Daniel 2:1-49
2 Rü yexguma taxre ga taunecü marü ãẽ̱xgacü yixĩxgu ga Nabucudonochó rü ñuxree̱xpü̱xcüna naxãnegü. Rü yemaca̱x naxoegaãxẽ rü taguma mea na̱xcha̱xwa nape.
2 Rü yemaca̱x naxca̱x nangema ga norü ucu̱xẽruü̃gü ga iyuüxü̃ rü yema ẽxü̃guxü̃xü̃ cua̱xgüxü̃ rü nape̱xexü̃ cua̱xgüxü̃ rü yema cua̱x nüxü̃́ yexmagüxü̃. Rü nüma ga yema iyuüxü̃ rü ãẽ̱xgacüxü̃tawa naxĩ. Rü nüma ga ãẽ̱xgacü rü yemagüna naca nax nüxü̃ yaxugüexü̃ca̱x nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ ga yema nagu naxãnegüxü̃.
3 Rü nüma ga ãẽ̱xgacü rü ñanagürü: —Ngewa̱x rü chaxãnegü rü ngẽmaca̱x poraãcü chaxoegaãxẽ. Rü nüxü̃ chacuáxchaü̃ nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ i ngẽma —ñanagürü.
4 Rü nüma ga yema iyuüxü̃ ga nüxü̃ icua̱xüchigüxü̃ rü ãẽ̱xgacüxü̃ nangãxü̃gü rü ñanagürügü: —¡Guxü̃guma namaxü̃, Pa Ãẽ̱xgacüx! ¡Rü tomaxã nüxü̃ ixu i cunegü! Rü toma nax curü ngü̃xẽẽruü̃gü tixĩgüxü̃ rü tá cumaxã nüxü̃ tixu nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ —ñanagürügü.
5 Rü nüma ga ãẽ̱xgacü rü nanangãxü̃ga rü ñanagürü: —Ngẽxguma taxũtáma chomaxã nüxü̃ pixuxgu nax ta̱xacügu chaxãnegüxü̃ rü ta̱xacüchiga nax yixĩxü̃, rü tá pexü̃ chadai rü íxraxü̃gu tá pexü̃ inachexü̃gü. Rü pepatagü rü tá nagu napogüe rü natüchixica tá ngéma ninuagü.
6 Natürü ngẽxguma chomaxã nüxü̃ pixuxgu nax ta̱xacügu chaxãnegüxü̃ rü ta̱xacüchiga nax yixĩxü̃, rü tá pexna chanaxã i ãmaregü rü tá pemaxã chataãxẽ. Rü ngẽmaãcü tá pemaxã chanaxü ega chomaxã nüxü̃ pixuxgu i ngẽma chaunegü —ñanagürü.
7 Rü nüma ga yema yatügü ga cua̱x nüxü̃́ yexmagüxü̃ rü wena nanangãxü̃ga rü ñanagürügü: —Pa Ãẽ̱xgacüx ¡tomaxã nüxü̃ ixu i ngẽma cunegü! Rü toma rü tá cumaxã nüxü̃ tixu nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ —ñanagürügü.
8 Rü nüma ga ãẽ̱xgacü nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Ñu̱xma rü meama nüxü̃ chacua̱x nax ta̱xacüca̱x tama paxa chomaxã nüxü̃ pixuxchaü̃xü̃ erü ípenangu̱xẽxẽ nax choxna nanguxü̃ i ngẽma ãũcümaxü̃ i nagu chaxãnegüxü̃.
9 Rü ngẽmaca̱x ngẽxguma tama chomaxã nüxü̃ pixuxgu nax ta̱xacügu chaxãnegüxü̃ rü ta̱xacüchiga nax yixĩxü̃ rü guxãtáma i pemax rü tá pexna nangu i ngẽma poxcu i chaxueguxü̃. Rü pemax rü wüxigu pegü pixucu̱xẽgü nax doraxü̃ chomaxã pixuxü̃ca̱x nax ngẽmaãcü nüxü̃ charüngümaxü̃ i ngẽma chaunegü rü tama pexü̃ chapoxcuexü̃ca̱x. ¡Rü ẽcü chomaxã nüxü̃ pixu i ñuxãcü nax yixĩxü̃ i ngẽma chaunegü! Rü ngẽmawa tá nüxü̃ chacua̱x nax nüxü̃ pecuáxü̃ nax chomaxã nüxü̃ pixuxü̃ nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ —ñanagürü.
