Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

HISTORIA NDRÍGÓO XA̱BU̱

Nijmañuxu dí ragíʼmaa muni gaʼduunʼ dí na̱ʼkha̱ náa Jeobá

Nijmañuxu dí ragíʼmaa muni gaʼduunʼ dí na̱ʼkha̱ náa Jeobá

NDA̱WA̱Á rí nixnúu ruʼwambiʼ, mañu ka̱ʼníí gíʼdoo xu̱u̱ʼ rí asndu na̱jkha̱ kagu̱u̱ itsí ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ. Ndayóoʼ dí manújnguxu i̱mba̱ ridoo mañu, mú ni̱jkha̱ kayóo iyaʼ puente. Ikhúúnʼ ga̱jmu̱ʼ a̱jmbio̱ʼ Harvey, ga̱jma̱a̱ i̱mba̱ ndxájulú bi̱ naʼtájuíi ajngáa amis. Najtsáanʼ nimiñuxu wéñuʼ. Náa i̱mba̱ ridoo mañu kúwá eʼwíinʼ a̱ngiu̱lú kuaʼti̱i̱n rí makidáanʼxu. Nixuʼdaa carriuxu náa mbá carro rí itháan mba̱a̱. Mú nda̱a̱ rí maxtoʼóo ga̱jma̱a̱ carriuxu, maski ajndu xúʼko̱, ninújngoo kayóo i̱mba̱ ridoo iyaʼ mañúú. Nikumuxu rí ndijyúuʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ nitájkáanxu má xúʼko̱, mú niʼnguxu ninujngu i̱mba̱ ridoo mañu. Tsiguʼ 1971 nikúwáanʼxu náa Taiwán, mitsinguaʼ wéñuʼ eguanúu náa phú xuajñuxu. Matala historia ndrígóʼ.

XÓO NIJKUANUXU NINDUXU KUYAA JEOBÁ

Harvey nindxu̱u̱ bi̱ giʼnii náa mbá a̱jkhui̱i̱n a̱ngui̱i̱n. Bi̱ kúwá náa goʼwóo niguánu niniʼnuuʼ rí gajkhun náa xuajen rí nákha ginii mbiʼyuu Midland Junction, náa xígií oeste ndrígóo Australia, nákha tsiguʼ 1930 índo̱ niʼni migíná wéñuʼ. Harvey ma̱ngaa nindoo kaʼyoo wéñuʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ nijngúun iyááʼ índo̱ gíʼdoo 14 tsiguuʼ. Nguáthá mbiʼi nda̱wa̱á nijmañuu dí ragíʼmaa maʼni gaʼduunʼ ñajunʼ náa xuajñuu Jeobá. Mbá miʼtsú, nákha xóó dxáma̱án ninda̱ʼa̱a̱ rí maguxnuu i̱yi̱i̱ʼ Bi̱ Nayejngoo mú ikhaa niʼni gaʼduunʼ numuu rí nikumu̱u̱ dí xájmaa gaguxnuu májánʼ. Ndxájulú bi̱ niʼtámijna ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “Índo̱ mba̱a̱ na̱nda̱ʼa̱a̱ʼ matani ñajunʼ dí rígá náa xuajñuu Jeobá, naʼtháanʼ numuu rí ndaʼyoo rí majmáán matani májánʼ” (2 Cor. 3:5).

Ikhúúnʼ nijmañuʼ dí gajkhun náa Inglaterra, xúʼko̱ má ru̱dúʼ ga̱jma̱a̱ ndxájuʼ. Anu̱ʼ nigíʼdu̱u̱ niʼnigajmaa asndu nda̱wa̱á, mú nákha ginii nikiʼnáa wéñuʼ. Maski ajndu ikhaa tándoo, mú ikhúún nijngúun iyááʼ índo̱ nigúʼdoo 9 tsiguʼ. Niʼgiminaʼ mani̱ndxu̱ʼ precursora, mu xúʼko̱ nda̱wa̱á mani̱ndxu̱ʼ misionera. Mú anu̱ʼ xániñuʼ mani̱ndxu̱ʼ precursora numuu rí xóó kaʼnííʼ chíʼgiúnʼ, ma̱ndoo mani asndu índo̱ magúʼdoo 21 tsiguʼ. Na̱nguá nindoʼ magúʼthu̱u̱n mbayuuʼ wéñuʼ. Ikha jngó índo̱ nigúʼdoo 16 tsiguʼ, ni̱thu̱u̱n anu̱ʼ rí maniñuʼ mu maʼgá gáxtáá Australia ga̱jmu̱ʼ ndxájuʼ, bi̱ xtáa ikhí má. Ga̱jma̱a̱ índo̱ nigúʼdoo 18 tsiguʼ, ninindxu̱ʼ precursora.

