Timbá libro rí niʼnirámáʼ Samuel 17:1-58

  • David naʼngo̱o̱ naʼnigajma̱a̱ Goliat (1-58)

    • Goliat natsíjmaa Israel (8-10)

    • David naʼthí rí maxmínaʼ ga̱jma̱a̱ Goliat (32-37)

    • David naxmínaʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbiʼyuu Jeobá (45-47)

17  Filisteos nigimbíin soldado ndrígu̱ún mu magún gúxmijná. Nigimbíin náa Socó dí kaʼyoo Judá, nigi̱ʼi̱i̱n náa majñu̱u̱ʼ Socó ga̱jma̱a̱ Azecá, náa Efes-Damim. 2  Ikhú Saúl gajmíi̱n xa̱bu̱ Israel nigimbíin ga̱jma̱a̱ nigún gágiwi̱i̱nʼ náa mata* Elá, niguájun xawii muxmijná gajmiún filisteos. 3  Náa mbá níjniúu kúbá kúwá filisteos, ga̱jma̱a̱ náa i̱mba̱ níjniúu kúbá kúwá israelitas. Mata naguanúu ta̱pho̱o̱. 4  Náa gíi̱nʼ filisteos nigájnuu mbáa soldado bi̱ xkujiiʼ.* Mbiʼyuu Goliat, ikhaa na̱ʼkha̱ náa Gat, dí mba̱yi̱i̱ʼ naʼni xóo ajtsú metro.* 5  Kríguuʼ mbá casco dí cobre ga̱jma̱a̱ kagíʼ mbá ajua̱nʼ* dí nañewu̱u̱n. Ajua̱nʼ rígi̱ naʼni mbá 5,000 siclos* dí ki̱wu̱n. 6  Náa rajkhúu juádáʼ ajua̱nʼ dí niguma ga̱jma̱a̱ cobre, ma̱ngaa náa tsu̱du̱u̱ kayá mbá kudú chíʼmbaʼ* dí ma̱ngaa má niguma ga̱jma̱a̱ cobre. 7  Ixu̱u̱ kudú* dí kayá nindxu̱u̱ xóo xi̱gu̱ dí najmún bi̱ nuxmí, i̱ndó ajua̱nʼ dí grígu náa inuu ixi̱ rígi̱ naʼni mbá 600 siclos dí ki̱wu̱n. Ginii ejkha̱ bi̱ kayá escudo ndrígóo. 8  Goliat niwi̱ji̱ náa inún soldado Israel ga̱jma̱a̱ nindxa̱ʼwájmii: “Náá numuu dí nuguajún xawii muxmijná rá. Lá raʼkháa ikhúún nindxu̱ʼ filisteo ga̱jma̱a̱ ikháanʼ nindxa̱la xa̱bi̱i̱ Saúl ráʼ. Guríya̱a̱ʼ mbáa xa̱bu̱ mu ma̱ʼkha̱ maxmínaʼ ga̱jmu̱ʼ. 9  Á mu dí naʼngo̱o̱ naxmínaʼ ga̱jma̱á nindxu̱ʼ ga̱jma̱a̱ naʼngo̱o̱ naxíñu̱u̱n, ikháanʼ mani̱ndxu̱xuʼ xa̱bia̱la. Mú á mu ikhúún naʼngo̱ʼ ga̱jma̱a̱ naxíyáa, ikháanʼ mani̱ndxa̱la xa̱biuxu̱ ga̱jma̱a̱ mu̱nila ñajunxu̱”. 10  Filisteo xóó niʼthí: “¡Xúgi̱ natsijmiin soldado Israel! ¡Guxuʼmáala mbáa xa̱biya̱ mu maxmínaʼ ga̱jmu̱ʼ!”. 11  Índo̱ Saúl ga̱jma̱a̱ xúgíinʼ xa̱bu̱ Israel nidxawíín dí niʼthí filisteo bugi̱, ra̱ʼkhá tháán nimíñúún dí asndu naguíʼiin. 