Rí niʼnirámáʼ Lucas 1:1-80

  • Ajngáa rí na̱jkha̱ inuu Teófilo (1-4)

  • Gabriel naʼtáriyaʼ rí magumaa Juan bi̱ nakumíinʼ iyááʼ xa̱bu̱ (5-25)

  • Gabriel naʼtáriyaʼ rí magumaa Jesús (26-38)

  • María na̱jkha̱ gáʼyoo Elisabet (39-45)

  • María naʼni mba̱a̱ Jeobá (46-56)

  • Nagumaa Juan ga̱jma̱a̱ nuxnáá mbiʼyuu (57-66)

  • Dí niʼtáriyaʼ Zacarías (67-80)

1  Mbaʼin ni̱ndxu̱ún bi̱ ninirámáʼ kuduun kayuuʼ rí ni̱ʼkha̱ rarígá, rí ikháanʼxu ndu̱ya̱a̱ rí xúʼko̱ phú nirígá, 2  xó má nituxu bi̱ ndiyáá xú káʼnii phú ni̱ʼkha̱ rarígá ga̱jma̱a̱ bi̱ nutaraʼa ajngá rawuunʼ Dios. 3  Ikha jngóo mangúún, ndiʼyáʼ mba̱yo̱o̱ tsumáá xú káʼnii phú nirígá asndu nákha nigi̱ʼdu̱u̱. Ikha jngóo niʼgíʼ ninirámáʼ xó má ni̱ʼkha̱ rarígá, tátá Teófilo, 4  mu ma̱ndoo ma̱ta̱ya̱a̱ rí xúgíʼ rí nisngáaʼ nindxu̱u̱ gajkhun. 5  Mbiʼi rí nixtáa Herodes* raʼtáñajunʼ xóo rey náa Judea, nixtáa ikhí mbáa ndxajkun bi̱ mbiʼyuu Zacarías, bi̱ xtáa náa ndxajkun bi̱ nixna mbiʼñún Abías. Ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ Zacarías na̱ʼkha̱ náa e̱ji̱i̱n* Aarón, ikhaa mbiʼyuu Elisabet. 6  Nájmi̱i̱n ikhiin ninindxu̱ún xa̱bu̱ míjíinʼ náa iduu Dios ga̱jma̱a̱ nunimbáníí májánʼ xúgíʼ kiʼtáñajunʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí na̱nda̱ʼa̱ maguma Jeobá.* 7  Mú na̱nguá niguáʼdaa nimbáa ada̱ numuu rí Elisabet tségiʼdiin e̱ji̱n, ga̱jma̱a̱ mbá nájmi̱i̱n wanii má. 8  Zacarías nindxu̱u̱ ndxajkun ga̱jma̱a̱ nixtáa rañajunʼ náa inuu Dios mbiʼi rí kaʼyoo. 9  Xó má awan rí nigájnuu rí muni̱ ndxajkun, ikhaa kaʼyoo matsiká rí ndataun* náa guʼwá rí nduyamajkuíí Jeobá.* 10  Mbiʼi rí ikhaa matsiká rí ndataun, xúgíinʼ xa̱bu̱ kúwá rexa̱a̱ rutajkáan.* 11  Ikhú ángel ndrígóo Jeobá* nisngájmaminaʼ náa ikhaa. Wíji̱ náa níjniú mújúunʼ náa nakarámáʼ rí ndataun. 12  Índo̱ Zacarías ndiʼyoo ángel, ni̱jkha̱ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ nimíñuu wéñuuʼ. 13  Mú ángel niʼthúu̱n: “Xámíñáaʼ Zacarías, numuu rí Dios niʼdxawun dí naratájkáan. A̱ʼgia̱a̱ʼ Elisabet magiʼdaa mbáa ada̱ ga̱jma̱a̱ maraxna mbíʼíí Juan. 14  Maraxtaa tsímáá, maʼdxaaʼ wéñuuʼ ga̱jma̱a̱ mbaʼin maʼdxúún rí maxtáa. 15  Numuu rí magiʼdoo numuu náa iduu Jeobá.* Ga̱jma̱a̱ maxágáan nditháan vino ní má i̱ʼwáʼ iya najnga̱a̱. Asndu nákha kajkuéwáan magiʼdoo espíritu santo.* 16  Ga̱jma̱a̱ maʼni rí mbaʼin e̱ji̱i̱n Israel matangi̱ín náa Jeobá* Dios ndrígu̱ún. 17  Ikhaa maʼga inuu Dios ga̱jma̱a̱ magiʼdoo espíritu* ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo Elías, mu maʼni rí a̱jkiu̱ún* xabuanii mata̱nga̱a̱ maʼni xóo a̱jkiu̱ún e̱ji̱n ga̱jma̱a̱ maʼni rí bi̱ tsénimbu̱ún matangi̱ín náa ku̱ma̱ rí májánʼ ndrígu̱ún xa̱bu̱ míjíinʼ, ga̱jma̱a̱ maʼni rí xa̱bu̱ makuwá xawii mu mani̱ndxu̱ún xuajñuu Jeobá”.