Salmos 119:1-176

-1- 119  Rü tataãẽgü ya yíxema aixcüma nagu maxẽxe i Tupanaarü mugü rü tama nüxü̃ rüngü̃maexe.  Rü tataãẽgü ya yíxema naga ĩnüexe i norü mugü rü guxü̃ i tümaarü maxü̃maxã Tupanaca̱x daugüxe.  Rü tataãẽgü ya yíxema taxuxü̃ma i chixexü̃ ügüxe rü aixcüma Cori ya Tupanamaxü̃gu ĩxẽ.  Cumax, Pa Tupanax, toxna cunaxã i curü mugü nax aixcüma naga taxĩnüexü̃ca̱x.  119:5-6 Chierüna guxü̃gu mea naga chaxĩnügu i ngẽma curü mugü nax ngẽmaãcü taxuca̱xma chaxãnexü̃ca̱x i ngẽxguma chayanguxẽẽgu i curü mugü.  Nüü̃ nadau 119:5  Rü ngẽxguma mea nawa changu̱xgux i ngẽma curü mugü i aixcüma we̱xguxü̃, rü guxü̃ma i chorü maxü̃maxã tá cuxü̃ chicua̱xüxü̃.  Rü choxü̃́ nangúchaü̃ nax nagu chamaxü̃xü̃ i ngẽma curü mugü ¡Rü taxṹ i choxü̃ ícutáxü̃! -2-  Pa Tupanax ¿rü ñuxãcü tá wüxi ya ngextü̱xücü inamexü̃ i norü maxü̃ i cupe̱xewa? Rü ngẽxguma curü ore naxwa̱xexü̃ãcüma namaxü̱̃xguxicatama. 10  Rü ngẽmaca̱x i choma rü guxü̃ma i chorü maxü̃maxã cuxca̱x chadau. ¡Rü choxna nadau nax tama nüxna chixũgachixü̃ca̱x i curü mugü! 11  Rü chauãẽgu namaxã changuxü̃ i curü ore nax tama cupe̱xewa chixexü̃ chaxüxü̃ca̱x. 12  Cumexẽchi i cumax, Pa Cori Pa Tupanax. ¡Rü choxü̃ nangu̱xẽxẽ i curü mugü! 13  Rü cha̱u̱a̱xmaxã tá nüxü̃ chixu i guxü̃ma i ngẽma curü mugü i nüxü̃ quixuxü̃. 14  Rü muxü̃ma i ngẽmaxü̃güarü yexera rü curü mugümaxã chataãxẽ. 15  Rü tá nagu charüxĩnüecha i curü mugü rü tá nagu chixũ i ngẽma cuma cunaxwa̱xexü̃. 16  Rü curü mugümaxã tá chataãxẽ, rü tagutáma nüxü̃ icharüngüma i curü ore. -3- 17  Rü choma nax curü duü̃xü̃ chixĩxü̃ ¡rü choxna nadau nax tama chayuxü̃ca̱x rü ngẽmaãcü naga chaxĩnüxü̃ca̱x i curü ore! 18  ¡Rü choxü̃ idauuchixẽxẽ nax ngẽmaãcü meama nüxü̃ chadauxü̃ca̱x i ngẽma curü orewa nüxü̃ quixuxü̃ i mexü̃gü! 19  Choma rü ñoma i naanewa rü wüxi i to i nachixü̃anecüã̱x chixĩ. ¡Rü ngẽmaca̱x taxṹ i cha̱u̱xcha̱xwa icuyacúxü̃ i curü mugü! 20  Rü wüxichigü i oragu rü chaxoegaãxẽ naxca̱x nax nüxü̃ chacuáxchaü̃xü̃ i curü mugü. 21  Rü cumax rü nüxü̃ cuxoregü i ngẽma duü̃xü̃gü i nügü icua̱xüü̃güxü̃ rü chixexü̃ ügüxü̃ rü tama naga ĩnüexü̃ i curü mugü. 22  ¡Rü na̱xcha̱xwa choxü̃ ixũgachixẽxẽ i ngẽma duü̃xü̃gü i chixri chauchiga idexagüxü̃ rü choxü̃ cugüexü̃ nagagu nax curü oregu chamaxü̃xü̃! 23  Rü woo poraexü̃ i ãẽ̱xgacügü rü chixexü̃ chomaxã naxügüchaü̃gu, natürü i choma nax curü duü̃xü̃ chixĩxü̃ rü tá curü mugügu charüxĩnüama. 24  Erü ngẽma curü mugü rü chorü taãẽxẽẽruxü̃ nixĩgü. Rü chorü ucu̱xẽruxü̃ nixĩgü. -4- 25  Rü marü chatura rü chayuxchaü̃. ¡Rü maxü̃ choxna naxã i ngẽma chomaxã nüxü̃ quixuxü̃rüxü̃! 