10 Rü nüma ga yema yatügü ga cua̱x nüxü̃́ yexmagüxü̃ rü nanangãxü̃gü rü ñanagürügü: —Ñoma i naanewa rü tataxuma ya texé ya nüxü̃ cuáxe nax nüxü̃ tixuxü̃ i ngẽma nüxü̃ cucuáxchaü̃xü̃, Pa Ãẽ̱xgacüx. Rü ngẽxgumarüxü̃ ta rü taguma ñuxgu wüxi ga nachixü̃anearü ãẽ̱xgacü ga poracü norü ucu̱xẽruü̃güna naxca̱x naca i ngẽma ñu̱xma cuma toxna naxca̱x cuca̱a̱xü̃rüxü̃ ixĩxü̃.
11 Pa Ãẽ̱xgacüx, rü ngẽma naxca̱x ícuca̱xaxü̃ rü poraãcü naguxchaxüchi rü tataxuma ya texé ya nüxü̃ cuáxe nax nüxü̃ tixuxü̃ nax ta̱xacüchiga nax yixĩxü̃ i ngẽma nagu cuxãnegüxü̃. Rü ngẽma tachixü̃anearü tupanagüxicatama nixĩ i nüxü̃ cuáxü̃ nax ta̱xacüchiga nax yixĩxü̃, natürü nümagü rü tama nua duü̃xü̃gütanüwa namaxẽ —ñanagürügü.
12 Rü yemaxü̃ naxĩnügu ga ãẽ̱xgacü rü poraãcü nanu rü nanamu nax nadaiaxü̃ca̱x ga guxü̃ma ga yema norü ucu̱xẽruü̃gü ga Babiróniaanecüã̱x.
13 Rü yexguma marü naxunagügu ga yema ãẽ̱xgacüarü mu rü norü churaragü rü Daniéca̱x rü namücügüca̱x rü ta nadaugü nax nadaiaxü̃ca̱x.
Danié nüxü̃ nixu ga ãẽ̱xgacü nagu ãnegüxü̃ rü nanango̱xẽxẽ nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃
14 Rü yexguma yéma naxũxgu ga ãẽ̱xgacüarü churaragüeru ga Arióx nax yadaiãxü̃ca̱x ga yema ãẽ̱xgacüarü ucu̱xẽruü̃gu rü Danié rü naxca̱x nixũ rü meama namaxã nidexa.
15 Rü nüma ga Danié rü nüxna naca rü ñanagürü: —¿Ta̱xacüca̱x nanuxũchi ya yimá ãẽ̱xgacü rü ngẽmaca̱x naxunagüãxü̃ i ngẽma mu nax cunada̱i̱xü̃ca̱x i guxü̃ma i norü ucu̱xẽruü̃gü? —ñanagürü. Rü nüma ga Arióx rü nüxü̃ nixu nax ta̱xacüca̱x yixĩxü̃.
16 Rü yexguma ga nüma ga Danié rü ãẽ̱xgacüxü̃tawa naxũ nax nüxna yaca̱xaxü̃ca̱x, rü ñanagürü nüxü̃: —¡Pa Ãẽ̱xgacüx, choxna naxã i ñuxre i ngunexü̃! Rü choma rü tá cumaxã nüxü̃ chixu nax ñuxũ ñaxü̃ i ngẽma cunegü rü ta̱xacüchiga yixĩxü̃ —ñanagürü.