* 18  Zacarías niʼthúu̱n ángel: “Xú káʼnii gáyóo á mu gajkhun rígi̱ rá. Numuu rí ikhúúnʼ ga̱jmu̱ʼ a̱ʼgiu̱ʼ waniáaʼxu̱ má”. 19  Ikhú ángel niʼthúu̱n: “Ikhúúnʼ ni̱ndxu̱ʼ Gabriel bi̱ xtáa má xúʼko̱ náa inuu Dios, ga̱jma̱a̱ kaxúʼmún ma̱ʼkhá gátha̱a̱nʼ ajngáa rí májánʼ rígi̱. 20  Mú, natayáá ráʼ. Maguanáaʼ chíjmáa,* xándoo gárata asndu mbiʼi rí gámbánuu rígi̱, numuu rí tátanimba̱a̱ʼ rí nitha̱a̱nʼ rí mambanúu mbiʼi rí kaʼyoo”. 21  Mú xa̱bu̱ kúwá ruguáʼthi̱i̱n Zacarías ga̱jma̱a̱ nitháán a̱jkiu̱ún, numuu rí ndajyúuʼ wéñuuʼ náa guʼwá rí nduyamajkuíí Dios. 22  Índo̱ nigájna̱a̱ ni̱jkha̱ ajngóo ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ núkhu má nitsu̱mu̱ún rí ndiʼyoo mbá milagro náa guʼwá rí nduyamajkuíí Dios. Numuu rí nánguá eʼthí, ikha jngóo i̱ndó ñawúunʼ eʼni. 23  Índo̱ nirámuuʼ mbiʼi rí kaʼyoo mañajunʼ náa guʼwá rí nduyamajkuíí Dios, ikhú ni̱jkha̱a̱ goʼwóo. 24  Nguáthá mbiʼi nda̱wa̱á Elisabet a̱ʼgiu̱u̱ Zacarías niguewáan ada̱* ga̱jma̱a̱ tágájnuu náa goʼwóo mbá witsu igu̱nʼ. Ikhaa niʼthí: 25  “Rígi̱ rí Jeobá* niʼni xúgi̱ ga̱jma̱á numuʼ. Nirmáʼáan a̱jkiu̱u̱n kaʼyoʼ mu xa̱bu̱ ní xúni̱ májtiu̱u̱nʼ”. 26  Índo̱ ikhaa naʼni má majun igiu̱u̱nʼ, Dios nikungua̱a̱nʼ ángel Gabriel náa xuajen Nazaret rí naʼtáñajuunʼ Galilea 27  maʼga gáʼyoo mbáa dxáʼgú* bi̱ mbiʼyuu María, bi̱ xtáa mbayáa xa̱bu̱ bi̱ mbiʼyuu José, bi̱ na̱ʼkha̱ náa David. 28  Índo̱ ángel nito̱ʼo̱o̱, niʼthúu̱n: “Wajtsa̱a̱ʼ María, Jeobá* ra̱ʼkhá tháán edxuu kaʼyaaʼ, ikhaa xtáa ga̱jma̱á nindxa̱a̱ʼ ga̱jma̱a̱ naʼni tsajkurámáánʼ”. 29  Mú ikhaa niʼniuu tsiánguá ga̱jma̱a̱ rí niʼthúu̱n ga̱jma̱a̱ niʼniminaʼ makro̱ʼo̱o̱ náá numuu dí xúʼko̱ nirajxi̱i̱. 30  Mú ángel niʼthúu̱n: “Xámíñáaʼ María numuu rí Dios nadxuu kaʼyaaʼ. 31  Lá natayáá ráʼ. Midewáan mbáa ada̱ ga̱jma̱a̱ índo̱ gáxtáa maraxna mbiʼíí Jesús. 32  Ikhaa magiʼdoo numuu ma̱ngaa magumbiʼyuu A̱ʼdióo bi̱ phú mba̱a̱, ga̱jma̱a̱ Jeobá* Dios maxnúu xíliu̱u̱* David bi̱ nindxu̱u̱ anu̱u̱. 33  Ga̱jma̱a̱ maʼtáñajunʼ náa goʼwóo Jacob asndu kámuu mbiʼi. Xáʼga̱nú mambáa rí maʼtáñajunʼ”. 34  Mú María nirajxu̱u̱ ángel: “Xú káʼnii gándoo gárígá rúʼko̱ á mu ikhúúnʼ xóó tséboʼ ga̱jmu̱ʼ nimbáa xa̱biya̱ rá.” 35  Ikhú ángel niʼthúu̱n: “Espíritu santo ma̱ʼkha̱ náa ikháán ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo bi̱ phú mba̱a̱ maruguamáʼáán* ga̱jma̱a̱ ndájkhoo. Ikha jngóo bi̱ magumaa magumbiʼyuu bi̱ kaʼwii, A̱ʼdióo Dios. 36  Elisabet bi̱ xtayáá bi̱ nikhi̱i̱ má, ma̱ngaa kaguewáan mbáa ada̱. Ikhaa bi̱ xa̱bu̱ nuthi rí tséʼnii e̱ji̱n, rí xúgi̱ naʼni má majun igiu̱u̱nʼ, 37  numuu rí nda̱a̱ nimbá dí mingíjyúuʼ eʼyoo Dios”. 