Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 28

Lá nduʼyáá rí kuwáánʼ náa rí gajkhun ráʼ.

Lá nduʼyáá rí kuwáánʼ náa rí gajkhun ráʼ.

“Ikháán, atani má xúʼko̱ rí nijmañaaʼ ga̱jma̱a̱ nitanimbaaʼ, numuu rí natayáá tsáa niʼsngáaʼ” (2 TIM. 3:14).

AJMÚÚ 56 Araxtaa náa rí gajkhun

RÍ MUʼNIGAJMAA *

1. Índo̱ nuʼthá ajngáa “gajkhun” ndiéjunʼ eyulú gúʼthá rá.

“XÚ KÁʼNII nitatsinuuʼ dí gajkhun”, “lá ndija̱a̱n náa gajkhun rá.” “Nguáthá mbayuuʼ xtaa má náa gajkhun rá.” Mbáa niniulú graxe̱ rígi̱ o ikháanʼlu niʼniuu eʼwíinʼ. Mú, índo̱ nuʼthá ajngáa “gajkhun” ndiéjunʼ eyulú gúʼthá rá. Itháan má najmulú mu muʼthá dí nisngulú, rí xóo eʼyamajkuíí Dios ga̱jma̱a̱ rí xóo kuwáánʼ. Índo̱ nuʼthá rí mbáa xtáa náa rí “gajkhun” nandulú gúʼthá, rí najmañuu dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia ga̱jma̱a̱ ndaʼyámajkhuu ikha rí na̱ʼkha̱ ikhí. Ikha jngó, na̱nguá gíʼdoo ku̱ma̱ rí naʼsngáa religión rí mindu̱wa̱ʼ ma̱ngaa xtáa gagi maski ajndu xtáa xóó náa numbaaʼ ndrígóo Gixa̱a̱ (Juan 8:32).

2. Xó má naʼthí náa Juan 13:34, 35 mu maguwáʼ náa rí gajkhun, ndiéjunʼ rí phú ninigu̱u̱nʼ itháan xa̱bu̱ rá.

2 Ndiéjunʼ niʼni dí makuwáánʼ náa rí gajkhun rá. Mbáa numuu dí bi̱ nutaraʼa numuu Jeobá májánʼ eni (1 Ped. 2:12). O mbáa numuu rí ikhiin nusngajmá ngajua. Mbaʼin bi̱ nigún timbá aʼphu̱ náa Guʼwá nagimbáanʼ ninigu̱u̱nʼ itháan rí a̱ngiu̱lú nisngajma ngajua ki xóo rí nithi bi̱ ninújngún náa plataforma. Rúʼko̱ tséʼniulú tsiánguá numuu rí Jesús má niʼthí rí xa̱bi̱i̱ majmaniún numuu rí nusngajma ngajua (atraxnuu Juan 13:34, 35). * Mú, rígá i̱ʼwáʼ dí gíʼmaa muʼni á mu nandulú maguaʼdáá mbá fe gujkhuʼ.

3. Ndiéjunʼ gárígá á mu fe ndrígúlú i̱ndó nda̱ja̱a̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí xóo eni a̱ngiu̱lú rá.

3 Fe ndrígúlú raʼkháa i̱ndó gíʼmaa mbaja̱a̱ ga̱jma̱a̱ numuu ngajua rí nusngajma a̱ngiu̱lú. Náá numuu rá. Guʼgíʼ mbá xkri̱da, tséʼniuu á mu nindxu̱u̱ mbáa bi̱ kayá edxu̱u̱ o mbáa precursor á mu nakudaminaʼ aʼkhá, naʼni gawúnlú, o nanindxu̱u̱ apóstata ga̱jma̱a̱ naʼthí rí ikháanʼ na̱nguá eʼyáá dí gajkhun. Ndiéjunʼ guʼni á mu narígá rígi̱ rá. Lá magawúnlú ga̱jma̱a̱ muniʼñááʼ ru̱ʼni̱ ñajuunʼ Jeobá rá. Rígi̱ naʼsngúlúʼ rí mambáxulu májánʼ gajmiúlú Jeobá maʼni rí maguaʼdáá mbá fe gujkhuʼ, raʼkháa rí nuni eʼwíinʼ xa̱bu̱. Fe ndrígúlú gíʼmaa mani̱ndxu̱u̱ xó mbá guʼwá rí niguma ga̱jma̱a̱ rí “gujkhuʼ” xóo muʼthá rí nduʼyáá gajkhun dí nirígá ga̱jma̱a̱ rí xóo káʼnii phú endxa̱ʼóo edxu̱u̱ Jeobá raʼkháa i̱ndó rí maguma ga̱jma̱a̱ rí “guabaaʼ” rí nindxu̱u̱ xóo ekumulú. Ikháanʼlu gíʼmaa mbuʼyáá gajkhun rí Biblia naʼsngáa rí gajkhun ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá (Rom. 12:2).