Nákha tsiguʼ 1951 índo̱ nidamíjnáxu.

Náa Australia niniʼniiʼ Harvey. Nájmaaʼ naniguxu mani̱ndxu̱xu misionero. Nidamíjnáxu índo̱ niʼni tsiguʼ 1951. Nda̱wa̱á rí nini̱ndxu̱xu̱ precursor a̱jma̱ tsiguʼ, nituxu̱ʼ muñambáá xóo circuito. Niñajunʼxu xóo circuito náa mbaʼa xuajen rí kaʼyoo Australia, ikha jngó nángi eʼni ndayóoʼ mu̱ʼguáxu mitsínguánʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ carriuxu.

NIMBÁNUU RÍ NINDUXU

Nákha nirámuxu náa Galaad tsiguʼ 1955, náa Estadio ndrígu̱ún Yankees.

Nákha tsiguʼ 1954, nituxu̱ʼ rí muʼguá náa Galaad número 25. ¡Nidxuxu wéñuʼ numuu rí inu má mani̱ndxu̱xu misionero! Ni̱jkuáxu ga̱jma̱a̱ barco náa Nueva York ga̱jma̱a̱ nigíʼdi̱i̱ ninigajmaa májánʼ wéñuʼ Biblia. Índo̱ nikúwáanʼxu náa escuela ndrígóo Galaad, ndiyóoʼ majmañuxu xtílóo, mú Harvey niʼñuu mingíjyúuʼ maʼthí letra erre.

Bi̱ nisngúxu nithi rí ma̱ndoo mudrama mbiʼyuxu mu munigajmaa ajngáa japonés á mu nanduxu muñambáá náa Japón. Ikháanʼ na̱nguá nidrama mbiʼyuxu, numuu rí ninduxu̱ʼ dí organización gaʼtúxu náa muʼguáxu gúyambáá. Índo̱ ndxájulú Albert Schroeder, bi̱ niʼsngúxu náa Galaad, niʼdxuun rí tudrama mbiyuxu, ikhú niʼthúxu: “Gundxaʼwamíjna̱ májánʼ”. Índo̱ ndiʼyoo rí tsíyuxu guraʼwí rígi̱, ikhú ndxájulú Schroeder niʼthúxu: “Ikhúúnʼ gajmíi̱nʼ eʼwíinʼ bi̱ nusngáa nidramaxu má mbiʼyala. Gu̱ya̱a̱ xú káʼnii nindxu̱u̱ ajngáa japonés”. Na̱nguá niʼñuu gakhi̱i̱ Harvey mu majmañuu ajngáa rígi̱.

Nijkuánuxu náa Japón nákha tsiguʼ 1955. Nákha ikhú káaʼ 500 publicador kúwá náa país rúʼko̱. Harvey gíʼdoo 26 tsiguuʼ ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ gúʼdoo 24. Nixuʼmáaʼxu muʼguá náa xuajen Kobe dí gíʼ náa rawuunʼ lamáa, ikhí nikúwáanʼxu mbá a̱jkhu̱ tsiguʼ. Nda̱wa̱á nikhánuxu rí mani̱ndxu̱xuʼ circuito mbu̱júu̱ʼ náa mijngii xuajen Nagoya, rúʼko̱ niʼni makuwáanʼxu gagi wéñuʼ. Niniguxu̱ʼ wéñuʼ makuwáanʼ gajmiúxu a̱ngiu̱lú náa Japón, ganitsu ga̱jma̱a̱ xóo mitsaanʼ ikhí... Mú nda̱wa̱á ndiyóoʼ musngajmáxu mbu̱júu̱ʼ á mu kuwáanʼ xawii mu munimbuxu kuya̱a̱ Jeobá.