38  Ikhú María niʼthí: “¡Gi̱jyooʼ xtáá manimbánuu rí nandoo Jeobá!* Garigá xó má niratá”. Ikhú ángel ni̱jkha̱a̱. 39  Nguáthá mbiʼi nda̱wa̱á, María ni̱jkha̱ mbá nacha̱ náa kúbá mu maʼga náa mbá xuajen rí naʼtáñajuunʼ Judá, 40  nikágaa náa goʼwóo Zacarías ga̱jma̱a̱ nirajxi̱i̱ Elisabet. 41  Índo̱ Elisabet niʼdxuun aʼwóo María, ada̱ bi̱ kua̱ʼa̱a̱n awúu̱n nikijxi̱i̱. Ikhú nirígá espíritu santo náa Elisabet 42  ga̱jma̱a̱ gakhi̱i̱ niʼthí: “¡Gaguma tsajkurámáánʼ náa majñúnʼ gu̱ʼu̱ ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ má ada̱ bi̱ xtá ewáan! 43  Tsáá lá ni̱ndxu̱ʼ wéñuuʼ rí asndu ru̱dúu̱ Tátioʼ ma̱ʼkha̱ gáʼyoʼ rá. 44  Numuu rí índo̱ nidxawun rí nitrajxúún nidxuu a̱ʼdióʼ ga̱jma̱a̱ núkhu nikijxi̱i̱. 45  Ma̱ngaa gagi xtáa a̱ʼgu̱ bi̱ niʼnimbo̱o̱, numuu rí xúgíʼ dí niʼthúu̱n Jeobá* mambanúu”. 46  Ikhú María niʼthí: “Na̱ni̱ mba̱a̱ Jeobá* 47  ga̱jma̱a̱ nadxuʼ wéñuuʼ ka̱yo̱o̱ Dios ndrígóʼ, bi̱ naʼni kríñu̱u̱nʼ, 48  maski ajndu nda̱a̱ numuʼ mú ikhaa ndiñúunʼ mu ma̱ni̱ rí nandoo. ¡Ga̱jma̱a̱ asndu mbiʼi xúgi̱, xúgíinʼ xa̱bu̱ bi̱ gáguwáʼ rakúwi̱i̱n muthunʼ rí xtáá gagi! 49  Numuu rí Dios bi̱ gíʼdoo tsiakii, mba̱a̱ rí niʼni ga̱jma̱á numuʼ ga̱jma̱a̱ mbiʼyuu nindxu̱u̱ kaʼwu. 50  Xúgíinʼ xa̱bu̱ bi̱ naguwáʼ rakúwá bi̱ namíñúún kuyáá, nagáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼñún. 51  Phú mba̱a̱ rí ikhaa niʼni ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo. Nixkadíin bi̱ nuxuximíjna̱. 52  Xa̱bu̱ mbaʼwi̱i̱n bi̱ nutañajunʼ nixkríguíin náa xíliu̱ún ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ wabiinʼ nikujxíín. 53  Bi̱ naxkidxu̱u̱n naxnún rí májánʼ mu̱phu̱ asndu magiʼmún mú bi̱ guáʼdáá i̱ndó ñawúúnʼ ekuʼmiin magúun. 54  Ni̱ʼkha̱ mu mambáyúu xa̱bi̱i̱, Israel, índo̱ nirmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí nikudaminaʼ dí magáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo 55  Abrahán ga̱jma̱a̱ bi̱ gáguwáʼ* náa ikhaa asndu kámuu mbiʼi xó má nimbánuu gajmíi̱n wajin xiʼñúlú”. 56  María niguanúu ga̱jma̱a̱ Elisabet ajtsú igu̱nʼ, nda̱wa̱á nitanga̱a̱ goʼwóo. 57  Ikhú ni̱jkha̱nú mbiʼi rí Elisabet magiʼdaa a̱ʼdióo, nigiʼdaa mbáa dxámá. 58  Índo̱ xa̱bu̱ bi̱ kúwá mijngii náa xtáa ga̱jma̱a̱ bi̱ kaʼñún ndiyáá xú káʼnii Jeobá* nigáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo, ikhú mangiin nikúwá gagi. 59  Índo̱ nirámuuʼ migiñuʼ mbiʼi rí nigumaa ada̱. Nigún kuya̱a̱ mu mu̱thu̱ xtóo xuyuuʼ tsáʼkhúun, ga̱jma̱a̱ nindúún muxna mbiʼíí Zacarías, numuu rí xúʼko̱ mbiʼyuu anu̱u̱. 