Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Jeobá naxnún ikha xuajñu mu ma̱ndoo makuwá kámuu

Jeobá naxnún ikha xuajñu mu ma̱ndoo makuwá kámuu

“Rígi̱ nindxu̱u̱ kamba̱a̱. Gajngruigala ikhí” (ISAÍAS 30:21).

AJMÚÚ 65 GA̱JMA̱A̱ 48

1, 2. a) Ndiéjunʼ rí niʼni makáwíin mbaʼin xa̱bu̱ rá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.) b) Xú káʼnii nindxu̱u̱ ikha rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí nindrigú xa̱bi̱i̱ Dios rá.

 NAʼNI itháan rí mbá 100 tsiguʼ, náa tikhu xuajen nugiʼma letreros náa kamba̱a̱ rí nanújngoo tren. Letreros naʼthí xóo ajngáa rígi̱: “ARIEJUN, ATIEXI, ATADXUUN”. Nugiʼma rígi̱ mu carro bi̱ nanújngun náa kamba̱a̱ xanújngoo ragui̱i̱n tren dí na̱ʼkha̱ nacha̱ wéñuʼ. Letreros rígi̱ niyambáá mu makáwíin mbaʼin xa̱bu̱.

2 Mú mambáyulúʼ rí xuguaʼnii gamiéjunʼ ga̱jma̱a̱ rí maʼni káwáanʼ, Jeobá naʼni mbá rí itháan májánʼ ki xóo rí matima letreros. Naʼthúlúʼ ga̱jma̱a̱ naxnúlú ikha rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí ma̱ndoo maʼni makuwáanʼ kámuu mbiʼi. Ikhaa nindxu̱u̱ xóo mbáa báxtúu bi̱ nandoo kaʼñún wéñuʼ mugiu̱u̱ bi̱ na̱jkha̱ kagu̱u̱n náa kamba̱a̱ rí nda̱a̱ gamíi (atraxnuu Isaías 30:20, 21). *

JEOBÁ NAXNÚN MÁ XÚʼKO̱ IKHA XA̱BI̱I̱

3. Náa numuu rí nakháñuu xa̱bu̱ numbaaʼ rá.

3 Jeobá naxnún má xúʼko̱ ikha xa̱bi̱i̱ asndu nákha nigi̱ʼdi̱i̱ nikuwa timbíi̱n xa̱bu̱. Mbá xkri̱da, náa ixi̱ ri̱ʼi̱ Edén nixná májánʼ ikha mu xa̱bu̱ makuwa tsímáá ga̱jma̱a̱ xákhañún (Gén. 2:15-17). Mú Adán ga̱jma̱a̱ Eva nini gaʼduunʼ ikha ndrígóo. Eva niʼnimbo̱o̱ rí niʼthí a̱bu̱nʼ ga̱jma̱a̱ Adán niʼnimbo̱o̱ rí niʼthí Eva. Ikha jngó rí nájmi̱i̱n nimíniʼ ga̱jma̱a̱ nikháñun. Numuu rí túnimbu̱ún, xúgiáanʼ nakháñulú.

4. a) Náa numuu rí ndiyóoʼ nuxi̱ʼ ikha nda̱wa̱á rí nijngoo Ruʼwa mbiiʼ rá. b) Ndiéjunʼ embáyulú makru̱ʼu̱lú ikha rígi̱ rá.

4 Mba̱yu̱ʼ tsiguʼ nda̱wa̱á, Jeobá nixnúu ikha Noé rí niʼni makáwíin mbaʼin xa̱bu̱. Nda̱wa̱á rí nijngoo Ruʼwa mbiiʼ, Dios táʼndoo rí xa̱bu̱ numbaaʼ mu̱phu̱ o muwa̱a̱n eʼdi. Náa numuu rá. Numuu rí xúgi̱ maniñúnʼ mu̱phu̱ xuwiʼ. Numuu rí nixtiʼkhuu xóó kuwa, ndiyóoʼ mbá nuxi̱ʼ ikha. Ikha jngó niʼthún: “I̱ndó xuwiʼ ga̱jma̱a̱ vida ndrígóo, eʼdiu, ragíʼmaa muphula” (Gén. 9:1-4). Ikha rígi̱ nambáyulúʼ makru̱ʼu̱lú rí endxa̱ʼóo edxu̱u̱ Jeobá ga̱jma̱a̱ numuu vida. Numuu rí Dios niʼniáanʼlú, vida ndrígúlú kaʼyoo ikhaa. Ikha jngó ikha kaʼyoo maʼthúlú ndiéjunʼ gándoo muʼni ga̱jma̱a̱ vida ndrígúlú ma̱ngaa rí xándoo muʼni. Mbá xkri̱da, ikhaa tsínigu̱ʼ rí muradíin eʼwíínʼ. Dios ndaʼyoo mitsáʼkháan wéñuʼ vida ga̱jma̱a̱ eʼdi, ga̱jma̱a̱ ikhaa maxnún castigo xa̱bu̱ bi̱ tséyamajkuíí (Gén. 9:5, 6).