17 2:17-18 Rü yemawena rü napatawa naxũ. Rü namücügü ga Ananía rü Michaé rü Acharíamaxã nüxü̃ nixu ga guxü̃ma ga yema nax ãẽ̱xgacü nadaixchaü̃xü̃. Rü yemaca̱x Tupana ya daxũgucüarü ngü̃xẽẽca̱x ínacagü nax nüma ya Tupana naxca̱x nango̱xẽẽxü̃ca̱x ga yema ãẽ̱xgacü nagu ãnegüxü̃ nax tama nadaiaxü̃ca̱x wüxigu namaxã ga yema togü ga ucu̱xẽruü̃gü ga Babiróniaanecüã̱x ixĩgüxü̃.
18 Nüü̃ nadau 2:17
19 Rü yema chütaxü̃gu rü Tupana Daniéca̱x nanango̱xẽxẽ ga ta̱xacüchiga nax yixĩxü̃ ga yema ãẽ̱xgacü nagu ãnegüxü̃. Rü yemaca̱x nüma ga Danié rü Tupanaxü̃ nicua̱xüxü̃ rü ñanagürü:
20 —Guxü̃guma namecümaxüchi ya Tupana, erü noxrü nixĩ i guxü̃ma i cua̱x rü guxü̃ma i pora.
21 Rü nüma rü namaxã inacua̱x i guxü̃ma i ta̱xacü i ngupetüxü̃. Rü nüma nixĩ i yamucuchiaxü̃ rü ínamuxũchiaxü̃ i ãẽ̱xgacügü. Rü nüma nixĩ i cua̱x tüxna naxãxü̃ ya yíxema tümaãẽxü̃ icuáxe rü tüxü̃ nüxü̃ nacua̱xẽẽxü̃ ya yíxema idoeruxe.
22 Rü nüma rü tüxü̃ nüxü̃ nacua̱xẽxẽ i ngẽma cua̱x i ẽxü̃guxü̃. Rü nüxü̃ nacua̱x i ngẽma ẽanexü̃wa üxü̃ erü nüma rü ngóonexü̃wa nangẽxma.
23 Rü moxẽ cuxna chaxã rü cuxü̃ chicua̱xüxü̃, Pa Chaunatügüarü Tupanax, erü cua̱x choxna cuxã rü choxü̃ cuporaxẽxẽ. Rü ñu̱xmax rü choxü̃ nüxü̃ cucua̱xẽxẽ i ngẽma cuxna naxca̱x taca̱xaxü̃, rü toxü̃ nüxü̃ cucua̱xẽxẽ i ngẽma nanegü i ãẽ̱xgacü naxca̱x oegaãẽxü̃ —ñanagürü.
24 Rü yemawena ga Danié rü Arióxü̃tawa naxũ yerü yema nixĩ ga ãẽ̱xgacü muxü̃ nax nadaiaxü̃ca̱x ga guxü̃ma ga yema ãẽ̱xgacüarü ucu̱xẽruü̃gü ga Babiróniaanecüã̱x. Rü yemaca̱x nüxna nayachogü rü ñanagürü nüxü̃: —¡Taxṹ i cunada̱i̱xü̃ i ngẽma ucu̱xẽruü̃gü! ¡Rü ãẽ̱xgacüxü̃tawa choxü̃ naga! Rü choma tá namaxã nüxü̃ chixu i ngẽma nanegü —ñanagürü.
25 Rü yexgumatama ga Arióx rü Daniéxü̃ ãẽ̱xgacü ga Nabucudonochóxü̃tawa naga, rü ñanagürü nüxü̃: —Pa Ãẽ̱xgacüx, rü ngẽma Yudíugü ga nachixü̃anewa ígaxü̃xü̃tanügu nüxü̃ ichayangau i wüxi i yatü i tá cumaxã nüxü̃ ixuxü̃ i ta̱xacüchiga yixĩxü̃ i ngẽma cunegü —ñanagürü.
26 Rü yexguma ga nüma ga ãẽ̱xgacü rü Danié ga Betachámaxã naxugüãcüxü̃ ñanagürü: —¿Cuxü̃́ natauxchaxü̃ nax chomaxã nüxü̃ quixuxü̃ ga yema nagu chaxãnegüxü̃ rü ta̱xacüchiga yixĩxü̃ ga yema chaunegü? —ñanagürü.