12  David nindxu̱u̱ mbáa a̱ʼdióo xa̱bu̱ Efrata xuajin dí rígá náa Belén dí kaʼyoo Judá bi̱ mbiʼyuu Jesé, ikhaa gíʼdiin mbá migiñiiʼ e̱ji̱i̱n. Mbiʼi dí nixtáa Saúl nikhi̱i̱ má Jesé. 13  Mbá ajtsíin e̱ji̱i̱n Jesé bi̱ giʼnuu nigún gúmbayíí Saúl mu muxmijná. Bi̱ giʼnii mbiʼyuu Eliab, bi̱ raga̱jmi̱i̱n mbiʼyuu Abinadab ga̱jma̱a̱ bi̱ maʼni ragajtsíin mbiʼyuu Samá. 14  David nindxu̱u̱ a̱ʼdá gi̱ʼta̱. Ajtsíin bi̱ guanuu nigún gajmiún Saúl. 15  Maski ajndu David nañejunʼ náa Saúl, ikhaa najkha̱a̱ rañewu̱u̱n mugiu̱u̱ anu̱u̱* náa Belén. 16  Goliat nakuʼmaminaʼ náa ikhiin ga̱jma̱a̱ nawi̱ji̱ náa inún mámbá miʼcha̱ ga̱jma̱a̱ mámbá wakíʼ. Xúʼko̱ niʼni mbá 40 mbiʼi. 17  Mbóo mbiʼi Jesé niʼthúu̱n David: “Mbá péñu,* ayuʼ xtaaʼ mbá 22 litro* trigo* dí nigu̱ʼ ga̱jma̱a̱ mbá gu̱wa̱ʼ pan. Ayuʼ xtaaʼ náa gríguiin ga̱jma̱a̱ araxnún a̱ngia̱a̱nʼ. 18  Adédxuʼ gu̱wa̱ʼ queso* rígi̱ maraxna̱a̱ bi̱ naʼtáñajúúnʼ mbá mil soldado. Atayáá xú káʼnii kúwá a̱ngia̱a̱nʼ ga̱jma̱a̱ ayédxaaʼ mbá dí mba̱yo̱o̱ á mu gajkhun kúwá májánʼ”. 19  Ikhiin kúwá gajmiún Saúl ga̱jma̱a̱ xúgíinʼ eʼwíinʼ xa̱bekha Israel, kúwá náa mata Elá mu muxmijná gajmiún filisteos. 20  Miʼcha̱ nigijxi̱i̱ David ga̱jma̱a̱ niniñuuʼ mbáa bi̱ mañewu̱u̱n mugu̱. Ikhú niguéjkha̱ dí nixnúu anu̱u̱ ga̱jma̱a̱ niʼni xó má niʼthúu̱n. Índo̱ ni̱jkha̱nú náa gríguiin, ndiʼyoo dí soldado nagájnún mu maguajún xawii muxmijná, ga̱jma̱a̱ nigi̱ʼdi̱i̱ nindxa̱ʼwa̱ dí muxmijná. 21  Xa̱bu̱ Israel ga̱jma̱a̱ filisteos niguájun mámbá ridoo náa muxmijná. 22  Mbá nacha̱ David niniñuuʼ dí kagu̱ náa xa̱bu̱ bi̱ nañewu̱u̱n dí najmún ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ ragáyúu náa kúwá mu muxmijná. Índo̱ ni̱jkha̱nú ikhí, nirajxu̱u̱n a̱ngui̱i̱n á mu kúwá májánʼ. 23  Índo̱ xtáa raʼtámíjná gajmíi̱n a̱ngui̱i̱n, nigájnuu soldado Goliat, mbáa filisteo bi̱ na̱ʼkha̱ náa Gat. Nigájnuu náa dí kúwá xawii filisteos muxmijná, nitanga̱a̱ nitsíjmiin. David niʼdxuun rígi̱. 24  Índo̱ xúgíinʼ xa̱bu̱ Israel ndiyáá Goliat, asndu naguíʼiin nitangiínla nákhi. 25  Xa̱bu̱ Israel nitamijná: “Lá ndu̱ya̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ xtáa ragájnuu ráʼ. Na̱ʼkha̱ gátsíjmiin israelitas. Bi̱ gáʼngo̱o̱ gáʼni ga̱jma̱a̱, rey maxnúu dí magiʼdoo ga̱jma̱a̱ maxniúu mbayáa wáxióo.* Ma̱ngaa bi̱ naguwáʼ náa anu̱u̱* ni xáxtumiin muni̱ nimbá náa Israel”. 