5. a) Ndiéjunʼ rí gúʼnigajmaa xúgi̱ rá. b) Ndiéjunʼ gambáyuluʼ artículo rígi̱ rá.

5 Nda̱wa̱á rí nixtáa Noé, Dios nixnúún má xúʼko̱ ikha xa̱bi̱i̱. Náa artículo rígi̱ guʼnigajmaa xú káʼnii niʼni. Ma̱ngaa mambáyulúʼ muʼnimbánii ikha ndrígóo Jeobá ga̱jma̱a̱ mu̱ʼgua̱ náa kamba̱a̱ rí maʼga̱ kaguáanʼ náa numbaaʼ nuxi̱ʼ.

JEOBÁ NAXNÚN I̱ʼWÁʼ IKHA MBÁ XUAJIN NUXI̱ʼ

6. a) Náa numuu rí ndiñúnʼ israelitas munimbu̱ún xtángoo rí Jeobá nixnúu Moisés rá. b) Ndiéjunʼ ndiyóoʼ muni mu Dios maʼni tsajkurámiinʼ xá.

6 Mbiʼi rí nixtáa Moisés, Jeobá nixnúún xa̱bi̱i̱ ikha rí xú káʼnii gíʼmaa muni ga̱jma̱a̱ xú káʼnii gúyamajkuíí. Náa numuu rá. Numuu rí nixtiʼkhuu xóo nikuwa. Israelitas ninindxu̱ún esclavos náa Egipto itháan rí 200 tsiguʼ. Xa̱bu̱ egipcios nini mbaʼa rí taʼyamajkuu Dios, xóo rí mbuyamajkún wa̱jinʼ ga̱jma̱a̱ muguaʼdiin xándú. Índo̱ rí israelitas nigájnun náa Egipto, ndiñúnʼ muguaʼdáá i̱ʼwáʼ ikha. Rí xúgi̱ mani̱ndxu̱ún mbá xuajin rí i̱ndó maʼnimbo̱o̱ xtángoo ndrígóo Moisés. Tikhun xa̱bu̱ bi̱ najmañún nuthi rí náa hebreo ajngáa “xtángoo” nandoo gáʼthúu̱n “ndayá edxu̱u̱”, “naxná ikha” o “naʼsngáa”. Xtángoo ndrígóo Moisés mañewu̱u̱n israelitas mu xúbu̱nʼ gajmiún bi̱ túdiin ga̱jma̱a̱ rí xúni̱ rí nuni i̱ʼwáʼ religión dí rígá mijngii. Á mu israelitas nindúún rí Dios maʼni tsajkurámiinʼ, ndiyóoʼ munimbánii ikha ndrígóo. Á mu tsénimbu̱ún, mumíniiʼ gakhii wéñuʼ (atraxnuu Deuteronomio 28:1, 2, 15). *

7. a) Náa imbo̱o̱ numuu rí Jeobá nixnúún ikha bi̱ israelitas rá. b) Náa numuu eʼthá rí xtángoo ninindxu̱u̱ xóo bi̱ ‹niñewu̱u̱n› o mbá ikha rá.

