Hechos rí nini̱ apóstoles 13:1-52

  • Nuxuʼmaa Bernabé ga̱jma̱a̱ Saulo mu mutaraʼa (1-3)

  • Nutaraʼa náa Chipre (4-12)

  • Discurso dí nixná Pablo náa Antioquía rí gíʼ náa mbaaʼ ndrígóo Pisidia (13-41)

  • Kiʼtáriyaʼ náa najuiʼtáñajúúnʼ rí magún gútarúʼún xa̱bu̱ bi̱ raʼkhíin judíos (42-52)

13  Nikúwá profetas* ma̱ngaa bi̱ nusngáa náa nagimbíi̱n* dí rígá náa Antioquía: Bernabé, Symeón, bi̱ nutháán Niger, Lucio bi̱ na̱ʼkha̱ náa Cirene, Manaén bi̱ mbóó niʼnigajma̱a̱ ga̱jma̱a̱ Herodes bi̱ naʼtáñajunʼ náa mbaaʼ rúʼko̱, ga̱jma̱a̱ Saulo. 2  Índo̱ kúwá runi̱ ñajuunʼ Jeobá* ga̱jma̱a̱ nurkuéyimijná,* espíritu santo* niʼthí: “Guríya̱a̱ʼ Bernabé ga̱jma̱a̱ Saulo mu munimbáníí ñajunʼ rí ikhúúnʼ niraʼwi̱i̱ muni̱”. 3  Nda̱wa̱á rí nirkuéyimijná ga̱jma̱a̱ nitajkáan,* nixkrama̱ʼ ñawúúnʼ náa ikhiin ga̱jma̱a̱ nitangawún. 4  Espíritu santo nixnúu ikha Pablo ga̱jma̱a̱ Bernabé, niguájtaán náa Seleucia ga̱jma̱a̱ ikhí nitsimún náa barco mu magún náa Chipre. 5  Índo̱ niguánú náa Salamina, nigíʼdi̱i̱ nitaraʼa ajngá rawuunʼ Dios náa guʼwá rí bi̱ judíos nuxnáá gamajkhu Dios. Ga̱jma̱a̱ Juan Marcos na̱jkha̱ gajmíi̱n mu mambáñún. 6  Nda̱wa̱á rí nigún náa xúgíʼ isla* niguánu asndu náa Pafos, ikhí nixkamaa mbáa judío bi̱ mbiʼyuu Bar-Jesús, ikhaa nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ xawan ga̱jma̱a̱ mbáa profeta bi̱ minduwaaʼ. 7  Ikhaa xtáa ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ ñajunʼ* Sergio Paulo, mbáa xa̱bu̱ bi̱ najmañuu wéñuuʼ. Xa̱bu̱ ñajunʼ bugi̱ nindxa̱ʼóo Bernabé ga̱jma̱a̱ Saulo numuu rí nindoo maʼdxuun ajngá rawuunʼ Dios. 8  Mú xa̱bu̱ xawan bugi̱ bi̱ ma̱ngaa nutháán Elimas (numuu rí xúʼko̱ ejuiʼtájuíi mbiʼyuu), nigíʼdu̱u̱ nirikhoo Pablo ga̱jma̱a̱ Bernabé numuu rí táʼndoo dí xa̱bu̱ ñajunʼ bugi̱ magiʼdoo fe. 9  Ikhú Saulo, bi̱ ma̱ngaa nutháán Pablo, nigiʼdoo espíritu santo ga̱jma̱a̱ mbájmbu niyejxu̱u̱ 10  ga̱jma̱a̱ niʼthí: “Ra̱ʼkhá tháán minduwáánʼ ga̱jma̱a̱ natani̱ dí ra̱májánʼ, a̱ʼdióo Gixa̱a̱ nindxa̱a̱ʼ ga̱jma̱a̱ tsíyaaʼ gáta̱ya̱a̱ dí májánʼ, asndu nguáná gátatsiʼñáánʼ ratani̱ gachíí kambo̱o̱ Jeobá* rí nindxu̱u̱ májánʼ rá. 11  ¡Atayáá! Jeobá* maxnáaʼ xkuíyá: Ní xákruiga̱a̱ʼ ga̱jma̱a̱ ní xáta̱ya̱a̱ agiuuʼ a̱jkha̱ʼ nguáthá mbiʼi”. Núkhu nikínuu iduu, ga̱jma̱a̱ mbájndi ndiyáaʼ tsáa magujtuun ñawúunʼ mu maʼga kayáa. 12  Índo̱ xa̱bu̱ ñajunʼ ndiʼyoo dí nirígá ninindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jesús, numuu rí niguanúu tsiánguá ga̱jma̱a̱ kiʼsngáa ndrígóo Jeobá.* 13  Ikhú nigájníin náa Pafos, Pablo gajmíi̱n a̱ngui̱i̱n nigún ga̱jma̱a̱ barco náa Perga mbaaʼ rí kaʼyoo Panfilia. Mú Juan Marcos niniñúúnʼ ikhí ga̱jma̱a̱ ikhaa nitanga̱a̱ Jerusalén. 14  Mú ikhiin nigún má xúʼko̱, nigájnún náa Perga niguánú asndu Antioquía rí gíʼ náa mbaaʼ ndrígóo Pisidia. Ikhí nitu̱ʼu̱u̱n náa guʼwá rí bi̱ judíos nuxnáá gamajkhu Dios mbiʼi sábado* ga̱jma̱a̱ nitri̱gi̱i̱n ikhí. 15  Nda̱wa̱á rí nigixnuu náa inún xa̱bu̱ Xtángoo rí niʼnirámáʼ Moisés ga̱jma̱a̱ dí ninirámáʼ profetas, ikhú, bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa guʼwá rí bi̱ judíos nuxnáá gamajkhu Dios nithi: “A̱ngui̱nʼ, á mu kuaʼdáála ajngáa rí maxnún tsiakii xa̱bu̱, gu̱tala”. 