Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

HISTORIA NDRÍGÓO XA̱BU̱

Rí nambáxuʼ gajmíi̱nʼ bi̱ najmañún nimbáyuʼ

Rí nambáxuʼ gajmíi̱nʼ bi̱ najmañún nimbáyuʼ

NARMÁʼÁAN a̱jkiu̱nʼ rí niʼni má mba̱yu̱ʼ tsiguʼ mbá miʼcha̱ naʼni miguwan wéñuʼ náa Brookings (Dakota del Sur, Estados Unidos). Naku̱mu̱ʼ rí najngiyuu Invierno. Xtáá náa kuwa xujkhúʼ gajmíi̱nʼ nguéjmi̱i̱n xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ xúgiáanʼxu naguáʼwanʼxu. Kúwáanʼxu náa pila rí kajnííʼ iyaʼ rí miguwan wéñuʼ. Nandoʼ matha̱nʼ xóo nixtáá ga̱jma̱a̱ makruaʼaʼ náa numuu rí kuwáanʼxu ikhí.

MBÁ GUʼWÁANʼXU

Amuʼ Alfred ga̱jma̱a̱ anu̱ʼ

Nigumún mbiʼi 7 ñajunʼ gu̱nʼ marzo tsiguʼ 1936. Ninindxu̱u̱ tsí itháan lájuíin náa a̱jkhu̱u̱n a̱ngui̱nʼ. Nikúwáanʼxu náa mbá granja rí lájuíin náa este ndrígóo Dakota rí kaʼyoo Sur. Bi̱ kuwa náa goʼwóoʼ ndiyáá rí nigiʼdoo numuu rí muñajunʼ náa granja, mú raʼkháa ikhaa gíʼdoo itháan numuu. Anu̱ʼ ga̱jma̱á ru̱dúʼ niguánu ninindxu̱ún Xa̱bi̱i̱ Jeobá. Nijngún iyááʼ tsiguʼ 1934. Nixnaximi̱jna̱ náa Jeobá, ikha jngó ikhiin ndiyáá rí gíʼdoo itháan numuu muni rí nandoo Dios. Anu̱ʼ nigumbiʼyuu Clarence. Ginii anu̱ʼ ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á anu̱ʼ Alfred ninindxu̱ún siervo de compañía náa congregación Conde (Dakota del Sur). Siervo de compañía mbiʼi xúgi̱ nagumbiʼyuu ndxájulú bi̱ kayá edxu̱u̱ náa nagimbáanʼ bi̱ naríyaʼ awan náa eʼwíínʼ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱.

Bi̱ kuwa náa goʼwóoʼ nakuwa náa nagimbíi̱n tsí nutaraʼa numuu Jeobá ga̱jma̱a̱ nutaraʼa mámbá guʼwá mu mutún xa̱bu̱ rí naʼthí náa Biblia. Xkridoo anu̱ʼ ga̱jma̱á ru̱dúʼ ga̱jma̱a̱ rí nisngúxu niʼni rí maʼnduxu ku̱ya̱a̱ Jeobá. Ndxájuʼ, Dorothy, ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ nini̱ndxu̱xu̱ʼ publicadores índo̱ niguáʼdááxu majun tsiguʼ. Tsiguʼ 1943 nito̱ʼo̱ʼ náa Najuiʼsngáá Mi̱ʼtháráʼa Májánʼ, rí ndiʼkhún nigi̱ʼdu̱u̱ nákhi xúʼko̱.

Nákha ninindxu̱ʼ precursor tsiguʼ 1952

Ndu̱ya̱a̱xu rí asambleas majphú gíʼdoo numuu. Narmáʼáan a̱jkiu̱nʼ mbá asamblea dí nirígá nákha tsiguʼ 1949 náa Sioux Falls (Dakota del Sur). Ikhí, ndxájulú Grant Suiter nixná discurso “¡Es más tarde de lo que usted piensa!”. Niʼthí rí xúgínʼ xa̱bi̱i̱ Dios ndayóoʼ majmúún vida ndrígu̱ún mu mutaraʼa ga̱jma̱a̱ numuu Reino ndrígóo Dios. Nda̱wa̱á rí ninújngoo asamblea, nixnaxíminaʼ mani ñajunʼ Jeobá. Náa i̱mba̱ asamblea ndrígóo circuito nijngúnʼ iyááʼ náa Brookings 12 ñajunʼ gu̱nʼ noviembre tsiguʼ 1949. Ikha jngó nixtáá náa kuwa xujkhúʼ náa rí naʼni miguwan wéñuʼ, rí nitha ga̱jma̱a̱ numuu nákha ginii gajmíi̱nʼ mbá ajtsíin xa̱bu̱. Majngúxu iyááʼ náa pila ajua̱nʼ.

