Jueces 9:1-57

  • Xa̱bu̱ Siquem nugíiʼ Abimélec xóo rey (1-6)

  • Jotán najmuu mbá xkri̱da (7-21)

  • Abimélec raʼkhí kayuuʼ eʼtáñajunʼ (22-33)

  • Abimélec naʼni gámbóo xuajin Siquem (34-49)

  • Mbáa a̱ʼgu̱ naxíyáa Abimélec (50-57)

9  Mbiʼi nda̱wa̱á Abimélec a̱ʼdióo Jerubaal ni̱jkha̱ gáʼñúún a̱ngui̱i̱n ru̱dúu̱* náa Siquem. Niʼthún xúgíinʼ ikhiin ga̱jma̱a̱ niʼthún xúgíinʼ bi̱ naguwáʼ náa anu̱u̱* ru̱dúu̱: 2  “Mbá péñu,* guthu̱u̱nla xúgíinʼ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem: ‹Ndiéjunʼ dí itháan májánʼ eya̱a̱la ikháanʼ: Dí mutañajuanla mbá 70 e̱ji̱i̱n Jerubaal, o dí maʼtáñajuanla mbáwíí xa̱bu̱ dxe̱ʼ. Garmáʼáan a̱jkia̱la dí ikháá má eʼdiulú›”.* 3  Ikha jngóo a̱ngui̱i̱n ru̱dúu̱ nigún kuñu̱u̱n ajngáa rígi̱ náa mbá xúgíinʼ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem, ga̱jma̱a̱ ikhiin nindúún magún kidxuuʼ* Abimélec, numuu dí nithi: “Nindxu̱u̱ ndxájulú”. 4  Ma̱ngaa nixnáá mbá 70 mbújkha̱a̱ plata dí rígá náa guʼwá dí nduyamajkuíí Baal-Berit. Abimélec nijmuu rúʼko̱ mu mariji̱i̱n xa̱bu̱ bi̱ nda̱a̱ dí eni̱ ga̱jma̱a̱ bi̱ nda̱a̱ gamajkhún mu maʼga gajmíi̱n. 5  Nda̱wa̱á ni̱jkha̱ náa goʼwóo anu̱u̱ náa Ofrá, ga̱jma̱a̱ nigudíin mbá 70 a̱ngui̱i̱n, e̱ji̱i̱n Jerubaal náa ikháá má itsí. I̱ndó Jotán nikríya̱a̱ʼ, a̱ʼdióo bi̱ giʼtáá numuu dí nirkaʼwuminaʼ. 6  Nda̱wa̱á xúgíinʼ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem ga̱jma̱a̱ náa Bet-Miló niwi̱i̱n náa mijngii ixi̱ mba̱a̱, náa mijngii nirngujxi̱ itsí dí rígá náa Siquem. Ga̱jma̱a̱ ikhí nigíiʼ mu mani̱ndxu̱u̱ rey Abimélec. 7  Índo̱ nitháán rígi̱ Jotán, ikhú mbá nacha̱ nitsimuu náa inuu kúbá Guerizim ga̱jma̱a̱ asndu ikhí nindxáʼwájmiin: “¡Gudxawunʼla bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem, ga̱jma̱a̱ Dios maʼdxawanʼla ikháanʼ! 8  Mbá miʼtsú, ixi̱ nigún gúyáaʼ mbáa rey mu maʼtáñajúúnʼ. Nitháán ixi̱ olivo: ‹Nanduxuʼ dí mani̱ndxa̱a̱ʼ rey ndrígúxu̱›. 9  Mú ixi̱ olivo niriʼñúún: ‹Lá maniʼñúuʼ ra̱xna̱ aceite, dí najmaa mu mixnáá gamajkhu Dios ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱, mu maʼgá rabajngayimínáʼ náa tsu̱du̱u̱ i̱ʼwáʼ ixi̱ ráʼ.› 10  Ikhú ixi̱ nitháán ixi̱ higo: ‹Ayi̱ aratañajunxu̱ ikháán›. 