Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 26

Gumbañúún a̱ngiu̱lú bi̱ kuwa rumíniiʼ

Gumbañúún a̱ngiu̱lú bi̱ kuwa rumíniiʼ

“Xúgiáanʼ ikháanʼ gíʼmaa maguaʼdáá mbóó ku̱ma̱ ndrígála, gakruaʼaʼla xóo rí naku̱mu̱u̱ imba̱a̱, gaʼndala kuyamíjna̱, gaʼni májánʼ a̱jkia̱la ga̱jma̱a̱ xúni̱ mbaʼumíjna̱” (1 PED. 3:8).

AJMÚÚ 107 Dios niʼsngúlúʼ rí maʼndulú kuʼyamijná

RÍ MUʼNIGAJMAA *

1. Ndiéjunʼ rí ma̱ndoo muʼni mu mbuʼyaridáá Anu̱lú Jeobá rá.

JEOBÁ, bi̱ nindxu̱u̱ Anu̱lú, ikhaa nandoo kaʼyulúʼ wéñuʼ (Juan 3:16). Numuu rí nandulúʼ mbuʼyaridáá, ikha jngó nuʼnimíjna̱ makumulú xóo nakumu̱ún eʼwíínʼ xa̱bu̱, ma̱ngaa nusngajmá rí nandulú kuʼñúún xúgíʼ, “mú itháan náa bi̱ guáʼdáá ikháá má fe xóo ikháanʼ” (Gál. 6:10; 1 Ped. 3:8). Nandulú mumbáñún a̱ngiu̱lú índo̱ nanújngun mbá gaʼkhu.

2. Ndiéjunʼ gúʼyáá náa artículo rígi̱ rá.

2 Xúgínʼ bi̱ nandún makuwa náa xuajñu Jeobá muraʼníí gaʼkhu mingíjyúuʼ wéñuʼ (Mar. 10:29, 30). Mbáa mbaʼyoo muraʼníí itháán tsáʼkhá xúgi̱ rí na̱jkha̱ ratumuu mbiʼi ndrígóo numbaaʼ rígi̱. Xú kaʼnii gándoo mumbaʼyúmijnálú rá. Ginii, guʼyáá rí naʼthí náa Biblia xóo nigíʼnuu Lot, Job ga̱jma̱a̱ Noemí. Nda̱wa̱á, mbuʼyáá xú kaʼnii gaʼkhu rí kuwa rumíniiʼ a̱ngiu̱lú ga̱jma̱a̱ xú kaʼnii gándoo gúmbáʼñúún.

GAʼNGO̱O̱ A̱JKIU̱LÚ

3. Xó má naʼthí náa 2 Pedro 2:7, 8, xú káʼnii dí raʼkhí niraʼwíí maʼni Lot, ga̱jma̱a̱ ndiéjuunʼ nigíʼnuu xá.

3 Índo̱ Lot niraʼwíí maʼga gáxtáa Sodoma náa mbá xuajen rí xa̱bu̱ i̱ndó nandún mubúúnʼ gajmiún eʼwíínʼ, phú ra̱májánʼ ninindxu̱u̱ dí niraʼwíí maʼni (atraxnuu 2 Pedro 2:7, 8). * Gajkhun má rí náa xuajen rúʼko̱ rígá wéñuʼ mbújkha̱a̱, mú mba̱a̱ niʼni numa̱a̱ ga̱jma̱a̱ rí niraʼwíí maʼga gaxtáa ikhí (Gén. 13:8-13; 14:12). Xó má eʼyáá, rí a̱ʼgiu̱u̱ nindoo kaʼyoo wéñuʼ xuajen o xa̱bu̱ bi̱ kuwa ikhí rí asndu táʼnimbo̱o̱ kaʼyoo Jeobá. Nikháñuu índo̱ Dios niʼni majngutígú aguʼ ga̱jma̱a̱ azufre náa xuajen rúʼko̱. Xúʼko̱ má waʼxiooʼ ma̱ngaa, xa̱bu̱ bi̱ nigíʼ mudiin nikháñún náa Sodoma. Xúʼko̱ Lot nindátígo̱o̱ náa nixtáa, xúgíʼ rí gíʼdoo ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ nikháñuu (Gén. 19:12-14, 17- 26). Mú, náa xúgíʼ mbiʼi mingíjyúuʼ rúʼko̱, Jeobá niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo.