26  David nigíʼdúu nirajxu̱u̱n xa̱bu̱ bi̱ wájun náa mijngii ikhaa: “Ndiéjunʼ lá gákánáá xa̱bu̱ bi̱ gáʼngo̱o̱ gáxíyáa filisteo bugi̱ ga̱jma̱a̱ bi̱ gáʼni gámbáa dí nutsijmiin israelitas rá. Tsáá lá ñajuunʼ wéñuuʼ filisteo bi̱ túthu xtóo xuyuuʼ tsáʼkhúun bugi̱ mu matsíjmiin soldado ndrígóo Dios bi̱ ndaʼya.” 27  Ikhiin nitháán ikhaa má kayuuʼ ga̱jma̱a̱ xóó nitháán: “Rúʼko̱ gákánáá xa̱bu̱ bi̱ gáʼngo̱o̱ gáxíyáa”. 28  Índo̱ Eliab, ndxájuu bi̱ giʼnii niʼdxawuun dí David xtáa raʼtámíjná gajmíi̱n xa̱bu̱, nikiʼnáa kaʼyoo ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “Náá lá numuu ni̱dxa̱ʼ gi̱i̱ rá. Tsáá lá nitatsíñáánʼ mbaʼñúún mbá nguéjmi̱i̱n mugu̱ náa ku̱ba̱ʼ mijxooʼ* rá. Nda̱yo̱o̱ xóo nindxa̱a̱ʼ, nda̱a̱ majkuaʼ, i̱ndó dí ra̱májánʼ gíwánʼ náa a̱jkia̱a̱nʼ. Ni̱dxa̱ʼ gi̱i̱ mu ma̱ta̱ya̱a̱ náa nuxmijná”. 29  David niriʼñuu: “Ndiéjunʼ lá ni̱ni̱ rá. ¡I̱ndó narajxi̱ jún!”. 30  Ikhú niniñuuʼ ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ gárajxu̱u̱n eʼwíinʼ, xúʼko̱ má nitháán mangiin. 31  Tikhun nidxawíín dí niʼthí David, ikha jngóo nitháán Saúl. Ikhú Saúl nindxa̱ʼóo maʼga. 32  David niʼthúu̱n Saúl: “Nimbáa xámíñuu gáʼni filisteo buʼko̱. Ikhúún bi̱ nindxu̱ʼ xa̱bia̱a̱ʼ magajnúʼ gáxmína̱ʼ ga̱jmu̱ʼ”. 33  Mú Saúl niʼthúu̱n David: “Ikháán maxándoo gídxúʼ gátaxmína̱ʼ ga̱jma̱a̱ filisteo buʼko̱. Numuu dí kaʼníí nindxa̱a̱ʼ dxámá, ikhaa ninindxu̱u̱ soldado asndu nákhi dxáma̱á”. 34  Ikhú David niʼthúu̱n Saúl: “Tátioʼ, nindxu̱ʼ baxtúu nañewu̱u̱n mugiu̱u̱ anu̱ʼ. Mbá miʼtsú ni̱ʼkha̱ mbáa león ga̱jma̱a̱ i̱mba̱ miʼtsu ni̱ʼkha̱ mbáa oso, mámbáa ni̱jkha̱ kayáa mbáa a̱ʼdá múgú. 35  Ni̱jkhá raxkhúún ga̱jma̱a̱ nigúdíin, niʼngo̱ʼ ni̱ni̱ káwíin mugiu̱ʼ náa rawúúnʼ. Índo̱ nindúún mu̱phu̱ʼ, nikuíʼtá itsu̱ rawúúnʼ ga̱jma̱a̱ nigúdíin. 36  Xa̱bia̱a̱ʼ niʼngo̱o̱ má nixíyáa mbáa león ga̱jma̱a̱ mbáa oso, xúʼko̱ má gákháñuu ma̱ngaa filisteo bi̱ túthu xtóo xuyuuʼ tsáʼkhúun buʼko̱, numuu dí nitsíjmiin soldado ndrígóo Dios bi̱ ndaʼya”. 37  David niʼthí xóó: “Jeobá niʼni kríñu̱u̱nʼ náa xngáñuuʼ león ga̱jma̱a̱ náa oso, ikhaa má gáʼni kríñu̱u̱nʼ náa ñawúunʼ filisteo buʼko̱”. Ikhú Saúl niʼthúu̱n David: “Ayuʼ, Jeobá gáxtáa ga̱jma̱á nindxa̱a̱ʼ”. 