16  Ikhú Pablo nitu̱jxu̱u̱, ga̱jma̱a̱ niʼni ñawúunʼ rí maʼniwíí ga̱jma̱a̱ niʼthí: “Xa̱bu̱ Israel ga̱jma̱a̱ xúgiáanʼ ikháanʼla bi̱ namíñala kuya̱a̱ Dios, gudxawíínla. 17  Dios ndrígóo xuajen Israel, xuajñala, niraʼwíin wajin xiʼñúlú. Ga̱jma̱a̱ ikhaa nimbáñun nákha nikúwá náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto náa ku̱ba̱ʼ dí raʼkháa xuajñún, ikhaa niguwíin ga̱jma̱a̱ tsiakii* ndrígóo. 18  Ga̱jma̱a̱ mbá 40 tsiguʼ niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼñún náa ku̱ba̱ʼ mijxooʼ.* 19  Nda̱wa̱á rí niʼni gámbóo mbá juwan xuajen dí rígá náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Canaán, nixnúún ku̱ba̱ʼ rúʼko̱ mu maʼni ku̱bu̱únʼ. 20  Xúgíʼ rígi̱ nirígá náa mbá 450 tsiguʼ. Nda̱wa̱á nigruigi̱i̱n bi̱ muxnún ikha xa̱bu̱ xuajen asndu mbiʼi rí nixtáa profeta Samuel. 21  Ikhú ninda̱ʼa̱a̱ mbáa rey mu maʼtáñajúúnʼ ga̱jma̱a̱ Dios nixniún Saúl a̱ʼdióo Quis mu maʼtáñajúúnʼ mbá 40 tsiguʼ, mbáa xa̱bu̱ bi̱ na̱ʼkha̱ náa goʼwóo* Benjamín. 22  Nda̱wa̱á niriʼkui̱i̱ Saúl, ikhú nigíiʼ David mani̱ndxu̱u̱ xóo rey, bi̱ niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu: ‹Nixkamaa David a̱ʼdióo Jesé nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ naʼni a̱jkiu̱nʼ ka̱yo̱o̱. Ikhaa maʼnimbánuu xúgíʼ rí nandoʼ›. 23  Náa e̱ji̱i̱n xa̱bu̱ bugi̱, Dios ni̱ʼkha̱ kayáa Jesús náa Israel mu maʼni káwíin xa̱bu̱, xó má nikudaminaʼ maʼni. 24  Nákha ikhaa xóó tséʼkha̱nú, Juan niʼtárúʼún xúgíinʼ xa̱bu̱ xuajen Israel rí majngún iyááʼ mu musngajma rí natanga̱a̱ a̱jkiu̱ún. 25  Índo̱ inu majxúu ñajunʼ ndrígóo Juan, niʼthí: ‹Tsáá kumala rí ni̱ndxu̱ʼ rá. Ikhúúnʼ na̱nguá ni̱ndxu̱ʼ ikhaa. Gu̱ya̱a̱la, kidxuʼ na̱ʼkha̱ mbáa bi̱ ikhúúnʼ rakáʼyoʼ marajkúuʼ raxtóo’›.* 26  A̱ngui̱nʼ, ikháanʼla bi̱ naguwaʼ náa e̱ji̱i̱n Abrahán ma̱ngaa xúgiáanʼ ikháanʼla bi̱ namíñala kuya̱a̱ Dios, ikháanʼxu nigúwaʼ kuyuxu ajngáa rígi̱ rí maʼni káwáanʼla. 27  Numuu rí xa̱bu̱ Jerusalén ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ nutañajunʼ ikhí, na̱nguá niniʼniiʼ xa̱bu̱ bugi̱ bi̱ maʼni káwíin, mú índo̱ nithi rí magíʼnuu ninimbáníí ajngáa rí niniraʼmáʼ profetas rí nagixnuu ga̱jma̱a̱ aʼwá gakhi̱i̱ mámbá sábado. 28  Maski má na̱nguá nixkamaa nimbá aʼkhúun mu ma̱ndoo muxiyáa, mú nitsudaa Pilato rí maʼdujmaa náa ixi̱. 29  Ga̱jma̱a̱ índo̱ ikhiin ninimbaníí xúgíʼ rí nigumaraʼmáʼ ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa, niriguíi náa ixi̱ ga̱jma̱a̱ nigún gúdíi náa mbá iñá wajinʼ. 30  Mú Dios nikujxi̱i̱* náa majñúnʼ wajinʼ, 31  ga̱jma̱a̱ mbaʼa nuthu nisngájmaminaʼ náa xa̱bu̱ bi̱ nigájnuu gajmíi̱n náa Galilea ga̱jma̱a̱ nigún asndu náa Jerusalén. Ikhiin bugi̱ bi̱ nutún xa̱bu̱ xuajen rí ndiyáá. 32  Ikha jngóo, ikháanʼxu kuwáanʼ rutaráʼala ajngáa májánʼ rí Dios nikudaminaʼ náa wajin xiʼñúlú. 