4. Xó má naʼthí náa Mateo 13:3-6, 20, 21, ndiéjunʼ egiʼníín tikhun índo̱ nuraʼníí xkujndu rá.

4 Jesús niʼthí rí tikhun mudrigú rí gajkhun “ga̱jma̱a̱ gagi” mú fe ndrígu̱ún makaguábaaʼ índo̱ gúraʼníí xkujndu (atraxnuu Mateo 13:3-6; * 20, 21). * Mbáa na̱nguá ekru̱ʼu̱u̱n rí á mu nagún kidxuuʼ Jesús maguaʼdáá xkujndu ga̱jma̱a̱ muraʼníí mbaʼa tsáʼkhá (Mat. 16:24). O mbáa nundxaʼumijna rí mani̱ndxu̱ún cristiano maʼni xúgíʼ mitsaanʼ. Mú, náa numbaaʼ xkawiiʼ dí kúwáanʼ maʼni mingíjyúuʼ dí xúraʼníí xkujndu. Nguáná naʼni rí xákuwáánʼ gagi índo̱ naxtiʼkhu̱u̱ xóo kuwáánʼ (Sal. 6:6; Ecl. 9:11).

5. Xú káʼnii esngajmá mbaʼin xa̱bi̱i̱ Jeobá dí kúwi̱i̱n náa dí gajkhun rá.

5 Mbaʼin xa̱bi̱i̱ Jeobá nduyáá má dí kúwi̱i̱n náa dí gajkhun. Xú káʼnii eʼyáá rá. Numuu rí fe ndrígu̱ún tsekawábaaʼ índo̱ mbáa ndxájulú naʼni gawúúnʼ o naʼni mbá dí rakáʼyoo maʼni mbáa cristiano (Sal. 119:165). Mambá xkujndu dí nuraʼníí fe ndrígu̱ún naʼni itháan gujkhuʼ raʼkháa nakawábaaʼ (Sant. 1:2-4). Ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni mu maguaʼdáá mbá fe xóo rúʼko̱ rá.

GAJMAÑULÚ “ITHÁAN GA̱JMA̱A̱ NUMUU DIOS”

6. Ndiéjunʼ niʼni rí maʼni gujkhuʼ fe ndrígu̱ún xa̱bi̱i̱ Jesús nákha siglo timbá rá.

6 Fe rí niguaʼdáá xa̱bi̱i̱ Jesús nákha siglo timbá niʼni gujkhuʼ numuu rí niraxnuu Escritura ma̱ngaa dí niʼsngáa Jesucristo, xóo muʼthá “rí gajkhun ga̱jma̱a̱ numuu ajngáa rí májánʼ” (Gál. 2:5). Rí gajkhun rígi̱ nindxu̱u̱ xúgíʼ rí naʼsngáa Dios, rí xóo tsigijñaʼ ndrígóo Jesús ga̱jma̱a̱ rí xóo ni̱ga̱bi̱i̱. Apóstol Pablo ndiʼyoo gajkhun dí kiʼsngáa rígi̱ nindxu̱u̱ gajkhun. Xóo eʼyáá rá. Numuu rí nijmuu Escritura mu “masngájmun rí ndiyóoʼ mamínuʼ Cristo ga̱jma̱a̱ rí matuxi̱i̱ náa majñúnʼ bi̱ nikháñun” (Hech. 17:2, 3). Timbíin cristianos bi̱ nikúwá nindrigú kiʼsngáa rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ ninda̱ʼa̱ xi̱ʼ kaʼwu mu mikru̱ʼu̱u̱n dí naʼthí náa Ajngá rawuunʼ Dios. Ninigajmaa mu mbuyaʼ itháan ga̱jma̱a̱ numuu kiʼsngáa rúʼko̱ á muna̱ʼkha̱ náa Escritura (Hech. 17:11, 12; Heb. 5:14). Fe ndrígu̱ún raʼkháa i̱ndó niʼni gujkhuʼ ga̱jma̱a̱ rí xóo nikumu̱ún ma̱ngaa na̱nguá nini ñajuunʼ Jeobá numuu rí nimbáxu̱u̱n gajmiún eʼwíinʼ cristianos. Fe ndrígu̱ún niʼni gujkhuʼ numuu rí nijmañún “itháan ga̱jma̱a̱ numuu Dios” (Col. 1:9, 10).

