Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 33

Daniel niniñuuʼ mbá májánʼ xkri̱da

Daniel niniñuuʼ mbá májánʼ xkri̱da

“Ni̱ndxa̱ʼ mbáa bi̱ nandún kuyáá wéñuʼ” (DAN. 9:23).

AJMÚÚ 73 Araxnúxu tsiakii Jeobá

RÍ MUʼNIGAJMAA a

1. Náá numuu rí xa̱bu̱ babilonios ninigu̱u̱nʼ rí niʼni Daniel rá.

 ÍNDO̱ Daniel kaʼníí dxámá, ikhú xa̱bu̱ babilonios nini guerra ga̱jma̱a̱ nigún kuya̱a̱ Daniel, nigún kuya̱ mitsínguánʼ náa xuajñuu ga̱jma̱a̱ náa goʼwóo. Maski asndu kaʼníí nindxu̱u̱ mbáa dxámáa mú xa̱bu̱ babilonios ndiyáá rí najmañuu, ikha jngóo ninigu̱u̱nʼ kuyáá: Nindxu̱u̱ mbáa dxámá “bi̱ na̱nguá eyoo káñún ga̱jma̱a̱ tsíʼyáa” ga̱jma̱a̱ rí na̱ʼkha̱ náa mbá familia bi̱ gíʼdoo numuu (1 Sam. 16:7). Ikha jngóo nisngáá mu xúʼko̱ maxtáa náa bi̱ nuni̱ ñajunʼ dí gíʼdoo numuu náa Babilonia (Dan. 1:3, 4 6).

2. Xú káʼnii ndiʼyoo Jeobá Daniel rá. (Ezequiel 14:14.)

2 Jeobá nindoo kaʼyoo Daniel, raʼkháa numuu rí mitsiʼyáa o rí bi̱ naguwaʼ náa goʼwóo guaʼdáá numún, nindoo kaʼyoo ga̱jma̱a̱ numuu xóo ikhaa nindoo mani̱ndxu̱u̱. Nduʼyáá rígi̱, numuu rí índo̱ Daniel nigiʼdoo 20 tsiguʼ, Jeobá niʼthí rí nindxu̱u̱ xa̱bu̱ jmbii xó má Noé ga̱jma̱a̱ Job bi̱ nini̱ ñajuunʼ mbayuuʼ tsiguʼ (Gén. 5:32; 6:9, 10; Job 42:16, 17; atraxnuu Ezequiel 14:14). b Jeobá na̱nguá niniñuuʼ randoo kaʼyoo Daniel bi̱ nixtáa mbayuuʼ (Dan. 10:11, 19).

3. Ndiéjunʼ gúʼnigajma̱a̱ náa artículo rígi̱ rá.

3 Náa artículo rígi̱, muʼthá a̱jma̱ cualidades ndrígóo Daniel dí niʼni magiʼdoo numuu náa Jeobá. Ginii, muʼthá cualidad rígi̱ nda̱wa̱á mbuʼyáá náá mínaaʼ nisngájma Daniel. Ga̱jma̱a̱ mbuʼyáá ndiéjunʼ niʼni Daniel mu magiʼdoo cualidad rígi̱. Iwáá kayuʼ muʼthá ndiéjunʼ gándoo guʼni mu mbuʼyaridáá xkridoo. Maski ajndu artículo rígi̱ nigumarámáʼ mu mambáñun jiámá ga̱jma̱a̱ wáxá, mú xúgiáanʼ ma̱ndoo majmañulú ga̱jma̱a̱ numuu Daniel.