38  Saúl nixnúu magíʼ David xtíñuu dí najmuu náa naxmínaʼ. Nixnúu magríguuʼ casco dí cobre ga̱jma̱a̱ mbá ajua̱nʼ dí mañewu̱u̱n. 39  Nda̱wa̱á David niroʼóo espada náa tsu̱du̱u̱ xtíin ga̱jma̱a̱ niʼniminaʼ maʼga kruígo̱o̱. Mú na̱nguá nindoo, numuu dí tséguʼwuun magu̱ xúgíʼ rúʼko̱. Ikhú David niʼthúu̱n Saúl: “Tséniñuʼ mabayimínáʼ rígi̱, numuu dí tséguʼwun majmuʼ”. Ikhú niguwíila. 40  Nda̱wa̱á ndiyá ragótiu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ náa mata gáraʼwíí mbá witsu itsí nunduʼ ga̱jma̱a̱ nigruiʼyáʼ náa murrióo dí nayéjkha̱ náa ndaʼñún mugiu̱u̱. Ikhú, kayá xkrájtsí ni̱jkha̱ kanuu náa filisteo. 41  Xúʼko̱ má niʼni filisteo ma̱ngaa, ni̱ʼkha̱ kanuu itháan mijngii náa wíji̱ David, ga̱jma̱a̱ bi̱ kayá escudo ndrígóo na̱jkha̱ ginii. 42  Índo̱ filisteo ndiʼyoo dí David xóó kaʼníí nindxu̱u̱ mbáa dxámá, mitsiʼyáa, ikhú nigíʼdúu nitsíjmaa. 43  Niʼthúu̱n David: “Lá nindxu̱ʼ mbáa xu̱wánʼ mu mi̱dxa̱ʼ gáraxnu̱ʼ ga̱jma̱a̱ mbá ixi̱í ráʼ.” Filisteo nijmuu mbiʼñún dioses ndrígóo mu maʼtátsríguíi. 44  Filisteo niʼthúu̱n xóó David: “Ayi̱ kanuu ga̱jma̱a̱ ma̱ta̱ya̱a̱. Maxnu̱u̱n xuyaaʼ mu̱phu̱ ñu̱ʼu̱ bi̱ jngruigu̱u̱n rijma̱a̱ ga̱jma̱a̱ xujkhú xáná”. 45  David niriʼñuu filisteo: “Ikháán na̱dxa̱ʼ gátaxmína̱ʼ ga̱jma̱á nindxu̱ʼ ga̱jma̱a̱ mbá espada, mbá kudú ga̱jma̱a̱ mbá kudú chíʼmbaʼ, mú ikhúún na̱jkhá muxmijná ga̱jma̱a̱ náa mbiʼyuu Jeobá bi̱ naʼtáñajúúnʼ ángeles, Dios ndrígu̱ún soldado Israel, bi̱ ikháán nitatsíjmaa. 46  Xúgi̱ má Jeobá maxnájxi̱i̱n náa ñawúnʼ, ikhúún maʼngo̱ʼ maxíña̱a̱n ga̱jma̱a̱ marujturígú edxa̱a̱ʼ. Xúgi̱ má maniʼñúuʼ xuñúúnʼ soldado filisteos mu mu̱phu̱ ñu̱ʼu̱ bi̱ jngruigu̱u̱n rijma̱a̱ ga̱jma̱a̱ xujkhú xáná bi̱ kúwá náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ. Ikhú xúgíinʼ xa̱bu̱ numbaaʼ maguánú mbuyáá dí xtáa mbáa Dios náa Israel. 47  Xúgíinʼ bi̱ kúwá gi̱i̱* maguánú mbuyáá dí Jeobá tséyóoʼ má majmuu espada, kudú mu maʼni káwáanʼxu. Dí nuxmijná kaʼyoo Jeobá, ikhaa maxnájxiáanʼla xúgiáanʼ ikháanʼ náa ñawúnxu”. 48  Ikhú filisteo nikuʼmaminaʼ itháan náa David mu maxmínaʼ ga̱jma̱a̱, David ni̱jkha̱ ragáyúu mu maraʼnuminaʼ ga̱jma̱a̱ náa muxmijná. 49  David nikumááʼ ñawúunʼ náa murrióo, niríyaʼ mbóo itsí, nirajkuáa náa xkrájtsí, ikhú nidaʼ, náa phú xkídooʼ filisteo nixnúu. Nidráʼaa itsí náa xkídooʼ ga̱jma̱a̱ nismbri̱ga̱a̱ mbayííʼ. 