7. Xú káʼnii nambáyulúʼ fe ga̱jma̱a̱ numuu kiʼsngáa rí na̱ʼkha̱ náa Biblia rá.

7 Xúgíʼ rí gajkhun rí naʼsngáa náa Ajngá rawuunʼ Dios nditháan tsixtiʼkhuu (Sal. 119:160). Mbá xkri̱da na̱nguá xtiʼkhuu á mu mbáa ndxájulú naʼni gawúnlú o nakudaminaʼ aʼkhá rí mbiiʼ. Ma̱ngaa na̱nguá xtiʼkhuu índo̱ naguáʼdáá xkujndu. Ikha jngó gíʼmaa majmañulú májánʼ kiʼsngáa rí na̱ʼkha̱ náa Biblia ma̱ngaa mbuʼyáá rí gajkhun nindxu̱u̱. Xó má mbá ixi̱ dí gíʼdoo mi̱jnu̱ʼ ajmu̱u̱ naʼngo̱o̱ nawi̱ji̱ gujkhuʼ índo̱ naxnúu giñánʼ mbiʼ, xúʼko̱ má kayuuʼ gáʼni fe ndrígúlú, mambáyulú muraʼní xkujndu gakhii índo̱ najmañulú kiʼsngáa rí na̱ʼkha̱ náa Biblia. Xú káʼnii gándoo guʼyáá dí gajkhun nindxu̱u̱ náa kúwáanʼ rá.

NDAYÓOʼ MBUʼYÁÁ IKHÁANʼLU RÍ GAJKHUN NINDXU̱U̱

8. Xó má naʼthí náa 2 Timoteo 3:14, 15, xú káʼnii ni̱jkha̱nú ndiʼyoo Timoteo dí xtáa náa rí gajkhun rá.

8 Xú káʼnii ni̱jkha̱nú ndiʼyoo Timoteo dí xtáa náa gajkhun rá. (Atraxnuu 2 Timoteo 3:14, 15.) * Timbíin bi̱ nisngáá “ajngóo Dios” nindxu̱u̱ xíñúuʼ ga̱jma̱a̱ ru̱dúu̱. Mú ikhaa ma̱ngaa niríyaʼ mbiʼi ga̱jma̱a̱ tsiakii mu maʼnigajmaa. Ikha jngó ni̱jkha̱nú ndiʼyoo gajkhun dí ikhí naʼsngáa rí gajkhun. Nda̱wa̱á, ikhaa, ru̱dúu̱ ga̱jma̱a̱ xíñúuʼ nijmañún dí niʼsngáa Jesús. Ikhaa ninigu̱u̱ʼ wéñuʼ índo̱ ndiʼyoo rí xa̱bi̱i̱ Jesús nusngajma ngajua ga̱jma̱a̱ dí ra̱ʼkhá tháán nindoo maxtáa gajmíi̱n a̱ngui̱i̱nʼ ma̱ngaa rí mañewu̱u̱n (Filip. 2:19, 20). Fe ndrígóo na̱nguá niʼni gujkhuʼ numuu rí eʼwíinʼ nisngajma ngajua, nimbáxu̱u̱ itháan májánʼ ga̱jma̱a̱ Dios índo̱ ndiʼyoo rí gajkhun nindxu̱u̱ rí naʼsngáa náa Ajngá rawuunʼ. Ikháanʼ mangáanʼ gíʼmaa muʼnigajmaa Biblia náa naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá ma̱ngaa rí ndayóoʼ mbuʼyáaʼ rí gajkhun nindxu̱u̱.

9. Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ ajtsú rí gíʼmaa mbuyáá dí nindxu̱u̱ gajkhun rá.

9 Ginii, ndayóoʼ mbuʼyáá ikháanʼlu rí gajkhun nindxu̱u̱ ajtsú rígi̱. Timbá, dí Jeobá niʼni xúgíʼ dí rígá (Éx. 3:14, 15; Heb. 3:4; Apoc. 4:11). Raga̱jma̱, dí Biblia nindxu̱u̱ Ajngá rawuunʼ Dios mu maʼsngúún xa̱bu̱ (2 Tim. 3:16, 17). Ragajtsú, rí bi̱ nutaraʼa ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá ni̱ndxu̱ún mbá nguáthi̱i̱n bi̱ nduyamajkuíí ikhaa ga̱jma̱a̱ ikha ndrígóo Cristo (Is. 43:10-12; Juan 14:6; Hech. 15:14). Tséyóo má mbuʼyáá kuduun dí naʼthí náa Biblia mu makru̱ʼu̱lú ajtsú rígi̱. Mbaʼyóoʼ “mundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ” edxu̱lúʼ mu mambáyulú mbuʼyáá dí kuwáánʼ náa rí gajkhun (Rom. 12:1).

GUʼNIRATAMIJNÁ MU MUʼSNGÚÚN EʼWÍINʼ

10. Maski ajndu nduʼyáá má rí gajkhun, ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni xóó rá.

10 Índo̱ nduʼyáá ajtsú rígi̱ dí nindxu̱u̱ gajkhun ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá, rí naʼthí náa Biblia, ma̱ngaa xuajñuu Dios, gíʼmaa majmañu majmulú Ajngá rawuunʼ Dios mu musngúún xa̱bu̱. Náá numuu rá. Numuu rí bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Dios ndayóo muʼsngúún eʼwíinʼ rí gajkhun dí naʼsngáa Biblia (1 Tim. 4:16). * Fe ndrígúlú naʼni itháan gujkhuʼ índo̱ nuʼthúún eʼwíinʼ dí gajkhun rí nijmañulúʼ náa Biblia.

11. Xú káʼnii xkri̱da nixnúlú Pablo índo̱ muʼsngúún eʼwíinʼ rá.

11 Índo̱ apóstol Pablo niʼsngúún eʼwíinʼ, niʼni “rí munimbúún kuyáá Jesús índo̱ nijmuu Xtángoo dí niʼnirámáʼ Moisés ga̱jma̱a̱ Gaʼyee” (Hech. 28:23). Xú káʼnii gándoo guʼyaridáá xkridoo índo̱ nuʼsngáá ga̱jma̱a̱ numuu Biblia mbáa xa̱bu̱ rá. Xáʼyóoʼ muʼthán rí gíwanʼ náa edxu̱lúʼ. Gíʼmaa mumbáyii mandxaʼóoʼ edxu̱u̱ dí xtáa rajmañuu, numuu rí xúʼko̱ maʼga̱ kanuu náa Jeobá. Tsíyulú magruigú rí gajkhun ga̱jma̱a̱ rí xóo ikháanʼ ni̱ndxu̱lú o xóo eʼsngáa, rí gíʼmaa ma̱ʼkha̱ kayáa náa rí gajkhun nindxu̱u̱ rí nijmañuu dí gajkhun numuu Dios.

Xabuanii gumbáñuun e̱jña̱la maguaʼdáá fe índo̱ nusngúún “ku̱ma̱ rí mi̱jnu̱ʼ rí na̱ʼkha̱ náa Dios”. (Atayáá kutriga̱ 12 ga̱jma̱a̱ 13). *

12, 13. Xú káʼnii gándoo gumbañúún e̱jñún xabuanii mu makuwá má xúʼko̱ náa rí gajkhun rá.

