Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 12

Guniʼníiʼ itháan Jeobá índo̱ nduʼyáá rí ikhaa niʼniwíi

Guniʼníiʼ itháan Jeobá índo̱ nduʼyáá rí ikhaa niʼniwíi

“Maski má ikháanʼlú nda̱a̱ xóo mbuʼyáá xóo nindxu̱u̱ Dios mú asndu nákha niguma numbaaʼ nakujmaa kaʼwu [...] ma̱ndoo mbuʼyáá xóo nindxu̱u̱ ikhaa á mu nduʼyáá májánʼ xúgíʼ rí niʼni” (ROM. 1:20).

AJMÚÚ 6 Dí rígá mekhuíí nasngájma xóo nindxu̱u̱ Dios

RÍ MUʼNIGAJMAA a

1. Ndiéjunʼ nimbáyúu Job mu maniniiʼ itháán májánʼ Jeobá rá.

 XÚGÍʼ mbiʼi rí nixtáa Job mbáa ikhaa itháán narmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí niʼtámíjná ga̱jma̱a̱ Jeobá. Jeobá niʼthúún Job dí mbaʼyoo tikhuu dí rígá nigumawíi, rúʼko̱ gámbáyúu mbaʼyoo rí Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ nakro̱ʼo̱o̱ wéñuuʼ ma̱ngaa rí makamuu kaʼyoo ikhaa, dí ikhaa má gambáñún xa̱bi̱i̱. Mbá xkri̱da Job niʼngo̱o̱ ndiʼyoo rí á mu Dios naxnún rí nda̱ñu̱u̱n xujkhúʼ mu makuwá, xúʼko̱ má ma̱ndoo maʼni ga̱jma̱á nindxu̱u̱ ma̱ngaa (Job 38:39-41; 39:1, 5, 13-16). Índo̱ nindxa̱ʼwáminaʼ xúgíʼ xkri̱da rígi̱ dí nigumawíi, Job nijmañuu mbaʼa rí xú káʼnii nindxu̱u̱ Dios.

2. Ndíjkha rí mbáa nguáná naʼni mingíjyúuʼ muyexi dí nigumawíi rá.

2 Ikháánʼlú ma̱ngaa ma̱ndoo majmañulúʼ itháán ga̱jma̱a̱ numuu Dios índo̱ nuyexi̱i̱ xúgíʼ dí nigumawíi. Mú nguáná naʼni mingíjyúuʼ á mú kuwáánʼ náa xuajin mba̱ʼu̱ náa nda̱a̱ mbaʼa iná rí maxaʼ o maski má kuwáánʼ náa kúbá náa rígá mbaʼa iná rí maxaʼ mu na̱nguá waphaanʼ mbuʼyáá itháán májánʼ xúgíʼ dí nigumawíi. Rí xúgi̱ mbuʼyáá ndíjkha rí gíʼdoo numuu muriʼyaʼ mbiʼi muyexi. Ma̱ngaa mbuʼyáá xú káʼnii Jeobá ga̱jma̱a̱ Jesús nijmuu rí nigumawíi mu musngáa mbaʼa ikha rí gíʼdoo numuu ma̱ngaa dí ma̱ndoo muʼni ikháanʼ mu maʼga rajmañulúʼ má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa.

NDÍJKHA RÍ GÍʼMAA MUYEXI DÍ RÍGÁ NIGUMAWÍI RÁ.

Jeobá nindoo rí Adán manigu̱u̱ʼ dí nigumawíi ga̱jma̱a̱ rí maxná mbiʼñún xujkhúʼ. (Atayáá kutriga̱ 3).