NURAʼNÍÍXU I̱ʼWÁʼ GAʼKHU

Ikhúúnʼ gajmuʼ Harvey gajmiúxu eʼwíinʼ misioneros náa Kobe (Japón), tsiguʼ 1957.

Nda̱wa̱á rí ajtsú tsiguʼ dí ni̱ndxu̱xu̱ʼ circuito, sucursal dí rígá Japón niraxuxu á mu nanduxu muʼguá náa Taiwán mu mutaráʼaxu náa mbá xuajen rí nuthi ajngáa amis. Tikhun a̱ngiu̱lú amis ninindxu̱ún apóstatas, ga̱jma̱a̱ náa sucursal dí rígá Taiwán ndayóoʼ mbáa ndxájulú bi̱ najmañuu maʼthí ajngáa japonés mu mayambáá maʼnimbánuu xkujndu rígi̱. * Niʼñuxu mingíjyúuʼ numuu rí niniguxu̱ʼ makuwáanʼ náa Japón. Mú Harvey nijmañuu dí ragíʼmaa maʼni gaʼduunʼ ñajunʼ rí nakánaa, ikha jngó ni̱jkuáxu má.

Índo̱ nijkuánuxu náa Taiwán, nákha noviembre tsiguʼ 1962, káaʼ mbá 2.271 publicadores kúwá. Mbaʼin rí ikhiin nuthi ajngáa amis. Mú rí xúgi̱ ndayóoʼ majmañuxu chino, ga̱jma̱a̱ káaʼ kuaʼdááxu mbá libro ma̱ngaa mbáa bi̱ naʼsngáa mú tséʼthi inglés. Maski ajndu xúʼko̱ nijmañuxu.

Nda̱wa̱á rí nijkuánuxu náa Taiwán, Harvey nigíiʼ mu mani̱ndxu̱u̱ bi̱ mayéʼga edxu̱u̱ náa sucursal. Numuu rí chíʼgíʼ sucursal, ikha jngó Harvey naʼngo̱o̱ má nayambáá ikhí ga̱jma̱a̱ naʼtáraʼa gajmíi̱n a̱ngiu̱lú amis náa mbaʼa xmáná dí mbá gu̱nʼ. Ma̱ngaa nguáná niyambáá xóo superintendente ndrígóo distrito, rígi̱ nandoo gaʼthúun ma̱ngaa rí maxná discurso náa asamblea. Asndu ma̱ndoo maxná discurso náa ajngáa japonés, ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ amis makru̱ʼu̱u̱n, mú Xa̱bu̱ Ñajunʼ i̱ndó naniñuuʼ manújngoo náa ajngáa chino. Ikha jngó Harvey ndiyóoʼ maxná discurso náa ajngáa chino, maski ajndu xóó tséjmaa gaʼthí májánʼ, ga̱jma̱a̱ imba̱a̱ ndxájulú naʼtájuíi náa ajngáa amis.

Nákha ikhú Xa̱bu̱ Ñajunʼ Taiwán nigíʼ mbá xtángoo rí gakhi̱i̱ wéñuʼ. A̱ngiu̱lú ndayóoʼ munda̱ʼa̱ permiso mu maguaʼdáá asamblea. Rí makhánun permiso nindxu̱u̱ mingíjyúuʼ numuu rí policía ndajñúnʼ wéñuʼ. Á mu na̱ʼkha̱ rangijyúu xmáná rí marigá asamblea ga̱jma̱a̱ policía xóó tséxna permiso, ikhú Harvey na̱jkha̱ náa wajtsáanʼ ga̱jma̱a̱ nagi̱ʼthu̱u̱n ikhí asndu índo̱ gúthi rí ma̱ndoo. Policía natiñuunʼ rí mbáa xa̱bu̱ na̱ʼkha̱á magiʼthu̱u̱n náa wajtsáanʼ, ikha jngó nutháán rí ma̱ndoo má.