27 Rü nüma ga Danié nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Pa Ãẽ̱xgacüx, nataxuma i wüxi i duü̃xü̃ i nüxü̃ cuáxü̃ rü bai i wüxi i ẽxü̃guxü̃xü̃ cuáxü̃, rüe̱xna yuüxü̃, rüe̱xna woramacuriwa ngúexü̃ i nüxü̃ cuáxü̃ i ngẽma cunegü i cuma nüxü̃ cucuáxchaü̃xü̃.
28 Natürü nangẽxma ya wüxi ya Tupana i daxũguxü̃ i naanewa ya nüxü̃ cuácü i ẽxü̃guxü̃ i ore, Pa Ãẽ̱xgacüx, rü nüma nixĩ i cuxü̃ nüxü̃ nacua̱xẽẽxü̃ i ngẽma tá yixcüra ngupetüxü̃. Rü tá cumaxã nüxü̃ chixu, Pa Ãẽ̱xgacüx, ga yema nüxü̃ cudauxü̃ ga cunegüwa ga yexguma cupegu.
29 Rü cumax, Pa Ãẽ̱xgacüx, rü curü pechicawa cuyexma rü nagu curüxĩnü ga ta̱xacü tá nax ngupetüxü̃ ga yixcüra. Rü yexguma cuxãnegügu rü nüma ya Tupana ya nango̱xẽẽcü i ngẽma ẽxü̃guxü̃ rü cuxü̃ nüxü̃ nacua̱xẽxẽ i ngẽma tá ngupetüxü̃.
30 Rü ngẽxgumarüxü̃ ta ya Tupana rü cha̱u̱xca̱x nanango̱xẽxẽ ga yematama cuma nagu cuxãnegüxü̃. Natürü tama ngẽma togüarü yexera nüxü̃ charücua̱xmaexü̃ca̱x nixĩ i choxü̃ nüxü̃ nacua̱xẽẽxü̃ i ngẽma. Rü cha̱u̱xca̱x nanango̱xẽxẽ nax cumaxã nüxü̃ chixuxü̃ca̱x nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ ga yema cunegü nax ngẽmaãcü cuma rü ta nüxü̃ cucuáxü̃ca̱x.
31 Rü yema cunegüwa, Pa Ãẽ̱xgacüx, rü nüxü̃ cudau nax cupe̱xegu nachixü̃ ga wüxi ga naxchicüna̱xã ga taxü̃ ga iya̱u̱xracüüxü̃ ga namaxã ibaixãchixü̃.
32 Rü naeru rü úirunaxca̱x nixĩ, rü naremüwaama rü nachacüügü rü diẽrumünaxca̱x nixĩ, rü naxü̃ne rü naperemagü rü bróũchenaxca̱x nixĩ.
33 Rü guma naparagü rü fierunaxca̱x nixĩ. Rü ngãxü̃ ga nacutügü rü fierunaxca̱x nixĩ rü to ga norü ngãxü̃ ga guma nacutügü rü waixü̃münaxca̱x nixĩ.
34 Rü yemaxü̃ ícudawenüyane, Pa Ãẽ̱xgacüx, rü wüxi ga ma̱xpǘnewa narüdixi ga wüxi ga nuta taxúema nüxü̃ cuxnetayane, rü meama yema naxchicüna̱xãcutüwa nadixi rü nayapuxãchixẽxẽ.
35 Rü yexguma ga yema fieru rü waixü̃mü rü bróũche rü diẽrumü rü úiru rü wüxixü̃cüütama nixãte̱xeãchi. Rü ñoma trigu icuexechite̱xegurüxü̃ nixĩ ga buanecü yangexü̃, rü taxuxü̃ma yéma nayaxüãchi ga yema naxchicüna̱xã. Natürü gumá nuta ga yema naxchicüna̱xãétüwa dixpütacü rü wüxi ga taxü̃ne ga ma̱xpǘnexü̃ nanaca̱xichi rü guxü̃ma ga ñaa naane rü namaxã nanapá.