Nda̱wa̱á nindoʼ mani precursor. Ñajunʼ rígi̱ nigíʼdu̱u̱ nini 1 ñajunʼ gu̱nʼ enero tsiguʼ 1952, nákhi nigúʼdoo mbá 15 tsiguʼ. Biblia naʼthí: “Bi̱ najngruigo̱o̱ gajmíi̱n xa̱bu̱ bi̱ nundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún, xúʼko̱ má gándxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱ ma̱ngaa”, ga̱jma̱a̱ náa goʼwóoʼ nikúwi̱i̱n mbaʼin xa̱bu̱ tsí nindxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún, tsí numbayúʼ mani precursor (Proverbios 13:20). Tsejtse mbiʼi nitaráʼa ga̱jmu̱ʼ amuʼ Julius, bi̱ nigiʼdoo 60 tsiguʼ. Maski asndu ninindxu̱u̱ itháan nikhi̱i̱ ki xóo ikhúúnʼ, phú niniguxu mutaráʼaxu nájmáanʼxu. Nijmañuʼ me̱ndaʼkho numuu ikhaa ga̱jma̱a̱ rí nijmañuu. Dorothy tájyúuʼ ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ precursora.

SUPERINTENDENTES NDRÍGÓO CIRCUITO NUMBAYÚʼ

Nákhi rí lájúun, anu̱ʼ ga̱jma̱á ru̱dúʼ nutún superintendentes ndrígóo circuito gajmiún guʼñún rí maguwáʼ náa guʼwúxu. Xa̱bu̱ gajmii bi̱ nimbayúʼ wéñuʼ ninindxu̱ún Jesse ga̱jma̱a̱ Lynn Cantwell. Nixmiéjunʼ me̱ndaʼkho ga̱jma̱a̱ numuʼ jamí nixnuʼ tsiakii. Índo̱ Cantwell na̱jkha̱ gáʼyoo mbáa congregación rí mijngii, nguáná nuthu̱nʼ rí maʼgá gátaráʼa gajmíi̱nʼ. Phú niniguʼ maxtáá gajmíi̱nʼ ikhiin. Nindoʼ mani mbaʼa ñajunʼ ndrígóo Jeobá xó má ikhíin, ga̱jma̱a̱ mani̱ndxu̱ʼ precursor.

Imba̱a̱ superintendente ndrígóo circuito tsí ni̱ʼkha̱ ninindxu̱u̱ Bud Miller. A̱ʼgiu̱u̱ nigumbiʼyuu Joan. Nigúʼdoo 18 tsiguʼ índo̱ niguwaʼ guyuxu náa congregación. Nákhi rí xúʼko̱ gíʼmaa maʼgá náa oficina náa nagún bi̱ mani̱ndxu̱ún soldados, náa nagimbíi̱n mu muthi tsáa gaʼni soldado. Nindúún muni rí ikhúúnʼ mani mbá dí ra̱májánʼ eyoo ikhúúnʼ numuu rí Jesús nixná xtángoo dí ragíʼmaa muxuʼdámíjná náa política (Juan 15:19). Mú ikhúúnʼ nindoʼ mataráʼa ajngáa májánʼ numuu Reino. Ikha jngó ninda̱ʼa̱ rí mani̱ndxu̱ʼ ministro religioso.

Majphú nidxuu a̱jkiu̱nʼ índo̱ ndxájulú Miller niʼthúunʼ rí maʼgá ga̱jmu̱ʼ náa reunión rúʼko̱. Ikhaa na̱nguá nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nati̱yu̱ʼ, ga̱jma̱a̱ tsímiñuu eni xa̱bu̱. Ma̱ngaa phú májánʼ eʼninunʼ Escrituras. Rí nixtáa ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ʼ nixnúʼ wéñuʼ tsiakii. Ndiéjunʼ nirígá rá. Nákhi inuu má mambá verano tsiguʼ 1954, xa̱bu̱ nindrigú solicitud ndrígóʼ mu mani̱ndxu̱ʼ ministro religioso. Numuu rúʼko̱ jngó, nindoo nini itháan ñajunʼ ndrígóo Jeobá.

Nákha xíjkhoo niguáʼnuxu náa Betel, níjniúu camión ndrígóo hacienda.

Nguáthá mbiʼi nda̱wa̱á, nithu̱nʼ maʼgá gañajunʼ Betel, náa Hacienda Watchtower ndrígóo Staten Island (Nueva York). Ikhí nixtáá mbá ajtsú tsiguʼ. Majphú májánʼ niñajunʼ gajmíi̱nʼ “xa̱bu̱ bi̱ nundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún”.

