Taꞌacütchiga niĩ i naãẽ i üüneü̃?

NAPAÜ

Tupanaarü Ore rü nanangãü̃

Rü ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü Tupanaarü pora niĩ. (Miqueias 3:8, TNM; Luca 1:35) Tupanaarü Ore nüü̃ niu na Tupana rü norü naãẽmaã rü niimu. Nhuãcü niĩ? Nüma rü norü naãẽ nawa nanamu ngeta nanawaꞌeü̃ i norü ngútchaü̃ nanaü.—Salmo 104:30; 139:7.

Tupanaarü Orewa ngẽma dea i “naãẽ” rü hebréugawa rü nhaü̃tchiga rú·ahh. Rü gegrugawa rü nhaü̃tchiga niĩ pneúma. Muũepüꞌcüna nhaü̃tchiga niĩ i Tupanaarü pora rüeꞌna norü naãẽ. (Gênesis 1:2) Notürü Tupanaarü Orewa i ngẽma dea rü to natchiga niĩ rü ta. Nhaü̃gü niĩ:

Ningü̃ãcüü.—Habacuque 2:19, TNM; Apocaríchiu 13:15, TNM.
Buanecü.—Gênesis 8:1; Juã́ũ 3:8.
Guü̃ma i taꞌacü maü̃ã́ü̃.—Gênesis 6:17.
Nacüma rüeꞌna ngútchaü̃ i Wüi duü̃ü̃ã́ü̃.—Números 14:24.
Duü̃ü̃gü na nangẽmaü̃ i naüne i dauü̃cü̃ãꞌ rü nhama Tupanaruü̃ rü ãĩyugüruü̃.—1 Reis 22:21; Juã́ũ 4:24.

Guü̃ma i ngẽmagü rü nhaü̃tchiga niĩ: ngẽma i taꞌacü duü̃ü̃gü rü tama nüü̃ idaugü notürü nüü̃ nanaü. Ngemaãcü niĩ i Tupanaãẽ, “rü nhama buanecüruü̃, rü taꞌacü tama nüü̃ idaugüü̃, rü poraütchi niĩ.”—An Expository Dictionary of New Testament Words (Dicionário Expositivo de Palavras do Novo Testamento), ya William Vine.

Tupanaarü Ore nüü̃ niu rü ta na naãẽ i üüneü̃ rü natchiga niĩ Tupanameꞌẽ rü natanümeꞌẽ. (Salmo 8:3; 19:1; Luca 11:20 [TNM]; nüü̃ nadau rü ta i Mateu 12:28.)Ngegumarüü̃ i wüi puracütanüü̃ rü nameꞌẽmaã rü natanümeꞌẽmaã nanaü i norü puracü, rü Tupana rü naãẽmaã nanaü ngẽmaü̃gü:

Nhama i Naane rü dauü̃ne.—Salmo 33:6; Isaías 66:1, 2, TNM.
Tupanaarü Ore i ümatüü̃.—2 Pedru 1:20, 21.
Yema meü̃ i taü̃gü rü nucümaü̃ i norü duü̃ü̃gü nanaügü rü nhuãcü poraãcü nüü̃ niu i ore i meü̃.—Luca 4:18; Puracügü 1:8; 1 Corĩ́tiucü̃ãꞌ 12:4-11.
Ngẽma nacümagü i meü̃ rü teé Tupanaga taĩnüe i tüü̃́ nangemaü̃.—Gárataanecü̃ãꞌ 5:22, 23.

Ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü tama i wüi duü̃ü̃ niĩ

Tupanaarü Ore rü naweꞌ ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü tama i wüi duü̃ü̃ niĩ i ngeguma natchiga niu namaã i “nameꞌẽ” rü “natanümeꞌẽ” rü “Tupanaarü ngü̃ãcüü̃”. (Êxodo 15:8, 10, TNM) Taucürüwa tá naünena nüica napuracü i nameꞌ ya puracücü. Nawaꞌe ĩnümaã napuracü rüeꞌna ngeguma ota namugu. Rü ngemaãcü tá niĩ i Tupanaãẽ i üüneü̃. Tupana rü naãẽ i üüneü̃maã niĩ i naüü̃ i ngeguma Tupana nüü̃ namugu. (Luca 11:13) Tupanaarü Ore rü ta nüü̃ niu i ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü nhama deáruü̃ niĩ. Rü nhuꞌmatchi nhama i õtchigaruü̃ rü cuaꞌtchigarüü̃. Ngemaãcü nüü̃ nacuaꞌü̃ i ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü tama wüi duü̃ü̃ niĩ.—Isaías 44:3, TNM; Puracügü 6:5; 2 Corĩ́tiucü̃ãꞌ 6:6.