7 Mú mangiin israelitas ndiñúnʼ i̱ʼwáʼ ikha ga̱jma̱a̱ imbo̱o̱ numuu. Xtángoo ndrígóo Moisés niʼniratiin numuu rí ma̱ʼkha̱ Mesías bi̱ ñajunʼ Jesucristo. Rígi̱ nigíʼdoo wéñuʼ numuu náa rí nikudaminaʼ maʼni Jeobá. Xtángoo niʼni marmáʼáan a̱jkiu̱ún rí ni̱ndxu̱ún xa̱bu̱ aʼkhá ga̱jma̱a̱ nimbáñun makru̱ʼu̱u̱n rí ndiyóoʼ miʼtsiwíin, xóo muʼthá, mbá tsigijñaʼ kaʼwu rí maʼnijngudi̱i̱ asndu kámuu aʼkhá ndrígu̱ún (Gál. 3:19; Heb. 10:1-10). Ga̱jma̱a̱ xtángoo niñewu̱u̱n bi̱ náa ma̱ʼkha̱ Mesías. Ma̱ngaa índo̱ ni̱ʼkha̱nú Mesías, xtángoo nimbáñun israelitas mu muniʼniiʼ. Ikha jngó Biblia naʼthí rí xtángoo ‹niñewu̱u̱n› o ninindxu̱u̱ xóo mbá ikha rí ni̱jkha̱ kagu̱u̱n náa Cristo (Gál. 3:23, 24).

8. Náa numuu rí gíʼmaa muʼniñámíjná maxnúlúʼ ikha xtángoo ndrígóo Moisés rá.

8 Bi̱ ñajunlú cristianos ma̱ndoo mambáyulúʼ ikha rí Jeobá nixná náa xtángoo ndrígóo Moisés. Xú káʼnii rá. Xó má timbá xkri̱da rí na̱ʼkha̱ náa timbá kutriga̱, ndayóoʼ muguajún ga̱jma̱a̱ mbuʼyáá tsumáá ikha rí na̱ʼkha̱ náa xtángoo rúʼko̱. Maski ajndu na̱nguá katsudáanʼ muʼnimbánii, ma̱ndoo muniʼñáaʼ rí maxnúlúʼ ikha, ikha rí tsixtiʼkhuu. Náa numuu rá. Numuu dí rúʼko̱ mambáyulúʼ xúgíʼ mbiʼi ga̱jma̱a̱ índo̱ guʼyamajkuíí Jeobá. Dios niʼni rí xtángoo ndrígóo Moisés magumaraʼmáʼ náa Biblia mu majmañulúʼ rí naʼthí ikhí ga̱jma̱a̱ muʼniñámíjná rí maxnúlúʼ ikha. Ma̱ndoo muxnáa núma̱aʼ rí Jesús niʼsngúlúʼ mbá rí itháan májánʼ ki xóo xtángoo ndrígóo Moisés. Mbá xkri̱da, gíʼmaa muʼdxawíín xtágabu rí niʼthí Jesús: “Nidxawíín ikháanʼ rí nijuiʼthá: ‹Ragíʼmaa mataba̱ʼ ga̱jma̱ʼ bi̱ tíyáa›. Asndu tsáa bi̱ ndaʼyoo má xúʼko̱ mbáa a̱ʼgu̱ mu mabóoʼ ga̱jma̱a̱ nikudaminaʼ má aʼkhá náa a̱jkiu̱u̱n”. Raʼkháa i̱ndó nuʼni gaʼduunʼ rí muʼbúlú gajmiúlú bi̱ túʼyáa ma̱ngaa ndayóoʼ muʼni gaʼduunʼ rí nundxaʼwáá edxu̱lúʼ ga̱jma̱a̱ rí nandulúʼ muʼni dí ra̱májánʼ (Mat. 5:27, 28).

9. Náa numuu rí Jeobá ndiyóoʼ maxná itháan ikha rá.

9 Nda̱wa̱á rí Jesús ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ Mesías, Jeobá nixná nuxi̱ʼ ikha ga̱jma̱a̱ niʼthí itháan ga̱jma̱a̱ numuu rí nikudaminaʼ maʼni nda̱wa̱á. Náa numuu ndiyóoʼ rá. Numuu rí nixtiʼkhuu xóo nikuwa xuajñu Dios mbu̱júu̱. Nákha tsiguʼ 33, Dios niniñuʼ xuajin Israel ga̱jma̱a̱ niraʼwíí congregación cristiana mu maʼni imbo̱o̱ xuajñu.