11  Mú ixi̱ higo niriʼñúún: ‹Lá maniʼñúuʼ ra̱xna̱ xndú dí taun ga̱jma̱a̱ dí májánʼ mu maʼgá rabajngayimínáʼ náa tsu̱du̱u̱ i̱ʼwáʼ ixi̱ ráʼ.› 12  Nda̱wa̱á ixi̱ ninda̱ʼa̱a̱ ixu̱u̱ uva: ‹Ayi̱ aratañajunxu̱ ikháán›. 13  Mú ixi̱ uva niriʼñúún: ‹Lá maniʼñúuʼ ra̱xna̱ vino dí nuxi̱ʼ dí naʼni maʼdxuu a̱jkiu̱u̱n Dios ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱, mu maʼgá rabajngayimínáʼ náa tsu̱du̱u̱ i̱ʼwáʼ ixi̱ ráʼ.› 14  Nda̱wa̱á kayuuʼ, xúgíʼ i̱ʼwáʼ ixi̱ nitháán ixi̱ tsuwanʼ: ‹Ayi̱ aratañajunxu̱ ikháán›. 15  Ixi̱ tsuwanʼ niriʼñúún i̱ʼwáʼ ixi̱: ‹Á mu gajkhun nandala dí ikhúún matañájuanla, gaguwaʼ gúmbáyúmíjná náa xkamijxoʼ. Á mu dí na̱nguá, gagajnúu aguʼ náa ixi̱ tsuwanʼ ga̱jma̱a̱ mikha̱a̱ xúgíʼ ixi̱ cedro dí rígá náa Líbano›. 16  Índo̱ ikháanʼla niʼgíiʼ Abimélec mu mani̱ndxu̱u̱ rey, ni̱ni̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkia̱la ga̱jma̱a̱ xúgíʼ gamajkhu ráʼ. Lá nini̱i̱ dí májánʼ Jerubaal ga̱jma̱a̱ bi̱ kúwíin náa goʼwóo ráʼ. Nini̱i̱ xó má ikhaa kaʼyoo magumaa xáʼ. 17  Índo̱ anu̱ʼ nixmínaʼ ga̱jma̱á numala, nixtáa xawii makhañúu mu maʼni káwáanʼla náa ñawúúnʼ xa̱bu̱ Madián. 18  Dí xúgi̱, nixujximíjnála náa bi̱ kúwá náa goʼwóo anu̱ʼ, ga̱jma̱a̱ niradíin e̱ji̱i̱n bi̱ mbá 70 náa ikháá má itsí. Ga̱jma̱a̱ Abimélec a̱ʼdióo a̱ʼgú ñumbáá ndrígóo, niʼgíiʼ rey náa bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem, i̱ndó numuu dí nindxu̱u̱ ndxájuala. 19  Á mu dí xúgi̱ kuwáanʼ ru̱ni̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkia̱la, ga̱jma̱a̱ gamajkhu ga̱jma̱a̱ numuu Jerubaal, ma̱ngaa bi̱ kúwíin náa goʼwóo, gaʼdxalá ga̱jma̱a̱ numuu Abimélec ga̱jma̱a̱ ikhaa maʼdxuu kaʼyala. 20  Á mu tsérígá xúʼko̱, gagajnúu aguʼ náa Abimélec ga̱jma̱a̱ matsikíin xúgíinʼ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem ga̱jma̱a̱ náa Bet-Miló, gagajnúu aguʼ náa bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem, ma̱ngaa náa Bet-Miló ga̱jma̱a̱ matsikáa Abimélec”. 21  Jotán nigáyúu ni̱jkha̱ náa Beer, ikhí má niguanúu nixtáa, numuu dí nimíñuu eʼni ndxájuu Abimélec. 22  Abimélec niʼtáñajúúnʼ israelitas mbá ajtsú tsiguʼ. 23  Ikhú Dios niʼni dí marigá sia̱nʼ* náa Abimélec ga̱jma̱a̱ náa xa̱bu̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem, ikhiin nini̱ nduwaaʼ Abimélec. 