3. Xú káʼnii eʼyáá rí Jeobá nindoo dí Adán manigu̱u̱ʼ rí nigumawíi rá.

3 Jeobá nindoo rí timbáa xa̱biya̱ manigu̱u̱ʼ xúgíʼ rí nigumawíi, ikha jngóo nigíwaanʼ Adán náa ku̱ba̱ʼ mitsaanʼ mu mañewu̱u̱n dí rígá ikhí mu maʼdu̱u̱ tsígáʼ ga̱jma̱a̱ maʼni itháán mba̱a̱ ku̱ba̱ʼ mitsaanʼ (Gén. 2:8, 9, 15). Atatsaʼwáminaʼ xú káʼnii nikumu̱u̱ Adán índo̱ ni̱jkha̱nú ndiʼyoo dí nakráʼáan tsígáʼ ma̱ngaa rí xú káʼnii nijmidi ri̱ʼi̱ ga̱jma̱a̱ rí mañewu̱u̱n ixi̱ ri̱ʼi̱ Edén ra̱ʼkhá tháán mitsaanʼ. Jeobá ma̱ngaa nindoʼoo Adán rí maxná mbiʼñún xujkhúʼ (Gén. 2:19, 20). Mínaʼ má Jeobá ma̱ndoo maʼni ñajunʼ rúʼko̱, mú nixnúu ñajunʼ rúʼko̱ maʼni Adán. Mbáa ikhaa niyejxu̱u̱n tsumáá wéñuuʼ xujkhúʼ ga̱jma̱a̱ ndiʼñún xú káʼnii ni̱ndxu̱ún ga̱jma̱a̱ xú káʼnii eni̱ nákha xóó táxna mbiʼñún. Ninindxu̱u̱ mbá ñajunʼ rí nagui̱i̱ wéñuuʼ, nimbáyúu mbaʼyoo xú káʼnii Jeobá gíʼdoo ku̱ma̱, rí najmañuu wéñuʼ ga̱jma̱a̱ rí xú káʼnii nagui̱i̱ dí niʼni.

4. a) Xú káʼnii nindxu̱u̱ timbá numuu rí gíʼmaa muyejxi̱i̱ dí nigumawíi rá. b) Ndiéjunʼ dí rígá nigumawíi nanigua̱a̱ʼ itháan ikháán rá.

4 Mbá numuu dí gíʼma muyexi dí nigumawíi nindxu̱u̱ numuu rí Jeobá nandoo muʼni xkuaʼnii. Ikha naʼtulúʼ: “Guyexiraʼan ga̱jma̱a̱ gu̱ya̱a̱”. Nda̱wa̱á narajxi̱: “Tsáa niʼni xúgíʼ rígi̱ rá”. Rí xóo naxtiʼña̱a̱ graxe̱ rúʼko̱ nakujmaa kaʼwu (Is. 40:26). Jeobá raʼkháa i̱ndó niʼniriyaʼ mekhu ga̱jma̱a̱ xúgíʼ dí rígá ikhí rí nagui̱i̱ wéñuuʼ ma̱ngaa niʼni ku̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ lamáa, rígá mbaʼa wéñuuʼ rí ma̱ndoo majmañulú náa xúgíʼ rígi̱ (Sal. 104:24, 25). Ma̱ngaa atatsaʼwáminaʼ rí xú káʼnii Dios niʼniwáánʼlú ikháanʼ. Niʼniwáánʼ rí ma̱ndoo manigulúʼ mbuʼyáá xúgíʼ dí nigumawíi ma̱ngaa nixnúlú maguaʼdáá mbá witsu rí mambáyulúʼ: Xóo idulú, cháʼwunlú, dí mbuʼyáá á mu manigulúʼ rí naʼphu̱ o naʼwan, rí nandoo nduʼya xi̱ʼ ga̱jma̱a̱ rí nandoo makumulú xkáʼnii nindxu̱u̱ dí nuru̱ʼgua̱.

5. Xó má eʼthí náa Romanos 1:20, ndíjkha rí májánʼ muyexi dí rígá nigumawíi rá.

5 Náa Biblia naʼtulúʼ i̱mba̱ numuu ndíjkha rí gíʼmaa muyejxi̱i̱ xúgíʼ dí rígá, numuu rí nambáyulúʼ muniʼniiʼ itháan rí xú káʼnii nindxu̱u̱ Jeobá (atraxnuu Romanos 1:20). Mbá xkri̱da rí xú káʼnii nigumawíi xúgíʼ dí rígá nasngájma rí Dios gíʼdoo wéñuuʼ ku̱ma̱ ga̱jma̱a̱ rí xú káʼnii rígá mixtiʼkhu enii ganitsu nandoo nduʼyáá dí ikha nandoo kaʼyulú wéñuuʼ. Náa xúgíʼ rí ikhaa niʼniwíi nambáyulú muniʼniiʼ itháán májánʼ ga̱jma̱a̱ naxkaxáanʼ muʼgua kanuu itháán mijngii náa ikhaa. Rí xúgi̱ rá. Mbuʼyááluʼ xú káʼnii Jeobá najmuu dí rígá nigumawíi mu maʼsngulúʼ ikha rí gíʼdoo wéñuuʼ numuu.