Jeobá nigáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo Lot gajmíi̱n bi̱ kuwa náa goʼwóo, ikha jngó nikuʼmiin ángeles muni káwíin. (Atayáá kutriga̱ 4).

4. Xú káʼnii nisngájma Jeobá rí niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo Lot rá. (Atayáá xtiʼkhuu rí timbá ináa.)

4 Maski má Lot niraʼwíí maxtáa náa Sodoma, Jeobá niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo ga̱jma̱a̱ nikuʼmiin ángeles ndrígio̱o̱ mu muni kríyaa ikhaa gajmíi̱n bi̱ kúwi̱i̱n náa goʼwóo. Mú, Lot táʼnimbo̱o̱ rí magajnúu nacha̱ náa xuajen, “niʼni gajíminaʼ”. Ángeles ndiyóoʼ murajtuun ñawúunʼ ikhaa, a̱ʼgiu̱u̱ ga̱jma̱a̱ waʼxiooʼ mu mumbañún magajnún nacha̱ (Gén. 19:15, 16). Ikhú ángeles nithúún rí magañún magún kúbá. Mú mbu̱júu̱ʼ na̱nguá ninimbu̱ún, Lot nindo̱ʼo̱o̱ Dios rí maniñuuʼ maʼga náa mbá xuajen rí gíʼ mijngii (Gén. 19:17-20). Jeobá niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo mbu̱júu̱ʼ ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n rí ma̱ndoo maguanúu ikhí. Mú nda̱wa̱á, Lot nimíñuu maguanúu ikhí, ikha jngó ni̱jkha̱ má gáxtáa náa kúbá rí Jeobá niʼthúu̱n maʼga nákha wapháá (Gén. 19:30). Gi̱i̱ Jeobá nisngájma rí niʼngo̱o̱ wéñuʼ a̱jkiu̱u̱n. Ikha jngó guʼyáá xú káʼnii gándoo guʼyaridáá.

5, 6. Xú káʼnii embáyulú ajngáa rí na̱ʼkha̱ náa 1 Tesalonicenses 5:14 mu mbuʼyaridáá Dios rá.

5 Xó má Lot, ma̱ndoo maxtáa náa congregación mbáa ndxájulú bi̱ xtáa ramínuuʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí raʼkhí niraʼwíí maʼni. Á mu xúʼko̱ erígá, dí gúʼni rá. Mbáa maʼndulú muʼtháán: Gakánaʼ mu mataʼgíiʼ a̱jkia̱nʼ, rí gajkhun má nindxu̱u̱ (Gál. 6:7). Mú, ma̱ndoo muʼni rí májánʼ: Guʼyaridáá xú káʼnii Jeobá nimbáyúu Lot. Xú káʼnii rá.

6 Jeobá raʼkháa i̱ndó nikuʼmiin ángeles mu muthán Lot rí mambáa Sodoma, ma̱ngaa rí mumbayíí magajnúu náa xuajen. Ikhaa má kayuuʼ mangaánʼ, mbáa mbaʼyoo muʼthámáʼáán mbáa ndxájulú á mu dí xtáa raʼni nindxu̱u̱ mbá rí maʼni mamínuuʼ nda̱wa̱á. Mbáa mangáanʼ ma̱ndoo mumbaʼyíí. Maski ajndu maʼniuu mingíjyúuʼ maʼnimbánuu xtágabu rí na̱ʼkha̱ náa Biblia, gaʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú gáʼni. Ganindxu̱lú xóo a̱jmi̱i̱n ángeles bi̱ nimbayíí Lot. Xúʼni̱ tsíngumíjnálú náa ndxájulú, guʼyáá xóo ma̱ndoo mumbaʼyíí (1 Juan 3:18). Guʼni xó má eʼngo̱o̱ mu mumbayíí maʼnimbánuu xtágabu rí na̱ʼkha̱ náa Biblia (atraxnuu 1 Tesalonicenses 5:14). *