33  Dios niʼnimbánuu kuduun rígi̱ náa ikháanʼlú, bi̱ ni̱ndxu̱lú e̱ji̱i̱n índo̱ niʼniga̱bi̱i̱* Jesús xó má kiʼnirámáʼ náa raga̱jma̱ salmo: ‹Ikháán nindxa̱a̱ʼ a̱ʼdióʼ; ga̱jma̱a̱ xúgi̱ ni̱jkhánú ninindxu̱ʼ ana̱a̱ʼ›. 34  Dios niʼthí rí maʼnigabi̱i̱* náa majñúnʼ wajinʼ ga̱jma̱a̱ rí nimbá miʼtsú xátanga̱a̱ mani̱ndxu̱u̱ xa̱bu̱ numbaaʼ ga̱jma̱a̱ maʼchúu xuyuuʼ índo̱ niʼthí: ‹Ikhúúnʼ masngajmáaʼ rí nandoʼ ka̱ya̱a̱ʼ xó má nikuʼdáminaʼ náa David›. 35  Ma̱ngaa náa i̱mba̱ salmo naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa: ‹Xátatsiʼñáánʼ rí xuyuuʼ xa̱bia̱a̱ʼ bi̱ naʼni rí jmbu mi̱ga›. 36  Mú David niʼni ñajuunʼ Dios índo̱ nixtáa, mú índo̱ nikháñuu* nijuiʼdi̱i̱ gajmíi̱n wajin xiʼñúuʼ, ga̱jma̱a̱ xuyuuʼ niʼga, 37  mú Jesús bi̱ Dios niʼniga̱bi̱i̱,* xuyuuʼ na̱nguá niʼga. 38  Ikha jngóo, a̱ngui̱nʼ, kúwáanʼxu ru̱tala rí ma̱ndoo majngudi̱i̱ aʼkhála ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa, 39  dí naʼthí náa Xtángoo ndrígóo Moisés táʼngo̱o̱ gáʼni jngudi̱i̱ aʼkhá ndrígúlú, mú, bi̱ gákumu̱ún kuyáá Jesús majngudi̱i̱ xúgíʼ aʼkhúún. 40  Ikha jngóo, guñewumíjna̱la mu xáguáʼnííla rí naʼthí náa ninirámáʼ Profetas: 41  ‹Gu̱ya̱a̱la ikháanʼ, bi̱ nutsijmá, gaguanala tsiánguá ga̱jma̱a̱ gakañála, numuu rí mbiʼi dí makuwáanʼ xtáá ra̱ni̱ mbá rí ikháanʼ xúnimbala maski má kuduun gáʼtála mbáa›”. 42  Ga̱jma̱a̱ índo̱ kúwá ragájníin, xa̱bu̱ nitakáñúún rí muthi xóó ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ náa i̱mba̱ sábado. 43  Nda̱wa̱á rí niguámbu̱u̱n nithi náa nigimbíin, náa guʼwá rí bi̱ judíos nuxnáá gamajkhu Dios, ikhú mbaʼin judíos ga̱jma̱a̱ bi̱ raʼkhíin judíos bi̱ nduyamajkuíí Dios nigún kidxuuʼ Pablo ga̱jma̱a̱ Bernabé, ikhiin nithúún rí makuwá má xúʼko̱ náa ngajua ndrígóo Dios. 44  Ga̱jma̱a̱ náa imbo̱o̱ sábado itháán maʼni mbá xúgíinʼ xa̱bu̱ xuajen nigimbíin mu mudxawíín ajngóo Jeobá.* 45  Índo̱ tikhuun judíos ndiñún mbaʼin xa̱bu̱, ikhú nigíʼdi̱i̱ nixígúun ga̱jma̱a̱ nithi rí xúgíʼ dí naʼthí Pablo nindxu̱u̱ ragájkhun. 46  Ikhú Pablo ga̱jma̱a̱ Bernabé támíñún índo̱ nithúún: “Ndiyóoʼ rí gináanʼla ikháanʼ majuiʼtála ajngóo Dios. Mú ikháanʼ túnimbala ga̱jma̱a̱ niku̱ma̱laʼ dí rakáʼyala makuwáanʼ kámuu mbiʼi..., ikha jngóo ikháanʼxu najkuáaʼ gútarúʼúnxu xa̱bu̱ bi̱ na̱nguá ni̱ndxu̱ún judíos. 47  Jeobá* nixnúxu ñajunʼ rígi̱ índo̱ niʼthí: ‹Niʼgíínʼ xóo aguʼ náa numbaaʼ, mu mi̱dxu̱ʼ gáratarúʼún xúgíinʼ xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ xú káʼnii ikhúúnʼ ma̱ni̱ káwíin›”. 48  Índo̱ xa̱bu̱ bi̱ raʼkhíin judíos nidxawíín rígi̱, ra̱ʼkhá tháán nidxún ga̱jma̱a̱ nigíʼdi̱i̱ nini̱ mba̱a̱ ajngóo Jeobá,* ga̱jma̱a̱ xúgíinʼ bi̱ nusngajma rí nandún makuwá kámuu mbiʼi, ninindxu̱u̱n xa̱bi̱i̱ Jesús. 49  Ga̱jma̱a̱ ajngóo Jeobá* niwán ri̱go̱o̱ náa xúgíʼ mbaaʼ rúʼko̱. 50  Mú judíos nini̱ rí gu̱ʼu̱ bi̱ guáʼdáá numún bi̱ mangiin nduyamajkuíí Dios, ma̱ngaa xa̱bu̱ bi̱ guáʼdáá numún náa xuajen, nixkajxi̱i̱n muni gínáa Pablo ga̱jma̱a̱ Bernabé, xúʼko̱ nini̱ rí nixkawíin náa mbañúúnʼ. 51  Ikhú ikhiin nixprigúu yujndaʼ rajkhúún* ga̱jma̱a̱ nigún Iconio. 52  Ga̱jma̱a̱ xa̱bi̱i̱ Jesús nikúwá má xúʼko̱ gagi ga̱jma̱a̱ niguáʼdáá espíritu santo.

