Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

HISTORIA NDRÍGÓO XA̱BU̱

Niʼni̱i̱ a̱jkiu̱nʼ náa xúgíʼ xkujndu rí nigúʼdoo

Niʼni̱i̱ a̱jkiu̱nʼ náa xúgíʼ xkujndu rí nigúʼdoo

Náa rawunʼ mañu dí rígá xígií oeste náa Indo, rí mbiʼi xúgi̱ najmaʼnuʼ xóo Pakistán, rí nákha ginii rígá náa xuajen wayuu náa Sukkur. Ikhí nigumún nákha 9 ñajunʼ gu̱nʼ noviembre tsiguʼ 1929. Nákha ikhú, mbáa misionero bi̱ naʼthí ajngáa inglés nixnúu anu̱ʼ ga̱jma̱a̱ ru̱dúʼ tikhu libros rí mixtiúu wéñuʼ. Libro rúʼko̱ rí nigájnuu náa Biblia nimbáyuʼ wéñuʼ mu majmañuʼ rí gajkhun.

XTIʼKHU rí nagui̱i̱ wéñuʼ rí ndi̱yo̱o̱ ikhí niʼniuʼ mandxa̱ʼo̱o̱ edxu̱ʼ. Ikha jngó asndu nákha chíʼgiúnʼ nigíʼdu̱u̱ nixkaxu̱u̱n maniʼnúʼ rí gajkhun rí na̱ʼkha̱ náa Biblia, xó má gíwanʼ raʼthí náa libro rúʼko̱.

Ikhú má nákha nirígá Raga̱jma̱ Guerra náa Xúgíʼ Numbaaʼ nigíʼ muni gámbíin náa India, vida ndrígóʼ niʼni itháan gakhi̱i̱. Anu̱ʼ ga̱jma̱a̱ ru̱dúʼ niniñami̱jna̱a̱. Táʼganú makro̱ʼo̱ʼ náa numuu rí a̱jmi̱i̱n xa̱bu̱ bi̱ nandoʼ ka̱ñu̱u̱n wéñuʼ táʼnduun makuwá mbóó. Nikumuʼ rí xtáá mbáwun ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱a̱ tsáa eyoo kaʼyoʼ. I̱ndó ikhúúnʼ nigumún, ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱a̱ tsáa maʼni̱i̱ a̱jkiu̱nʼ ga̱jma̱a̱ mbáa bi̱ mambáyuʼ.

Ikhúúnʼ ga̱jmu̱ʼ ru̱dúʼ nikúwáanʼxu náa xuajen Karachi, rí kayá edxu̱u̱ náa i̱ʼwáʼ xuajen. Mbóo mbiʼi niʼdu̱u̱ náa xkrugua ndrígúxu̱ Fred Hardaker, mbáa doctor nikhi̱i̱ bi̱ nindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá. Ikháá má religión ndrígóo misionero bi̱ nixnúún libro rúʼko̱ bi̱ kuwa náa goʼwóoʼ. Niʼthúu̱n ru̱dúʼ rí maʼnigajmaa Biblia. Ikhaa niʼthúu̱n rí tsíyoo nditháan, mú mbáa ikhúúnʼ manigu̱ʼ. Ikha jngó imbo̱o̱ xmáná ndxájulú Hardaker nigíʼdu̱u̱ niʼnigajmaa Biblia ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ʼ.

Nguáthá xmáná nda̱wa̱á, nigíʼdu̱u̱ ni̱jkhá reunión rí narígá náa clínica ndrígóo ndxájulú Hardaker. Ikhí nagimbíi̱n mbá gu̱wa̱ʼ ijmi̱i̱n xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ guanuu wéñuʼ ga̱jma̱a̱ nini̱i̱ a̱jkiu̱nʼ ga̱jma̱a̱ niñewu̱nʼ xóo mbáa aʼdiún. Narmáʼáan a̱jkiu̱nʼ rí nutrigi̱i̱n ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ʼ ga̱jma̱a̱ rí nuxruigú edxu̱ún mu mbuyáá iduʼ ga̱jma̱a̱ mutu̱nʼ xóo mbáa bi̱ nambáxu̱u̱n gajmiún. Rúʼko̱ rí phú nindoʼ nákha tsiguʼ rúʼko̱.