12 Xabuanii bi̱ guáʼdiin e̱ji̱n, mbáa ikháanʼ nandala rí e̱jña̱la makuwíin má xúʼko̱ náa rí gajkhun. Mbáa nundxaʼwámijnala rí á mu e̱jña̱la nambáxu̱u̱n májánʼ gajmiún bi̱ kúwá náa congregación, maʼni gujkhuʼ fe ndrígu̱ún. Raʼkháa i̱ndó ndayóo makuwá bi̱ mambaxúún májánʼ gajmiún mu mbuyáá rí kúwá náa rí gajkhun. Gíʼmaa rí mambájxuun májánʼ gajmiún Dios ga̱jma̱a̱ mbuyáá rí gajkhun nindxu̱u̱ dí naʼthí náa Biblia.

13 Á mu ikháanʼla nandala musngúún e̱jña̱la dí gajkhun ga̱jma̱a̱ numuu Dios, musngajmá rí nuʼgíʼ májánʼ xkri̱da índo̱ nunigajmaa Biblia. Guríyáʼ mbiʼi mundxa̱ʼwa̱a̱ edxa̱la dí niraxnuu. Ikhú, ma̱ndoo musngúún e̱jña̱la muni xúʼko̱ mangiin. Gusngajmún xú káʼnii gándoo gájmúún i̱yi̱i̱ʼ mu munigajmaa xó má eni gajmialá bi̱ nusngúún ga̱jma̱a̱ numuu Biblia. Xúʼko̱ gáʼni rí mumbáñuun e̱jña̱la maʼndún kuyáá Jeobá ga̱jma̱a̱ rí munimbu̱ún kuñún a̱ngiu̱lú bi̱ nurawíi i̱yi̱i̱ʼ bi̱ ni̱ndxu̱ún yumbáá bi̱ jmbiin ga̱jma̱a̱ nundxaʼwami̱jna̱ májánʼ (Mat. 24:45-47). Raʼkháa i̱ndó ndayóo musngúún dí ramingijyúuʼ dí na̱ʼkha̱ náa Biblia. Gumbáñunla muniʼnuu “ku̱ma̱ rí mi̱jnu̱ʼ rí na̱ʼkha̱ náa Dios” mú, mbayóo mbu̱ya̱a̱ nguáthá eʼngo̱o̱ makro̱ʼo̱o̱ mámbáa, mú xúʼko̱ maʼni rí maguaʼdáá mbá fe gujkhuʼ (1 Cor. 2:10).

GUʼNIGAJMAA RÍ KIʼTÁRIYAʼ NÁA BIBLIA

14. Náá numuu rí gíʼmaa muʼnigajmaa kiʼtáriyaʼ rí na̱ʼkha̱ náa Biblia rá. (Atayáá ma̱ngaa kúgumaʼá “ Lá majmañulúʼ muʼthá xú káʼnii nindxu̱u̱ rí kiʼtáriyaʼ rígi̱ ráʼ.”)

14 Rí kiʼtáriyaʼ nindxu̱u̱ tikhu rí gíʼdoo numuu rí na̱ʼkha̱ náa Ajngá rawuunʼ Dios ga̱jma̱a̱ nambáyulúʼ maguaʼdáá mbá fe gujkhuʼ náa Jeobá. Xú káʼnii rí kiʼtáriyaʼ dí niʼni gujkhuʼ fe ndrígúlú rá. Mbáa mundxaʼwamíjnalu rí náa na̱ʼkha̱ raʼthí ga̱jma̱a̱ numuu “iwáá mbiʼi” (2 Tim. 3:1-5; Mat. 24:3, 7). Mú rígá i̱ʼwáʼ kiʼtáriyaʼ rí nimbánuu má, rí naʼni itháan gujkhuʼ fe ndrígúlú. Mbá xkri̱da, lá ma̱ndoo muʼthá xóo nimbánuu ga̱jma̱a̱ xóo xtaa rambánuu kiʼtáriyaʼ dí na̱ʼkha̱ náa Daniel capítulo 2 ga̱jma̱a̱ 11 ráʼ. * Á mu guaʼdáá fe ga̱jma̱a̱ numuu rí naʼsngáa náa Biblia, mambáyulú muraʼníí asndu xkáʼnii má gamiéjunʼ rí ga̱ʼkha̱ inulú. Guʼyáá xkri̱da ndrígu̱ún a̱ngiu̱lú bi̱ niʼngu̱u̱n índo̱ ninigíniiʼ náa Alemania índo̱ nirígá Raga̱jma̱ Guerra náa Xúgíʼ Numbaaʼ. Maski ajndu xúgíʼ rí kiʼtáriyaʼ ga̱jma̱a̱ numuu iwáá mbiʼi nákha ikhú na̱nguá nikru̱ʼu̱u̱n, mú ikhiin ninimbúún rí ndiyáá má dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Ajngá rawuunʼ Dios.