Mbaʼa nota

O “gaʼyee”, “bi̱ nuthi dí marigá”.
O “congregación”. Atayáá glosario, congregación.
Atayáá glosario.
O “nduyamiʼchíí”.
O “xi̱ʼ kaʼwu”, “tsiakii ndrígóo Dios”. Atayáá glosario, espíritu santo.
O “nini̱ tsajkuun”.
O “ku̱ba̱ʼ majkhaʼ rí tuáʼán náa tapho̱o̱ iyaʼ”.
Náa ajngáa griego naʼthí, “procónsul”. Atayáá glosario, procónsul.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario, sábado.
Náa ajngáa griego naʼthí, “nikujxi̱ ñawúunʼ”.
O “desierto”.
O “tribu”.
O “chádoo”.
O “niʼnigabi̱i̱”, “niʼni mbaʼya̱a̱”.
O “nikujxi̱i̱”, “niʼni mbaʼya̱a̱”.
O “makujxi̱i̱”, “maʼni mbaʼya̱a̱”
Náa ajngáa griego naʼthí, “niʼgu”.
O “nikujxi̱i̱”, “niʼni mbaʼya̱a̱”.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
Rí muxprigúu yujndaʼ rajkhúún, nandoo gáʼthúu̱n rí ikhiin nánguá guáʼdáá aʼkhúún rí gáguaʼníí xa̱bu̱ buʼko̱.