San Lucas 1:1-80
1 1:1-2 Pa Mecü Pa Teóquirux, nayexma ga ta̱xacü ga totanüwa ngupetüxü̃. Rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü marü nanaxümatügü nachiga ga yema totanüwa ngupetüxü̃ yexgumarüxü̃ ga tomaxã nüxü̃ nax yaxugüexü̃ ga yema duü̃xü̃gü ga Ngechuchuxü̃ daugüxü̃ ga yexguma noxritama inaxügüãgu ga norü puracü. Rü yema duü̃xü̃güxü̃ nixĩ ga namuxü̃ nax nüxü̃ yaxugüexü̃ca̱x ga norü ore.
2 Nüü̃ nadau 1:1
3 1:3-4 Rü ngẽmaca̱x, Pa Teóquirux, rü choma rü ta meama naxca̱x íchaca nachiga ga guxü̃ma ga yema Ngechuchu üxü̃ ga yexguma noxritama inaxügüãgu ga norü puracü. Rü ñu̱xma rü cha̱u̱xca̱x name nax meama cuxca̱x chanaxümatüxü̃ i ngẽmachiga nax meama nüxü̃ cucuáxü̃ca̱x nax aixcüma yixĩxü̃ ga yema ore ga marü cuxü̃ nangu̱xẽẽgüxü̃.
4 Nüü̃ nadau 1:3
Tupanaarü orearü ngeruxü̃ i daxũcüã̱x nüxü̃ nixu ga Cuáü̃ ga báiü̃ẽxẽruxü̃arü buxchiga
5 Rü yexguma Eróde ãẽ̱xgacü ixĩxgu ga Yudéaanewa, rü yéma nayexma ga wüxi ga Yudíugüarü chacherdóte ga Chacaríagu ãégacü. Rü chacherdóte ga Abíatanüxü̃ nixĩ ga nümax. Rü naxma̱xéga rü Erichabé nixĩ. Rü tüma rü chacherdóte ga Aróü̃tanüxü̃ tixĩ.
6 Rü nüma ga Chacaría rü naxma̱x ga Erichabé rü meama Tupanape̱xewa, namaxẽ rü aixcüma naga naxĩnüe ga norü mugü. Rü yemaacü taxucürüwa texé chixri nachiga tidexagü
7 Natürü nangexacügü yerü naxma̱x ga Erichabé rü ingexacü. Rü ñu̱xũchi ga nümagü rü marü yaxguã̱xgü nixĩgü.
8 Rü wüxi ga ngunexü̃gu rü yema chacherdótegütücumü ga Chacaría natanüwa üxü̃gu nangu nax Tupanapataarü puracü naxügüxü̃ca̱x.
9 Rü yema chacherdótegü rü nacüma nixĩ nax nüxü̃ naxunetagüxü̃ ga wüxi ga natanüxü̃ nax Tupanapata ga taxü̃nearü aixepegu naxücuxü̃ca̱x rü yéma Tupanaca̱x nax yaguãxü̃ca̱x ga pumarate̱xe. Rü yema ngunexü̃gu rü Chacaríagu nangu nax Tupanapataarü aixepegu naxücuxü̃ca̱x nax yéma yaguãxü̃ca̱x ga pumarate̱xe.
10 Rü yema pumarate̱xe íyaguyane rü guxü̃ma ga duü̃xü̃gü ga düxétüwa yexmagüxü̃ rü ínayumüxẽgü.
11 Rü ngürüãchi Chacaríaca̱x nango̱x ga wüxi ga Tupanaarü orearü ngeruxü̃ ga daxũcüã̱x. Rü yema pumarate̱xearü guruü̃arü tügünecüwagu nachi.
12 Rü yexguma Chacaría nüxü̃ da̱u̱xgu ga yema Tupanaarü orearü ngeruxü̃ ga daxũcüã̱x, rü naba̱i̱xãchiãxẽ, rü poraãcü namuü̃.
13 Natürü yema daxũcüã̱x ga Tupanaarü orearü ngeruxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Pa Chacaríax, ¡taxṹ i cumuü̃xü̃! Erü Tupana rü marü nüxü̃ naxĩnü i curü yumüxẽ. Rü cuxma̱x i Erichabé rü cuxü̃́ tá ixãxãcü, rü Cuáü̃gu tá cunaxüéga.