26  Rü yema chaucüma ga chixexü̃, rü marü cumaxã nüxü̃ chixu, rü cuma rü marü choxü̃ cungãxü̃ rü nawa choxü̃ ícunguxuchixẽxẽ. ¡Rü ñu̱xma rü choxü̃ nangu̱xẽxẽ i curü mugü! 27  ¡Rü cua̱x choxna naxã nax naga chaxĩnüxü̃ca̱x i curü mugü! Erü meama tá nagu charüxĩnü i ngẽma mexü̃gü i cuma cuxüxü̃. 28  Rü poraãcü chaxaxu erü ngúxü̃ chinge. ¡Rü choxü̃ naporaxẽxẽ, rü choxü̃ nataãẽxẽxẽ yema chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃! 29  ¡Rü naxcha̱xwa choxü̃ ixũgachixẽxẽ i ngẽma doramare ixĩxü̃ rü choxü̃ nangu̱xẽxẽ i curü ore i aixcüma ixĩxü̃! 30  Erü choma rü marü chanayaxu i cucüma i aixcüma ixĩxü̃ rü nagu chixũxchaü̃ i ngẽma curü mugü. 31  Pa Cori Pa Tupanax, curü mugüguama charüxĩnü. ¡Rü taxṹ i ãne choxü̃ quingexẽxẽxü̃! 32  Rü pora chaxü nax ngẽmaãcü chayanguxẽẽxü̃ca̱x i curü mugü erü cuma rü taãẽmaxã cunapaxẽxẽ i chorü maxü̃. -5- 33  Pa Corix ¡choxü̃ nangu̱xẽxẽ i curü mugü nax nagu chixũxü̃ca̱x ñu̱xmatáta ngẽmagu chayumare! 34  ¡Rü cua̱x choxna naxã nax ngẽmaãcü tama nüxü̃ charüngümaxü̃ca̱x i curü mugü! Rü aixcümaxü̃chi guxü̃gutáma naga chaxĩnüchaü̃. 35  ¡Rü choxü̃ naporaxẽxẽ nax nagu chixũxü̃ca̱x i ngẽma curü mugü! Erü ngẽmagu nixĩ i nüxü̃ chayangauxü̃ i chorü taãxẽ. 36  ¡Rü choxü̃ rüngü̃xẽxẽ nax ngẽma diẽru i chixeãcü yaxuxü̃arü yexera choxü̃́ nangúchaü̃xü̃ca̱x i curü mugü! 37  ¡Rü choxna yaxũgachixẽxẽ i ngẽma ĩnü i natüca̱xmamare ixĩxü̃ nax ngẽmaãcü curü ĩnügurica chixũxü̃ca̱x! 38  Rü choma nax curü duü̃xü̃ chixĩxü̃ ¡rü yanguxẽxẽ nax nüxü̃ chadauxü̃ca̱x i ngẽma curü unetagü i tümaca̱x ixĩxü̃ ya yíxema curü duẽxẽgü ixĩgüxe! 39  ¡Rü choxna yaxĩgachixẽxẽ i ngẽma duü̃xü̃gü i muü̃ choxna ãgüxü̃ i curü mugügagu choxü̃ cugüexü̃! Erü ngẽma curü mugü rü namexẽchi. 40  Rü ngẽmaca̱x choxü̃́ nangúchaü̃. ¡Rü choxü̃ namaxẽxẽ! Erü cuma rü quixaixcümaxü̃chi. -6- 41  Pa Cori Pa Tupanax ¡ngẽma icuxunetaxü̃rüü̃tama choxü̃ nangechaü̃ rü choxü̃ ínanguxuchixẽxẽ nax tama chayuxü̃ca̱x! 42  Rü ngẽmaãcü tá curü oremaxã chanangãxü̃ga i ngẽma chorü uanü i cugagu choxü̃ cugüexü̃. Erü nagu chayaxõ i curü ore. 43  ¡Rü taxṹ i cha̱u̱a̱xwa choxna cunapuxü̃ i ngẽma curü ore i aixcüma ixĩxü̃! Erü ngẽma curü orewa nüxü̃ quixu nax cuma rü tá choxü̃ curüngü̃xẽẽxü̃. 44  Rü chanaxwa̱xe i guxü̃gutáma nagu chamaxecha i ngẽma curü ngu̱xẽẽtae. 45  Rü ngẽmaãcü taxuca̱xtama ta̱xacüca̱x chamuü̃, erü naga chaxĩnü i ngẽma curü mugü. 46  Rü ãẽ̱xgacügüpe̱xewa tá nüxü̃ chixu i curü mugü rü taxuca̱xtama chaxãne. 47  Erü nüxü̃ changechaü̃ i ngẽma curü mugü rü namaxã chataãxẽ. 