DIOS NAJMUU RÍ NIGUMAWÍI MU MAʼSNGULÚʼ GA̱JMA̱A̱ NUMUU IKHAA

6. Ndiéjunʼ gándoo gajmañulú ga̱jma̱a̱ numún ñu̱ʼu̱ cigüeñas rá.

6 Jeobá gíʼdoo awan. Xúgíʼ tsiguʼ índo̱ na̱jkha̱ rámbáa gu̱nʼ febrero ga̱jma̱a̱ índo̱ naʼni ta̱pha̱ gu̱nʼ mayo, bi̱ israelitas nduñún ñu̱ʼu̱ bi̱ nuthúún cigüeñas nagún xúgií norte. Jeobá niʼthún israelitas: “Asndu ñu̱ʼu̱ bi̱ cigüeñas bi̱ nagún rijma̱a̱ nduyáá nguáná nagún i̱mba̱ níʼkhá” (Jer. 8:7). Xó má Jeobá niriyaʼ awan rí majngruigu̱u̱n ñu̱ʼu̱ bugi̱, ma̱ngaa niriyaʼ hora dí maʼni gámbáa dí raʼkhí. Índo̱ nduʼñún ñu̱ʼu̱ nagún imbá níʼkhá naʼni marmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Jeobá gíʼdoo mbá mbiʼi kiejunʼ dí maʼni gámbáa xúgíʼ dí raʼkhí dí rígá náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ rígi̱ ga̱jma̱a̱ ma̱ndoo makumulú dí ikhaa maʼnimbánuu (Hab. 2:3).

7. Ndiéjunʼ ejma̱ñúluʼ ga̱jma̱a̱ numún bi̱yú rá. (Isaías 40:31.)

7 Jeobá naxnún tsiakii xa̱bi̱i̱. Nijmiuu gaʼyee Isaías mu maʼnirámáʼ dí índo̱ xa̱bi̱i̱ gakumu̱ún dí nánguá guaʼdáá tsiakii ga̱jma̱a̱ dí kúwá migíná wéñuʼ, nikudaminaʼ dí maxnún tsiakii mu ‹magún inuu giñán xóo eʼni bi̱yú› (atraxnuu Isaías 40:31). b Israelita naguʼwún nduñún bi̱yú dí najmún giñánʼ dí rígá rijma̱a̱ mu magún rí asndu xúriyaʼ wéñuʼ tsiakii ndrígu̱ún mu matujxu̱u̱n magún rijma̱a̱. Rígi̱ naʼni marmáʼáan a̱jkiu̱lú xó ma Jeobá nambáñun ñu̱ʼu̱ ma̱ngaa ma̱ndoo mambáñun ga̱jma̱a̱ maxnún tsiakii xa̱bi̱i̱. Ikha jngóo índo̱ ikháán gátañu̱u̱n ñu̱ʼu̱ bi̱ nagún rijma̱a̱ rí asndu na̱nguá ri̱ya̱ʼ wéñuuʼ tsiakii ndrígún, garmáʼáan a̱jkia̱a̱nʼ rí Jeobá ma̱ndoo maxnáa tsiaki̱i̱ ikháán mu maʼnga̱a̱ʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ xkujndu rí xtaʼdáá.

8. a) Ndiéjunʼ nijmañuu Job ga̱jma̱a̱ numuu dí nigumawíi rá. b) Ndiéjunʼ ejmañulú ikháanʼ rá.

