Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

I̱YU̱LÚ RÍ NIXTAGIXI̱I̱

“Nguánáa guguaʼdáá imbo̱ʼ asamblea rá.”

“Nguánáa guguaʼdáá imbo̱ʼ asamblea rá.”

KUWÁANʼXU índo̱ na̱jkha̱ rámbáa gu̱nʼ noviembre tsiguʼ 1932 náa xuajen Mixíí. Ndiʼkhún eʼni mbá xmáná rí nitsiji semáforos rí na̱ʼkhu̱u̱ aguʼ náa xuajen rí kuwa mbaʼin wéñuʼ xa̱bu̱. Mú rí xúgi̱ noticias ga̱jma̱a̱ numuu semáforos nánguá ethi wéñuʼ. Periodistas bi̱ kuwa náa xuajen kuwa xawii mu mbuyáá rí garigá xmáná rígi̱. Kuya̱ cámaras, wájun náa estación ndrígóo tren kuwa ruguaʼti̱i̱n mbáa invitado kiejunʼ: Joseph F. Rutherford, bi̱ kayá edxu̱u̱ náa Sociedad Watch Tower. Mangiin xa̱bi̱i̱ Jeobá wájun ikhí mu mundriguíi ndxájulú Rutherford, bi̱ ma̱ʼkha̱nú mu maʼga̱ náa mbá asamblea nacional rí marigá náa mbá ajtsú mbiʼi.

Revista The Golden Age (rí xúgi̱ nindxu̱u̱ ¡Despertad!) niʼthí: “Asamblea rígi̱ maʼni rí marmáʼáan a̱jkiu̱ún xóo mbá asamblea rí nigiʼdoo wéñuʼ numuu ga̱jma̱a̱ rí xóo ni̱jkha̱ rajoo rí gajkhun náa xúgíʼ mbayuuʼ xuajen Mixíí”. Mú náa numuu rí ninindxu̱u̱ kiejunʼ asamblea rígi̱ náa nigimbíin i̱ndó mbá 150 xa̱bu̱ rá.

Nákha xóó tsírígá asamblea rúʼko̱, mbá nguéjmi̱i̱n xa̱bu̱ nindrigú ajngóo Reino náa xúgíʼ xuajen rí kaʼyoo xuajen Mixíí. Maski asndu nákha 1919 nirígá asamblea ma̱jkha̱ʼ, tsiguʼ nda̱wa̱á ni̱jkha̱ raʼni itháan nguéjma̱ congregación. Tsiguʼ 1929, nirígá mbá sucursal náa xuajen Mixíí. Nakujmaa dí rígi̱ mayambáá náa ñajunʼ ndrígúlú, mú nirígá tikuaʼ xkujndu. Mbá xkri̱da, índo̱ nithi rí xáʼyóoʼ minda̱wa̱ʼ negocios ga̱jma̱a̱ rí miʼtáraʼa, mbáa colportor (o precursor) nikiʼnáa wéñuʼ rí asndu niniñuʼ organización ga̱jma̱a̱ niʼni mbá grupo ndrígóo náa munigajmaa Biblia. Ga̱jma̱a̱ mbiʼi má rúʼko̱, ndiyóoʼ maxtiʼkui̱i̱ bi̱ kayá edxu̱u̱ náa sucursal numuu rí niʼni mbá dí ra̱májánʼ rí na̱nguá kaʼyoo maʼni mbáa cristiano. Xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ kuwa náa xuajen Mixíí bi̱ niguájun jmbu ndiñúnʼ mbá rí maxnún tsiakii.

Índo̱ ni̱ʼkha̱ ndxájulú Rutherford nixnúún wéñuʼ tsiakii a̱ngiu̱lú. Nixná a̱jma̱ discursos rí májánʼ wéñuʼ náa asamblea ga̱jma̱a̱ witsu náa radio. Ninindxu̱u̱ timbá miʼtsú dí radio dí rígá Mixíí niʼni mawáán ajngóo ndrígóo Reino náa xúgíʼ xuajen rí kaʼyoo Mixíí. Nda̱wa̱á rí nijngoo asamblea, imba̱a̱ nuxi̱ʼ bi̱ kayá edxu̱u̱ náa sucursal niʼniratoo ñajunʼ. Asndu ikhú a̱ngiu̱lú ndiyáá rí xú káʼnii Jeobá niʼni tsajkurámiinʼ ma̱ngaa rí xúgi̱ rí ndi̱ya̱a̱ tsiakii nini má xúʼko̱ ñajunʼ ga̱jma̱a̱ gagi.

Asamblea dí nirígá nákhi tsiguʼ 1941 náa xuajen Mixíí

Imbo̱o̱ tsíguuʼ, nirígá a̱jma̱ asamblea, mbóo náa xuajen Veracruz ga̱jma̱a̱ imbo̱o̱ náa xuajen Mixíí. Tsiakii rí nini a̱ngiu̱lú náa nitaraʼa niʼni rí mamidxu̱u̱ ñajunʼ. Tsiguʼ 1931, nikúwi̱i̱n mbá 82 publicadores, mu gu̱wa̱ʼ tsiguʼ nda̱wa̱á nikuwa mbá 10 nuthu itháan. Tsiguʼ 1941, mbá mil xa̱bu̱ nikuwa náa mbá Asamblea náa xuajen Mixíí.

“NURUGUÁÁ CALLES”

Nákhi 1943, xa̱bi̱i̱ Jeobá nigájnun náa calle ga̱jma̱a̱ i̱yi̱i̱ʼ mu muthi rí marigá mbá Asamblea “Nación Libre”, rí marigá náa 12 xuajen rí kaʼyoo xuajen Mixíí. * Nudajma mbá i̱yi̱i̱ʼ náa tsu̱du̱ún ga̱jma̱a̱ náa tsu̱xtu̱ún. Xa̱bi̱i̱ Jeobá nuni xúgi̱ kaʼnii asndu nákha tsiguʼ 1936.