Tupanaarü Orewa nüü̃ niu i Tupanaéga ya Yeuwa rü Naneéga ya Ngetchutchu ya Cristu. Notürü natauma nüü̃ niu naãẽ́ga i ngẽma naãẽ i üüneü̃. (Isaías 42:8, TNM; Lucas 1:31) Ngeguma yema nucumaü̃ ga yaõü̃gu Estéwãũéga rü dauü̃ nadawenügu rü tama tamaẽꞌpüꞌ ga duü̃ü̃güü̃ nadawenügu. Notürü tare ga duü̃ü̃gümareü̃ nadawenügu. Tupanaarü Ore nhanagürü: “Notürü ga Estéwãũ rü aicuma Tupanaãẽ i üüneü̃ nawa nayema. Rü dauü̃ nadawenü, rü nüü̃ nadau na nhuãcü nameẽtchiü̃ ga Tupana. Rü nüü̃ nadau ga Ngetchutchu ga Tupanaãrü tügüneguama tchicü.” (Puracügü 7:55) Ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü Tupanaarü pora yiĩ. Ngẽma poramaã na Estéwãũ nüü̃ nadawenü ga dauü̃.

Nguꞌẽẽtaegü i gutchinüü̃ i naãẽ i üüneü̃tchiga

Nguꞌẽẽtae i gutchinüü̃: Tupanaarü Orewa i ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü nhama wüi duü̃ü̃ruü̃. Ngemaãcü i ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü wüi duü̃ü̃ niĩ.

Aicumaü̃: Tupanaarü Ore nhuguacü nüü̃ niu i ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü nhama wüi duü̃ü̃ruü̃. Cuaꞌãtchiruü̃: Ngeguma ga Yuã́ũ nüü̃ niugu ga Ngetchutchuarü ore, rü nüma natchiga i ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü nhaü̃: ‘rüngü̃ẽẽü̃’, rü ‘nüü̃́ nüü̃ nacuaꞌẽẽ tá’, rü ‘nüü̃ nangúeẽẽ tá’, rü ‘nidea tá’, rü ‘nüü̃ naĩnüü̃ tá’, rü ‘namaã nüü̃ niu tá’, rü ‘nüü̃ nicuaꞌüü̃ tá’, rü ‘nanayau tá’. (Juã́ũ 16:7-15) Notürü ngẽma rü tama nüü̃́ nüü̃ nacuaꞌẽẽ i ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü wüi duü̃ü̃ niĩ. Tupanaarü Ore rü ta nüü̃ niu natchiga i ngẽma cuaꞌ, rü yu, rü pedadu nhama wüi duü̃ü̃ruü̃. (Provérbios 1:20, SBP; Puracügü 5:17, 21, TNM) Cuaꞌãtchiruü̃: Tupanaarü Ore nüü̃ niu na i ngẽma cuaꞌ rü napuracüü̃ rü naãacügü. Rü ngẽma pecadu rü ‘nüü̃ nawomüẽẽ’ rü ‘yuwa nüü̃ naga’, rü yeeraãcü nüü̃́ na nangútchaü̃ẽẽãü̃’.—Mateu 11:19, TNM; Luca 7:35, TNM; Romacü̃ãꞌ 7:8, 11.

Nguꞌẽẽtae i gutchinüü̃: Ínabaieü̃ i naãẽ i üüneü̃ẽ́gagu rü nüü̃́ nüü̃ nacuaꞌẽẽ na naãẽ i üüneü̃ rü wüi duü̃ü̃ niĩ.

Aicumaü̃:Tupanaarü Ore nhuguacü nüü̃ niu i nhaa dea “naẽ́gagu” i ngeguma natchigaü̃ nidea i poratchiga. (Deuteronômio 18:5, TNM, 19 rü 20-22,TNM; Ester 8:10, TNM) Ngeguma wüi i duü̃ü̃ rü ínabaiü̃ẽẽ i naãẽ i üüneü̃ẽ́gagu, rü nüma rü nüü̃ nacuaꞌama nhuãcü i Tupanaarü ngútchaü̃ nanaücü i ngẽma poramaã.—Mateu 28:19.

Nguꞌẽẽtae i gutchinüü̃: Ngetchutchuarü ngúeü̃gü rü nayaõgüü̃ na ngẽma naãẽ i üüneü̃ rü wüi i duü̃ü̃ yiĩü̃.

Aicumaü̃: Tupanaarü Orewa tama nüü̃ niu i ngẽma, rü bai nucumaü̃ü̃ i orearü ümatürüü̃gü. Ngẽma popera ya Encyclopædia Britannica rü nhaü̃: “Ngeguma Concílio ga Constantinopla ga 381 a.D nüü̃ niutchigaü̃gu na Naãẽ i Üüneü̃ rü wüi Duü̃ü̃ i dauü̃cü̃ãꞌ. . .” Ngẽma nangupetüü̃ ga 250arü yeera taunecügü ga norü ngúeü̃arü guꞌ nayuguwena.