Tájyúuʼ má índo̱ ndxájulú Hardaker niʼthúnʼ maʼgá gátaráʼa ga̱jmu̱ʼ. Niʼsngóʼ majmuʼ mbá gramófono rí majngrui̱go̱ʼ ka̱yo̱ʼ mu magrigu mbá aʼwá ndrígóo discurso rí na̱ʼkha̱ náa Biblia. Nguáná discurso naʼthí mbájmbu, ikha jngó tikhun xa̱bu̱ tsínigu̱nʼ nditháan rí naʼthí. Mú ikhúúnʼ naniguʼ wéñuʼ mataráʼa. Naniguʼ wéñuʼ mata rí gajkhun ga̱jma̱a̱ numuu Biblia ga̱jma̱a̱ naniguʼ wéñuʼ mathu̱u̱n eʼwíínʼ ajngáa rígi̱.

Índo̱ ejército ndrígóo Japón naʼnirataminaʼ mu maʼni gámbáa xuajen India. Xa̱bu̱ Ñajunʼ británicos nitsudíín itháan xa̱bi̱i̱ Jeobá. Nákha gu̱nʼ julio tsiguʼ 1943, asndu mangúún niraʼnuu xkujndu rúʼko̱. Director ndrígóo escuela náa xtáá ranigajmaa, mbáa ndxajkun, niríñunʼ numuu rí na̱nguá kaʼyoʼ maxtáá ikhí. Niʼthúu̱n ru̱dúʼ rí ikhúúnʼ na̱nguá exnu̱u̱n májánʼ xkri̱da eʼwíínʼ bi̱ nanigajmaa gajmíi̱nʼ numuu rí nambáxuʼ gajmíi̱nʼ xa̱bi̱i̱ Jeobá. Ikhaa nimiñuu wéñuʼ ga̱jma̱a̱ niʼthúnʼ rí xambáxuʼ gajmíi̱nʼ xa̱bi̱i̱ Jeobá. Nda̱wa̱á nikuʼmún maxtáá ga̱jmu̱ʼ anu̱ʼ náa Peshawar, mbá xuajen rí gíʼ náa norte rí naʼni itháan rí 1,370 kilómetros rí mitsínguánʼ. Ikhí, nda̱a̱ ganitsu rí na̱ʼkha̱ náa Dios ga̱jma̱a̱ nánguá e̱jkhá reunión, ikhú nixa rí nambáxuʼ ga̱jmu̱ʼ Jeobá.

NAMBÁXUʼ MBU̱JÚU̱ GA̱JMU̱ʼ JEOBÁ

Nákha tsiguʼ 1947, nitangu̱ún náa xuajen Karachi mu mbaʼyáaʼ ñajunʼ. Índo̱ xtáá má ikhí, ni̱jkhá náa clínica ndrígóo doctor Hardaker, ga̱jma̱a̱ ikhaa nigruigún májánʼ.

—Ikhú niraxu̱ʼ, “náa egawáanʼ rá.” Ikhaa nikumu̱u̱ rí ni̱jkhá ikhí ga̱jma̱a̱ numuu rí naʼniuʼ nandii.

—Ikhú niriʼñuu, “doctor, xtáá má májánʼ. Mú nakháñuʼ numuu rí nánguá embáxuʼ ga̱jmu̱ʼ Dios. Ndayóoʼ manigajmaa Biblia”.

—“Nguáná eyaʼ matagíʼdi̱i̱ matanigajmaa rá.”

—“Xúgi̱, á mu nandoo”.

Wakhííʼ rúʼko̱ ninigajmaaxu májánʼ Biblia. Nikumuʼ rí nitangu̱ún náa goʼwóoʼ. Ru̱dúʼ nákha ginii nindoo marajñunʼ náa xa̱bi̱i̱ Jeobá, mú ikhúúnʼ niraʼwíí mani ñajunʼ Jeobá. Nijngúnʼ iyááʼ nákha 31 ñajunʼ gu̱nʼ agosto tsiguʼ 1947 ga̱jma̱a̱ nguáthá mbiʼi nda̱wa̱á, índo̱ gúʼdoo 17 tsiguʼ nigíʼdu̱u̱ ninindxu̱ʼ precursor regular.