48  Rü nüxü̃ changechaü̃ rü choxü̃́ nangúchaü̃ i ngẽma curü mugü. Rü poraãcü nagu charüxĩnü. -7- 49  ¡Rü nüxna nacua̱xãchi ga yema ore ga chomaxã nüxü̃ quixuxü̃ i choma nax curü duü̃xü̃ chixĩxü̃! Rü yemawa nüxü̃ quixu nax choxü̃ tá curüngü̃xẽẽxü̃. 50  Rü ngẽxguma changechaü̃gu, rü ngẽma curü uneta nixĩ i choxü̃ taãẽxẽẽxü̃. Erü curü unetawa nüxü̃ quixu nax maxü̃ tá choxna cuxãxü̃. 51  Rü ngẽma duü̃xü̃gü i nügü icua̱xüü̃güxü̃ rü taguma nipae nax choxü̃ nachixexẽẽgüchaü̃xü̃. Natürü i chomax rü taguma nüxna chixũgachi i ngẽma curü ore i choxü̃ cungu̱xẽẽxü̃. 52  Rü nüxna chacua̱xãchi ga yema curü mugü ga choxna cuxãchiréxü̃, Pa Cori Pa Tupanax, rü ngẽmagügu nixĩ i nüxü̃ ichayangauxü̃ i chorü taãxẽ. 53  Rü ngẽma duü̃xü̃gü i chixri maxẽxü̃ rü nüxü̃ oexü̃ i curü ngu̱xẽẽtae, rü choma rü poraãcü namaxã chanu. 54  Rü ñoma i naanewa nax paxaãchi chamaxü̃xü̃gu, rü ngẽma curü mugü nixĩ i chorü wiyae ixĩxü̃, erü choxü̃ nataãẽxẽxẽ. 55  Pa Cori Pa Tupanax, rü woo chütacü rü cugu charüxĩnü. Erü chanaxwa̱xe i nagu chamaxü̃ i curü ngu̱xẽẽtae. 56  Rü ngẽma cuga nax chaxĩnüxü̃gagu rü chanayaxu i taãxẽ i taxü̃. -8- 57  Rü cumax, Pa Corix, nixĩ i chorü Tupana quixĩxü̃. Rü choma rü marü cumaxã nüxü̃ chixu nax nagu tá chamaxü̃xü̃ i ngẽma curü ore. 58  Rü guxü̃guma cuxna chaca nax choxü̃ curüngü̃xẽẽxü̃ nax curü ngúchaü̃ chaxüxü̃ca̱x. ¡Rü cuxü̃́ changechaü̃tümüxü̃ i ngẽma curü orewa chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃! 59  Rü nüxü̃ chicua̱xãchi i chaucüma, rü wenaxarü ichanaxügü nax naga chaxĩnüxü̃ i ngẽma curü mugü. 60  Rü ñu̱xãẽãcü chaugü chataegu, rü paxãma ichanaxügü nax nagu chamaxü̃xü̃ ga yema curü mugü. 61  Rü yema chixexü̃ ga duü̃xü̃gü rü chixexü̃gu choxü̃ nangu̱xẽẽgüchaü̃, natürü i choma rü tama nüxü̃ charüngüma i curü mugü. 62  Rü ngãxü̃cüxü ícharüda nax moxẽ cuxna chaxãxü̃ca̱x naxca̱x i ngẽma curü mugü i aixcüma mexü̃. 63  Rü yíxema cuxü̃ ngechaü̃güxe rü cuga ĩnüexe rü chauenexẽ tixĩgü. 64  Pa Cori Pa Tupanax, ngẽma curü ngechaü̃ rü guxü̃wama nangu i ñoma i naanewa. ¡Rü choxü̃ nangu̱xẽxẽ i ngẽma curü mugü! -9- 65  Pa Cori Pa Tupanax, choma nax curü duü̃xü̃ chixĩxü̃, rü mea choxna cudau, ngẽma chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃. 66  ¡Rü choxü̃ nangu̱xẽxẽ nax mea chauãẽxü̃ chacuáxü̃ca̱x! Erü nagu chayaxõ i ngẽma curü mugü. 67  Rü naxü̃pa ga choxü̃ nax cuxucu̱xẽxü̃ rü muxü̃ma ga chixexü̃ chaxü. Natürü i ñu̱xma rü naga chaxĩnü i ngẽma curü mugü. 68  Rü cuma rü cumecüma, rü mexü̃ cuxü. ¡Rü choxü̃ nanguxẽxẽ i curü mugü! 69  Rü ngẽma duü̃xü̃gü i nügü icua̱xüü̃güxü̃, rü natüca̱xmamare choxü̃ nixugüe. Natürü i chomax rü guxü̃guma chayanguxẽxẽ i ngẽma curü mugü. 70  Rü nümagü rü nachixeãẽgümare, natürü i chomax rü namaxã chataãxẽ i ngẽma curü ngu̱xẽẽtae. 