NAÑAJUNʼ NÁA BETEL

Ga̱jma̱a̱ ndxájulú Franz náa WBBR

Náa hacienda rígá emisora ndrígóo radio WBBR. Xa̱bi̱i̱ nijmún emisora rígi̱ tsiguʼ 1924 asndu tsiguʼ 1957. Mbá 15 o asndu 20 betelitas niñajunʼxu náa hacienda. Mbá xúgiáanʼ nini̱ndxu̱xu̱ʼ jiáma bi̱ tsíjmañún wéñuʼ, mu nixtáa gajmiúxu̱ mbáa ndxájulú nikhi̱i̱ bi̱ maʼga̱a̱ mekhuíí bi̱ nigumbiʼyuu Eldon Woodworth. Ikhaa ninindxu̱u̱ xóo anu̱xu ga̱jma̱a̱ niʼsngúxu wéñuʼ. Índo̱ niguáʼdááxu xkujndu, ndxájulú Woodworth naʼthúxu: “Phú gajkhun, majphú mitsaan xúgíʼ rí naʼni Señor maski asndu narígá rígi̱”.

Harry Peterson naʼtáraʼa ga̱jma̱a̱ gagi a̱jkiu̱u̱n.

Ndxájulú Frederick Franz nixtáa ga̱jma̱á ni̱ndxu̱xu̱ʼ ga̱jma̱a̱ nimbáyuxu wéñuʼ. Ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ ndaʼyoo wéñuʼ ga̱jma̱a̱ nijmañuu májánʼ rí naʼthí Biblia. Nixmiéjunʼ kaʼyuxu mámbáa rí ikháanʼxu. Bi̱ naʼni májáánʼ ganitsu ninindxu̱u̱ Harry Peterson. Apellido ndrígóo ninindxu̱u̱ Papargyropoulos, mu naʼniuxu itháan ra̱mingíjyúuʼ mutha̱a̱n Peterson. Ikhaa ma̱ngaa nixtiyáaʼ mu maʼga̱a̱ mekhuíí, jamí ma̱ngaa niniguʼ wéñuʼ maʼtáraʼa. Phú májánʼ eʼni ñajunʼ náa Betel ga̱jma̱a̱ nimbá miʼtsú tániñuʼ maʼtáraʼa. Xúgíʼ gu̱nʼ naniñuʼ mbaʼa me̱ndaʼkho revista náa ñawúunʼ xa̱bu̱. Ma̱ngaa nininuʼ májánʼ náa Biblia ga̱jma̱a̱ niriʼña mbaʼa graxe̱ rí ninixu.

NAJMAÑUʼ NUMUU XKRIDÚUN A̱NGIU̱XU GU̱ʼU̱ BI̱ NAJMAÑÚN WÉÑUʼ

Náa hacienda, nuni májáánʼxu conserva ndrígóo xndú taun ga̱jma̱a̱ verduras. Mámbá tsiguʼ nini májánʼxu 45,000 latas rí gíʼdoo mbá litro mu mu̱phu̱ tsí kúwi̱i̱n náa Betel. Ikhúúnʼ niñajunʼ ga̱jmu̱ʼ Etta Huth, mbáa ndxájulú tsí najmañuʼ wéñuʼ. Ikhaa niʼni recetas rí xú káʼnii guni májáánʼ xndú taun ga̱jma̱a̱ verduras. Mbaʼin a̱ngiu̱lú gu̱ʼu̱ tsí kúwi̱i̱n náa congregación dí rígá mijngii niguwaʼ guñajunʼ gajmiúxu̱, ga̱jma̱a̱ Etta nimbáñun muni májánʼ ñajunʼ. Maski ajndu Etta ndaʼyoo májánʼ xú káʼnii majkuáa ganitsu náa latas, nisngájma má xúʼko̱ gamajkhu náa a̱ngiu̱lú bi̱ niyégun edxu̱u̱ náa hacienda. Nixnuxu mbá májánʼ xkri̱da.