7. Xó má Jeobá niʼni ga̱jma̱a̱ Lot ndiéjunʼ rí gíʼmaa mbuʼyáá rá.

7 Jeobá ma̱ndoo mbaʼyoo i̱ndó náa Lot niʼni tígo̱o̱, mú na̱nguá niʼni. Mbayuuʼ mbiʼi nda̱wa̱á, Pedro niʼnirámáʼ dí Lot ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ jmbii. Naʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú índo̱ nduʼyáá rí Jeobá tséʼyoo náa rí nakiéʼkulu (Sal. 130:3). Guʼyaridáá xóo nindxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ guʼyáʼ cualidad dí májánʼ náa a̱ngiu̱lú xúʼyáá náa ikhiin naʼni tígu̱u̱n. Á mu nuʼni, maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú gúni, ga̱jma̱a̱ ikhiin maʼndún rí mumbaʼñún.

GUSNGAJMÁ RÍ NAGÁWIINʼ A̱JKIU̱LÚ

8. Á mu nagáwiinʼ a̱jkiu̱lú ndiéjunʼ gáxkaxáanʼ muʼni rá.

8 Job ma̱ngaa niraʼnuu mbaʼa gaʼkhu, mú, raʼkháa ga̱jma̱a̱ numuu rí tájmaa garaʼwíí májánʼ rí maʼni xóo má niʼni Lot. Xó má eʼyáá, nitígo̱o̱ rí gíʼdoo, xóo nindxu̱u̱ náa xuajñu ga̱jma̱a̱ niʼniuu nandii. Mú rí itháán gíná rí nigíʼnuu, nindxu̱u̱ rí nikháñún mbá xúgínʼ e̱ji̱i̱n. Ma̱ngaa, ajtsíin bi̱ nambáxu̱u̱ gajmíi̱n túni rí maʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n, nitháán rí ikhaa gíʼdoo aʼkhúun ga̱jma̱a̱ numuu rí xtáa ragíʼnuu. Náá numuu rí tágáwi̱i̱nʼ a̱jkiu̱ún kuyáá xá. Mbá numuu nindxu̱u̱, ikhiin na̱nguá ninimi̱jna̱ makru̱ʼu̱u̱n xú kaʼnii xtáa ramínuuʼ Job. Ikha jngó mbaʼ nitháán ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ niʼni magawúunʼ itháan. Ndiéjunʼ gambáyulú mu xúʼni̱ xúʼko̱ kaʼnii rá. Gíʼmaa mbuʼyáá rí i̱ndó Jeobá naʼngo̱o̱ ndaʼyoo xúgíʼ xú kaʼnii xtáa ragíʼnuu mbáa xa̱bu̱. Ma̱ngaa, guʼdxawíín ga̱jma̱a̱ májánʼ rí naʼthí mbáa ndxájulú bi̱ xtáa ramínuuʼ. Gúʼni míjna makru̱ʼu̱lú xú kaʼnii xtáa ramínuuʼ, á mu nuʼni xúʼko̱, ma̱ndoo mumbaʼyíí numuu rí makumulú mangáán xóo naku̱mu̱u̱ ikhaa.