NAKHÁNÚU IKHA ISRAEL NDRÍGÓO DIOS

10. a) Náa numuu rí ndiyóoʼ nuxi̱ʼ xtángoo náa congregación cristiana rá. b) Xú káʼnii nindxu̱u̱ mixtiʼkhu xtángoo ndrígóo Moisés ga̱jma̱a̱ xtángoo ndrígoo Cristo rá.

10 Xó má ndiʼyáá, Jeobá nixná xtángoo ndrígóo Moisés mu israelitas mbuyáá xú káʼnii makuwa ga̱jma̱a̱ xú káʼnii mbuyamajkuíí. Nda̱wa̱á rí Jesús ni̱ʼkha̱ náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ, Jeobá nixná itháan ikha ga̱jma̱a̱ nuxi̱ʼ xtángoo. Náa numuu rá. Numuu rí ikhú xa̱bi̱i̱ ní xaguwáʼ náa mbóó xuajin, maguwáʼ náa mbaʼa xuajin ga̱jma̱a̱ bi̱ mixtiʼkhu xóo kúwi̱i̱n. Rí xúgi̱ xuajñu magumbiʼyuu israel ndrígóo Dios. Ikhiin makuwá náa congregación cristiana ga̱jma̱a̱ makuwá náa rí nimbánuu nuxi̱ʼ. Xúʼko̱ Dios nisngájma rí tseraʼwíin xa̱bu̱. Nisngájma rí nagruiguíin xúgínʼ bi̱ nunimbu̱ún kuyáá ga̱jma̱a̱ nuni rí jmbu, tséʼniuu má náa xuajin eguwáʼ (Hech. 10:34, 35). Congregación cristiana rí nuxi̱ʼ niʼnimbo̱o̱ “xtángoo ndrígóo Cristo”. Xtángoo rígi̱ ninindxu̱u̱ mixtiʼkhu wéñuʼ ki xóo xtángoo ndrígóo Moisés. Náa numuu rá. Numuu rí na̱ʼkha̱ náa ikha rí na̱nguá kiʼniraʼmáʼ náa itsí, rígi̱ gíwanʼ náa a̱jkiu̱u̱n mámbáa cristiano. Xtángoo rígi̱ maxnún ikha ga̱jma̱a̱ mambáñun xúgínʼ xa̱bi̱i̱ Dios tséʼniuu má náa kuwa (Gál. 6:2).

11. Xú káʼnii nindxu̱u̱ a̱jma̱ “xtángoo ndrígóo Cristo” rá.

11 Israel ndrígóo Dios nimbáñun wéñuʼ “xtángoo ndrígóo Cristo”. Nákha xóó tsírígá rí nimbánuu nuxi̱ʼ, Jesús nixná a̱jma̱ xtángoo rí gíʼdoo wéñuʼ numuu. Xú káʼnii nindxu̱u̱ rá. Timbá nindxu̱u̱ rí miʼtáraʼa. Ga̱jma̱a̱ imbo̱o̱ nindxu̱u̱ rí xú káʼnii cristianos gíʼmaa muniu̱u̱n eʼwíínʼ. Numuu rí ikha rígi̱ na̱jkha̱ náa inún xúgínʼ cristianos, xúgiáanʼ gíʼmáanʼ muʼnimbánii, tséʼniuu á mu makuwáanʼ mekhuíí o náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ.

12. Náa numuu ma̱ndoo muʼthá rí ninindxu̱u̱ nuxi̱ʼ rí muʼtáraʼa rá.

12 Nákha wajyúúʼ, á mu mbáa bi̱ raʼkháa israelita nandoo maʼni ñajunʼ Jeobá, ndayóoʼ maʼga̱ gáyáaʼ xuajin Israel (1 Rey. 8:41-43). Mú Jesús niʼthún xa̱bi̱i̱ rí ikhiin gáʼyóoʼ magún ga̱jma̱a̱ mbuñíínʼ xa̱bu̱ (atraxnuu Mateo 28:19, 20). * Nákha nirígá ndxa̱a̱ Pentecostés tsiguʼ 33, Jeobá nindoo rí xa̱bi̱i̱ mutaraʼa náa xúgíʼ numbaaʼ. Mbiʼi rúʼko̱, mbá 120 bi̱ kuwa náa congregación nuxi̱ʼ nindrigú xi̱ʼ kaʼwu. Ikhú nigi̱ʼdi̱i̱ nitaruʼun judíos ga̱jma̱a̱ bi̱ raʼkhíin judíos náa i̱ʼwáʼ ajngáa (Hech. 2:4-11). Nda̱wa̱á nigi̱ʼdi̱i̱ nitaruʼun samaritanos. Ga̱jma̱a̱ nákha tsiguʼ 36 nigi̱ʼdi̱i̱ nitaruʼun bi̱ raʼkhíin judíos. Nikujmaa kaʼwu rí cristianos ndiyóoʼ mutaruʼun xúgínʼ xa̱bu̱ numbaaʼ.