Ikhúúnʼ ga̱jmu̱ʼ Angela ga̱jma̱á Etta Huth

Angela Romano (Angie) ninindxu̱u̱ mbáa dxáʼgú bi̱ nimbáyuxu. Ninindxu̱u̱ mbáa dxáʼgú bi̱ Etta nimbáyúu maniniiʼ Jeobá. Ikhúún ga̱jmu̱ʼ Angie nidamíjna̱xu gu̱nʼ abril tsiguʼ 1958, ga̱jma̱a̱ ninixu ñajunʼ Jeobá mbá 58 tsiguʼ. Rí Angie nixtáa jmbu inuu Jeobá niʼni gujkhuʼ rí nanduxu kuyamíjna̱. Nindxu̱u̱ mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ nandxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱, ga̱jma̱a̱ ma̱ndoo maku̱mu̱ʼ ka̱yo̱o̱ tséʼniuu má káʼnii gárígá.

NUÑAJUNʼXU XÓO MISIONEROS, CIRCUITO GA̱JMA̱A̱ XÓO DISTRITOS

Índo̱ nixtango̱jo̱o̱ xúgíʼ guʼwá ndrígóo WBBR dí rígá náa Staten Island nákha tsiguʼ 1957, niñajunʼ mbá lájuíin náa Betel ndrígóo Brooklyn. Índo̱ ikhúúnʼ ga̱jmu̱ʼ Angie nidámijnaxu, nánguá niñajunʼ náa Betel. Nini̱ndxu̱xu̱ʼ precursores náa Staten Island mbá ajtsú tsiguʼ. Nguáthá mbiʼi, niñajunʼ náa emisora ndrígóo radio, rí nigumbiʼyuu WPOW.

Ikhúúnʼ ga̱jmu̱ʼ Angie na̱nguá niñajunʼxu wéñuʼ, numuu rí ninduxu̱ʼ muʼguá asndu náa eyóoʼ. Ikha jngó, nákhi tsiguʼ 1961, nindoo nindríguxu invitación mu mani̱ndxu̱xuʼ precursores especiales náa Falls City (Nebraska). Índo̱ niguáʼnuxu ikhí, nituxu muʼguá mbá gu̱nʼ náa South Lansing (Nueva York) mu makuwáanʼxu náa Najuiʼsngúún ga̱jma̱a̱ numuu Reino. Majphú niniguxu̱ʼ rí niguaʼsngúxu ga̱jma̱a̱ niku̱mu̱xu rí nda̱wa̱á rí gámbá escuela matangáanʼxu náa Nebraska. Ikha jngó ni̱jkha̱ a̱jkiu̱xuʼ índo̱ nixuʼmáanʼxu xóo misioneros náa Camboya. Náa xuajen mitsaan rígi̱ rí kaʼyoo sureste ndrígóo Asia, ndiya̱a̱xu, nidxáwinxu ga̱jma̱a̱ niphúxu mbaʼa rí tsíniʼnúʼ nákha ginii. Ninduxu̱ʼ mutaraʼa ajngáa májánʼ ndrígóo Reino náa xuajen rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱xuʼ.

Ga̱jma̱á Angela nákha tsiguʼ 1975, nákha xóó tsegumáanʼxu entrevistar náa televisión

Mú política nixtiʼkhuu náa Camboya, ga̱jma̱a̱ ndiyóoʼ matangáanʼxu náa Vietnam rí kaʼyoo Sur. Nda̱wa̱á rí ninújngoo a̱jma̱ tsiguʼ niʼniuʼ mbá nandii gakhi̱i̱, ikha jngó ndiyóoʼ magutangáanʼxu náa Estados Unidos. Ninújngoo mba̱yu̱ʼ mbiʼi mu maʼni̱nʼ. Índo̱ niʼni̱i̱ májánʼ a̱jkiu̱nʼ, nigíʼdi̱i̱xu mbu̱júu̱ nini̱ndxu̱xu̱ʼ precursor.

Gu̱nʼ marzo tsiguʼ 1965, nigíʼdu̱u̱ niñajunʼ xóo superintendente viajante. Mbá 33 tsiguʼ rí ikhúúnʼ ga̱jmu̱ʼ Angie niñajunʼxu xóo circuito, distrito, ga̱jma̱a̱ niyambáxú náa asambleas. Niniguʼ wéñuʼ ñajunʼ rúʼko̱, numuu rí ikhúúnʼ ndi̱yo̱o̱ kiejunʼ wéñuʼ asambleas. Mbá guáthá tsiguʼ, ni̱jkuáxu mbaʼa congregaciones náa xuajen Nueva York ga̱jma̱a̱ náa mbájndi xuajen rúʼko̱, ga̱jma̱a̱ mbaʼa asambleas niguáʼdááxu náa Estadio ndrígu̱ún Yankees.

