Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Lá natayáá má ráʼ.

Lá natayáá má ráʼ.

Índo̱ romanos nudujmiin tikhuun xa̱bu̱ náa ixi̱, xó má nini̱i̱ Jesús, lá nuniñu̱u̱nʼ dí majuiʼdiín xó má eʼwíinʼ xáʼ.

MBAʼIN wéñuuʼ xa̱bu̱ nduyáá dí Jesús nijuiʼdujmaa náa mbá ixi̱ gajmíi̱n a̱jmi̱i̱n xa̱bu̱ ra̱míjíinʼ (Mat. 27:35-38). Náa Biblia naʼthí, nda̱wa̱á rí nikháñuu Jesús, niniratháá xuyuuʼ mu majuiʼdi̱i̱, ikhú nigún kuyaa náa iñáʼ (Mar. 15:42-46). Mú kúwi̱i̱n bi̱ nuthi dí rígi̱ nindxu̱u̱ mindu̱wa̱ʼ.

Tikhun xa̱bu̱ bi̱ nunigajmaa jma̱a̱ numuu dí nirígá nákha ginii, tsénimbu̱u̱n dí xa̱bu̱ bi̱ nuradíin náa ixi̱ nuniñu̱u̱nʼ dí majuiʼdiín xó má kaʼyoo. Ikhiin nakumu̱ún dí xa̱bu̱ bugi̱ nuniuu mixtiʼkhu kayuuʼ. Ariel Sabar bi̱ nindxu̱u̱ periodista, niʼthí náa mbá revista dí mbiʼyuu Smithsonian náá numuu rí xígi̱ ku̱mu̱ún tikhun xa̱bu̱. Ikhaa niʼnirámáʼ: “Índo̱ xa̱bu̱ ra̱míjíinʼ nudujmiin náa ixi̱ nindxu̱u̱ mbá castigo dí ikhiin má kaʼñún ga̱jma̱a̱ tikhun bi̱ najmañún nuthi dí mani̱ndxu̱u̱ raʼkhí kayuuʼ á mu xa̱bu̱ romanos nuniñu̱u̱nʼ dí xa̱bu̱ bi̱ najuiʼdujmiin náa ixi̱ majuiʼdiín xó má kaʼyoo”. Xa̱bu̱ romanos nindúún rí xa̱bu̱ ra̱míjíinʼ mumíníinʼ wéñuuʼ índo̱ nagún kudiin mu makhañún. Ikha jngóo mbaʼa nuthu nuniñaaʼ xuñúúnʼ xa̱bu̱ náa ixi̱ muphu xujkhú xáná.

Bi̱ nduyáʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí nirígá nákha ginii niguánu ndiyáá rí tikhun judíos bi̱ nijuiʼdujmiin na̱nguá niguaʼnii xígi̱ kaʼnii. Nákha tsiguʼ 1968 nixkamaa itsu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nikháñuu nákha mbiʼi rí nixtáa Jesús náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ, náa nijuiʼdiín mbá guʼwíin bi̱ nindxu̱ún Judíos náa mijngii Jerusalén. Náa mbá caja kua̱ʼa̱n mbá itsu̱ níxtuun rajkúu xa̱bu̱, dí fráʼa mbá clavo dí naʼni mbá 11,5 centímetros (4,5 pulgadas) ga̱jma̱a̱ mbá chíʼgíiʼ ixi̱. Sabar naʼthí: “Itsu̱ níxtuun rajkúu Jehohanán nindxu̱u̱ rí nixkamaa. Rígi̱ nimbañúún mbuyáá dí Jesús nijuiʼdi̱i̱ náa iñáʼ, xó má eʼthí a̱jkhu̱ libros ndrígóo Evangelios”. Rígi̱ gíʼdoo wéñuuʼ numuu, numuu rí “itsu̱ níxtuun rajkúu Jehohanán nimbañúún mbuyáá dí mbiʼi rí nixtáa Jesús, xa̱bu̱ romanos nuniñu̱u̱nʼ dí xa̱bu̱ bi̱ nijuiʼdujmiin náa ixi̱ majuiʼdiín xó má naguʼwún nuni Judíos”.

Itsu̱ níxtuun rajkhúu xa̱bu̱ dí nixkamaa niʼni dí mundxaʼwamíjna xú kaʼnii phú nirajkhaa Jesús náa ixi̱. Nakujmaa kaʼwu rí tikhuun xa̱bu̱ ra̱míjíinʼ bi̱ nikháñúún náa ixi̱ nuniñu̱u̱nʼ dí majuiʼdiín xó má kaʼyoo ga̱jma̱a̱ na̱nguá ediín náa mbóó iñáʼ dí najtiin xúgíinʼ xa̱bu̱. Dí naʼthí náa Biblia xóo nijuiʼdi̱i̱ Jesús nindxu̱u̱ mbájmbu, numuu rí nitaʼaa náa iñáʼ.

Mú dí itháán gíʼdoo numuu nindxu̱u̱ dí niʼthí Jeobá rí Jesús majuiʼdi̱i̱ náa nudiín xa̱bu̱ bi̱ guaʼdáá ga̱jma̱a̱ nimbáa xándoo marikhoo dí Dios maʼnimbánuu dí ikhaa naʼthí (Is. 53:9; 55:11).