36 Rü yema nixĩ ga yema cunegü. Rü ñu̱xmax, Pa Ãẽ̱xgacüx, rü tá cumaxã nüxü̃ chixu nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ ga yema cunegü.
37 Rü cuma nixĩ, Pa Ãẽ̱xgacüx, i guxü̃ma i togü i ãẽ̱xgacügüétüwa cuxüxü̃ i ñu̱xmax, erü nüma ya Tupana ya daxũgucü rü cuxü̃ inamu nax ãẽ̱xgacü quixĩxü̃ca̱x rü cuporaxü̃ca̱x rü guxü̃ma i nachixü̃anegü cuxü̃ cua̱xüü̃güxü̃ca̱x.
38 Rü ngẽmaca̱x i ñu̱xma rü guxü̃ma i duü̃xü̃gümaxã rü naeü̃gümaxã rü werigümaxã icucua̱x. Erü nüma ya Tupana rü cuxme̱xwa nanangexmagüxẽxẽ. Rü cuchiga nixĩ, Pa Ãẽ̱xgacüx, i ngẽma naxchicüna̱xãeru i úirunaxca̱x.
39 Rü cuwena, Pa Ãẽ̱xgacüx, rü tá nangẽxma i to i nachixü̃anecüã̱x i ãẽ̱xgacü i nüxí tá ichixü̃ rü togü i nachixü̃anegümaxã icuáxü̃, natürü taxũtáma curü poramaxã nawüxigu. Rü ngẽmawena tá nangẽxma i to i ãẽ̱xgacü i muxü̃ma i nachixü̃anegümaxã icuáxü̃. Rü ngẽmachiga nixĩ i ngẽma naxchicüna̱xãxü̃ne i bróũchenaxca̱x.
40 Rü ngẽmawena rü tá ínangu i to i ãẽ̱xgacü i poraxü̃ i ñoma fierurüxü̃ taixü̃. Rü ngẽxgumarüxü̃ i ngẽma fieru rü guxü̃ma i ta̱xacüxü̃ napuxãchixẽxẽ rü inanaxoxẽxẽ, rü ngẽxgumarüxü̃ tá nixĩ i ngẽma ãẽ̱xgacü rü tá nax nadaiaxü̃ rü iyanaxoxẽẽãxü̃ i guxü̃ma i ngẽma togü i ãẽ̱xgacügü.
41 2:41-42 Rü cumax, Pa Ãẽ̱xgacüx, rü yexgumarüxü̃ ta nüxü̃ cudau ga guma nacutüme̱xẽ rü nümáne rü waixü̃münaxca̱x nixĩ rü naigü rü fierunaxca̱x nixĩ. Rü ngẽma tamaxã nüxü̃ nixu rü ngẽma nachixü̃ane rü woo ñoma fierurüxü̃ natai, natürü ngẽma norü duü̃xü̃gü rü tama wüxigu narüxĩnüe rü taxü̃ i guxchaxü̃gü nügümaxãtama inaxügü. Rü yexgumarüxü̃ ga guma nacutüme̱xẽ rü nümáne rü waixü̃münaxca̱x nixĩ rü naigü rü fierunaxca̱x nixĩ rü ngẽxgumarüxü̃ ta i ngẽma nachixü̃ane rü wüxiwa rü tá napora rü towa rü tá natura.
42 Nüü̃ nadau 2:41
43 Rü ngẽma cunegüwa nüxü̃ cudauxü̃, Pa Ãẽ̱xgacüx, i ngẽma fieru rü waixü̃mümaxã nax naxãẽ́xü̃xü̃, rü ngẽxgumarüxü̃ ta i ngẽma nachixü̃anearü ãẽ̱xgacügü rü tá nügüca̱x naxĩ nax ngẽmaãcü nügü nangü̃xẽẽgüxü̃ca̱x rü nügüxacümaxã yaxãxma̱xgüxü̃ca̱x. Natürü woo ngẽmaãcü tá nanaxügü rü taxũtáma napora i ngẽma nachixü̃ane, erü ngẽma fieru rü waixü̃mümaxã rü taxuacüma nügümaxã tanaxüéxü̃.