XÁMÍÑÁAʼ XÓ MÁ DANIEL

4. Nguáná nisngájma Daniel rí támiñuu rá.

4 Xa̱bu̱ bi̱ gakhi̱i̱ a̱jkiu̱ún ma̱ndoo mamiñún, mú tséniña̱a̱ʼ dí rúʼko̱ marikhún mu xúni̱ rí májánʼ. Daniel ninindxu̱u̱ mbáa dxámá bi̱ támiñuu. Guʼyáá a̱jma̱ náá mínaaʼ nisngájma cualidad rígi̱. Timbá, mbáa índo̱ niʼni má a̱jma̱ tsiguʼ nda̱wa̱á rí xa̱bu̱ babilonios nini gámbáa Jerusalén. Rey Nabucodonosor nigiʼdoo mbá xnuʼndaa dí niʼni maxmiéjuunʼ náa rí ndiʼyoo mbáa xándú mba̱a̱ wéñuuʼ. Wakhííʼ má rúʼko̱ niʼthúún xúgíinʼ xa̱bu̱ bi̱ najmañún náa Babilonia ma̱ngaa Daniel, rí muthán ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n xnuʼndaa rí nigiʼdoo. Á mu na̱nguá ejmi̱i̱n gútha̱a̱n, magudíin xúgíinʼ (Dan. 2:3-5). Daniel na̱nguá nigiʼdoo mba̱yu̱u̱ʼ mbiʼi; ga̱jma̱a̱ gámíi rí makhañún mbaʼin. Ikha jngóo “nindoʼoo rey itháán mbiʼi mu maʼthun ndiéjunʼ eyoo gaʼthúu̱n xnuʼndaa” (Dan. 2:16). Mu maʼni rígi̱ ndiyóoʼ fe ga̱jma̱a̱ rí xámíñuu. Náa numuu rá. Numuu rí náa Biblia na̱nguá eʼthí á mu Daniel niʼtájuíi má xnuʼndaa ginii. Daniel niʼtámíjná gajmíi̱n ajtsíin bi̱ nambájxu̱u̱ gajmíi̱n, Sadrac, Mesac ga̱jma̱a̱ Abednego c ga̱jma̱a̱ “nindu̱ʼu̱u̱n rí mutakháñii Dios bi̱ xtáa mekhuíí rí magáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼñún ga̱jma̱a̱ numuu ngu̱ʼwa̱ rúʼko̱” (Dan. 2:18). Jeobá niriʼña̱a̱ rí niʼtájkháan Daniel, nimbáyúu maʼtájuíi xnuʼndaa ndrígóo rey. ¡Ikhaa gajmíi̱n mígiu̱u̱ na̱nguá niradíin!

5. Náa imbo̱o̱ nisngájma Daniel dí támiñuu rá.

5 Mbiʼi nda̱wa̱á dí Daniel niʼtájuíi dí nigundaa Nabucodonosor náa rí ndiʼyoo mbáa xándú mba̱a̱. Ikhaa niraʼnuu i̱mba̱ xkujndu náa rí mbaʼyóoʼ masngájma rí tsémiñuu. Nabucodonosor nigiʼdoo imbo̱o̱ xnuʼndaa; ikha ndiʼyoo mbóoʼ ixi̱ mba̱a̱. Daniel támiñuu ga̱jma̱a̱ niʼthún ndiéjunʼ nindoo gáʼthúu̱n xnuʼndaa. Ma̱ngaa niʼthúu̱n rí maguajtaʼ skágui̱i̱nʼ ga̱jma̱a̱ rí maniñuuʼ ranindxu̱u̱ rey nguáthá tsiguʼ (Dan. 4:25). Nabucodonosor ma̱ndoo mandxaʼwáminaʼ rí Daniel naʼnimbamínáʼ ga̱jma̱a̱ ma̱ndoo makuʼma rí muxiyáa. Maski ajndu xúʼko̱, Daniel támiñuu ga̱jma̱a̱ tárkaʼwu muʼúunʼ nimbá.