14 Rü cuma rü tá poraãcü cutaãẽxü̃chi i ngẽxguma nabuxgu. Rü muxü̃ma i togü i duü̃xü̃gü rü tá ta nataãẽgü.
15 Erü yimá cune rü Tupanape̱xewa rü tá wüxi ya tachigacü nixĩ. Rü taxũtáma bínu nayaxaxü, rü taxuxü̃ma i to i ta̱xacürü ngúchi̱xáxü̃ tá nixaxü. Rü naxü̃pa nax nabuxü̃ rü Tupanaãxẽ ya Üünecü rü tá nawa nangẽxma.
16 Rü nüma rü tá norü Cori ya Tupanaca̱x nanawoeguxẽxẽ i muxü̃ma i Iraétanüxü̃.
17 Rü nüma ya Cuáü̃ rü tá Cori ya Cristupe̱xegu nixũ. Rü Tupanaarü orearü uruxü̃ ga Eríarüxü̃ tá nüxü̃́ nangẽxma i Tupanaãxẽ i poraxü̃, rü tá nüxü̃ narüngü̃xẽxẽ i papagü nax naxacügümaxã nangüxmüexü̃ca̱x. Rü tá nüxü̃ narüngü̃xẽxẽ i ngẽma tama Tupanaga ĩnüechaü̃xü̃ nax Tupanaga naxĩnüexü̃ca̱x. Rü ngẽmaãcü tá duü̃xü̃güxü̃ nimexẽẽgü nax Cori ya Cristuxü̃ nayauxgüxü̃ca̱x —ñanagürü ga yema daxũcüã̱x.
18 Rü Chacaría rü yema daxũcüã̱xna naca, rü ñanagürü: —¿Ñuxãcü tá nüxü̃ chacuáxü̃ nax aixcüma tá naxãxacüxü̃ i cho̱xma̱x? Erü marü chayaxüchi i chomax rü ngĩma rü ta marü iya —ñanagürü.
19 Rü Chacaríaxü̃ nangãxü̃ ga yema daxũcüã̱x, rü ñanagürü: —Choma nixĩ i Gábi i Tupanaarü puracü chaxüxü̃. Rü nüma nixĩ i núma choxü̃ namuxü̃ nax cumaxã nüxü̃ chixuxü̃ca̱x i ñaa ore i mexü̃.
20 Natürü ñu̱xma i cuma rü tama choxü̃́ cuyaxõ i ngẽma ore i cumaxã nüxü̃ chixuxü̃. Rü ngẽmaca̱x i ñu̱xma rü tá cungega. Rü taxũtáma quidexa ñu̱xmatáta nabu i ngẽma cune. Rü ngẽma cumaxã nüxü̃ chixuxü̃, rü aixcüma tá ningu nagu i ngẽma ngunexü̃ ya Tupana nüxü̃ unetaxü̃ —ñanagürü.
21 Rü yoxni ga duü̃xü̃gü rü Tupanapataarü düxétüwa Chacaríaxü̃ nananguxẽẽgü. Rü nügüna nacagüe ga ta̱xacüca̱x nax tama paxa yéma ínaxũxũxü̃.
22 Rü yexguma Chacaría Tupanapatawa íxũũxgu, rü taxucürüwa duü̃xü̃gümaxã nidexa, yerü nangega. Rü nümagü ga duü̃xü̃gü rü nüxü̃ nicua̱xãchitanü nax ta̱xacüxü̃ nadauxü̃ ga Chacaría ga Tupanapataarü aixepena. Rü Chacaría rü naxme̱xmaxã duü̃xü̃güxü̃ nüxü̃ nacua̱xẽxẽ ga yema nüxü̃ üpetüxü̃, yerü nangega.
23 Rü yexguma Chacaría nagu̱xẽẽgu nax naxüaxü̃ ga Tupanaarü puracü ga Tupanapatawa, rü napataca̱x nataegu.
24 Rü yemawena rü Chacaría naxma̱x ga Erichabé rü ixãxãcü. Rü ngĩpatagu irüxã́ũẽcha, rü wüxime̱e̱xpü̱x ga tauemacü taguma düxétüwa ixũ.