NANIGUʼ RÍ MANI̱NDXU̱ʼ PRECURSOR

Náa Quetta nixuʼmún ginii xóo precursor, náa nikuwa soldados ndrígóo Gran Bretaña. Nákha tsiguʼ 1947, xuajen mba̱a̱ niwiʼtáa, India ga̱jma̱a̱ Pakistán. * Rígi̱ niʼni rí muxmijná religión ga̱jma̱a̱ nigájnun mbaʼin wéñuʼ xa̱bu̱ xóo rí nimbá miʼtsú tagájnun. Mbá 14 millón xa̱bu̱ bi̱ nigáñun. Musulmanes bi̱ kuwa náa India nigún gakuwa Pakistán, ga̱jma̱a̱ hindúes ga̱jma̱a̱ sijes bi̱ kuwa náa Pakistán, nigún náa India. Índo̱ xtáa rarígá xkujndu, niʼngoʼ nitsimuʼ náa tren náa nagún wéñuʼ xa̱bu̱ Karachi ga̱jma̱a̱ ni̱jkhá náa xúgíʼ kamba̱a̱ Quetta nigujtúminaʼ xóo nindoo náa mbá ajua̱nʼ ndrígóo tren.

Náa mbá asamblea de circuito rí nirígá náa India nákha tsiguʼ 1948

Náa xuajen Quetta, niniʼnííʼ George Singh, mbáa precursor especial bi̱ gíʼdoo itháan rí 20 tsiguʼ. George nixnúʼ mbá bicicleta rí wayuu mu maʼgá ga̱jma̱a̱ náa kúbá, maski ajndu nguáná ndiyóoʼ makuʼdinguanʼ. Mbaʼa nuthu na̱jkhá mbáwun gátaráʼa. Rí majun igu̱nʼ nigúʼdiin mbá 17 xa̱bu̱ bi̱ nasngúún ga̱jma̱a̱ Biblia, ga̱jma̱a̱ tikhun niguánu ninindxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá. Mbáa rí ikhaa ninindxu̱u̱ bi̱ kayá edxu̱u̱ náa soldado bi̱ mbiʼyuu Sadiq Masih. Ikhaa nimbáyuxu George ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ mutajuíi tikhuu i̱yi̱i̱ʼ rí nagájnuu náa Biblia náa ajngáa urdu, mbáa ajngáa rí nuthi itháan náa Pakistán. Nda̱wa̱á, Sadiq ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ mbáa publicador bi̱ naniguʼ wéñuʼ maʼtáraʼa.

Nitsimuxu náa Queen Elizabeth mu mu̱ʼguáxu náa Escuela ndrígóo Galaad

Nda̱wa̱á, nitangu̱ún náa xuajen Karachi ga̱jma̱a̱ niñajunʼ ga̱jmu̱ʼ Henry Finch ga̱jma̱a̱ Harry Forrest, misioneros bi̱ ndiʼkhún niguwáanʼ náa Escuela ndrígóo Galaad. ¡Ndayamájkhuu wéñuʼ rí nijuiʼsngóʼ rí xóo mataráʼa! Mbá miʼtsú ni̱jkhá ga̱jmu̱ʼ ndxájulú Finch gátaráʼa xígií norte ndrígóo Pakistán. Náa nagi̱ʼdu̱u̱ kúbá nixkamiinxu mbaʼin xa̱bu̱ guabiinʼ bi̱ nuthi ajngáa urdu bi̱ nandún muniʼnuʼ ajngáa rí gajkhun. A̱jma̱ tsiguʼ nda̱wa̱á, ikhúúnʼ mangúún ni̱jkhá náa Escuela ndrígóo Galaad, ga̱jma̱a̱ nitangu̱u̱n náa xuajen Pakistán ma̱ngaa nguáná ninindxu̱ʼ superintendente de circuito. Nixtáá náa mbá guʼwá náa kúwi̱i̱n misioneros náa xuajen Lahore gajmíi̱n ajtsíin misioneros.

NAʼNGOʼ NARAʼNUU MBÁ XKUJNDU

Phú gíná niʼni rí nákha tsiguʼ 1954, misioneros bi̱ nikuwa náa Lahore na̱nguá nimbáxu̱u̱n májánʼ, ga̱jma̱a̱ sucursal niriʼkhu̱u̱ asignación ndrígu̱ún. Ikhúúnʼ na̱nguá nindxa̱ʼo̱o̱ májánʼ edxu̱ʼ ga̱jma̱a̱ nikuʼdáminaʼ náa xkujndu, rúʼko̱ niʼni rí muxnuʼ mbá xtágabu gakhi̱i̱. Nixtáá gíná wéñuʼ, nikumuʼ rí nirájñunʼ náa Jeobá. Nitangu̱ún náa xuajen Karachi ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á ni̱jkhá gáxtáá náa Londres (Inglaterra) mu ma̱ndoo magíʼdu̱u̱ mbu̱júu̱ mani ñajunʼ Jeobá.