6. Ndiéjunʼ nimbáyúu Daniel mu xámíñuu rá.

6 Ndiéjunʼ nimbáyúu Daniel mu xámíñuu rá. Asndu nakha dxámá nijmañuu mbaʼa náa xkridoo anu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ru̱dúu̱. Ikhiin ninimbu̱ún xtángoo ndrígóo Jeobá rí nixnún israelitas, ga̱jma̱a̱ nisngáá xtángoo ndrígóo Dios (Deut. 6:6-9). Daniel raʼkháa i̱ndó niʼnimbo̱o̱ rí mbá Gu̱wa̱ʼ Kiʼtáñajunʼ, ma̱ngaa ndiʼyoo májánʼ ndiéjunʼ rí ma̱ndoo mu̱phu̱ israelitas ga̱jma̱a̱ ndiéjunʼ rí xándoo (Lev. 11:4-8; Dan. 1:8, 11-13). d Ma̱ngaa, ndiʼyoo májánʼ xóo nikúwíin israelitas ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí nigíʼnun índo̱ tsénimbu̱ún xtángoo ndrígóo Jeobá (Dan. 9:10, 11). Xúgíʼ rí ikhaa nigíʼnuu náa xúgíʼ mbiʼi rí ikhaa nixtáa ndiʼyoo gajkhun rí Jeobá gajmíi̱n ángeles ndrígióo kúwá ikhí mú mumbáyíí (Dan. 2:19-24; 10:12, 18, 19).

Rí niʼniga̱jma̱a̱, niʼtájkáan ga̱jma̱a̱ rí nikumu̱u̱ kaʼyoo Jeobá nimbáyúu Daniel rí xámíñuu. (Atayáá kutriga̱ 7).

7. Ndiéjunʼ i̱ʼwáʼ nimbáyúu Daniel mu xámíñuu rá. (Atayáá ma̱ngaa xtiʼkhuu.)

7 Daniel naʼnigajmaa má xúʼko̱ rí niniraʼmáʼ profetas ndrígióo Dios, mbá dí ikhaa niʼnirámáʼ Jeremías. Rúʼko̱ nimbáyúu mbaʼyoo rí gítháán má tígo̱o̱ dí magajníín náa Babilonia xuajin náa ni̱jkha̱ kiʼdiin mu matangi̱ín náa xuajñuu (Dan. 9:2). Mbáa índo̱ ndiʼyoo xú kaʼnii ejkha̱ rambánuu profecía dí na̱ʼkha̱ náa Biblia, xúʼko̱ nikumu̱u̱ kaʼyoo itháán Jeobá. Índo̱ mbáa xa̱bu̱ naku̱mu̱u̱ kaʼyoo Jeobá tsémíñúu (atani̱ mbríguii ga̱jma̱a̱ rí naʼthí náa Romanos 8:31, 32, 37-39). Rí itháán embáyúu Daniel rí naʼtákáñuu Anu̱u̱ bi̱ xtaa mekhuíí (Dan. 6:10). Naʼthúu̱n rí nakiéʼkúun, xúgíʼ dí naʼni maxmiéjuunʼ ga̱jma̱a̱ na̱ndo̱ʼo̱o̱ rí mambáyúu (Dan. 9:4, 5, 19). Xó má ikháánʼlú, Daniel na̱nguá nigumaa rí xámíñuu. Ndiyóoʼ dí maʼga ragiʼdoo mañúú cualidad rígi̱, niʼngo̱o̱ niʼni rígi̱ numuu rí naʼnigajmaa, naʼtájkáan ga̱jma̱a̱ naku̱mu̱u̱ kaʼyoo Jeobá.

8. Ndiéjunʼ gámbáyulú mu xámíñulu rá.

8 Maski ajndu anu̱lú o rudulú tsémiñún ga̱jma̱a̱ nutulúʼ dí xúʼko̱ guʼni mangáánʼ, mú rígi̱ xándoo mundrígulú; ndayóoʼ dí muʼni tsiakimíjna̱ mu muguaʼdáá. Rí xámíñulu nindxu̱u̱ ikháá má xóo rí nájmáánʼlu nuʼni, ndayóoʼ rí majmañulú. Mu majmañaaʼ májánʼ, ndayóoʼ rí ma̱ta̱ya̱a̱ májánʼ xóo eʼni bi̱ najmañuu mu xúʼko̱ majmáán matani mangáán. Mu xámíñulú ndayóoʼ dí mbuʼyáá xóo eni̱ bi̱ tsémiñún mu xúʼko̱ ma̱ndoo muʼni mangáánʼ. Ndiéjunʼ esngúlú xkridoo Daniel rá. Ndayóoʼ muʼnigajmaa májánʼ Biblia, guʼtákáñíí ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú mu mambájxulú itháan gajmiúlú Jeobá, gákumulú dí ikhaa mambáyulú má xúʼko̱. Á mu nuʼni xúgíʼ rígi̱, xámiñulu, índo̱ fe ndrígulú maraʼnuu mbá gaʼkhu.