25 Rü ngĩxicatama ngĩgürügü: —Cori ya Tupana rü poraãcü choxü̃ narüngü̃xẽxẽ. Rü ñu̱xma rü marü taxũtáma chixri chauchiga nidexagü i duü̃xü̃gü naxca̱x nax changexacüxü̃ —ngĩgürügü.
Wüxi ga Tupanaarü orearü ngeruxü̃ ga daxũcüã̱x nüxü̃ nixu ga Ngechuchuarü buxchiga
26 Rü yexguma 6 ga tauemacü marü ngĩxü̃́ mexgu ga Erichabé nax naxãxacüxü̃, rü Tupana rü Gariréaanewa yexmane ga ĩane ga Nacharétuwa nanamu ga norü orearü ngeruxü̃ ga Gábi.
27 Rü Gábi rü ngĩxü̃tawa naxũ ga wüxi ga pacü ga taguma yatü ngĩmaxã maxü̃cü. Rü María nixĩ ga ngĩéga. Rü ngĩma rü ixãtechaü̃ namaxã ga wüxi ga yatü ga Yúchegu ãégacü. Rü nüma ga Yúche rü nũxcümaü̃cü ga ãẽ̱xgacü ga Dabítanüxü̃ nixĩ.
28 Rü yema nachica ga María nawa yexmaxü̃gu naxücu ga Gábi, rü ñanagürü ngĩxü̃: —Nuxmae Pa Maríax. Tupana rü poraãcü cumaxã nataãxẽ, rü cuxü̃tawa nangẽxma. Rü guxü̃ i ngexü̃güarü yexera marü cuxü̃ narüngü̃xẽxẽ —ñanagürü.
29 Natürü yexguma María nüxü̃ da̱u̱xgu ga yema daxũcüã̱x ga Gábi, rü namaxã ibaixãchiãxẽ ga yema norü ore ga ngĩmaxã nüxü̃ yaxuxü̃. Rü ngĩgüãẽwa nagu irüxĩnü ga tü̱xcüü̃ yemaacü ngĩxü̃ nax namoxẽxü̃.
30 Rü yexguma ga Gábi rü ñanagürü ngĩxü̃: —Pa Maríax, ¡taxṹ i cumuü̃xü̃! Erü Tupana rü poraãcü cumaxã nataãxẽ.
31 Rü ñu̱xma rü tá tauemacü cuxü̃ inayarütaxu, rü tá cuxãxãcü, rü tá nayatü i cuxacü. Rü Ngechuchugu tá cunaxüéga.
32 Rü nüma rü wüxi ya ãẽ̱xgacü ya tachigacü tá nixĩ. Rü Tupana ya Guxü̃étüwa Ngẽxmacü Nane tá nixĩ i naéga. Rü Cori ya Tupana rü tá norü o̱xi ga Dabírüxü̃ ãẽ̱xgacüxü̃ nayaxĩxẽxẽ.
33 Rü nüma rü guxü̃gutáma Acóbutanüxü̃arü ãẽ̱xgacü nixĩ. Rü tagutáma ínanguxuchi nax norü ãẽ̱xgacü yixĩxü̃ —ñanagürü.
34 Rü yexguma ga María rü Gábina ica, rü ngĩgürügü: —¿Ñuxãcü tá nixĩ i ngẽma nax chaxãxacüxü̃, erü tauxta chaxãte? —ngĩgürügü.
35 Rü nüma ga daxũcüã̱x ga Gábi rü ngĩxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —Tupanaãxẽ ya Üünecü tá cuxna nangu. Rü Tupana ya Guxü̃étüwa Ngẽxmacüarü pora rü wüxi i caixanexü̃rüxü̃ tá cugu nayanga̱i̱xema. Rü ngẽmaca̱x ngẽma cune rü Üünecü ya Tupana Nanemaxã tá nanaxugü i duü̃xü̃gü.