TIMBÁ MIʼTSÚ RÍ NITSIMUʼ NÁA KÚBÁ

Nanújnguxu̱ mbá mañu náa Taiwán mu muʼguá gutaráʼaxu.

Índo̱ nutaráʼa gajmiúxu a̱ngiu̱xu, ndajyúuʼ mbá hora o itháan mu matsimuxu kúbá mitsídánʼ o manujnguxu náa mañu. Narmáʼáan a̱jkiu̱nʼ rí ndiyóoʼ matsimuʼ mbá kúbá. Nda̱wa̱á rí nipiʼtsuxu miʼcha̱ mbá nacha̱, ikhú nitsimuxu mbá carro xóo 5:30, mu muʼguáxu mutaraʼa náa mbá xuajen mitsínguánʼ. Ninújnguxu náa mbá mañu ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á nigiʼdixu nitsimuxu mbá kúbá. Ra̱ʼkhá tháán aʼwán wéñuʼ rí asndu rajkhúu ndxájulú bi̱ na̱jkha̱ náa inuʼ naxnáa náa iduʼ.

Miʼcha̱ má rúʼko̱, Harvey ni̱jkha̱ gáʼtaraʼa gajmíi̱n a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá ikhí mú ikhúúnʼ ni̱jkhá gátaraʼa mbáwun náa mbá xuajen chíʼgíʼ náa nuthi japonés. Índo̱ ndiya̱a̱ a la una niʼni néʼngo̱ʼ, numuu rí ninújngoo mbayuuʼ hora rí xóó tsekuiʼtsu. Índo̱ nixkamaa Harvey, eʼwíinʼ a̱ngiu̱lú nigúun má. Harvey nixnáá ajtsú xndúu xtílá ga̱jma̱a̱ numuu revista. Ikha niʼsngóʼ xóo miʼkhu xndú mindíʼ, ninixu iñúʼ ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á niwánxu. Maski ajndu tániguʼ, mú nikhu mbóʼ. Mú tsáa gíkhu rí maʼni ajtsú rá. Ikhúúnʼ má nikhu, numuu rí Harvey xáʼngo̱o̱ gágúun mu matsimuu kañun náa kúbá á mu nikaminduʼ.

MBÁ BAÑO MIXTIʼKHU

Mbá miʼtsú nigíʼnuʼ mbá rí táguʼthúu̱n, índo̱ inu marigá mbá asamblea ndrígóo circuito. Niguanúxu náa goʼwóo mbáa ndxájulú bi̱ xtáa náa níjñúu gíʼ guʼwá nagimbáanʼ. Bi̱ amis nduyáá rí mina gíʼdoo wéñuʼ numuu. Ikha jngó a̱ʼgiu̱u̱ superintendente ndrígóo circuito niʼniratoo xúgíʼ mu ma̱ndoo munáxu. Mú Harvey tsiguapa, ikha jngó niʼthúnʼ rí muwán gínú. Ndxájulú niʼniratoo mbá ajtsú cubeta, mbá rí kájnuʼ iyaʼ weʼtsé, imbá kajnuʼ iyaʼ mijkha ga̱jma̱a̱ i̱mba̱ nda̱a̱ rí kajnuʼ. Niʼniuʼ tsiánguá índo̱ ndiyóo rí nitsuajunʼ rexa̱a̱ náa nakujmaa rí kúwá a̱ngiu̱lú náa bi̱ nuniratáá asamblea. Nindo̱ʼo̱o̱ rí maxnúʼ mbá cortina o mbá rí ma̱ndoo marugóo ga̱jma̱a̱, ¡mú nixnuʼ mbá cortina rí naʼkutaʼa! Niku̱mu̱ʼ rí ma̱ndoo maʼgá náa kidxuuʼ guʼwá, mú ikhí kúwá tikhun gansos bi̱ najmaguunʼ wéñuʼ. Nindxa̱ʼwa̱mínáʼ: “Tséguapiin má a̱ngiu̱lú mu mbuyoʼ náa xtáá rawán. Ga̱jma̱a̱ á mu tsewán, ma̱ndoo mani gawúúnʼ. Ikha jngó mani”. Ikhú niwán.