13, 14. a) Ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni mu muʼnimbánii “nuxi̱ʼ xtángoo” ndrígóo Jesús rá. b) Ndiéjunʼ niʼsngúlúʼ Jesús ga̱jma̱a̱ xkri̱da ndrígóo rá.

13 Jesús ma̱ngaa nixná mbá “nuxi̱ʼ xtángoo” ga̱jma̱a̱ rí xú káʼnii gíʼmaa muʼniu̱u̱n eʼwíínʼ cristianos (atraxnuu Juan 13:34, 35). * Ikháanʼ gíʼmáanʼ maʼndulú kuʼñúún a̱ngiu̱lú xúgíʼ mbiʼi. Mú ma̱ngaa gíʼmaa maʼndulú muxnaxímíjná ga̱jma̱a̱ numún ikhiin. Rí kiʼtáñajunʼ rígi̱ na̱nguá e̱ʼkha̱ náa xtángoo ndrígóo Moisés (Mat. 22:39; 1 Juan 3:16).

14 Jesús nigíiʼ mbá májánʼ xkri̱da, bi̱ nindoo kaʼñún itháan eʼwíínʼ xa̱bu̱ ki xóo ikhaa. Ikhaa nindoo kaʼñún wéñuʼ xa̱bi̱i̱ rí asndu nindoo maxnáximinaʼ ga̱jma̱a̱ numún. Ga̱jma̱a̱ ikhaa gíʼthu̱u̱n rí mangáanʼ maʼndulú mumíniiʼ o asndu makhañúlúʼ ga̱jma̱a̱ numún a̱ngiu̱lú (1 Tes. 2:8).

JEOBÁ NAXNÚLÚ IKHA XÚGI̱ GA̱JMA̱A̱ MAXNÚLÚ IKHA NDA̱WA̱Á

15, 16. a) Xú káʼnii exnún ikha xuajñu Dios rí mbiʼi xúgi̱ rá. b) Xú káʼnii kuwáanʼ ikháanʼ rí mbiʼi xúgi̱ rá.

15 Rí mbiʼi xúgi̱, Jesús nigíiʼ “ñumba tsi jmbi, tsi majan indxahuamina” mu maxnún xa̱bi̱i̱ ganitsu rí na̱ʼkha̱ náa Dios ‹mbiʼi rí kaʼyoo› (Mat. 24:45-47). Gi̱jyooʼ na̱ʼkha̱ mbaʼa ikha rí Jeobá naxnún xa̱bi̱i̱ índo̱ naxtiʼkhuu xóo kuwa. Xú káʼnii kuwáanʼ ikháanʼ rí mbiʼi xúgi̱ rá.

16 Xúgi̱ kuwáanʼ “iwáá mbiʼi”. Ga̱jma̱a̱ inuu “maʼka ri tsiguina mbiʼi riuʼun, ri asjndo nimba miʼtsu tariga” (2 Tim. 3:1; Mar. 13:19). Ma̱ngaa, Satanás gajmíi̱n xa̱bu̱ wéñiʼ nixkriguíin náa Ku̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ kuwa runi rí xa̱bu̱ numbaaʼ mumíniiʼ (Rev. 12:9, 12). Mú ikháanʼ kuwáanʼ ruʼnimbulú rí niʼtáñajunʼ Jesús rí muʼtáraʼa náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ numbaaʼ. Nuʼtáruʼun itháan xa̱bu̱ náa mbaʼa ajngáa ki xóo nákha ginii.

17, 18. Ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni índo̱ nuxnulu ikha xá.