Rí muʼnigajmaa Biblia ma̱ngaa rí kiʼtáriyaʼ ikhí, mambáyulú maguaʼdáá mbá fe gujkhuʼ náa Dios ma̱ngaa índo̱ nuraʼníí mbá gamiéjunʼ. (Atayáá kutriga̱ 15 asndu 17). *

15-17. Xú káʼnii nimbáñun rí ninigajmaa Biblia a̱ngiu̱lú bi̱ nimíniiʼ náa Xa̱bu̱ Ñajunʼ nazi rá.

15 Náa Alemania nazi, mbaʼin a̱ngiu̱lú nixungui̱i̱nʼ náa campos de concentración. Hitler ga̱jma̱a̱ bi̱ kayá edxu̱u̱ náa SS bi̱ mbiʼyuu Heinrich Himmler, naguiñuun kuñún xa̱bi̱i̱ Jeobá. Mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ niʼthí dí Heinrich niʼthún mbá nguáthi̱i̱n a̱ngiu̱lú gu̱ʼu̱ bi̱ nikúwá ikhí: “¡Á mu ikháanʼ nandala, Jeobá ma̱ndoo maʼtáñajunʼ mekhuíí, mú ikháanʼxu etañajunxu náa Ku̱ba̱ʼ gi̱jyooʼ! ¡Mbu̱ya̱a̱ má tsáa gájyúuʼ itháan, á mu ikháanʼla o ikháanʼxu!”. Ndiéjunʼ nimbáñun a̱ngiu̱lú muguajún jmbu rá.

16 Bi̱ Ninigajmaa Biblia ndiyáá má dí Reino ndrígóo Dios nigíʼdu̱u̱ niʼtáñajunʼ nákha 1914. Na̱nguá niʼniún tsiánguá índo̱ ninigíniiʼ. Bi̱ nikúwá náa xuajñuu Jeobá ndiyáá rí nimbáa xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ xtáa náa numbaaʼ marikhoo rí maʼnimbánuu rí nandoo Dios. Hitler xájmaa gáʼni gámbóo rí mbiʼyamajkuíí Dios ni má rí magíiʼ mbáa Xa̱bu̱ Ñajunʼ bi̱ maʼni rí xágiʼdoo numuu Reino ndrígóo Dios. A̱ngiu̱lú má ndiyáá rí náa naʼtáñajunʼ Hitler maʼga̱nú mambáa.

17 ¡Phú gajkhun nindxu̱u̱ rúʼko̱! Na̱nguá má mbayuuʼ niʼni rí, nánguá niʼtáñajunʼ Xa̱bu̱ Ñajunʼ nazi ma̱ngaa Heinrich Himmler bi̱ niʼthí rí ikhiin nitañajunʼ náa Ku̱ba̱ʼ gi̱jyooʼ, ndiyóoʼ magayúuʼ. Índo̱ xtáa ragáyúu nixkamaa mbáa ndxájulú bi̱ apellido ndrígóo Lübke bi̱ nixtáa náa guʼwá e̱jua̱nʼ nákha ginii. Heinrich nixtáa wéñuʼ gíná, ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “Ikháán bi̱ natanigajmaa Biblia, dí gárígá rá.” Ikhú ndxájulú Lübke niʼthúu̱n rí xa̱bi̱i̱ Jeobá ndiyáá má rí Xa̱bu̱ Ñajunʼ nazi maniñuuʼ raʼtáñajunʼ ga̱jma̱a̱ rí ikhiin maguma káwíin. Himmler bi̱ niʼthí mbaʼa dí raʼkhí ga̱jma̱a̱ numún xa̱bi̱i̱ Jeobá, mú mbiʼi rúʼko̱, nánguá ndiʼyoo dí maʼthí. Nda̱wa̱á nixíyaminaʼ. Ndiéjunʼ ejmañuluʼ rá. Rí muʼnigajmaa Biblia ma̱ngaa rí kiʼtáriyaʼ ikhí, mambáyulú maguaʼdáá mbá fe gujkhuʼ náa Dios ma̱ngaa índo̱ nuraʼníí mbá gamiéjunʼ (2 Ped. 1:19-21).