Náa congregación náa nixtáá nákha ginii nikuwa mbaʼin a̱ngiu̱lú bi̱ niñajunʼ náa Betel ndrígóo Londres. Pryce Hughes, bi̱ kayá edxu̱u̱ náa sucursal, ninindxu̱u̱ mbáa ndxájulú bi̱ májánʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ nixmiéjunʼ kaʼyoʼ. Mbá miʼtsú niʼthúnʼ rí nigruigú xtágabu gakhi̱i̱ ndrígóo Joseph Rutherford, bi̱ naxná ikha náa najuiʼtáraʼa xúgíʼ numbaaʼ. Ndxájulú Hughes ndiyááʼ mambáyuminaʼ, mú ndxájulú Rutherford niríyúu gakhi̱i̱. Niʼniuʼ tsiánguá rí ndxájulú Hughes asndu nanduʼwá índo̱ narmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí niʼni nákha ikhú. Ikhaa ndiʼyoo dí rúʼko̱ niʼni gawúunʼ, mú nda̱wa̱á ni̱jkha̱nú ndiʼyoo rí ndayóoʼ xtágabu rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ Jeobá nisngájma rí nindoo kaʼyoo (Heb. 12:6). Ajngóo ni̱jkha̱nú asndu náa a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ nimbáyuʼ mu matangu̱ún mani mbu̱júu̱ ñajunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ gagi.

Nákha ikhú, ru̱dúʼ ni̱jkha̱ gáxtáa náa Londres ga̱jma̱a̱ ikhí nigruigú maʼnigajmaa Biblia ga̱jma̱a̱ ndxájulú John Barr, bi̱ nda̱wa̱á ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ mbáa náa Cuerpo Gobernante. Ikhaa nijmañuu nacha̱ ga̱jma̱a̱ nijngúun iyááʼ nákha tsiguʼ 1957. Nda̱wa̱á nidxawun rí anu̱ʼ ma̱ngaa niʼnigajmaa Biblia gajmíi̱n xa̱bi̱i̱ Jeobá nákha xóó tsikhañu.

Nákha tsiguʼ 1958, ndi̱ya̱a̱ Lene, mbáa ndxájulú bi̱ na̱ʼkha̱ náa Dinamarca bi̱ xtáa naa Londres. Imbo̱o̱ tsiguʼ, nigumaa Jane, timbáa aʼdiúxu náa rí mbá witsiin e̱jñu̱xu. Ma̱ngaa nixnuʼ tikhuu ñajunʼ náa congregación dí rígá náa Fulham. Mú Lene niʼniuu nandii ikha jngó ndiyóoʼ muʼguáxu náa naʼni itháan mijkha. Ikha jngó nákha tsiguʼ 1967, ni̱jkuáxu gakúwáanʼ náa Adelaida (Australia).

MBÁ GAMIÉJUNʼ GAKHI̱I̱

Náa congregación dí rígá náa Adelaida nikuwa mbá 12 a̱ngiu̱lú guanuu bi̱ kaxtaʼwíin ga̱jma̱a̱ nugíʼ májánʼ xkri̱da náa nutaraʼa. Núkhu niríyaxu májánʼ awan mu munixu itháan ñajunʼ Jeobá.

Nákha tsiguʼ 1979, nixtáa Daniel bi̱ maʼni witsiin a̱ʼdiúxu. Numuu rí nigiʼdoo mbá nandii rí mbiʼyuu síndrome de Down * ga̱jma̱a̱ nigiʼdoo wéñuʼ nandii, médicos nithi rí xáxtáa mba̱yu̱ʼ tsiguʼ. Xúgi̱ xóó naʼniuʼ mingíjyúuʼ matha rí nirígá. Ninixu xúgíʼ xó má rí kaʼyoo mu muñewa̱a̱n a̱ʼdiúxu ga̱jma̱a̱ túniʼñúxu eʼwíínʼ e̱jñu̱xu. Daniel nigiʼdoo a̱jma̱ iñúnʼ ámiu̱u̱n; nguáná naguanúu miʼñuu numuu rí nandáti̱go̱o̱ xi̱ʼ ga̱jma̱a̱ ndiyóoʼ mu̱ʼguáxu nacha̱ náa hospital. Mú maski ajndu nigiʼdoo nandii ninindxu̱u̱ mbáa ada̱ bi̱ nijmañuu wéñuʼ, nindoo kaʼyuxu ga̱jma̱a̱ nimbáxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ Jeobá. Índo̱ nutajkáanʼxu nákha xóó tsiphiʼtsuxu ikhaa naruwa̱a̱ ñawúunʼ, nakruígú edxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ naʼthí “xúʼko̱ gáʼni”. I̱ndó xúʼko̱ nagi̱ʼdu̱u̱ nakuiʼtsu.