8 Jeobá nandoo rí makumulúʼ kuʼyáá. Índo̱ niʼtámijna ga̱jma̱a̱ Job ikhaa nimbáyúu mu maku̱mu̱u̱ kaʼyoo itháán ikhaa (Job 32:2; 40:6-8). Niʼthí mbaʼa rí nigumawíi xóo a̱ʼgua̱a̱n, duun, a̱jkhu̱u̱n. Ma̱ngaa niʼthí ga̱jma̱a̱ numún xujkhúʼ xóo xedi̱ xáná ga̱jma̱a̱ wayuu (Job 38:32-35; 39:9, 19, 20). Xúgíʼ xkri̱da rígi̱, nimbáyúu Job mu mbaʼyoo raʼkháa i̱ndó guata mba̱a̱ tsiakii gíʼdoo Dios ma̱ngaa nimbáyúu mbaʼyoo dí ikhaa nandoo kaʼyulú ga̱jma̱a̱ dí ra̱ʼkhá tháán ejmañuu. Índo̱ niʼtámijna ga̱jma̱a̱ ikhaa niʼni rí Job maku̱mu̱u̱ kaʼyoo itháán Jeobá (Job 42:1-6). Xúʼko̱ má kayuuʼ, índo̱ ikháanʼ nuʼnigajmalu ga̱jma̱a̱ numuu dí nigumawíi narmáʼáan a̱jkiu̱lú dí Jeobá ra̱ʼkhá tháán ejmañuu ga̱jma̱a̱ ra̱ʼkhá tháán gíʼdoo tsiakii ki xóo ikháanʼ. Ikhaa nandoo ga̱jma̱a̱ maʼnigámbáa xúgííʼ xkujndu ndrígulú índo̱ nundxaʼwamíjna̱. Rúʼko̱ nambáyulú makumulú kuʼyáá itháán.

JESÚS NIJMUU RÍ NIGUMAWÍI MU MAʼSNGÁA GA̱JMA̱A̱ NUMUU ANU̱U̱

9, 10. Ndiéjunʼ eʼsngúlú ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá agiuuʼ a̱jkha̱ʼ ga̱jma̱a̱ ruʼwa rá.

9 Jesús nininuuʼ májánʼ xúgíʼ rí nigumawíi. Ikhaa ninindxu̱u̱ bi̱ “niñajunʼ májánʼ wéñuuʼ” nimbáyúu anu̱u̱ mu maʼniwíi xúgíʼ dí rígá náa numbaaʼ (Prov. 8:30). Nda̱wa̱á índo̱ nixtáa náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ nijmuu dí nigumawíi mu maʼsngúún xa̱bi̱i̱ mbaʼa ikha ga̱jma̱a̱ numuu anu̱u̱, guʼyáá tikhu.

10 Jeobá nandoo kaʼñúún xúgíinʼ enii xa̱bu̱ numbaaʼ. Náa discurso rí nixná náa inuu kúbá, Jesús niʼthún xa̱bi̱i̱ a̱jma̱ dí nigumawíi rí mbaʼiin xa̱bu̱ na̱nguá eyáá á mu rí gíʼdoo numuu: Ikhaa nindxu̱u̱ agiuuʼ a̱jkha̱ʼ ga̱jma̱a̱ ruʼwa. A̱jma̱ rígi̱ nindxu̱u̱ rí gíʼdoo wéñuuʼ numuu mu makuwáánʼ, numuu rí Jeobá ra̱ʼkhá tháán eyoo kaʼñúún xúgíinʼ xa̱bu̱. Ikha jngóo naxnún xúgíinʼ regalo rígi̱ (Mat. 5:43-45). Jesús nijmuu xkri̱da rígi̱, mu maʼsngúún xa̱bi̱i̱ dí Jeobá nandoo rí ikháanʼ ma̱ngaa maʼndulú kuʼñúún xúgíinʼ enii xa̱bu̱. Índo̱ nduʼyáá mbá wakíʼ xú káʼnii mitsaanʼ rámaaʼ a̱jkha̱ʼ o índo̱ naxnúu mitsaanʼ ruʼwa naʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú, nundxa̱ʼwa̱míjna̱ xú káʼnii Jeobá nandoo kaʼyulú ga̱jma̱a̱ rí tséraʼwíin xa̱bu̱ bi̱ maʼndoo kaʼñún. Xkri̱da ndrígóo ma̱ndoo mambáyulú rí muʼtáruʼun xúgíinʼ enii xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ.