18. Xó má naʼthí náa Juan 6:67, 68, náá numuu rí ndayúlú “ku̱ma̱ rí káxi̱” ga̱jma̱a̱ rí makru̱ʼu̱lú májánʼ rá.

18 Gíʼmaa musngajmá ngajua mu makujmaa rí ni̱ndxu̱lú cristianos gajkhun. Mú ma̱ngaa ndayóoʼ muguaʼdáá “ku̱ma̱ rí káxi̱” ga̱jma̱a̱ rí makru̱ʼu̱lú májánʼ (Filip. 1:9). Á mu tséʼni xúʼko̱ migamíi maʼga̱ kaguáanʼ “giñánʼ dí nindxu̱u̱ xúgíʼ kiʼsngáa ga̱jma̱a̱ numuu tsáʼkhá rí nundri̱ga̱ xa̱bu̱”, xóo bi̱ ni̱ndxu̱ún apóstata (Efes. 4:14). Nákha siglo timbá, mbaʼin bi̱ nigún kidxu̱u̱ Jesús niniñaanʼ, mú apóstol Pedro niʼthí ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱u̱n rí Jesús gíʼdoo ‹ajngáa rí makuwíin kámuu› (atraxnuu Juan 6:67, 68). * Maski ajndu nákha ikhú Pedro na̱nguá nikro̱ʼo̱o̱ xúgíʼ ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n ajngáa rúʼko̱, niwi̱ji̱ jmbu numuu rí nikro̱ʼo̱o̱ rí gajkhun ga̱jma̱a̱ numuu Cristo. Á mu ikháanʼ mangáanʼ nduʼyáá rí gajkhun xúgíʼ rí naʼsngáa náa Biblia, fe ndrígúlú xakaguabáaʼ índo̱ guraʼníí xkujndu gakhii ga̱jma̱a̱ mumbañún eʼwíinʼ maguaʼdáá fe (2 Juan 1, 2).

AJMÚÚ 72 Mata rí gajkhun ga̱jma̱a̱ numuu Reino

^ párr. 5 Náa artículo rígi̱ mambáyulú mangajulú kuʼyáá rí gajkhun dí naʼsngáa náa Biblia. Ma̱ngaa majmañulúʼ ndiéjunʼ gándoo muʼni mu mbuʼyáá dí gajkhun nindxu̱u̱ xúgíʼ dí nikuwáánʼ rajmañulúʼ.

^ párr. 2 Juan 13:34, 35: “Naxnalá imbo̱o̱ nuxi̱ʼ xtángoo: Dí gaʼndala kuyamíjna̱; xó má ikhúúnʼ nindoʼ ka̱ya̱la, ikháanʼ ma̱ngaa gíʼmáanʼ maʼndala kuyamíjna̱. Mú xúʼko̱ xúgínʼ gúyáá dí ikháanʼla nindxalá xa̱bi̱ʼ, á mu nandala kuyamíjna̱.”