44 Rü ngẽma ãẽ̱xgacügü rü ñoma i naanemaxã icua̱xgüguyane rü nüma ya Tupana ya daxũwa ngẽxmacü rü tá nayamucuchi i wüxi i ãẽ̱xgacü i tagutáma texé iyanaxoxẽẽcü rü tagutáma to i nachixü̃ane nüxü̃ rüyexeracü. Rü nüma rü tá inayanaxoxẽxẽ i guxü̃táma i ngẽma togü i ãẽ̱xgacügüarü ĩnü rü ngẽmaãcü i nüma rü guxü̃gutáma ãẽ̱xgacü nixĩ.
45 Rü yimá ãẽ̱xgacüchiga nixĩ ga gumá nuta ga nüxü̃ cudaucü ga taxúema nüxü̃ cuxnetaãcüma ma̱xpǘnewa yarüdixicü rü íraxü̃gu napocü ga yema naxchicüna̱xã ga fierunaxca̱x, rü bróũchenaxca̱x, rü waixü̃münaxca̱x rü úirunaxca̱x. Rü yemaacü ga nüma ga Tupana ya poraxüchicü rü cuxü̃ nanawe̱x, Pa Ãẽ̱xgacüx, i ngẽma yixcüra tá ngupetüxü̃. Rü yema cunegüwa nüxü̃ cudauxü̃ rü aixcüma nixĩ, rü ngẽma cumaxã nüxü̃ chixuchigaxü̃ rü aixcüma tá ningu —ñanagürü ga Danié.
46 Rü yexguma nüma ga ãẽ̱xgacü ga Nabucudonochó nüxü̃ ĩnügu ga yema ore rü Daniépe̱xegu nacaxã́pü̱xü rü waixü̃mügu nayangücuchi. Rü norü duü̃xü̃güxü̃ namu nax Daniéna naxãgüãxü̃ca̱x ga norü ãmaregü rü pumarate̱xegü.
47 Rü yemawena rü Daniéxü̃ ñanagürü: —Aixcümaxü̃chima ya yimá perü Tupana nixĩ ya guxü̃ma i togü i tupanagüxü̃ rüporamaecü. Rü nüma rü guxü̃ma i ãẽ̱xgacügüarü Cori nixĩ. Rü nüma rü inanawe̱x i ngẽma ẽxü̃guxü̃ rü ngẽmaca̱x cuxü̃ nüxü̃ nacua̱xẽxẽ i ngẽma chaunegü —ñanagürü.
48 Rü ñu̱xũchi ga nüma ga ãẽ̱xgacü ga Nabucudonochó rü Daniéxü̃ tacü ga ãẽ̱xgacüxü̃ ningucuchixẽxẽ. Rü muxü̃ma ga mexẽchixü̃ ga ãmare nüxna naxã. Rü naétü nüxü̃ naxuneta nax ĩane ga Babiróniaarü probínchiaarü üyearü ãẽ̱xgacü yixĩxü̃ca̱x rü naeru yixĩxü̃ca̱x ga guxü̃ma ga yema ãẽ̱xgacüarü ucu̱xẽruü̃gü ga yema nachixü̃anewa yexmagüxü̃.
49 Rü nüma ga Danié rü ãẽ̱xgacüna naca nax nüxü̃ naxunetaxü̃ca̱x ga namücügü ga Chadrá rü Mechá rü Abex-negó nax yemagü norü ngü̃xẽẽruü̃gü yixĩgüxü̃ca̱x ga Babiróniaanewa. Rü nüma ga Danié rü ãẽ̱xgacüpatawatama nayexma nax yéma nüxü̃ nangü̃xẽẽxü̃ca̱x.