11. Xú káʼnii exnúlú tsiakii rí mbuʼñún ñu̱ʼu̱ bi̱ jngruigu̱u̱n rijma̱a̱ rá.

11 Jeobá naxnulu rí ndayúlú makuwáánʼ ga̱jma̱a̱. Jesús ma̱ngaa niʼthí náa Discurso rí nixná náa Kúbá: “Guyejxu̱u̱n májánʼ ñu̱ʼu̱ bi̱ jngruigu̱u̱n rijma̱a̱. Tsédu ni má tsérajxi̱i̱ náa xtagaʼu, mú Anu̱lú bi̱ xtáa mekhuíí naxníʼtsún”. Mbáa bi̱ nidxawíín rí niʼthí Jesús, ndiñún tikhun ñu̱ʼu̱ jngruigu̱u̱n rijma̱a̱, índo̱ ikhaa nirajxu̱u̱n: “Lá raguáʼdáá itháan numala ikháanʼ ki xóo ikhiin xáʼ.” (Mat. 6:26.) Ra̱ʼkhá tháán mitsaanʼ ajngáa rí nijmuu mu marmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Jeobá maxnúlú xúgíʼ rí ndayúlú mu ma̱ndoo makuwáánʼ ga̱jma̱a̱ (Mat. 6:31, 32). Rí kiʼsngáa rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí nigumawíi naʼsngúún má xúʼko̱ xa̱bi̱i̱ asndu rí mbiʼi xúgi̱. Mbáa precursora bi̱ dxáʼgú bi̱ na̱ʼkha̱ náa España, nikáguabaaʼ a̱jkiu̱u̱n numuu rí na̱nguá exkamaa mbóoʼ guʼwá náa maxtáa. Mú índo̱ ndiʼñún tikhun ñu̱ʼu̱ naʼphu̱ tsígáʼ ga̱jma̱a̱ fruta, xúʼko̱ niʼni a̱jkiu̱u̱n, ikhaa naʼthí: “Rúʼko̱ nirmáʼáan a̱jkiu̱nʼ á mu Jeobá nañewu̱u̱n ikhiin xúʼko̱ má gáñewu̱nʼ mangúún”. Nda̱wa̱á ndxájulú bugi̱ nixkamaa náa maxtáa.

12. Xó má naʼthí náa Mateo 10:29-31, ndiéjunʼ esngúlú ñu̱ʼu̱ ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá rá.

12 Jeobá ndaʼyoo rí gíʼdoo numuu mámbáa rí ikháánʼlú. Nákha xóó tsiku̱ngui̱i̱n xa̱bi̱i̱ mutaraʼa, Jesús nimbáñún mú xámiñún á mu nuni̱ gíníi (atraxnuu Mateo 10:29-31). Niʼthún ga̱jma̱a̱ numún ñu̱ʼu̱ bi̱ itháán najmaʼnuuʼ bi̱ nikúwá náa Israel nákha ikhú bi̱ nuthúún ñu̱ʼu̱ gorrión. Nákha ikhú ñu̱ʼu̱ bugi̱ na̱nguá minumúú wéñuuʼ. Mú Jesús niʼthúún xa̱bi̱i̱: “Anu̱lú ndaʼyoo índo̱ mbáa dí ikhiin nixpátríguíi mbayíʼ”. Ma̱ngaa niʼthí xóó: “Kuaʼdáá itháan numala ki xóo mbaʼin ñu̱ʼu̱”. Xúʼko̱ niʼni rí mbuyáá dí Jeobá nandoo kaʼñúún mámbáa rí ikhiin. Ikhaa rúʼko̱ nimbáñún mu xámiñún á mu nuni̱ gíníi. Mbáa xa̱bi̱i̱ Jesús narmáʼáan a̱jkiu̱ún ajngáa rí niʼthí, mambá índo̱ nduñún ñu̱ʼu̱ bugi̱ índo̱ nagún gutaraʼa náa mambá xuajin ga̱jma̱a̱ náa mambá guʼwá. Xúʼko̱ má kayuʼ índo̱ gáta̱ya̱a̱ mbáa ñu̱ʼu̱, garmáʼáan a̱jkia̱a̱nʼ rí Jeobá nandoo kaʼyaaʼ wéñuuʼ, numuu rí ikháán mangáán xtaʼdáá “itháan numaaʼ ki xóo mbaʼin ñu̱ʼu̱”. Dios má gámbáyáaʼ mú xámiñaaʼ matraʼníí índo̱ gúni gínáán (Sal. 118:6).

NDIÉJUNʼ GÁNDOO MU̱ʼNI̱ MU MAJMAÑULÚ ITHÁAN GA̱JMA̱A̱ NUMUU RÍ NIGUMAWÍI RÁ.