Kuʼgíxu xtíin rí nugíʼ amis.

TIMBÁ I̱YI̱I̱ʼ RÍ NIGÁJNUU NÁA AJNGÁA AMIS

Harvey ndiʼyoo rí a̱ngiu̱lú amis naʼniún mingíjyúuʼ muriʼkhumijná numuu rí mbaʼin tsíjmañún guraxnuu, ma̱ngaa numuu rí nda̱a̱ i̱yi̱i̱ʼ náa ajngún. Ndiʼkhún má nigíʼdi̱i̱ niniraʼmáʼ náa ajngáa amis mú nijmún alfabeto latino, ikha jngó nisngúnxu a̱ngiu̱lú muraxnuu náa ajngún. Ninindxu̱u̱ mbá ñajunʼ gakhi̱i̱. Mú nda̱wa̱á a̱ngiu̱lú nijmañún munigajmaa ndajkuíin. Nda̱wa̱á rí tsiguʼ 60 nigíʼdu̱u̱ nigájnuu i̱yi̱i̱ʼ náa ajngáa amis. Ga̱jma̱a̱ índo̱ niʼni tsiguʼ 1968 nigájnuu i̱yi̱i̱ʼ Bi̱ Nayejngoo.

Xa̱bu̱ Ñajunʼ taʼndún rí magajnúu i̱yi̱i̱ʼ náa i̱ʼwáʼ ajngáa á mu raʼkháa chino. Mu xárígá xkujndu, i̱yi̱i̱ʼ Bi̱ Nayejngoo nigájnuu náa mbaʼa formatos. Mbá xkri̱da, nguáthá mbiʼí nijuixnáxi i̱yi̱i̱ʼ rígi̱ dí nigumaraʼmáʼ náa ajngáa chino mandarín ga̱jma̱a̱ amis. Xúʼko̱ nikujmaa rí nisngúnxu xa̱bu̱ náa ajngáa chino. Asndu nákha ikhú xuajñuu Jeobá nigíʼdu̱u̱ niguwíi mbaʼa i̱yi̱i̱ʼ náa ajngáa amis mu mambáñun xa̱bu̱ muniʼnuuʼ kiʼsngáa gajkhun dí na̱ʼkha̱ náa Biblia (Hech.10:34, 35).

MBIʼI MINGÍJYÚUʼ

Nákha tsiguʼ 1960 ga̱jma̱a̱ 1970, mbaʼin a̱ngiu̱lú amis tséʼgíʼ munimbánii ikha rí naxná Dios náa vida ndrígu̱ún. Numuu rí tsíkru̱ʼu̱u̱n májánʼ ikha dí na̱ʼkha̱ náa Biblia, ikha jngó tikhun nuni dí ra̱májánʼ, najngi̱i̱n, najmún tabaco ga̱jma̱a̱ nuez rí mbiʼyuu betel. Harvey ni̱jkha̱ náa mbaʼa congregación mu mambáñun a̱ngiu̱lú makru̱ʼu̱u̱n xú káʼnii eʼyoo Jeobá xúgíʼ rígi̱. Ikhí kúwáanʼxu índo̱ niraʼnííxu dí nitala náa nagíʼdu̱u̱ historia ndrígóʼ.

A̱ngiu̱lú bi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bu̱ guabiinʼ nini tsiakimijna rí muriʼkumijná, mú ngíná dí mbaʼin na̱nguá nini̱. Nákha ginii kúwá itháan rí 2.450 publicadores náa Taiwán, mú náa mbá 20 tsiguʼ nigajtoo wéñuʼ niguanún káaʼ 900. Ninindxu̱u̱ gíná wéñuʼ, nakru̱ʼu̱xu má dí Jeobá xáʼni tsajkurámúúʼ mbá organización dí na̱nguá nindxu̱u̱ kaʼwu (2 Cor. 7:1). Itháan nda̱wa̱á a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa congregación rúʼko̱ niniñaanʼ runi mbaʼa enii dí ra̱májánʼ. Núma̱a̱ má Jeobá dí xúgi̱ kúwá itháan dí 11,000 publicadores náa Taiwán.