24  Nirígá rígi̱ mu majuiʼni numa̱a̱ʼ rí xóo nikháñún xkawiʼ kayuuʼ bi̱ mbá 70 e̱ji̱i̱n Jerubaal, mu xúʼko̱ bi̱ niguáʼdáá aʼkhúún muni̱ nu̱ma̱a̱ eʼdi dí nigadíí: Nigíʼnuu rígi̱ Abimélec, numuu dí nigudíin a̱ngui̱i̱n ga̱jma̱a̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem, numuu dí nimbayíí muradíin. 25  Ikha jngóo, bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem nixuʼmiin tikhuun xa̱bu̱ mu magún náa inuu kúbá, mu magún gúguáʼti̱i̱n Abimélec. Xa̱bekha bugi̱ nuni̱ kuʼwúún xúgíinʼ bi̱ nanújngúún náa kamba̱a̱ rúʼko̱. Nda̱wa̱á nijuiʼtháán rígi̱ Abimélec. 26  Nákha ikhú Gaal a̱ʼdióo Ébed gajmíi̱n a̱ngui̱i̱n nitu̱ʼu̱u̱n náa Siquem, ga̱jma̱a̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ ikhí nikumu̱ún kuyáá. 27  Ikhiin nigájnún nigún náa xanáá gúyáʼ uva náa nijuiʼdu, nixujmbi̱i̱ ga̱jma̱a̱ nini̱ mbá ndxa̱a̱. Nda̱wa̱á nitu̱ʼu̱u̱n náa guʼwá dí nduyamajkuíí dios ndrígu̱ún, ikhí nigi̱ʼdi̱i̱ nipiʼtsu, niʼwa̱a̱n ga̱jma̱a̱ nitasriguíi Abimélec. 28  Gaal a̱ʼdióo Ébed niʼthí: “Tsáá lá ñajuunʼ Abimélec ga̱jma̱a̱ Siquem* mu mu̱ʼni̱lú ñajúúnʼ rá. Lá raʼkháa Abimélec nindxu̱u̱ a̱ʼdióo Jerubaal, ga̱jma̱a̱ bi̱ nambáyúu nindxu̱u̱ Zebul xáʼ. ¡Itháan májánʼ gáʼni dí mu̱ʼni̱ ñajúúnʼ xa̱bi̱i̱ Hamor, anu̱u̱ Siquem! Mú, náá numuu dí gíʼmáánʼ mu̱ʼni̱ ñajuunʼ Abimélec rá. 29  Á mu ikhúún etañájunʼ náa xuajin rígi̱, maxkriya̱a̱ʼ Abimélec náa naʼtáñajunʼ”. Nitsíjmaa Abimélec índo̱ niʼthí: “¡Atagímbíin soldadiaaʼ ga̱jma̱a̱ agajnáaʼ gátaxmína̱ʼ!”. 30  Zebul bi̱ nindxu̱u̱ príncipe náa xuajin rúʼko̱, ra̱ʼkhá tháán nikiʼnáa índo̱ niʼdxawuun dí xúʼko̱ kaʼnii niʼthí Gaal a̱ʼdióo Ébed. 31  Ikhaa nikuʼmiin ngu̱ʼwa̱á xa̱bu̱ magún kuñu̱u̱n ajngáa náa Abimélec mu muthán: “Gaal a̱ʼdióo Ébed gajmíi̱n a̱ngui̱i̱n kúwá náa Siquem, kúwá rusngaruʼún xa̱bu̱ mu muxujximíjna̱ náa ikháán. 32  Mbruʼun gídxáʼ gajmiáanʼ xa̱bu̱, ga̱jma̱a̱ gurkaʼwumijná náa xanáá mu muyama. 33  Miʼcha̱ índo̱ gágajnúu a̱jkha̱ʼ, ayuʼ ga̱jma̱a̱ ata̱ʼa̱a̱ʼ náa xuajin. Índo̱ Gaal gágajnúu gajmíi̱n xa̱bi̱i̱ mu mataxmína̱ʼ gajmiáanʼ, atani̱ xó má eʼnga̱a̱ʼ mu maʼnga̱a̱ʼ matani̱ gajmiáanʼ”. 34  Mbruʼun nigájnuu Abimélec gajmíi̱n mbá xúgíinʼ xa̱bi̱i̱, nirui̱ʼti̱i̱n náa mbá nájkhu̱ grupo, ga̱jma̱a̱ nigún gúrkaʼwumijná mu muyama náa rawuunʼ xuajin Siquem. 