9. Ndiéjunʼ gámbáyáaʼ rí xámíñáaʼ rá.

9 Rí xámíñáaʼ narígá dí májánʼ. Gundxaʼwamíjna̱ xóo nigíʼnun Ben, e bi̱ xtáa náa Alemania. Náa escuelóo xúgíinʼ nunimbu̱ún ga̱jma̱a̱ numuu evolución ga̱jma̱a̱ nuthi rí naʼsngáa náa Biblia ga̱jma̱a̱ numuu rí nigumawíi nindxu̱u̱ káaʼ mbá cuentu. Mbá mbiʼi nitháán rí maʼthí náa escuelóo náá numuu rí ikhaa naʼnimbo̱o̱ rí xúgíʼ dí nigumawíi niʼni Dios, ga̱jma̱a̱ ikhaa na̱nguá nimíñuu mu maʼthí. Ndiéjunʼ nimbáyúu xá. Ikhaa naʼthí: “Maestriuʼ nigíʼ edxu̱u̱ maʼdxuun ga̱jma̱a̱ nixnún xúgíinʼ a̱ngui̱nʼ mámbá copia dí ikhúún niniratoo mu ma̱ndoo mathu̱u̱n ga̱jma̱a̱”. Xú káʼnii nini̱ a̱ngui̱i̱n xá. Ben naʼthí: “Mbiʼin nidxawunʼ májánʼ ga̱jma̱a̱ nithi rí májánʼ eni̱”. Experiencia ndrígóo nasngájma rí xa̱bu̱ bi̱ namíñúún gíʼma maguáʼdáá ngajua ga̱jma̱a̱ gamajkhu náa eʼwíinʼ ga̱jma̱a̱ ma̱ndoo muni rí eʼwíinʼ mbuyáá itháán ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá. Phú gajkhun dí gíʼdoo numuu muʼni tsiakimijna mu xámiñulúʼ.

GANINDXA̱A̱ʼ JMBI̱I̱ XÓO DANIEL

10. Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n jmbu rá.

10 Náa Biblia, náa ajngáa hebrea najuiʼtájuíi xígi̱ kaʼnii rí “jmbu” o “ngajua rí tsértumuu” naʼni makru̱ʼu̱lú mbá rí nandulúʼ kuʼyáá. Mbaʼa nuthu najmaa ajngáa rígi̱ mu maʼthí xóo eyoo kaʼñúún Dios xa̱bi̱i̱. Ma̱ngaa najmaa ikháá má ajngáa rígi̱ xóo nandún kuyamijná xa̱bi̱i̱ ikhaa (2 Sam. 9:6, 7). Jeobá gíʼthu̱u̱n rí ikháanʼ maguajún jmbu. Rí muʼni xúʼko̱, mandawáá ma̱ndoo mambáyulú itháán. Rí xúgi̱ guʼyáá xóo nimbáyúu Daniel rígi̱.

Numuu dí Daniel niwi̱ji̱ jmbu, Jeobá nikuʼmaa mbáa ángel mu marugoo rawúúnʼ león. (Atayáá kutriga̱ 11).