36 Rü cutanüxü̃ i Erichabé rü marü ixãxacü woo marü yaxguã̱xchire̱x nax yixĩxü̃. Rü woo i duü̃xü̃gü rü: “Tagutáma ixãxacü”, ñanagürügü ngĩxü̃, natürü i ñu̱xma rü marü 6 ya tauemacü ngĩxü̃́ name nax marü naxãxacüxü̃.
37 Erü Tupanaaxü̃́ rü taxuxü̃ma naguxcha —ñanagürü.
38 Rü yexguma ga María rü ngĩgürügü: —Chorü Cori ya Tupanaarü duü̃xü̃ chixĩ i chomax. Rü marü name i chomaxã nanaxü i ngẽma chomaxã nüxü̃ quixuxü̃ãcüma —ngĩgürügü. Rü yexguma ngĩxna ínixũ ga yema Tupanaarü orearü ngeruxü̃ ga daxũcüã̱x.
María rü Erichabéxü̃tagu inaxũane
39 Rü yema ngunexü̃gügu rü María rü paxãma nawa ixũ ga guma ĩane ga Chacaríapata nawa yexmane ga Yudéaanearü máxpüxanexü̃wa.
40 Rü Chacaríapatawa ingu, rü íyaxücü, rü Erichabéxü̃ irümoxẽ.
41 Rü yexguma Erichabé nüxü̃ ĩnügu ga Maríaarü moxẽ, rü ngĩrü õxchana ga ngĩãnüwa yexmaxü̃ rü nixĩã̱xcüxü. Rü Tupanaãxẽ ya Üünecü rü Erichabéna nangu.
42 Rü yexguma ga Erichabé rü tagaãcü Maríaxü̃ ngĩgürügü: —Guxü̃ i ngexü̃güarü yexera Tupana cuxü̃ narüngü̃xẽxẽ. Rü ngẽxgumarüxü̃ ta cunexü̃ narüngü̃xẽxẽ.
43 ¿Ta̱xacüwa chame nax nua chauxü̃tagu cunaxũanexü̃, Pa Chorü Cori Naéx?
44 Erü ngẽxguma nüxü̃ chaxĩnügu i curü moxẽ, rü chauxacü i chauanüwa ngẽxmaxü̃ rü norü taãẽmaxã nixĩã̱xcüxü.
45 Cuma rü cutaãxẽ erü nüxü̃́ cuyaxõ i norü ore ya Tupana. Rü ngẽmaca̱x Tupana tá nayanguxẽxẽ i ngẽma ore i cumaxã nüxü̃ yaxuxü̃ —ngĩgürügü ga Erichabé.
46 Rü yexguma ga María rü ngĩgürügü:—Choma rü chauãẽwa poraãcü Tupanaxü̃ chicua̱xüxü̃.
47 Rü chorü Cori ya chorü Maxẽxẽruü̃maxã chataãẽxü̃chi.
48 Rü woo wüxi i Tupanaarü duü̃xü̃ i taxuwama mecü chixĩ, natürü Tupana rü chaugu narüxĩnü.Rü ñu̱xmaü̃cüü i duü̃xü̃gü rü taãẽcümaxã guxü̃gutáma choxü̃ naxugüe.
49 Erü Tupana ya Guxü̃étüwa Ngẽxmacü rü taxü̃ i mexü̃ cha̱u̱xca̱x naxü.Rü ngẽma naéga ya Tupana rü naxüüne.
50 Rü nüma ya Tupana rü guxü̃gutáma nüxü̃́ tangechaü̃tümüü̃gü ya guxãma ya yíxema aixcüma nüxü̃ cua̱xüü̃güxe.
51 Rü guxü̃ ga norü poramaxã inayanaxoxẽxẽ ga yema nagu naxĩnüexü̃ ga yema nügütama icua̱xüü̃güxü̃.
52 Rü marü ínanawoxü̃ ga yema ãẽ̱xgacügü ga nügü icua̱xüü̃güxü̃.Natürü guxema duü̃xẽgü ga tama tügü icua̱xüü̃güxe, rü poraãcü tüxü̃ narüngü̃xẽxẽ.