71  Rü choxü̃́ name ga yema choxü̃ nax cuxucu̱xẽxü̃. Erü yemaacü nixĩ i nüxü̃ chacuáxü̃ nax naga chaxĩnüxü̃ i ngẽma curü mugü. 72  Rü ngẽma curü ucu̱xẽgü i choxna cuxãxü̃, rü cha̱u̱xca̱x rü muxü̃ma i úiru rü diẽruarü yexera narümemaexü̃chi. -10- 73  Rü cumatama nixĩ ga choxü̃ cungo̱xẽẽxü̃ rü maxü̃ choxna cuxãxü̃. Rü ngẽmaca̱x chanaxwa̱xe nax choxna cunaxãxü̃ i cua̱x nax choxü̃́ natauxchaxü̃ca̱x nax naxca̱x changúxü̃ i curü mugü. 74  Rü yíxema cuxü̃ ngechaü̃güxe rü tataãẽgü i ngẽxguma choxü̃ tadaugügu erü nagu chayaxõ i curü ore. 75  Pa Cori Pa Tupanax, choma rü nüxü̃ chacua̱x i ngẽma curü mugü rü meama niwe̱x. Rü tama ícutü i ngẽxguma choxü̃ icuyarüwe̱xãchixẽẽgu. 76  Rü ngẽma curü ngechaü̃ rü chanaxwa̱xe nax chorü taãẽxẽẽruxü̃ yixĩxü̃, yema chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃. 77  ¡Rü chomaxã namecüma rü choxü̃ namaxẽxẽ! Erü namaxã chataãxẽ i ngẽma curü ngu̱xẽẽtae. 78  ¡Rü naxãneexẽxẽ i ngẽma duü̃xü̃gü i nügü icua̱xüü̃güxü̃ rü natüca̱xmamare ngúxü̃ choxü̃ ingexẽẽgüxü̃! Natürü i choma rü chanaxwa̱xe i nagu charüxĩnüama i curü mugü. 79  Rü chanaxwa̱xe i nua chauxü̃tawa nangẽxmagü i ngẽma duü̃xü̃gü i cuxü̃ ngechaü̃güxü̃ rü curü mugüxü̃ cua̱xgüxü̃. 80  ¡Rü choxü̃ rüngü̃xẽxẽ nax mea chayanguxẽẽxü̃ca̱x i curü mugü nax taxuca̱xma chaxãnexü̃ca̱x! -11- 81  Rü poraãcü cuxü̃ íchanangu̱xẽxẽ nax choxü̃ ícupoxü̃xü̃ca̱x erü nüxü̃́ chayaxõ i curü ore. 82  Rü düxwa marü chipaxetü nax íchanangu̱xẽẽxü̃ i ngẽma curü uneta, rü ñachagürü: —¿Ñuxgu tá nua cuxũxü̃ nax choxü̃ cuyataãẽxẽẽxü̃ca̱x? —ñachagürü. 83  Rü woo marü wüxi i yaxguã̱x chixĩ rü taxuwama mexẽ chixĩ rü nua ta̱xmare chixĩ, natürü tama nüxü̃ charüngüma i curü mugü, Pa Tupanax. 84  ¿Rü ñuxree̱xpü̱xcüna tá nixĩ i cunaxwa̱xexü̃ nax yáxna chaxĩnüxü̃? ¿Rü ñuxguxüratáta nixĩ i cunapoxcuexü̃ i ngẽma chowe ingẽxü̃tanüxü̃? 85  Rü ngẽma duü̃xü̃gü i nügü icua̱xüü̃güxü̃ rü tama curü ngu̱xẽẽtáegu ĩxü̃, rü chomaxü̃gu nanaxügü i wüxi i ãxmaxü̃ nax ngẽmagu chingucuchixü̃ca̱x. 86  Pa Tupanax ¡Choxü̃ rüngü̃xẽxẽ! Erü ngẽma chorü uanügü rü chowe ningẽxü̃tanü woo taxuxü̃ma i chixexü̃ chaxüyane. Rü guxü̃ma i ngẽma curü mugü rü aixcüma nawe̱xgu. 87  Rü ngẽma chauxchi aiexü̃ rü wixgutaa̱x choxü̃ nima̱xgü, natürü tama choxü̃ narüporamaegü erü naga chaxĩnü i curü mugü. 88  ¡Rü curü ngechaü̃gagu choxü̃ namaxẽxẽ! Rü tá chayanguxẽxẽ i ngẽma curü mugü i cua̱xwa íchoxü̃xü̃. -12- 89  Pa Cori Pa Tupanax, ngẽma curü ore rü guxü̃guca̱x nixĩ, rü daxũguxü̃ i naanewa naxümatü rü tagutáma naxüchicüxü. 