamare i ngẽma marü chixexü̃ üxü̃.
31 Ngẽma nax ípuxyaexü̃, rü ñoma wüxi i nga̱xcueruxü̃ i mexü̃rüxü̃ nixĩ, rü ngẽmawa nango̱x nax Tupanape̱xewa namexü̃ i tacüma.
32 Ngẽma nax yigü írüporaxü̃arü yexera narümemae nax yáxna namaxã ixĩnüxü̃ i guxchaxü̃gü. Rü ngẽma nax ĩanegü yigüme̱xẽwa ingexmagüxẽẽxü̃arü yexera narümemae nax yigünatama ichogüxü̃.
33 Nüma ya yatü rü nümatama nagu naxĩnüxü̃ãcüma nanaxü i ngẽma naxüxchaü̃xü̃, natürü ngẽma Cori ya Tupana naxwa̱xexü̃ãcü tá nixĩ i ínanguxuchixü̃.