Daniel nigiʼdoo mbá nandii gakhi̱i̱ nákha nigiʼdoo a̱jkhu̱ tsiguʼ. Lene ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ niʼni rí maʼni néʼnguxuʼ ga̱jma̱a̱ nixmiéjunʼxu wéñuʼ. Asndu nikumuʼ rí magúʼdoo mbá nandii gakhi̱i̱ wéñuʼ. Nákha kúwáanʼxu mbiʼi gakhi̱i̱ ni̱jkha̱ gáʼyuxu Neville Bromwich, mbáa superintendente de circuito. Mbruʼun rúʼko̱, nimbiyaʼ, ga̱jma̱a̱ niguráʼáanʼxu. Xúgiáanʼ nimbiyaʼxu. Ajngáa rí niʼthúxu niʼni̱i̱ a̱jkiu̱xuʼ wéñuʼ. Ni̱jkha̱a̱ asndu a la una rí miʼcha̱. Tájyúuʼ índo̱ Daniel nikháñu. Rígi̱ niʼni magawúnxu wéñuʼ náa vida ndrígúxu̱. Maski ajndu nirígá rúʼko̱, niʼnguxu niraʼníí gaʼkhu ga̱jma̱a̱ ndu̱ya̱a̱xu májánʼ rí nimbá, xóo rí makhañúlúʼ, xáʼngo̱o̱ gáʼni rí ngajua rí gíʼdoo Jeobá náa Daniel mambáa (Rom. 8:38, 39). ¡Ra̱ʼkhá tháán eyuxu mbu̱ya̱a̱ mbu̱júu̱ índo̱ gágabi̱i̱ náa numbaaʼ nuxi̱ʼ! (Juan 5:28, 29).

RÍ MAMBÁÑUN EʼWÍÍNʼ NAʼNI RÍ MAXTÁÁ GAGI

Nda̱wa̱á rí niraʼnuu a̱jma̱ gaʼkhu rí itháan mingíjyúuʼ, xóó kaya̱ edxu̱u̱ náa congregación. Rí xóo nixtáá nimbáyuʼ mu makro̱ʼo̱ʼ rí kuwa ragíʼnuun a̱ngiu̱lú ga̱jma̱a̱ magaʼwíínʼ a̱jkiu̱nʼ ka̱ñu̱u̱n, mú itháan náa bi̱ nuraʼníí xkujndu. Nagíʼ rí xáta númun. Rí phú nandxa̱ʼwa̱mínáʼ: “Xú káʼnii eʼni gawúunʼ o nakumu̱ún rí xóo nikuwa nákha ginii xá. Xú káʼnii gándoo gasngajmún rí naxmiéjunʼ ka̱ñu̱u̱n xá. Xú káʼnii gándoo gáxnu̱u̱n tsiakii mu munimbu̱ún kuyáá Jeobá xá.” Naniguʼ wéñuʼ maʼgá rañu̱u̱n a̱ngiu̱lú. Índo̱ ikhúúnʼ nani̱i̱ a̱jkiu̱ún ga̱jma̱a̱ naxnu̱u̱n tsiakii a̱ngiu̱lú, mangúún naʼni̱i̱ a̱jkiu̱nʼ ga̱jma̱a̱ nagúʼdoo tsiakii.

Naniguʼ wéñuʼ maʼgá rañu̱u̱n a̱ngiu̱lú.

Naku̱mu̱ʼ xóo salmista índo̱ niʼthí: “Índo̱ gamiéjunʼ niʼni maʼni néʼngo̱ʼ, ikháánʼ nitani̱i̱ a̱jkiu̱nʼ” (Sal. 94:19). Jeobá niñewu̱nʼ índo̱ nigúʼdoo xkujndu náa goʼwóoʼ, niguiñunʼ kuyoʼ ga̱jma̱a̱ numuu religión, dí ra̱májánʼ rí nini ga̱jma̱a̱ nixtáá gíná wéñuʼ. Gajkhun rí Jeobá ninindxu̱u̱ mbáa Anu̱ʼ.

^ párr. 19 Nákha ginii, Pakistán ninindxu̱u̱ Pakistán Occidental (rí xúgi̱ Pakistán) ga̱jma̱a̱ Pakistán Oriental (rí xúgi̱ Bangladesh).

^ párr. 29 Atayáá artículo “Criar un hijo con síndrome de Down: sus penas y alegrías”, náa ¡Despertad! gu̱nʼ junio tsiguʼ 2011.