90  Rü cuma nax quixaixcümaxü̃ rü guxü̃guma ngẽmaãcü quixĩ. Rü cuma nixĩ ga cunaxüxü̃ ga ñoma ga naane, rü ngẽmaca̱x nachicawatama nangẽxmaecha. 91  Rü ñu̱xma rü ta rü guxü̃ma i ngẽma cuxüxü̃ rü nanaxa̱i̱xrügumagüraxü̃, yema curü mugüwa namaxã cunaxuegugüxü̃rüxü̃. Rü guxü̃ma i ngẽma cuxüxü̃, rü cunango̱xẽxẽ nax curü ngúchaü̃ naxügüxü̃ca̱x. 92  Rü ngẽxguma chi ngẽma curü mugü taxũchima taãxẽ choxna ãxgu, rü chi chorü ngechaü̃maxã chayu. 93  Rü tagutáma nüxü̃ icharüngüma i ngẽma curü mugü, erü ngẽmagagu nixĩ i maxü̃ choxna cuxãxü̃. 94  ¡Choxü̃ ínapoxü̃, Pa Tupanax! Erü curü duü̃xü̃ chixĩ rü nagu chixũ i ngẽma curü mugü. 95  Rü ngẽma chauxchi aiexü̃ rü naxca̱x nadaugü nax choxü̃ yama̱xgüxü̃ca̱x. Natürü i choma rü curü mugügu chayaxõõma. 96  Rü nüxü̃ chacua̱x rü guxü̃ma i ta̱xacü i ngẽxmaxü̃ rü nayarüxo. Natürü ngẽma curü mugü rü taguma inayarüxo. -13- 97  Rü poraãcü choxü̃́ nangúchaü̃ i curü ucu̱xẽgü, rü wüxichigü i ngunexü̃gu rü nagu charüxĩnü. 98  Rü ngẽma curü mugü rü guxü̃guma chauãẽxü̃ choxü̃ nacua̱xẽxẽ. Rü ngẽmaca̱x chorü uanügüarü yexera choxü̃́ nangẽxma i cua̱x. 99  Rü guxü̃ma i chorü ngu̱xẽẽruü̃güarü yexera nüxü̃ chacua̱x, erü poraãcü nagu charüxĩnü i ngẽma curü mugü. 100  Rü ngẽma curü mugüga nax chaxĩnüxü̃gagu, rü ngẽma yaxguã̱xgüxü̃ nüxü̃ charücua̱xmae. 101  Rü guxü̃ma i chixexü̃güna chixũgachi nax ngẽmaãcü naga chaxĩnüxü̃ca̱x i curü ore. 102  Natürü tama nüxna chixũgachi i ngẽma curü mugü erü cuma nixĩ i choxü̃ cuxucu̱xẽxü̃. 103  Rü ngẽma curü uneta rü ta̱xacü i maixcuraxü̃chixü̃arü yexera choxü̃́ name. 104  Rü curü mugüwa chanayaxu i cua̱x, rü ngẽmaca̱x naxchi chaxai i guxü̃ma i ngẽma nacüma i chixexü̃. -14- 105  Rü ngẽma curü ore rü cha̱u̱xca̱x rü ñoma wüxi i omürüxü̃ nixĩ rü choxü̃ nibáixmaxü̃. 106  Choma rü marü cumaxã ichaxuneta rü ngẽma rü tá chayanguxẽxẽ. Rü tá nagu chixũ i ngẽma curü mugü. 107  Pa Corix Pa Tupanax, poraãcü chanaxĩ̱xãchiãxẽ. ¡Rü choxna naxã i maxü̃, ngẽma chomaxã nüxü̃ quixuxü̃rüxü̃! 108  ¡Rü choxü̃́ nayaxu nax moxẽ cuxna chaxãxü̃! ¡Rü choxü̃ nangu̱xẽxẽ i curü mugü! 109  Rü guxü̃guma ãũcümaxü̃ i yuwa changexma. Natürü taguma nüxü̃ charüngüma i ngẽma curü ucu̱xẽgü. 110  Rü ngẽma chixexü̃ ügüxü̃ rü chopexegu guxchaxü̃ naxügü, natürü i choma rü tama nüxna chixũgachi i curü mugü. 111  Rü ngẽma curü mugü nixĩ i chorü ãmare i guxü̃guca̱x ixĩxü̃. Erü ngẽmagü nixĩ i taãxẽ choxna ãxü̃. 