17 Xuajñu Dios naxnúlú mbaʼa rí nambáyulúʼ mu muʼtáraʼa. Lá kuwáanʼ rajmulú ráʼ. Náa nagimbáanʼ nuxnulu ikha mu majmulúʼ itháan májánʼ. Lá nduʼyáá rí ikha rúʼko̱ na̱ʼkha̱ náa Jeobá ráʼ.

18 Á mu nandulúʼ rí Dios maʼni tsajkurámáánʼlu, ndayóoʼ muʼgíʼ edxu̱lúʼ náa ikha rí naxnúlú náa congregación. Á mu nuʼnimbulúʼ asndu nákha xúgi̱, ma̱ngaa muʼnimbulúʼ índo̱ gárígá “mapu-mba gaʼko”, índo̱ gaguma gámbáa numbaaʼ ndrígóo Satanás (Mat. 24:21). Nda̱wa̱á, mbaʼyúlú mbu̱júu̱ i̱ʼwáʼ ikha mu makuwáanʼ náa numbaaʼ nuxi̱ʼ, náa ní xáxtáa Satanás.

Náa numbaaʼ nuxi̱ʼ mundrígúlú nuxi̱ʼ i̱yi̱i̱ʼ kambúxi̱ náa maʼthúlú ikha rí xú káʼnii gákuwáanʼ náa Ku̱ba̱ʼ mitsaan. (Atayáá kutriga̱ 19 ga̱jma̱a̱ 20).

19, 20. a) Xú káʼnii “i̱yi̱i̱ʼ rí kambúxi̱” mambaʼtoo rá. b) Ndiéjunʼ gárígá índo̱ gambaʼtoo i̱yi̱i̱ʼ kambúxi̱ rá.

19 Nákha wajyúúʼ, Jeobá nixnúún israelitas xtángoo ndrígóo Moisés. Nda̱wa̱á nixnúu congregación cristiana “xtángoo ndrígóo Cristo”. Ga̱jma̱a̱ náa numbaaʼ nuxi̱ʼ, Jeobá maxnúlú “i̱yi̱i̱ʼ kambúxi̱” ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ ikha (atraxnuu Revelación 20:12). * Mbáa náa i̱yi̱i̱ʼ kambúxi̱ rígi̱ ma̱ʼkha̱ xtángoo rí Jeobá gaʼndoo munimbaníí xa̱bu̱ numbaaʼ ikhú. Ndiéjunʼ gárígá índo̱ gambaʼtoo i̱yi̱i̱ʼ rígi̱ rá. Índo̱ ikháanʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ gatuxiín guʼnigajmaa rígi̱, mbuʼyáá rí Dios gíʼthu̱u̱n muʼni. Xúgiáanʼ makru̱ʼu̱lú itháan májánʼ xú káʼnii endxa̱ʼóo edxu̱u̱ Jeobá. Numuu rí ikhú makru̱ʼu̱lú itháan májánʼ Biblia, maʼndulú kuʼyamijná ga̱jma̱a̱ mbuʼyamajkhumijná (Is. 26:9). Lá nundxa̱ʼwáá edxu̱lúʼ ndiéjunʼ gájmañulú wéñuʼ ga̱jma̱a̱ muʼsngáa náa Ku̱ba̱ʼ mitsaan náa gaʼtañajunʼlú Rey Jesucristo ráʼ.

20 Á mu nuʼnimbulúʼ ikha rí “kiʼniraʼmáʼ náa i̱yi̱i̱ʼ rí kambúxi̱” ga̱jma̱a̱ á mu naguajún jmbu náa Jeobá índo̱ garigá iwáá prueba, ikhaa maʼnirámaʼ mbiʼyulú náa “i̱yi̱i̱ʼ rí naʼni makuwá kámuu”. Ikháanʼ ma̱ndoo makuwáanʼ kámuu mbiʼi. Mú ndayóoʼ MUGUAJÚN mu muraxnuu rí naʼthí náa Biblia, MUYEXI tsumáá mu makru̱ʼu̱lú rí eyoo gáʼthúu̱n ga̱jma̱a̱ MUʼDXAWÍÍN ikha ndrígóo Jeobá índo̱ guʼnimbulúʼ. Á mu nuʼni xúgíʼ rígi̱, ma̱ndoo makáwáanʼ índo̱ garigá majphú mba̱a̱ gaʼkhu ga̱jma̱a̱ manigulúʼ majmañulúʼ má xúʼko̱ numuu Dios bi̱ nandoo kaʼyulúʼ (Ecl. 3:11; Rom. 11:33).