50  David niʼngo̱o̱ niʼni ga̱jma̱a̱ filisteo i̱ndó ga̱jma̱a̱ mbá xkrájtsí ga̱jma̱a̱ mbóo itsí. Nixmínaʼ ga̱jma̱a̱ filisteo ga̱jma̱a̱ nixíyáa, na̱nguá lá kayá espada ikhaa. 51  David ni̱jkha̱ ragáyúu ga̱jma̱a̱ niwi̱ji̱ náa níjniúu. Niguajtuun espádóo filisteo, nixmátri̱ya̱ʼ náa xtóo ga̱jma̱a̱ nirígú edxu̱u̱ mu maxíyáa mbá kayuuʼ. Índo̱ filisteos ndiyáá dí nikháñúu soldado ndrígu̱ún bi̱ gíʼdoo tsiaki̱i̱, ikhú ningujuíin ragáñúún. 52  Índo̱ xa̱bu̱ Israel ndiyáá rígi̱ ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ Judá nigíʼdi̱i̱ nindxa̱ʼwa̱ ga̱jma̱a̱ nigún ruxkúún filisteos, nigíʼdi̱i̱ náa mata asndu náa xkrugoo xuajin Ecrón, ga̱jma̱a̱ filisteos bi̱ ni̱jkha̱ rakháñún nijnguti̱gi̱i̱n náa kamba̱a̱ Saaraim, náa Gat ga̱jma̱a̱ asndu náa Ecrón. 53  Nda̱wa̱á dí israelitas nigún ruxkúún filisteos, nitangiín ga̱jma̱a̱ nida gágún* xúgíʼ dí guáʼdáá filisteos náa nigi̱ʼi̱i̱n. 54  David ni̱jkha̱a̱ kayóo edxu̱u̱ filisteo náa Jerusalén, mú aju̱u̱nʼ filisteo nigujxi̱i̱ náa guʼwá xtíin dí xtáa. 55  Índo̱ Saúl ndiʼyoo dí David nagájnuu mu maʼga gáxmína̱ʼ gajmíi̱n filisteo, nirajxu̱u̱ Abner, bi̱ naʼtáñajúúnʼ soldado ndrígóo: “Abner, tsáá lá anu̱u̱ dxámá buʼko̱”. Ikhú Abner niriʼñuu: “Rey ndrígóʼ, natha̱a̱nʼ gajkhun dí tséyóo”. 56  Ikhú rey niʼthúu̱n: “Atayáá tsáá ñajuunʼ anu̱u̱ dxámá buʼko̱”. 57  Índo̱ David nitanga̱a̱ náa niʼngo̱o̱ nixíyáa filisteo, Abner ni̱jkha̱ kayáa náa Saúl. David kayá edxu̱u̱ filisteo ni̱jkha̱. 58  Saúl nirajxu̱u̱: “Tsáá ñajuunʼ ana̱a̱ʼ jngóo dxámá.” David niʼthúu̱n: “Ni̱ndxu̱ʼ a̱ʼdióo xa̱bia̱a̱ʼ Jesé xa̱bu̱ Belén”.

Mbaʼa nota

O “bóo”.
O “bi̱ naʼngo̱o̱ nadaaʼ”.
Náa ajngáa hebreo naʼthí, “naʼni xóo mbá majun guʼxáaʼ ga̱jma̱a̱ mbá palmo”. Atayáá glosario, guʼxáaʼ. Atayáá glosario, palmo.
Ajua̱nʼ rígi̱ nindxu̱u̱ xóo xtáxúwoo egi̱ʼ.
Atayáá glosario, siclo.
O “jabalina”.
O “lanza”.
O “tátée”.
O “ataniu̱ʼ mbá rí májánʼ”.
O “cebada”.
Náa ajngáa hebreo naʼthí, “mbá efá”. Atayáá glosario, efá.
Náa ajngáa hebreo naʼthí, “mbá gu̱wa̱ʼ majkhaʼ rígi̱ dí nagájnuu náa yáʼdú”.
O “a̱ʼdée dxáʼgú”.
O “tátée”.
O “desierto”.
Náa ajngáa hebreo naʼthí, “xúgíinʼ bi̱ nigimbíin gi̱i̱”.
O “nida sngañu̱únʼ”.