11. Ndiéjunʼ xkujndu rí niraʼnuu Daniel índo̱ nigiʼdoo 90 tsiguʼ rá. (Atayáá xtiʼkhuu rí nakujmaa náa nagi̱ʼdu̱u̱.)

11 Náa xúgíʼ tsiguʼ rí nixtáa Daniel nisngájma rí niwi̱ji̱ jmbu náa Jeobá. Mú, índo̱ nigiʼdoo itháán rí 90 tsiguʼ, niraʼnuu mbá xkujndu dí itháán gakhi̱i̱. Nákha tsiguʼ rúʼko̱, xuajin medos ga̱jma̱a̱ persa naʼtáñajuunʼ Babilonia ga̱jma̱a̱ rey nindxu̱u̱ Darío. Tikhuun bi̱ nuñajunʼ náa rey nikiʼníin kuyáá Daniel ga̱jma̱a̱ tséyamajkuíí Jeobá. Niriyaʼ awan rí muni̱i̱ Daniel. Niʼngu̱u̱n ni̱ni̱ dí Darío maríya̱ʼ mbá xtángoo náa rí maʼniuu gakhi̱i̱ Daniel maʼnimbánuu: Mawi̱ji̱ jmbu náa Jeobá o náa rey. Mú masngájma dí wíji̱ jmbu náa rey ga̱jma̱a̱ rí xáʼni pa̱jnu, i̱ndó rí ndayóoʼ maʼni nindxu̱u̱ rí maniñuuʼ raʼtákáñuu Jeobá mbá 30 mbiʼi. Daniel niwi̱ji̱ jmbu ga̱jma̱a̱ nixumaaʼ náa gajchún león. Mú Jeobá niʼni kríyaaʼ ga̱jma̱a̱ niʼni tsajkurámaaʼ (Dan. 6:12-15, 20-22). Ndiéjunʼ gámbáyulú maguajún jmbu xóo má Daniel rá.

12. Ndiéjunʼ niʼni Daniel mu mawi̱ji̱ jmbu náa Jeobá rá.

12 Mu muguajún jmbu náa Jeobá ndayóoʼ rí maʼndulú kuʼyáá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú. Daniel niwi̱ji̱ jmbu náa Jeobá numuu rí nindoo kaʼyoo wéñuuʼ. Índo̱ Daniel nindxa̱ʼwáminaʼ itháán ga̱jma̱a̱ numuu cualidad ndrígóo Jeobá ga̱jma̱a̱ xú káʼnii esngájmuu rúʼko̱ niʼni rí maʼndoo kaʼyoo (Dan. 9: 4). Ma̱ngaa Daniel nindxa̱ʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ rí májánʼ dí Jeobá niʼni ga̱jma̱a̱ numuu ma̱ngaa náa xuajñuu (Dan. 2:20-23; 9:15, 16).

Xó má Daniel ma̱ndoo mariejún jmbu náa Jeobá á mu nandaaʼ xtayáá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkia̱a̱nʼ. (Atayáá kutriga̱ 13).

13. a) Ndiéjunʼ xkujndu eraʼníí jiámá ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ bi̱ nindxu̱ún cristrianos rá. Arathá mbá xkri̱da. (Atayáá ma̱ngaa xtiʼkhuu.) b) Ndiéjunʼ gándoo guʼtháán mbáa bi̱ gárajxulú á mu testigos de Jeobá numbáyíí rí naʼni bi̱ nabóoʼ a̱ʼgu̱ o xa̱biya̱ ga̱jma̱a̱ rá. (Atayáá video rí na̱ʼkha̱ náa jw.org. Á mu narígá dí jmbu marigá rí tsímáá”.)

13 Xó má Daniel, xúʼko̱ má a̱ngiu̱lú jiámá ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ kúwíin náa xa̱bu̱ bi̱ tséyamajkuíí Jeobá ni má xtángoo ndrígóo. Xa̱bu̱ buʼko̱, tsíñún gúñún bi̱ nandún kuyáá Jeobá ga̱jma̱a̱ mbáa asndu nutsudiin a̱ngiu̱lú jiámá ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ mu xáguajun jmbu náa Jeobá. Rúʼko̱ dí nigíʼnuu Gabriel, bi̱ xtáa náa Australia. Nákha nindxu̱u̱ dxámá niraʼnuu mbá xkujndu gakhi̱i̱ náa escuélóo. Maestra nirajxu̱u̱n e̱ji̱n bi̱ naʼsngúún ndiéjunʼ gúni á mu dí mbáa bi̱ nambájxu̱u̱n gajmiún naʼthúún rí nanigiu̱u̱ʼ dxámá o dxáʼgú ga̱jma̱a̱ rá. Niʼthúún rí maguajún mbá níjniúu bi̱ numbayíí mígiún ga̱jma̱a̱ i̱mba̱ níjniúu bi̱ na̱nguá. Gabriel naʼthí: “Xúgíinʼ niguájun náa níjníí bi̱ numbáyíí, i̱ndó bi̱ nindxu̱ún testigos na̱nguá ga̱jma̱a̱ ikhúún”. Dí nirígá nda̱wa̱á ninindxu̱u̱ náa rí ndiyóoʼ masngájma Gabriel dí nawi̱ji̱ jmbu. Ikhaa naʼthí: “Ndayóoʼ xóo mbayuuʼ hora mu mambáa clase, a̱ngiu̱xu̱ ga̱jma̱a̱ maestra nitha̱ wéñuxu ga̱jma̱a̱ nitsijmaxuʼ. Nini asndu xó ma niʼngo̱o̱ mu xákiʼnún ga̱jma̱a̱ mathu̱u̱n rí ikhúún nanimboʼ, mú na̱nguá nindúún gudxawíín”. Xú káʼnii niku̱mu̱u̱ Gabriel rá. Ikhaa naʼthí: “Gajkhun ma rí tániguʼ rí nitha̱ wéñuʼ, mu nixtáá tsímáá numuu rí nigúju̱n jmbu náa Jeobá ga̱jma̱a̱ nimbáyúu fe ndrígóʼ”.