^ kutriga̱ 2 Isaías 30:20, 21: “Ga̱jma̱a̱ gajkhun rí Jeobá maxnála pan xóo gamiéjunʼ ga̱jma̱a̱ iyaʼ xóo tsingíná; bi̱ Naʼsngáaʼ itháan májánʼ ní xarkaʼuminaʼ, ga̱jma̱a̱ idaʼ maguanu mbuyáá bi̱ Naʼsngáa itháan májánʼ. “Ga̱jma̱a̱ ikháánʼ matadxun mbá ajngáa rí maʼthí ki̱dxa̱ʼ: “Rígi̱ nindxu̱u̱ kamba̱a̱. Gajngruigala ikhí”, á mu ikháanʼ na̱jkua̱ náa ñawun májánʼla o náa ñawun xti̱yala”.

^ kutriga̱ 6 Deuteronomio 28:1, 2, 15: “Ga̱jma̱a̱ á mu natadxawíín rí naʼtháanʼ Jeobá Dios ndrígáʼ, ga̱jma̱a̱ á mu tsumáá etagíiʼ matanimbánii kiʼtáñajunʼ rí xtáá ratañájuanʼ xúgi̱, ikhú Jeobá Dios ndrígáʼ maʼni rí maraxtaa tsídáanʼ ki xóo i̱ʼwáʼ xuajen dí rígá náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ. Ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí májánʼ rígi̱ makánaʼ, numuu rí natadxawíín dí naʼtháanʼ Jeobá Dios ndrígáʼ: “Ga̱jma̱a̱ á mu na̱nguá tadxawíín dí naʼthí Jeobá Dios ndrígáʼ ga̱jma̱a̱ á mu na̱nguá tani tsumáá dí naʼtáñajuanʼ ga̱jma̱a̱ xtángoo rí natañájuanʼ xúgi̱, ikhú xúgíʼ dí ra̱májánʼ ma̱ʼkha̱ náa ikháánʼ”.

^ kutriga̱ 12 Mateo 28:19, 20: Ma̱ngaa, guʼgua̱ ga̱jma̱a̱ gusngún xa̱bu̱ bi̱ kuwa náa xúgíʼ xuajin, guxuʼmíinʼ iyááʼ ga̱jma̱a̱ mbiʼyuu Anu̱lú ga̱jma̱a̱ A̱ʼdióo ga̱jma̱a̱ xi̱ʼ kaʼwu, gusngúnla munimbánii xúgíʼ rí ikhúúnʼ nitañejuanla. Ga̱jma̱a̱, ¡gu̱ya̱a̱! xtáá ga̱jma̱á nindxa̱la xúgíʼ mbiʼi asndu índo̱ rí mambáa xúgíʼ dí xtáa rarígá náa numbaaʼ”.

^ kutriga̱ 13 Juan 13:34, 35: “Naxnalá imbo̱o̱ nuxi̱ʼ xtángoo: Dí gaʼndala kuyamíjna̱; xó má ikhúúnʼ nindooʼ kayalá, ikha jngó ikháanʼla ma̱ngaa gíʼmaa maʼndala kuyamíjna̱ mú xúʼko̱ xúgínʼ gúyáá dí ikháanʼla nindxalá xa̱bi̱ʼ, á mu nandala kuyamíjna̱”.

^ kutriga̱ 19 Revelación 20:12: “Ndiñu̱u̱n bi̱ nikháñun, bi̱ majkhinʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ guanuu, wájun náa inuu xílí, ga̱jma̱a̱ nimbaʼtoo i̱yi̱i̱ʼ kambúxi̱. Mu nimbaʼtoo imbo̱o̱ i̱yi̱i̱ʼ; ikhaa rúʼko̱ nindxu̱u̱ i̱yi̱i̱ʼ rí naʼni makuwá kámuu xa̱bu̱. Ga̱jma̱a̱ bi̱ nikháñun nijuiʼthún rí mugíʼnii xó má kiʼniraʼmáʼ náa i̱yi̱i̱ʼ rí kambúxi̱”.