13. Ndiéjunʼ ndayóoʼ mu̱ʼni̱ mu majmañulú itháán ga̱jma̱a̱ numuu rí nigumawíi rá.

13 Ma̱ndoo majmañulú itháan ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá índo̱ nuyejxi̱ dí nigumawíi. Mu ma̱ndoo muʼni xúʼko̱, ndayóoʼ muríyaʼ mbiʼi mbuʼyáá májánʼ xúgíʼ dí rígá náa kúwáanʼ ga̱jma̱a̱ mundxa̱ʼwa̱míjna̱ ndiéjunʼ eʼsngúlú ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa. Mbáa nguáná má maʼni mingíjyúuʼ muʼni rígi̱. Mbáa ndxájulú bi̱ na̱ʼkha̱ náa Camerún bi̱ mbiʼyuu Géraldine naʼthí: “Numuu rí ndi̱ju̱u̱n náa xuajin mba̱a̱, ndayóoʼ ma̱ni̱ tsiakii mba̱a̱ mayejxu̱u̱ rí nigumawíi”. Mbáa ndxájulú bi̱ kayá edxu̱u̱ bi̱ mbiʼyuu Alfonso naʼthí: “Ikhúún nambáyuʼ wéñuuʼ dí maríya̱ʼ kiejunʼ mbóoʼ mbiʼi mu maxtáá mbáwún ga̱jma̱a̱ mayejxu̱u̱ dí nigumawíi ma̱ngaa mandxa̱ʼwa̱mínáʼ ndiéjunʼ eʼsngóʼ ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá”.

David nijmañuu wéñuuʼ ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá índo̱ nindxa̱ʼwáminaʼ dí nigumawíi. (Atayáá kutriga̱ 14).

14. Ndiéjunʼ nijmañuu David índo̱ nindxa̱ʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí nigumawíi rá.

14 Rey David nindxa̱ʼwáminaʼ wéñuuʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí nigumawíi. Nirajxu̱u̱ Jeobá: “Índo̱ nda̱yo̱o̱ mekhu ndrígáʼ, rí nitani̱ ga̱jma̱a̱ ñawáanʼ, gu̱nʼ ga̱jma̱a̱ a̱ʼgua̱a̱n rí ikháánʼ nitani̱, ndiéjunʼ nindxu̱u̱ xa̱bu̱ numbaaʼ mu magiwa̱nʼ a̱jkia̱nʼ xtáyáá [...] xá. (Sal. 8:3, 4.) David raʼkháa i̱ndó ndiʼyoo xú káʼnii mitsaanʼ wéñuuʼ tri̱gi̱i̱n a̱ʼgua̱a̱n rí mbruʼun ma̱ngaa nindxa̱ʼwáminaʼ xú káʼnii a̱ʼgua̱a̱n buʼko̱ eʼsngóo ga̱jma̱a̱ numuu Dios. A̱ʼgua̱a̱n bi̱ ndiʼñún ni̱jkha̱nú ndiʼyoo dí ra̱ʼkhá tháán mbáá tsiakii gíʼdoo Jeobá. Nindxa̱ʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ xóo nagui̱i̱ wéñuuʼ niʼnii, rí manigu̱ʼ itháán rí xú káʼnii Jeobá najmañuu wéñuuʼ (Sal. 139:14-17).

15. Nitayáá ikháán xú káʼnii xa̱bu̱ nindxu̱u̱ Jeobá índo̱ natiéxi̱i̱ dí nigumawíi ráʼ. Arathá mbá xkri̱da (Salmo 148:7-10).

15 Xó má eʼyáá ga̱jma̱a̱ numuu David, na̱nguá má eyóoʼ mu̱ʼgua̱ tsínguáʼ mu mbuʼyáá ndiéjunʼ dí rígá mu mundxa̱ʼwa̱míjna̱. Á mu ikháán natayáá ndiéjunʼ dí rígá náa mijngii náa xtaa, ma̱ndoo ma̱ta̱ya̱a̱ mbaʼa rí xú káʼnii xa̱bu̱ nindxu̱u̱ Jeobá. Mbá xkri̱da, ma̱ndoo ma̱ta̱ya̱a̱ tsiakii ndrígóo Jeobá índo̱ naku̱ma̱a̱ʼ agiuʼ a̱jkha̱ʼ náa xuyaaʼ (Jer. 31:35). Ma̱ngaa ma̱ta̱ya̱a̱ xú káʼnii nindxu̱u̱ Dios índo̱ gáta̱ya̱a̱ mbáa ñu̱ʼu̱ naʼni xújúunʼ. O atatsaʼwáminaʼ rí xú kaʼnii edxu̱u̱ a̱jkiu̱u̱n Jeobá índo̱ gáta̱ya̱a̱ mbáa a̱ʼdá xuwáanʼ na̱jkha̱ raxkoo tsiyuuʼ. Ga̱jma̱a̱ araxnáá numaaʼ Jeobá rí nandoo kaʼyulú índo̱ gáta̱ya̱a̱ mbáa a̱ʼgú nikhi̱i̱ bi̱ naʼtsíin ga̱jma̱a̱ a̱ʼdióo. Rígá mbaʼa nuthu náa ikháanʼ ma̱ndoo majmañulúʼ ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá índo̱ guyejxi̱i̱ dí rígá, ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí nigumawíi tséʼniuu má mba̱ʼu̱ o majkhaʼ, tséʼniuu á mu rígá mijngii o tsínguáʼ nuni̱ mba̱a̱ ikhaa (atraxnuu Salmo 148:7-10). c