14. Ndiéjunʼ gándoo guʼni mu maguajún má xúʼko̱ jmbu náa Jeobá rá.

14 Xó má niʼni Daniel, ma̱ndoo maguajún jmbuu ma xúʼko̱ náa Jeobá á mu nuʼni tsiakimijna maʼndulú kuʼyáá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú. Mu maʼndulú kuʼyáá itháán ndayóoʼ muniʼniiʼ májánʼ xóo nindxu̱u̱, mu muʼni rígi̱, ndayóoʼ munigajma̱a̱ xúgíʼ dí niʼniwíi (Rom. 1:20). Dxámá o dxáʼgú, ndiéjunʼ dí rígá ma̱ndoo mambáyáaʼ mu ngajua ga̱jma̱a̱ rí natayamajkuíí Jeobá maʼni itháán mba̱a̱ rá. Náa níʼkhóo “Lá xtáa tsáa niʼnii xáʼ”, rígá mbaʼa video ga̱jma̱a̱ artículo majkhaʼ rí ma̱ndoo ma̱ta̱ya̱a̱. Ma̱ngaa ma̱ndoo matraxnuu folleto ¿Es la vida obra de un Creador? Ga̱jma̱a̱ El origen de la vida. Atayáá rí niʼthí ndxájulú Esther ga̱jma̱a̱ numuu folleto rígi̱, bi̱ na̱ʼkha̱ náa Dinamarca: “Naniguʼ xóo naʼthí folleto rígi̱. Na̱nguá eʼthí rí gíʼma matanimbaaʼ, naʼthí xú káʼnii niguma ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ naʼniaaʼ mi̱dxu̱ʼnú mataʼyáʼ itháán”. Ben, bi̱ niʼthá náa kutriga̱ 9 naʼthí: “Artículo ga̱jma̱a̱ folleto rígi̱ nimbáyuʼ mu maʼni itháan gujkhuʼ fe ndrígóʼ. Ikhí ndi̱yo̱o̱ rí Dios niʼni dí makuwáanʼlu”. Nda̱wa̱á rí nitanigajma̱a̱ iyi̱i̱ʼ rígi̱ mi̱dxu̱ʼnú ma̱ta̱ya̱a̱ rí gajkhun nindxu̱u̱ dí naʼthí náa Apocalipsis 4:11: “Jeobá Dios ndrígúxu̱, ikháán kaʼyaaʼ matandrígú gamajkhu, dí maguma mba̱a̱n ga̱jma̱a̱ matrigú tsiakii, numuu rí ikháán nitaniwíi xúgíʼ dí rígá”. f