Asndu nákha tsiguʼ 1980, mbaʼa congregación dí rígá náa ajngáa amis nigi̱ʼdi̱i̱ nimbáxu̱u̱n májánʼ gajmiún Dios. Ikha jngó Harvey nindoo nimbañúún itháan xa̱bu̱ bi̱ nuthi chino. Nidxuu wéñuʼ rí mambáñun ajmbiu̱ún a̱ngiu̱lú mu mani̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá. Narmáʼáan a̱jkiu̱nʼ dí ra̱ʼkhá tháán nidxuu índo̱ mbáa dí ikhiin niʼthá kañun Jeobá timbá miʼtsú. Mangúún nadxuu wéñuʼ rí nindoo nimbáñun mbaʼin xa̱bu̱ mu muniʼniiʼ Jeobá. Ga̱jma̱a̱ nidxuʼ wéñuʼ rí mayambáá náa sucursal ndrígóo Taiwán gajmíʼ a̱jmi̱i̱n e̱ji̱i̱n xa̱bu̱ bi̱ ikhúúnʼ nisngóo ga̱jma̱a̱ numuu Biblia.

NINIMBÁTI̱GA̱A̱ MBÁA BI̱ NANDOʼ KAYOO

Nánguá gúʼdaa bi̱ mañajunʼ gajmuʼ. Nda̱wa̱á rí 59 tsiguʼ rí nidamíjnáxu, a̱jmbio̱ʼ Harvey nikháñuu ga̱jma̱a̱ cáncer nákha timbá ñajunʼ gu̱nʼ enero tsiguʼ 2010. Niʼni káxi̱ ñajunʼ itháan maʼni 60 tsiguʼ. Ndaʼyaaʼ wéñuʼ. Mú nadxuʼ wéñuʼ rí nindoo nimbáyúu mu magíʼdu̱u̱ ñajunʼ rí miʼtáraʼa náa a̱jma̱ país. Nijmañunxu ajngáa ga̱jma̱a̱ Harvey nijmañuu maʼnirámáʼ, náa a̱jma̱ ajngáa rí mingíjyúuʼ wéñuʼ.

Nguáthá tsiguʼ nda̱wa̱á rí nikháñuu Harvey, bi̱ Cuerpo Gobernante niʼthí rí itháan májánʼ rí ikhúúnʼ matangaán náa Australia. Ikhúúnʼ nindxa̱ʼwáminaʼ: “Tsíyoʼ maniñuuʼ Taiwán”. Mú Harvey niʼsngóʼ dí ragíʼmaa mani gaʼduunʼ rí naʼthúnʼ xuajñuu Jeobá. Ikha jngó nitangaán. Nda̱wa̱á ni̱jkha̱nú nikro̱ʼo̱ʼ rí itháan májánʼ rí nitangaán ga̱jma̱a̱ numuu rí nikiu̱u̱n má.

Naniguʼ matamíjná gajmíʼ japonés ga̱jma̱a̱ chinos bi̱ nagúwaʼ náa Betel.

Rí xúgi̱ nayambáá náa sucursal ndrígóo Australia ga̱jma̱a̱ nataráʼa náa mbá congregación índo̱ námbáa xmáná. Ikhúúnʼ na̱jkha̱ kagui̱i̱n mu mbuya Betel bi̱ nuthi ajngáa chino ga̱jma̱a̱ japonés, ¡naniguʼ wéñuʼ! Mú gúʼthu̱u̱n mambanúu rí matuxi̱ín bi̱ nikháñun. Nda̱yo̱o̱ gajkhun dí Harvey, bi̱ nijmañuu rí xáʼni gaʼduunʼ nímba dí na̱ʼkha̱ náa Jeobá, xtáa náa ku̱ma̱ ndrígóo Jeobá (Juan 5:28, 29).

^ párr. 14 Maski ajndu rí mbiʼi xúgi̱ ajngáa chino nindxu̱u̱ ajngáa rí itháan nuthi náa Taiwán, mú ajngáa japonés nijmaa itháan. Ikha jngó mbaʼa xuajen dí rígá náa Taiwán nuthi japonés.