^ párr. 4 Mateo 13:3-6: “Ikhú mbaʼa rí nigíʼdu̱u̱ niʼsngúún ga̱jma̱a̱ xkri̱da. Niʼthún: ¡Gudxawíínla! Mbáa xa̱bu̱ bi̱ nigájnuu gáʼdu. Índo̱ ni̱jkha̱ radaʼ tsígáʼ, tikhu nijngutígú náa kamba̱a̱, mú niguwáʼ ñu̱ʼu̱ ni̱ʼphu̱. I̱ʼwáʼ nijngutígú náa mbaaʼ dí rígá wéñuʼ itsí náa nda̱a̱ wéñuʼ ku̱ba̱ʼ, mbá nacha̱ má ni̱ʼkha̱ numuu rí na̱nguá rígá mi̱jnu̱ʼ ku̱ba̱ʼ. Mú, numuu rí na̱nguá gíʼdoo mi̱jnu̱ʼ ajmu̱u̱ nijndooʼ índo̱ nikraʼáanʼ a̱jkha̱ʼ.”

^ párr. 4 Mateo 13:20, 21: “Tsígáʼ rí nijuiʼdu náa mbaaʼ dí rígá wéñuʼ itsí, nindxu̱u̱ bi̱ mbá nacha̱ má nagruigú ga̱jma̱a̱ gagi ajngáa rí gajkhun dí naʼdxaun. Mú na̱nguá gíʼdoo mi̱jnu̱ʼ ajmu̱u̱ ga̱jma̱a̱ nawi̱ji̱ má xúʼko̱ jmbu nguáthá mbayuuʼ. Índo̱ narígá xkujndu o nuni gínáa ga̱jma̱a̱ numuu ajngáa rí gajkhun, mbá nacha̱ má naniñuuʼ.”

^ párr. 8 2 Timoteo 3:14, 15: “Ikháán, atani má xúʼko̱ rí nijmañaaʼ ga̱jma̱a̱ nitanimbaaʼ, numuu rí natayáá tsáa niʼsngáaʼ, ga̱jma̱a̱ rí asndu nákha chíʼgínʼ nitatsiʼnuʼ ajngóo Dios, rí maʼni majmañaaʼ matanikríyaminaʼ ga̱jma̱a̱ fe rí xtaʼdáá náa Cristo Jesús.”

^ párr. 10 Muxkamaa i̱ʼwáʼ ku̱ma̱ rí xóo ma̱ndoo muʼtámíjná gajmiúlú xa̱bu̱ rí naʼsngáa náa Biblia náa naʼthí “Conversaciones con un testigo de Jehová”, rí nigájnuu náa La Atalaya nákha tsiguʼ 2010 asndu tsiguʼ 2015. Tikhu edxu̱u̱ ni̱ʼkha̱ raʼthí “¿Es Jesús Dios?”, “¿Cuándo comenzó a gobernar el Reino de Dios? (Primera y segunda parte)” ga̱jma̱a̱ “¿Castiga Dios a la gente en el infierno?”.

^ párr. 14 Náa La Atalaya 15 ñajunʼ gu̱nʼ junio tsiguʼ 2012 náa kayá edxu̱u̱ “Jehová es ‘un Revelador de secretos’”, “Los ocho reyes” ma̱ngaa “Jehová revela ‘las cosas que tienen que suceder dentro de poco’” ga̱jma̱a̱ Bi̱ Nayejngoo mayo 2020 naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu rí kiʼtáriyaʼ rígi̱.

^ párr. 18 Juan 6:67, 68: “Ikha jngó Jesús niʼthún bi̱ gu̱wa̱ʼ e̱jmi̱i̱n: “Lá tsíyala gúʼgua̱ʼ mangáanʼ ráʼ.” Simón Pedro niriʼñuu: “Tátá, tsáa kidxuuʼ gúʼguáxu rá. Ikháán xtaʼdáá ajngáa rí makuwáanʼxu kámuu.”

^ párr. 65 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Índo̱ nunigajmaa mbá guʼwíin, tikhun xabuanii nunigajmaa gajmiún ejñún rí kiʼtáriyaʼ náa Biblia náa na̱ʼkha̱ raʼthí ga̱jma̱a̱ numuu majphú mba̱a̱ gaʼkhu.

^ párr. 67 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Índo̱ gaʼni majphú mba̱a̱ gaʼkhu, bi̱ mbá guʼwíin bugi̱ xáʼniun tsiánguá dí gárígá ikhú.