15. Ndiéjunʼ xóó gíʼmaa muʼni mu mambájxulú itháan gajmiúlú Jeobá rá.

15 Imbo̱o̱ rí ma̱ndoo mambáyulú mu maʼndulú kuʼyáá itháan Jeobá nindxu̱u̱ rí munigajma̱a̱ xóo nixtáa Jesús. Rígi̱ niʼni mbáa ndxájulú bi̱ xtaa na Alemania bi̱ mbiʼyuu Samira. Ikhaa naʼthí: “Índo̱ ninigajma̱a̱ numuu Jesús xúʼko̱ niniʼnííʼ itháan májánʼ Jeobá”. Samira nákha kaʼnii chíʼgíiʼ, niʼniuu gakhi̱i̱ mbaʼyoo rí Jeobá nandoo kaʼyulú, mu na̱nguá giʼnuu xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ Jesús. Ikhaa naʼthí: “Naniguʼ xóo eʼni Jesús numuu rí nandoo kaʼñúún e̱ji̱n ga̱jma̱a̱ ragákhíi rí mambajxáaʼ ga̱jma̱a̱ʼ”. Índo̱ naniniiʼ itháan, xúʼko̱ nambájxu̱u̱ itháán ga̱jma̱a̱ Jeobá. Náá numuu rá. Samira naʼthí xóó: “Mañu mañúú ni̱jkhá ra̱yo̱o̱ dí Jesús nindxu̱u̱ xó má Anu̱u̱, ga̱jma̱a̱ ndaʼyaridoo. Ni̱jkhánú ndi̱yo̱o̱ dí Jeobá nikuʼmaa A̱ʼdióo náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ mu xúʼko̱ xa̱bu̱ ma̱ndoo muniʼniiʼ itháan májánʼ ikhaa” (Juan 14:9). Dxámá o dxáʼgú, a mu nandaaʼ mambajxáaʼ itháán gajmaaʼ Jeobá, náá numuu rí tsétríyaʼ mbiʼi mu matanigajma̱a̱ itháán ga̱jma̱a̱ numuu Jesús rá. A mu natani̱ xúʼko̱, maʼndaaʼ xtayáá itháán Jeobá ga̱jma̱a̱ mariejún gujkhuʼ.

16. Ndíjkha rí májánʼ nindxu̱u̱ dí muguajún jmbu rá. (Salmo 18:25; Miqueas 6:8.)

16 Xúgíinʼ xa̱bu̱ bi̱ nunimbáníí rí nuthi nambájxu̱u̱n mba̱yu̱u̱ʼ ga̱jma̱a̱ májánʼ (Rut 1:14-17). Ma̱ngaa á mu naguajún jmbu náa Jeobá, makuwáanʼlu tsímáá. Náá numuu rá. Numuu rí naʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú índo̱ nduʼyáá rí ikhaa naʼthí dí xániñún bi̱ nambájxu̱u̱ gajmíi̱n (atraxnuu Salmo 18:25; g Miqueas 6:8). h Dios bi̱ niʼni xúgíʼ dí rígá nandoo dí mambájxulú gajmiúlú asndu kámuu, maski ajndu ikháánʼlú na̱nguá nindxu̱lú xóo ikhaa. Lá ragájkhun dí nindxu̱u̱ mitsaanʼ ráʼ. Nimbá tsáʼkhá ní má mbáa xa̱bu̱ sia̱nʼ ma̱ndoo maʼni dí xambáxulú gajmiúlú, ni má dí nakháñulú (Dan. 12:13; Luc. 20:37, 38; Rom. 8:38, 39). Ikha jngóo gíʼdoo numuu rí mbuʼyaridáá Daniel ga̱jma̱a̱ muguajún jmbu náa Jeobá.

GAJMAÑA MÁ XÚʼKO̱ GA̱JMA̱A̱ NUMUU DANIEL

17, 18. Ndiéjunʼ xóo gándoo gajmañulú ga̱jma̱a̱ numuu Daniel rá.

17 Náa artículo rígi̱ niʼthá a̱jma̱ cualidad ndrígóo Daniel. Mú, ma̱ndoo majmañulú xóo itháan ga̱jma̱a̱ numuu. Mbá xkri̱da, Jeobá niʼni dí Daniel magundaaʼ ga̱jma̱a̱ magiʼdoo visión ma̱ngaa rí majmaa maʼtáriyaʼ dí marigá nda̱wa̱á. Mbaʼa profecía rúʼko̱ nimbánuu má, ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ naʼthulú dí marigá nda̱wa̱á, rígi̱ mambáñún xúgíinʼ xa̱bu̱.