35  Índo̱ Gaal a̱ʼdióo Ébed nigájnuu ga̱jma̱a̱ niwi̱ji̱ náa riejuun xkrugoo xuajin, ikhú Abimélec gajmíi̱n mbá xúgíinʼ xa̱bu̱ bi̱ nirkaʼwumijná nigájnún. 36  Índo̱ Gaal ndiʼñún, niʼthúu̱n Zebul: “¡Atayáá! Kúwá raguájtáan xa̱bu̱ náa kúbá”. Mú Zebul niriʼñuu: “Ndájkhoo kúbá xtaa ratayáá. Xóo xa̱bu̱ ku̱ma̱a̱ʼ ikháán”. 37  Nda̱wa̱á Gaal niʼthúu̱n: “¡Atayáá! Náa ta̱pha̱ ñuʼún kúwá raguájtáan xa̱bu̱ ma̱ngaa, ga̱jma̱a̱ i̱mba̱ grupo kúwá ruxuʼmamijná náa kamba̱a̱ náa dí wíji̱ ixi̱ mba̱a̱ náa Meonenim”. 38  Zebul niriʼñuu: “Náá lá ni̱jkha̱ dí natanimbamínaʼ rá. Ikháán niratá ‹Tsáá lá nindxu̱u̱ Abimélec mu ikháánʼlú mu̱ʼni̱ ñajuunʼ rá.› Lá raʼkháa xa̱bu̱ bigi̱ nindxu̱ún bi̱ niratá wéñúúnʼ ráʼ. Agajnáaʼ gátaxmína̱ʼ gajmiáanʼ”. 39  Ikha jngóo Gaal nigájnuu náa inún xa̱bu̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Siquem, nixmínaʼ ga̱jma̱a̱ Abimélec. 40  Abimélec ni̱jkha̱ raxkoo Gaal bi̱ nigáyúu. Ra̱ʼkhá tháán mbaʼin bi̱ nikháñún, rí nijngutigi̱i̱n asndu náa riejuun xkrugoo xuajin. 41  Abimélec nixtáa náa Arumá, ga̱jma̱a̱ Zebul nixkriya̱a̱ʼ Gaal náa Siquem gajmíi̱n a̱ngui̱i̱n. 42  I̱mba̱ néjtsuu xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa Siquem nigún náa xanáá, ga̱jma̱a̱ Abimélec niʼdxawuun rígi̱. 43  Ikhaa nigímbíin xa̱bi̱i̱ ga̱jma̱a̱ nirui̱ʼti̱i̱n mbá ajtsú grupo, ikhaa niguanúu niyama. Índo̱ ndiʼyoo dí xa̱bu̱ xuajin nigájnún, ikhú ni̱jkha̱ gáxmína̱ʼ gajmíi̱n ga̱jma̱a̱ nigudíin. 44  Grupo bi̱ kúwá gajmiún Abimélec nigájnún gúxmijná, ga̱jma̱a̱ ikhiin nitri̱gi̱i̱n náa riejuun xkrugoo xuajin. Bi̱ i̱mbá gi̱jma̱ grupo niradíin bi̱ nigún xanáá. 45  Abimélec nixmínaʼ gajmíi̱n xa̱bu̱ bi̱ kúwá ikhí náa mbá xúgíʼ mbiʼi rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ nito̱ʼo̱o̱ náa xuajin. Nigudíin xa̱bu̱ bi̱ kúwá ikhí, ma̱ngaa niʼni gámbóo ga̱jma̱a̱ nidaʼ idú. 46  Índo̱ xúgíinʼ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ bi̱ kúwá náa torre ndrígóo Siquem nidxawíín rígi̱, mbá nacha̱ nigún gúyáʼ cuarto náa muni̱ kawúmíjná dí rígá náa awúu̱n guʼwá dí nduyamajkuíí El-Berit.* 47  Índo̱ nijuiʼtháán rígi̱ Abimélec dí ikhí nigimbíin xúgíinʼ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ bi̱ kúwá náa torre ndrígóo Siquem. 