NATANGÁANʼXU NÁA BETEL JMA̱A̱ NÁA ESCUELA NÁA NUSNGÚLÚ GA̱JMA̱A̱ NUMUU DIOS

Ikhúúnʼ ga̱jmu̱ʼ Angie nikánuxu mbaʼa ñajunʼ gákhi náa xúgíʼ tsiguʼ rúʼko̱. Nákha tsiguʼ 1995 nithu̱nʼ rí masngáa náa Escuela de Entrenamiento Ministerial. Ajtsú tsiguʼ nda̱wa̱á nithuxu muñajunʼ náa Betel. Nda̱wa̱á rí 40 tsiguʼ, xtáá gagi numuu rí nitangáanʼxu náa Betel, náa nigíʼdu̱u̱ nini káxi̱ ñajunʼ Jeobá. Niñajunʼ náa Departamento ndrígóo Servicio ga̱jma̱a̱ náa mbaʼa escuela náa nusngáa ga̱jma̱a̱ numuu Dios. Nákha tsiguʼ 2007, bi̱ Cuerpo Gobernante nigíʼ Departamento ndrígóo Escuela náa Nusngáa ga̱jma̱a̱ numuu Dios mú muriyaʼ awan náa escuelas rí nirígá náa Betel. Mbá nguáthá tsiguʼ, ikhúúnʼ ninindxu̱ʼ superintendente náa departamento rígi̱.

Náa iwáá tsiguʼ mbaʼa rí nixtiʼkhuu náa escuelas ndrígóo Betel. Escuela ndrígu̱ún bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Congregación nigi̱ʼdu̱u̱ nirígá nákha tsiguʼ 2008. Nda̱wa̱á rí ninújngoo a̱jma̱ tsiguʼ, itháan rí 12,000 bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ nikuwa náa escuela rí nirígá náa Patterson ma̱ngaa náa Betel ndrígóo Brooklyn. Curso rígi̱ xóó narígá náa i̱ʼwáʼ xuajen. Nákha tsiguʼ 2010, Escuela de Entrenamiento Ministerial niriʼkhu̱u̱ mbiʼyuu xóo Náa Najuiʼsngúún ga̱jma̱a̱ Biblia Xa̱bekha bi̱ xóó Tsínigunʼ, ga̱jma̱a̱ nirígá i̱mba̱ escuela nuxi̱ʼ rí nigumbiʼyuu Náa Najuiʼsngúún ga̱jma̱a̱ Biblia Cristianos tsí Ninigunʼ.

Gu̱nʼ septiembre tsiguʼ 2014, nájma̱ escuelas rígi̱ niwa̱a̱ mu magi̱ʼdu̱u̱ Náa Najuiʼsngúún bi̱ Nutaraʼa numuu. Xúgi̱ rá, tsí magún ma̱ndoo mani̱ndxu̱ún bi̱ nidamijná, xa̱biya̱ tsí mbáwíi o a̱ʼgu̱ tsí mbáwíi. Náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ, mbaʼin a̱ngiu̱lú nidxún índo̱ ndiyáá rí escuela rígi̱ ma̱ngaa marigá náa xuajñún. Majphú mitsaan índo̱ nda̱yo̱o̱ rí mbaʼin a̱ngiu̱lú ma̱ndoo makuwa náa escuelas rígi̱. Naʼni gagi a̱jkiu̱nʼ numuu rí niniʼnúnʼ mbaʼin a̱ngiu̱lú bi̱ niriʼkhu̱u̱ xóo kuwa mu ma̱ndoo magún náa curso rígi̱.

Índo̱ nandxa̱ʼo̱o̱ edxu̱ʼ xú káʼnii nixtáá nda̱wa̱á rí nijngúnʼ iyááʼ náa kuwa xujkhúʼ asndu mbiʼi xúgi̱, na̱xnu̱u̱ núma̱aʼ Jeobá rí niniʼnúnʼ mbaʼin xa̱bu̱ bi̱ najmañún wéñuʼ. Ikhiin nimbayúʼ maniʼnínʼ ga̱jma̱a̱ mani itháan májánʼ ñajunʼ Dios. Tikhun ninindxu̱ún itháan jiáma ki xóo ikhúúnʼ, iʼwíínʼ itháan guanuu. Mbaʼin naguwaʼ náa i̱ʼwáʼ xuajen. Mú, xú káʼnii nikúwi̱i̱n nisngájmuʼ rí majphú gajkhun nandún kuyáá Dios. Nadxuu a̱jkiu̱nʼ rí gúʼdiin mbaʼin bi̱ nambáxuʼ gajmíi̱nʼ náa xuajñu Jeobá bi̱ ma̱ndoo musngóʼ.

Phú naniguʼ maniʼnúnʼ a̱ngiu̱lú tsí naguwaʼ náa xúgíʼ numbaaʼ.