18 Náa imbo̱ʼ artículo, muʼthá a̱jma̱ profecía dí na̱ʼkha̱ náa libro ndrígóo Daniel. Índo̱ gíkruʼulú májánʼ rúʼko̱ gámbáyulú muraʼwíí májánʼ dí gúʼni, tséʼniuu á mu nindxu̱lú e̱ji̱n o xabuanii. Profecia rígi̱ ma̱ngaa mambáyulú mu xámiñulu ga̱jma̱a̱ rí muguajún jmbu, xúʼko̱ makuwáanʼlu xawii muraʼníílú tsáʼkhá rí ga̱ʼkha̱ nda̱wa̱á.

AJMÚÚ 119 Ndayúlú mbá fe gújkhuʼ

a Mbaʼin jiámá ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ bi̱ nuni̱ ñajuunʼ Jeobá nuraʼníí mbaʼa tsáʼkhá rí maʼni dí xáguajun jmbu náa Jeobá o rí maʼni mamíñúún. Mbáa a̱ngiu̱ún bi̱ nuniga̱jma̱a̱ gajmiún nutsijmiin, nuthúún rí nindxu̱ún skágunʼ numuu rí nduyamajkuíí Dios ga̱jma̱a̱ ikha ndrígóo, ma̱ngaa dí nakumu̱ún rí Dios nindxu̱u̱ bi̱ niʼniwíi dí rígá. Mú, xó má guʼyáá náa artículo rígi̱, rí bi̱ nduyaridáá profeta Daniel ga̱jma̱a̱ rí asndu tsémiñún eni̱ ñajuunʼ Jeobá ma̱ngaa rí naguájun jmbu, nusngajma rí ikhiin najmañún.

b Ezequiel 14:14: “‹Ga̱jma̱a̱ á mu ajtsíin xa̱bekha bugi̱ gakuwa ikhí: Noé, Daniel ga̱jma̱a̱ Job, numuu rí ikhiin nini rí jmbu makáwíin›, rígi̱ rí niʼthí Jeobá bi̱ naʼtáñajunʼ náa xúgíʼ numbaaʼ.”

c Babilonios nixnáa mbiʼñún xígi̱ kaʼnii.

d Rígá ajtsú numuu rí Daniel niʼni gaʼduunʼ ganitsu rí nitháán xa̱bu̱ babilonios mikhu. Timbá, mbáa ganitsu rígi̱ nindxu̱u̱ xúñún xujkhúʼ bi̱ naʼthí náa xtángoo rí xándoo muphu (Deut. 14:7, 8). Ragajma, mbáa xuwiʼ rígi̱ tágájnúu májánʼ eʼdiuu (Lev. 17:10-12). Rí maʼni ajtsú, mbáa rí miʼtsu ganitsu rígi̱ nindxu̱u̱ xóo rí matayamajkhún dioses bi̱ ragájkhun (atani̱ mbríguii ga̱jma̱a̱ rí naʼthí náa Levítico 7:15 ga̱jma̱a̱ náa 1 Corintios 10:18, 21, 22).

e Nixtiʼkhuu mbiʼñún tikhun.

f Ma̱ngaa ma̱ndoo matanigajma̱a̱ libro Acerquémonos a Jehová, rí náa naʼthí itháan cualidad ndrígóo ga̱jma̱a̱ xóo nindxu̱u̱. Iyiiʼ rígi̱ ma̱ndoo mambáyáaʼ mu maʼndaaʼ xtayáá itháan.

g Salmo 18:25: “Ikháánʼ manindxa̱ʼ jmbii náa bi̱ naʼni rí jmbu; xa̱bu̱ bi̱ ragíʼdoo aʼkhúun, ikháánʼ xakiéʼkháanʼ náa inuu.”

h Miqueas 6:8: “Ikhaa niʼtháanʼ, oh xa̱biya̱, rí ñajunʼ májánʼ. Ndiéjunʼ enda̱ʼa̱ʼ Jeobá rí matani ikháán rá. ¡I̱ndó matani rí májánʼ, ganindxu̱u̱ jmbu ngajua ndrígáʼ ga̱jma̱a̱ gani̱ndxa̱ʼ xa̱bu̱ guabaaʼ índo̱ gajngrui̱ga̱ʼ ga̱jma̱ʼ Dios!”