48  Ikhaa gajmíi̱n xúgíinʼ xa̱bekha bi̱ xtáa gajmíi̱n nitsimuu náa kúbá Zalmón. Abimélec niguajtuun mbá hacha, nirujtu ñawúunʼ ixi̱ ga̱jma̱a̱ nitámáʼ náa xpajpoo, ma̱ngaa niʼthún xa̱bu̱ bi̱ na̱jkha̱ gajmíi̱n: “¡Nacha̱! ¡Xúʼko̱ má gúnila mangáanʼ!”. 49  Ikha jngóo xúgíinʼ nirujtu ñawúunʼ ixi̱ ga̱jma̱a̱ nigún gajmiún Abimélec. Nisngujma ñawúunʼ ixi̱ náa cuarto ga̱jma̱a̱ nigida̱a̱ aguʼ. Xúʼko̱ kaʼnii niʼni dí nikháñún xóo mbá 1,000 xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱ bi̱ kúwíin náa torre ndrígóo Siquem. 50  Nda̱wa̱á Abimélec ni̱jkha̱ náa Tebez, nito̱ʼo̱o̱ ga̱jma̱a̱ nixmijná gajmíi̱n xa̱bu̱ bi̱ kúwá ikhí. 51  Náa tapo̱o̱ xuajin rígá mbá torre dí wíji̱ jxa̱ʼ náa nitu̱ʼu̱u̱n ragáñúún xúgíinʼ xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱, ma̱ngaa xúgíinʼ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa xuajin. Ikhí niruguaraʼamijná, ga̱jma̱a̱ nitsimún náa inuu torre dí itháan mitsídánʼ. 52  Abimélec niʼngo̱o̱ ni̱jkha̱nú asndu náa torre mu maʼni gámbáa. Índo̱ ni̱jkha̱nú náa riejun mu magído̱o̱ aguʼ, 53  mbáa a̱ʼgu̱ niniñuuʼ maxpátrígú mbá tsíndoʼ náa edxu̱u̱ Abimélec, ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ nikuíʼtá itsu̱ edxu̱u̱. 54  Ikhaa mbá nacha̱ niʼthúu̱n bi̱ nambáyúu bi̱ kagu̱ ajua̱nʼ dí naxmínaʼ ga̱jma̱a̱, niʼthúu̱n: “Atríya̱ʼ espadáaʼ ga̱jma̱a̱ ataxíñu̱u̱n, mu nimbáa xáʼthí dí mbáa a̱ʼgu̱ú nixíñu̱u̱n”. Ikhú bi̱ nambáyúu nixkruaʼa jngayii espada ga̱jma̱a̱ Abimélec nikháñúu. 55  Índo̱ xa̱bu̱ Israel ndiyáá dí nikháñúu Abimélec, ikhú nitangiín náa guʼwún. 56  Xígi̱ kaʼnii niʼni Dios dí maʼni mamínuuʼ Abimélec ga̱jma̱a̱ numuu dí raʼkhí niʼniuu anu̱u̱, ma̱ngaa dí nigudíin mbá 70 a̱ngui̱i̱n. 57  Dios niʼni dí xúgíinʼ xa̱bu̱ Siquem mumíniiʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí raʼkhí nini̱. Xúʼko̱ kaʼnii niguáʼníí dí Jotán a̱ʼdióo Jerubaal niʼtásriguíin.

Mbaʼa nota

O “nánée”.
O “tátée”.
O “gu̱niu̱ʼ mbá rí májánʼ”.
Náa ajngáa hebreo naʼthí, “i̱tsu̱lú ga̱jma̱a̱ xuyulúʼ”.
Náa ajngáa hebreo naʼthí, “a̱jkiu̱ún ni̱jkha̱ náa”.
Náa ajngáa hebreo naʼthí, “Dios nikuʼma espíritu dí ra̱májánʼ”.
Mbáa nandoo gáʼthúu̱n Zebul, bi̱ nambáyúu Siquem.
Ma̱ngaa najmaʼniiʼ xóo Baal-Berit.