53 Rü guxema taiyaexe, rü muxü̃ma ga mexü̃gü tüxna naxã.Natürü guxema muarü diẽruã̱xgüxe rü ngẽãcume̱xẽãcüma tüxü̃ ínimugü.
54 Rü poraãcü nüxü̃ narüngü̃xẽxẽ ga norü duü̃ ga Iraé.Rü nayanguxẽxẽ ga norü uneta nax guxü̃gutáma nüxü̃́ nangechaü̃tümüxü̃güxü̃ ga tórü o̱xigü rü Abráü̃ rü nataagü.
55 Yerü yemaacü inaxuneta namaxã ga tórü o̱xigü rü Abraáü̃ rü nataagü nax guxü̃gutáma nüxü̃́ nangechaü̃tümüxü̃güxü̃
—ngĩgürügü ga María.
56 Rü tomaepü̱x ga tauemacü Erichabéxü̃tagu irüxã̱ũ̱x ga María. Rü ñu̱xũchi ngĩpataca̱x itaegu.
Cuáü̃ ga báiü̃ẽxẽruxü̃arü buxchiga
57 Rü nawa nangu ga ngunexü̃ nax naxíraxacüxü̃ ga Erichabé. Rü nayatü ga ngĩne.
58 Rü yexguma nüxü̃ nacua̱xgügu nax Tupana ngĩmaxã mecümaxü̃, rü ngĩrü ngaicamagu pegüxü̃ ga duü̃xü̃gü rü ngĩtanüxü̃ rü ngĩxü̃ ínayadaugü, rü ngĩxü̃ narümoxẽgü rü ngĩxü̃ nayataãẽgüxẽxẽ.
59 Rü 8 ga ngunexü̃guwena rü ínayawíecha̱xmüü̃pe̱xechiraü̃gü ga gumá ngĩne. Rü nanatü ga Chacaríagu nanaxüégagüchaü̃ ga duü̃xü̃gü.
60 Natürü naé ga Erichabé rü tama inaxwa̱xe. Rü ngĩgürügü: —Narümemae nixĩ i Cuáü̃gu tanaxüéga —ngĩgürügü.
61 Rü duü̃xü̃gü rü ñanagürügü ngĩxü̃: —¿Tü̱xcüü̃ cunaxwa̱xe i ngẽma naéga? Erü cutanüxü̃tanüwa rü tataxuma ya texé ya ngẽmagu ãégaxe —ñanagürügü.
62 Rü yexguma ga duü̃xü̃gü rü naxme̱xwa nanatü ga Chacaríana nacagüe ga ta̱xacürü naégagu tá nax naxüégaaxü̃.
63 Rü yexguma ga Chacaría rü wüxi ga mürapewaxacüca̱x ínaca nax yexma naxümatüaxü̃ca̱x ga naéga. Rü yexma nanaxümatü, rü ñanagürü: “Cuáü̃ tá nixĩ i naéga”, ñanagürü ga namatü. Rü guxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü naba̱i̱xãchiãẽgü.
64 Rü yexgumatama wenaxarü nidexa ga Chacaría. Rü inanaxügü ga Tupanaxü̃ nax yacua̱xüxü̃xü̃.
65 Rü yemaca̱x guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü ga norü ngaicamagu ãpatagüxü̃ rü poraãcü naba̱i̱xãchiãẽgü. Rü guxü̃wama ga yema Yudéaanearü máxpu̱xanexü̃wa rü duü̃xü̃gü nüxü̃ nixuchigagü ga yema ngupetüxü̃.
66 Rü guxü̃ma ga duü̃xü̃gü ga nüxü̃ ĩnüexü̃ ga yema ngupetüxü̃, rü nügüãẽwa nagu narüxĩnüeecha, rü ñanagürügü: —¿Ta̱xacü tá nixĩ i ngẽma buxü̃? Erü Tupana rü aixcüma naxü̃tawa nangẽxma —ñanagürügü.
Chacaría rü Tupanaxü̃ nicua̱xüxü̃
67 Rü nanatü ga Chacaríana nangu ga Tupanaãxẽ ya Üünecü. Rü nüxü̃ nixu ga yema ore ga Tupana namaxã nüxü̃ ixuxü̃.
68 Rü ñanagürü:“Namecümaxüchi ya tórü Cori ga tórü o̱xi ga Iraéarü Tupana.Erü núma tatanüwa nangu nax tüxü̃ nangü̃xẽẽxü̃ca̱x i yixema i norü duü̃xü̃gü nax ixĩgüxü̃.