112  Rü guxü̃ma i chorü ngúchaü̃maxã guxü̃gutáma nagu chixũ i curü mugü ñu̱xmatáta chayumare. -15- 113  Rü nüxü̃ chaxo i ngẽma duü̃xü̃gü i nügü írümegünetaxü̃ natürü nüxü̃ changechaü̃ i curü ucu̱xẽgü. 114  Rü cuma nixĩ i choxü̃ curüngü̃xẽẽxü̃ rü choxna cudauxü̃. Rü curü ore nixĩ i nagu chayaxõxü̃. 115  ¡Rü choxna pixĩgachi, Pa Chixexü̃arü Üruxü̃güx! Erü choma rü chayanguxẽẽchaü̃ i chorü Tupanaarü mugü. 116  Pa Tupanax ¡choxü̃ naporaxẽxẽ ngẽma chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃! Rü tá chamaxü̃. ¡Rü taxṹ i choxü̃ cuwomüxẽẽxü̃! 117  ¡Choxü̃ rüngü̃xẽxẽ nax tama choxü̃ yama̱xgüxü̃ca̱x i chorü uanügü! Rü ngẽmaãcü i choma rü tá guxü̃guma nagu chamaxü̃ i curü mugü. 118  Rü cuma rü nüxü̃ cuxo i ngẽma tama naga ĩnüexü̃ i curü mugü. Erü ngẽma nagu naxĩnüexü̃ i nümagü rü taxuwama name. 119  Rü ngẽma duü̃xü̃gü i chixexü̃ ügüxü̃ i ñoma i naanewa rü cuxca̱x rü wüxi i guxchirerüxü̃ nixĩgü. Natürü i chomax rü nüxü̃ changechaü̃ i curü mugü. 120  Rü cupe̱xewa i choma rü chorü muü̃maxã chidu̱xrux rü aixcüma nagu chixũxchaü̃ i ngẽma curü mugü. -16- 121  Rü taguma nüxü̃ icharüchau nax chanaxüxü̃ i ngẽma cupe̱xewa aixcüma mexü̃. Rü ngẽmaca̱x tama chanaxwa̱xe i choxü̃ ícuta̱x nax naxme̱xgu changuxü̃ca̱x i ngẽma choxü̃ chixexẽẽgüchaü̃xü̃. 122  ¡Rü chauétüwa nachogü nax taxuxü̃ma i chixexü̃ choxü̃ naxüpetüxü̃ca̱x rü tama chixexü̃gu choxü̃ nanguxẽẽgüxü̃ca̱x i ngẽma nügü icua̱xüü̃güxü̃! 123  Rü düxwa marü chipaxetü nax íchanangu̱xuxẽẽxü̃ nax choxü̃ curüngü̃xẽẽxü̃, rü choxü̃ ícunguxuchixẽẽxü̃ ngẽma chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃. 124  Rü choma nax curü duü̃xü̃ chixĩxü̃, rü ¡choxü̃ nangechaxü̃ rü chomaxã namecüma! ¡Rü choxü̃ nangu̱xẽxẽ i curü mugü! 125  Rü aixcüma curü duü̃xü̃ chixĩ, rü ngẽmaca̱x chanaxwa̱xe i chauãẽxü̃ choxü̃ cucua̱xẽxẽ erü nüxü̃ chacuáxchaü̃ i curü mugü. 126  Pa Corix, marü nawa nangu nax chauétüwa cuchogüxü̃, erü ngẽma chorü uanügü rü tama naga naxĩnüe i curü mugü. 127  Natürü i chomax rü ngẽma úiruarü yexera nüxü̃ changechaü̃ i curü mugü. 128  Rü ngẽmaca̱x nixĩ i mea naga chaxĩnüxü̃ i curü mugü rü nüxü̃ chaxo i guxü̃ma i nacüma i chixexü̃gü. -17- 129  Rü ngẽma curü mugü rü namexẽchi rü ngẽmaca̱x naga chaxĩnü. 130  Rü ngẽxguma texé curü orexü̃ ixuxgu rü nango̱xẽẽgu rü yíxema nüxü̃ ĩnüexe rü tümaãẽxü̃ tüxü̃ nacua̱xẽxẽ woo taxuxü̃ma cuáxe tixĩgügu. 131  Rü ñoma õna i chi̱xichixü̃ca̱x ichoxü̃rüxü̃ rü choxü̃́ nangúchaü̃ i curü mugü. 132  ¡Rü choxü̃ nadawenü rü cuxü̃́ changechaü̃tümüxü̃, ngẽma cuxü̃ ngechaü̃güxü̃ca̱x cuxüxü̃rüxü̃! 