60  Mú ru̱dúu̱ niʼthí: “¡Xágumbiʼyuu xúʼko̱! Juan gáʼni mbiʼyuu”. 61  Ikhú ikhiin nitháán: “Nimbáa bi̱ xtayáá na̱nguá mbiʼyuu xúʼko̱”. 62  Ikhú nini̱ ñawúúnʼ mu murajxi̱i̱ anu̱u̱ ada̱ xú káʼnii eyoo ikhaa rí magumbiʼyuu a̱ʼdióo. 63  Ikhú ninda̱ʼa̱ mbá xíʼtoo xajpa ga̱jma̱a̱ ikhí niʼnirámáʼ: “Juan mbiʼyuu”. Ikhú xúgíinʼ niʼniún tsiánguá. 64  Núkhu ni̱ʼkha̱a̱ ajngóo ga̱jma̱a̱ nigriya̱a̱ʼ niʼthí, ikhú niʼni mba̱a̱ Dios. 65  Mbá xúgíinʼ xa̱bu̱ bi̱ kúwá mijngii náa xtáa niʼniún tsiánguá ga̱jma̱a̱ mbá xúgíinʼ bi̱ kúwá náa kúbá rí kaʼyoo Judea, nigíʼdi̱i̱ nithi ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱. 66  Xa̱bu̱ bi̱ nidxawíín dí nirígá, niyejxi̱i̱ náa a̱jkiu̱ún rí nidxawíín ga̱jma̱a̱ nithi: “Ndiéjunʼ lá gáʼni ada̱ bugi̱ índo̱ gágaja̱a̱ rá. Numuu dí nakujmaa kaʼwu rí Jeobá* xtáa ga̱jma̱á nindxu̱u̱”. 67  Ikhú nirígá espíritu santo náa Zacarías, anu̱u̱ ada̱, ga̱jma̱a̱ niʼtáriyaʼ: 68  “Gaguma mba̱a̱ Jeobá* Dios ndrígóo Israel, numuu rí nigáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo xuajñuu ga̱jma̱a̱ niʼnikríya̱a̱ʼ. 69  Niʼni rí náa goʼwóo David ma̱ʼkha̱ mbáa bi̱ maʼni káwáanʼ,* mbáa bi̱ gíʼdoo tsiakii. 70  Xó má nithi profetas* bi̱ niguájun jmbu bi̱ nikúwá nákha wajyúuʼ, 71  mu maʼni káwáanʼ náa xa̱bu̱ sia̱nʼ ga̱jma̱a̱ náa ñawúúnʼ xúgíinʼ xa̱bu̱ bi̱ nawiñu̱u̱nʼ kuyulú, 72  mu magáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú ga̱jma̱a̱ numún wajin xiʼñúlú ma̱ngaa mu makuma̱a̱ rí mitsaanʼ dí nikudaminaʼ maʼni, 73  rí nimbánuu ga̱jma̱a̱ wajin xiʼñúlú Abrahán, 74  nda̱wa̱á rí maʼni káwáanʼ náa ñawúúnʼ xa̱bu̱ sia̱nʼ, maxnúlu mbá ñajunʼ mitsaanʼ ga̱jma̱a̱ rí xámiñulu mu̱ʼni̱ ñajuunʼ rí mitsúʼkháan, 75  ga̱jma̱a̱ náa xúgíʼ mbiʼi rí gákuwáanʼ maʼni mbóó a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ mu̱ʼni̱ rí májánʼ. 76  Ga̱jma̱a̱ ikháán, a̱ʼdióʼ bi̱ chíʼgíiʼ, magumbiʼyaaʼ profeta ndrígóo bi̱ phú mba̱a̱, numuu rí mi̱dxu̱ʼ giniín náa inuu Jeobá* mu matani̱ májáán’ kambo̱o̱, 77  mu maraxnu̱u̱n ku̱ma̱ rí xóo makáwíin xa̱bu̱ xuajñuu índo̱ gáʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo aʼkhúún, 78  numuu rí Dios ndrígúlú nagáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú. Ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱, asndu mekhuíí mambiʼi náa ikháanʼlú mbá aguʼ xóo rí nambiʼi índo̱ najtsi, 79  mu mambiʼñún bi̱ tri̱gi̱i̱n náa mikríná mbiʼ ga̱jma̱a̱ mu maxná ikhulú náa kamba̱a̱ dí tsímáá”. 80  Ada̱ ni̱jkha̱ ragaja̱a̱, niʼni migújkuiiʼ ga̱jma̱a̱ espíritu santo ndrígóo Dios, nixtáa náa ku̱ba̱ʼ mijxooʼ asndu mbiʼi rí nisngájmaminaʼ pa̱jnu náa Israel.