69 Rü ngẽmaca̱x tüxna nanamu ya wüxi ya maxẽxẽẽruxü̃ ya poracü ga nũxcümaü̃cü ga norü duü̃ ga Dabítaxa ixĩcü.
70 Rü yemaacü nixĩ ga Tupana duü̃xü̃gümaxã inaxunetaxü̃ nawa ga norü orearü uruü̃gü ga üünegüxü̃.
71 Rü yema orearü uruü̃güwa nüxü̃ nixu rü tá tüxü̃ ínanguxü̃xẽxẽ naxme̱xwa i tórü uanügü rü guxü̃ma i ngẽma taxchi aiexü̃.
72 Rü nũxcümaü̃güxe ga tórü o̱xigümaxã nüxü̃ nixu nax nüxü̃́ tangechaü̃tümüü̃güxü̃ rü tagutáma nüxü̃ inarüngüma ga yema norü uneta ga tümamaxã naxüxü̃.
73 1:73-75 Rü yema nixĩ ga norü uneta ga nũxcümaü̃cü ga tórü o̱xi ga Abraáü̃maxã naxüxü̃ ga Tupana.Rü namaxã nüxü̃ nixu rü tá tüxü̃ nangü̃xẽxẽxü̃ nax tama imuü̃eãcüma imaxẽxü̃.Rü nüxü̃ nixu rü tórü uanügüme̱xẽwa tá tüxü̃ ínanguxü̃xẽxẽ nax mea nüma nanaxwa̱xexü̃ãcüma naxüxü̃ca̱x i norü puracü rü mea nape̱xewa imaxẽxü̃ca̱x i guxü̃guma nax imaxẽxü̃gu”,
ñanagürü ga Chacaría.
74 Nüü̃ nadau 1:73
75 Nüü̃ nadau 1:73
76 Rü ñanagürü ta:“Cumax, Pa Chaunex, rü Tupana ya guxü̃étüwa ngẽxmacüarü orearü uruxü̃maxã tá cuxü̃ naxugü.Erü cuma rü tá nape̱xe quixũ ya Cori nax yoxni duü̃xü̃gümaxã nüxü̃ quixuxü̃ca̱x i nachiga naxü̃pa nax ínanguxü̃.
77 Cumax, Pa Chaunex, rü Coriarü duü̃xü̃gümaxã tá nüxü̃ quixu nax Tupana tá nüxü̃́ nüxü̃ irüngümaxẽ i norü pecadugü nax ngẽmaãcü nüxü̃́ nangẽxmaxü̃ca̱x i maxü̃ i taguma gúxü̃.
78 1:78-79 Tórü Tupana rü poraãcü nüxü̃́ tangechaü̃tümüxü̃gü.Rü ngẽmaca̱x ñoma ngexwaca̱xü̃xü̃ i ngunexü̃arü üa̱xcü ngóxü̃rüxü̃ daxũguxü̃ i naanewa taxca̱x ne nanamu i ñoma i naanearü nangóonexẽẽruxü̃ i ngexwaca̱xü̃xü̃ nax nangóonetanüxẽxẽãxü̃ca̱x i ngẽma duü̃xü̃gü i ẽanexü̃ i ãũcümaxü̃wa ngẽxmagüxü̃.Rü nüma tá tüxü̃ narüngü̃xẽxẽ nax Tupanamaxã rüngüxmüe”,
ñanagürü ga Chacaría.
79 Nüü̃ nadau 1:78
80 Rü gumá bucü rü niyachigü rü wüxichigü ga ngunexü̃gu yexeraãcü Tupanagu narüxĩnü rü naxca̱x namaxü̃. Rü chianexü̃ ga taxúema íxãpataxü̃wa nayexma ñu̱xmata nawa nangu ga yema ngunexü̃ ga Iraétanüxü̃ca̱x nügü nango̱xẽẽxü̃.