133  Rü chanaxwa̱xe i choxü̃́ cunatauxchaxẽxẽ nax nagu chamaxü̃xü̃ca̱x i curü ore. Rü tama chanaxwa̱xe nax ngẽma chixexü̃ama chomaxã icuáxü̃. 134  ¡Rü naxme̱xwa choxü̃ ínanguxuchixẽxẽ i ngẽma duü̃xü̃gü i choxü̃ ima̱xgüchaü̃xü̃! Erü chayanguxẽẽchaü̃ i curü mugü. 135  Rü ñu̱xma nax curü duü̃xü̃ chixĩxü̃ ¡rü cuxü̃́ changechaü̃tümüxü̃! ¡Rü choxü̃ nangu̱xẽxẽ i curü mugü! 136  Rü poraãcü chaxaxu erü ngẽma togü rü tama naga naxĩnüe i curü mugü. -18- 137  Pa Corix, cuma rü quixaixcüma, rü ngẽma cuxueguxü̃ rü aixcüma nawe̱xgu. 138  Erü guxü̃ma i ngẽma curü mugü rü aixcüma name rü aixcüma tá ningugü. 139  Rü ngẽma curü mugü rü poraãcü chayanuxũ. Rü choxü̃́ nangu̱x nax tama naga naxĩnüexü̃ i ngẽma chorü uanügü. 140  Rü choma nax curü duü̃xü̃ chixĩxü̃ rü marü meama chanangugü i ngẽma curü mugü nax taxuwama nachixexü̃ rü ngẽmaca̱x nüxü̃ changechaü̃. 141  Pa Tupanax, choma i cupe̱xewa rü taxuxü̃ma chixĩ rü duü̃xü̃gü rü choxü̃ naxoe. Natürü tama nüxü̃ charüngüma i curü mugü. 142  Rü guxü̃ma i ngẽma nüxü̃ quixuxü̃ rü guxü̃gutáma name. Rü ngẽma curü ngu̱xẽẽtae rü nixaixcüma. 143  Rü yexguma taxü̃ ga guxchaxü̃wa chayexmagu, rü curü mugü choxü̃ nataãẽxẽxẽ. 144  Erü ngẽma curü mugü rü guxü̃guma name. ¡Rü choxna naxã i cua̱x nax ngẽmaãcü nagu chamaxü̃xü̃ca̱x i ngẽma curü mugü! -19- 145  Pa Corix, chorü ngúchaü̃maxã cuxna chaca. ¡Rü choxü̃ nangãxü̃! Erü chayanguxẽẽchaü̃ i curü mugü. 146  Pa Corix, cuxna nixĩ i chaca̱xaxü̃. ¡Rü choxü̃ rüngü̃xẽxẽ nax choxü̃́ natauxchaxü̃ca̱x nax chayanguxẽẽxü̃ i curü mugü! 147  Rü naxü̃pa nax yangunexü̃ rü ícharüda nax curü ngü̃xẽẽca̱x cuxna chaca̱xaxü̃ca̱x. Rü nagu chayaxõ i ngẽma curü uneta. 148  Rü naxü̃pa nax nachütaxü̃ rü daa chauxetügü rü ínamemare nax inadauexü̃ nax ngẽmaãcü mea nagu ícharüxĩnüxü̃ca̱x i curü unetagü. 149  Pa Corix, ngẽma nax choxü̃ cungechaü̃xü̃gagu ¡rü choxü̃ naxĩnü! ¡Rü choxna naxã i maxü̃ ngẽma chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃! 150  Erü ngẽma chixexü̃ i duü̃xü̃gü i chowe ingẽxü̃tanüxü̃ rü choxna nangaicamagü. Natürü taxucürüwa i ta̱xacü chomaxã naxügü erü tama naga naxĩnüe i curü mugü. 151  Cumax, Pa Corix, rü choxna cungaicama. Rü guxü̃ma i curü mugü rü aixcüma nixĩgü. 152  Rü nũxcümamatama nüxü̃ chacua̱x i curü mugü i cumatama cuxueguxü̃ nax guxü̃guma nangẽxmagüechaxü̃ca̱x. -20- 153  ¡Rü nüxü̃ nadau nax ñuxãcü chanaxĩ̱xãchiãẽxü̃ rü nawa choxü̃ ínanguxuchixẽxẽ! Erü taguma nüxü̃ icharüngüma i ngẽma curü ucu̱xẽ. 154  ¡Rü chauétüwa nachogü rü chorü uanügüme̱xẽwa choxü̃ ínanguxuchixẽxẽ! ¡Rü choxna naxã i maxü̃ ngẽma cuma chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃! 