Rí nituriyaʼ náa mbá revista rí nigájnuu nákhi tsiguʼ 1944 náa nasngájma rí xóo a̱ngiu̱lú kuwa ragún náa marcha ga̱jma̱a̱ i̱yi̱i̱ʼ náa xuajen Mixíí.

Revista dí rígá Mixíí rí nigumbiʼyuu La Nación niʼthí rí niyambáá wéñuʼ marcha rí nini ga̱jma̱a̱ i̱yi̱i̱ʼ xa̱bi̱i̱ Jeobá náa xuajen Mixíí. Niʼthí: “Timbá mbiʼi, nixtandu̱ʼu̱u̱n rí magún kudiin itháan xa̱bu̱. Ga̱jma̱a̱ imbo̱o̱ mbiʼi nánguá eʼngo̱o̱ majchún xa̱bu̱”. Marcha rígi̱ tániguʼ guʼwá ndxajkun Católica rí asndu nigíʼdu̱u̱ mbá campaña mu maʼni gajmíi̱n xa̱bi̱i̱ Jeobá. Maski ajndu má xúʼko̱, a̱ngiu̱lú tamiñun, nigájnun má xúʼko̱ náa calle. I̱yi̱i̱ʼ La Nación ma̱ngaa niʼthí rí xúgínʼ xa̱bu̱ xuajen ndiñúún rí “xa̱bekha bi̱ nutaraʼa” mangiin gu̱ʼu̱ ninindxu̱ún xóo ‹sandwichs›. Artículo rígi̱ ma̱ngaa na̱ʼkha̱ mbá xtiʼkhu ndrígu̱ún a̱ngiu̱lú índo̱ kuwa náa calle náa xuajen Mixíí. Náa agoo xtiʼkhu naʼthí: “Nuruguáá calles”.

“ITHÁAN MÁJÁNʼ GA̱JMA̱A̱ MIJKHA KI XÓO NÁA PISO”

Tsiguʼ rúʼko̱, mbaʼin xa̱bi̱i̱ Jeobá ndiyóoʼ muni mbá tsiakii mba̱a̱ mu magún náa asambleas rí narígá náa xuajen Mixíí. Mbaʼin kuwa mitsínguánʼ wéñuʼ, náa na̱nguá eguáʼnu tren ga̱jma̱a̱ nda̱a̱ kamba̱a̱ mu maʼga̱ carro. A̱ngiu̱lú bi̱ kuwa náa mbá congregación niniraʼmáʼ: “I̱ndó rí nanújngoo mijngii gi̱i̱ nindxu̱u̱ telégrafo”. Xa̱bi̱i̱ Jeobá ndiyóoʼ murúwíin mula o magún rajkúún mba̱yu̱ʼ mbiʼi mu maguanu náa nanújngoo tren ga̱jma̱a̱ maʼga̱ kagu̱u̱n náa xuajen náa marigá asamblea.

Mbaʼin a̱ngiu̱lú i̱ndó guáʼdáá mbújkha̱a̱ rí muni numáá dí magún. Mbaʼin naguanún gajmiún xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ kuwa má ikhí, bugi̱ nadxún wéñuʼ rí mudriguíin a̱ngiu̱lú náa guʼwún. Ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ naguanún nunuʼ náa Guʼwá nagimbáanʼ. Mbóo miʼtsú, mbá a̱jkhu̱ skiñúʼ a̱ngiu̱lú niguanún náa sucursal ga̱jma̱a̱ ninuʼ mbá jnduʼ náa “colchones rí niguma ga̱jma̱a̱ 20 cajas rí cartón”. Náa Anuario, niʼthí rí ni̱xna̱a̱ wéñuʼ núma̱aʼ ga̱jma̱a̱ nithi rí xiyoo rúʼko̱ ninindxu̱u̱ “itháan májánʼ ga̱jma̱a̱ mijkha ki xóo náa piso”.

A̱ngiu̱lú ni̱xna̱a̱ wéñuʼ núma̱aʼ ga̱jma̱a̱ numuu asamblea rígi̱ ma̱ngaa nisngajma rí na̱nguá nindxu̱u̱ ndíí xúgíʼ tsiakii rí nini mu magún ikhí. Xúʼko̱ má eni publicadores bi̱ kuwa náa Mixíí, bi̱ itháan mani̱ndxu̱ún mbá millón. * Nákha tsiguʼ 1949, mbá informe rí niʼni sucursal ndrígóo Mixíí niʼthí: “Maski ajndu mbiʼi nindxu̱u̱ mingíjyúuʼ wéñuʼ rígi̱ tséʼni rí a̱ngiu̱lú muniñaʼ ranigunʼ rí gajkhun. Nda̱wa̱á rí najngoo mámbá asamblea, mba̱yu̱ʼ mbiʼi nuthi má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ numuu, ga̱jma̱a̱ tsiniñaʼ ruraxi: ‹Nguánáa guguaʼdáá imbo̱ʼ asamblea rá.›” Ma̱ngaa rí mbiʼi xúgi̱, ajngáa rí naʼthí náa informe rígi̱ kaʼnííʼ nindxu̱u̱ gajkhun. (I̱yu̱lú rí nixtagixi̱i̱ náa sucursal ndrígóo Centroamérica).

^ párr. 9 Xó má niʼthí Anuario 1944, asamblea rígi̱ “niʼni makujmiin xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ kuwa náa xuajen Mixíí náa mapa”.

^ párr. 14 Náa México, mbá 2,262,646 xa̱bu̱ nikuwa náa Conmemoración tsiguʼ 2016.