16. Ndiéjunʼ gíʼmaa muʼgími̱jna̱ mu̱ʼni̱ rá.

16 Ndawa̱a̱ i̱mba̱a̱ bi̱ itháan májáanʼ, bi̱ itháan nandoo kaʼyulú, bi̱ ra̱ʼkhá tháan ejmañuu mbaʼyoo xú kaʼnii maʼniwíi ma̱ngaa bi̱ gíʼdoo wéñuuʼ tsiakii ki xóo Dios ndrígulú. Ma̱ndoo mbuʼyáá rí xúʼko̱ nindxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ á mu ikháanʼ nuyexi̱i̱ dí nigumawíi; i̱ndó ndayóoʼ mbuʼyáʼ. Guʼgímijná muríyaʼ mbiʼi mú mbuʼyáá dí nigumawíi ga̱jma̱a̱ rí manigulúʼ ma̱ngaa rí mundxaʼwamíjná ndiéjunʼ eʼsngúlú ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá. Á mu nuʼni xúʼko̱, muʼgua kanuu itháan mijngii náa bi̱ Niʼniwáanʼ (Sant. 4:8). Náa i̱mbá artículo, mbuʼyáá xú kaʼnii gándoo xabuanii majmúún dí nigumawíi mu mumbañún e̱jñu̱ún magún kanuu itháan náa Jeobá.

AJMÚÚ 5 Mitsaan rí niʼni Dios

a Rí niʼniwíi Jeobá ra̱ʼkhá tháán nagui̱i̱. Xúgíʼ rí ikhaa niʼni, naʼni maguanúlúʼ tsiánguá asndu xóo agiuuʼ a̱jkha̱ʼ ga̱jma̱a̱ asndu xóo ri̱ʼi̱. Dí rígá nigumawíi naʼsngúlú mbá ikha rí mambáyulú muniʼniiʼ itháán xú káʼnii nindxu̱u̱ Jeobá. Náa artículo rígi̱, mbuʼyáá ndíjkha jngóo rí gíʼdoo numuu rí muríyaʼ mbiʼi muyexi dí rígá nigumawíi ma̱ngaa dí rúʼko̱ gámbáyulú muʼgua kanuu itháán náa Dios.

b Isaías 40:31: “Mú bi̱ guáʼthi̱i̱n náa Jeobá muguaʼdáá tsiakii. Maguaʼdáá xpíjpiun xóo bi̱yú. Magañún mu xágiinʼ, majngruigu̱u̱n ga̱jma̱a̱ xáʼni néʼngu̱u̱n.”

c Salmo 148:7-10: “Asndu náa ku̱ba̱ʼ gúni mba̱a̱ Jeobá, xujkhúʼ mba̱ʼu̱u̱n bi̱ kúwá náa lamáa ga̱jma̱a̱ náa xúgíʼ iyaʼ mi̱jnu̱ʼ; ikháanʼla, a̱jkhu̱u̱n ga̱jma̱a̱ eʼtsí, idiʼ ga̱jma̱a̱ du̱u̱n skuniʼ; ikháán, giñánʼ mbiʼ, bi̱ natanimbánii ajngóo; ikháanʼla, kúbá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ bíjní, ixi̱ rí naxná xndúu ga̱jma̱a̱ xúgíʼ ixi̱ cedros, xujkhú xáná ga̱jma̱a̱ xúgíinʼ xujkhúʼ bi̱ kraʼdiin, xujkhúʼ bi̱ nuxmajtamijná ga̱jma̱a̱ ñu̱ʼu̱”.