155  Cuma rü tama nüxü̃ curüngü̃xẽxẽ i ngẽma duü̃xü̃gü i chixexü̃ ügüxü̃ erü nümagü rü tama naga naxĩnüe i curü mugü. 156  Pa Corix, cuma rü poraãcü cumecümaxü̃chi. ¡Rü choxna naxã i maxü̃ ngẽma cuma cunaxwa̱xexü̃rüxü̃! 157  Rü ngẽma chorü uanügü i chauxchi aiexü̃ rü namuxũchi. Natürü i choma rü tama íchanange̱x i curü mugü. 158  Rü tama yáxna namaxã chaxĩnü i ngẽma taechitawa̱xegüxü̃ i tama naga ĩnüexü̃ i curü mugü. 159  Pa Corix ¡dücax, choxü̃ nadau nax ñuxãcü nüxü̃ changechaü̃xü̃ i curü mugü! ¡Rü curü ngechaü̃gagu choxna naxã i maxü̃! 160  Rü guxü̃ma i curü ore rü aixcüma nixĩ. Rü curü mugü rü namexẽchi rü taguma inayarüxo. -21- 161  Rü ãẽ̱xgacügü i poraexü̃ rü chowe ningẽxü̃tanü woo taxuxü̃ma i chixexü̃ chaxüyane. Natürü i choma rü naga chaxĩnü i curü mugü. 162  Rü choma rü namaxã chataãxẽ i curü uneta ñoma wüxi i duü̃xü̃ i taxü̃ i diẽru iyanga̱u̱xü̃rüxü̃. 163  Rü nüxü̃ chaxo i ngẽma ore i dora ixĩxü̃. Rü tama chanayaxu. Natürü nüxü̃ changechaü̃ i ngẽma curü ucu̱xẽgü. 164  Rü guxü̃ i oragu cuxü̃ chicua̱xüxü̃ naxca̱x i curü mugü i aixcüma mexü̃. 165  Rü yíxema curü ucu̱xẽgüga ĩnüexe rü tataãẽgü. Rü taxuxü̃táma i ta̱xacü i chixexü̃gu tüxü̃ nayixẽxẽ. 166  Pa Corix, cuxü̃ íchanangu̱xẽxẽ nax choxü̃ ícupoxü̃xü̃. Erü marü nagu chamaxü̃ i ngẽma curü mugü. 167  Choma rü meama naga chaxĩnü i curü mugü, rü guxü̃ma i chorü ngúchaü̃maxã nüxü̃ changechaü̃. 168  Rü choma rü meama naga chaxĩnü i curü ucu̱xẽgü rü curü mugü. Rü cuma rü meama nüxü̃ cucua̱x i guxü̃ma i chaucüma. -22- 169  Pa Corix, ngẽma chorü yumüxẽgü rü cuxü̃tawa nangugü. ¡Rü choxna naxã i cua̱x ngẽma chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃! 170  Rü cupe̱xewa nangu i chorü yumüxẽ. ¡Rü chorü uanügüme̱xẽwa choxü̃ ínanguxuchixẽxẽ ngẽma chomaxã icuxunetaxü̃rüxü̃! 171  ¡Rü choxü̃́ natauxchaxẽxẽ nax cuxü̃ chicua̱xüxü̃! Erü cumatama nixĩ i choxü̃ cungu̱xẽẽxü̃ i ngẽma curü mugü. 172  ¡Rü choxü̃́ natauxchaxẽxẽ nax chawiyaeãcüma nüxü̃ chixu i curü unetagü! Erü guxü̃ma i curü mugü rü namexẽchi. 173  Ẽcü ínamemare ya cuxme̱x nax choxü̃ nangü̃xẽẽxü̃. Erü curü mugüama nixĩ i guxü̃arü yexera choxü̃́ ngúchaü̃xü̃. 174  Pa Corix, chanaxwa̱xe i paxa choxü̃ curüngü̃xẽxẽ rü choxü̃ ícupoxü̃. Erü choma rü poraãcü namaxã chataãxẽ i ngẽma curü ucu̱xẽgü. 175  Rü ñu̱xma nax chamaxü̃xü̃ rü chanaxwa̱xe i cuxü̃ chicua̱xüxü̃ nax ngẽmaãcü curü mugümaxã choxü̃ curüngü̃xẽẽxü̃ca̱x. 176  Choma rü ñoma wüxi i carnéru i rütaxuxü̃rüxü̃ chixĩ. ¡Rü nua naxũ nax cha̱u̱xca̱x cuyadauxü̃ca̱x, erü tama nüxü̃ charüngüma i curü mugü!

Notas