Mbaʼa nota

Atayáá glosario, Herodes.
Náa ajngáa griego naʼthí, “waʼxiinʼ”.
Atayáá glosario.
Rígi̱ nindxu̱u̱ wajyaʼ rí kandawo̱o̱ʼ mbaʼa enii rí ndataun rí najuixnaxi̱ náa Dios.
Atayáá glosario.
O “runi̱ tsajkuun”.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
O “xi̱ʼ kaʼwu”, “tsiakii ndrígóo Dios”. Atayáá glosario, espíritu santo.
Atayáá glosario.
O “xi̱ʼ”.
O “ámiuún”.
Atayáá glosario.
O “maʼga ajngáaʼ”.
O “nigo̱ éda”.
Atayáá glosario.
Náa ajngáa griego naʼthí, “xóó tsébóoʼ ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱”.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
O “skáñúu”.
O “mambráʼáán”.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
Náa ajngáa griego naʼthí, “tsígáʼ”. Atayáá glosario, tsígáʼ.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
Atayáá glosario.
Náa ajngáa griego naʼthí, “chi̱ji̱ʼ rí naʼni káwíin”. Atayáá glosario, chi̱ji̱ʼ.
O “gaʼyee”, “bi̱ nuthi dí marigá”.
Atayáá glosario.