9. Ndiéjunʼ rí xúʼni̱ á mu nagáwiinʼ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ náá numuu rá.

9 Á mu nagáwiinʼ a̱jkiu̱lú, xajgruigu kuʼdulú xtujtaa ga̱jma̱a̱ xkujndu rí kuwa raguáʼníí a̱ngiu̱lú. Xa̱bu̱ bi̱ najngrui̱go̱o̱ kagu̱u̱ xtujtaa naʼni gachúu congregación, raʼkháa naʼni marigá rí májánʼ (Prov. 20:19; Rom. 14:19). Na̱nguá nindxu̱u̱ mbáa májánʼ xa̱bu̱, tsixmiéjunʼ kaʼñún eʼwíínʼ ga̱jma̱a̱ rí naʼthí ma̱ndoo maʼni gawúunʼ itháan bi̱ xtáa ramínuuʼ (Prov. 12:18; Efes. 4:31, 32). Ikha jngó, gíʼdoo numuu mbuʼyáá i̱ndó cualidad májánʼ dí gíʼdoo ndxájulú ga̱jma̱a̱ gundxaʼwamíjna̱ xóo gándoo gumbayíí mu maraʼnuu gaʼkhu rí xtáa ranújngoo.

Á mu mbáa ndxájulú tsendxaʼwóo edxu̱u̱ rí naʼthí, gaʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú muʼdxawíín rí naʼthí ga̱jma̱a̱ guʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n índo̱ gándoo. (Atayáá kutriga̱ 10 ga̱jma̱a̱ 11). *

10. Ndiéjunʼ eʼsngúlúʼ rí naʼthí náa Job 6:2, 3 rá.

10 (Atraxnuu Job 6:2, 3). * Nirígá mbiʼi rí Job, ‹tadxaʼwóo edxu̱u̱ rí maʼthí›. Mú nda̱wa̱á niʼthí rí nagáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n rí xúʼko̱ niʼthí (Job 42:6). Xó má Job, bi̱ xtáa ranújngoo mbá gaʼkhu ma̱ndoo maʼthí ajngáa rí tséndxaʼwóo edxu̱u̱ maʼthí. Xú káʼnii gíʼmaa muʼni ikháán rá. Xúriʼíí, gagaʼwíínʼ a̱jkiu̱lú kuʼyáá. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Jeobá táʼndoo rí xa̱bu̱ mumíniiʼ ga̱jma̱a̱ gaʼkhu dí rígá mbiʼi xúgi̱. Ma̱ndoo maʼni rí mbáa xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ wíji̱ jmbu maʼthí ajngáa rí tsendxa̱ʼo̱o̱ edxu̱u̱ índo̱ xtáa ranújngoo mbá ga̱ʼkhu̱ rí naʼni mamínuuʼ wéñuʼ. Maski ajndu naʼthí numuu Jeobá o ga̱jma̱a̱ numulúʼ ikháánʼ mbá dí ragájkhun nindxu̱u̱, xáʼyoo makiʼnán mbá nacha̱ ga̱jma̱a̱ xuxpriʼguíí mbá nacha̱ (Prov. 19:11).

11. Xú káʼnii bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ ma̱ndoo mbuyaridáá Elihú índo̱ guxnáá xtágabu mbáa cristiano rá.

11 Ma̱ndoo maʼni rí, índo̱ mbáa cristiano xtáa ramínuuʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbá gaʼkhu ma̱ndoo makánáá mbá xtágabu o muxpriguíí (Gál. 6:1). Xú káʼnii gándoo gumbayíí bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ xá. Muni xó má niʼni Elihú, bi̱ niʼdxaun májánʼ wéñuʼ rí niʼthí Job (Job 33:6, 7). Nákha xóó tséxnúu xtágabu, ginii niʼniminaʼ makro̱ʼo̱o̱ májánʼ xú kaʼnii edxaʼwámínaʼ Job. Bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ ma̱ndoo mbuyaridáá xkri̱da rígi̱, rí mugíʼ májánʼ edxu̱ún mudxawíín rí naʼthí bi̱ xtáa ramínuuʼ ga̱jma̱a̱ munimíjna̱ makru̱ʼu̱u̱n xú kaʼnii xkujndu rí xtáa raraʼnuu. Rígi̱ gáʼni rí xtágabu rí guxnáá maʼga̱nú asndu náa a̱jkiu̱u̱n.

GAJMULÚ AJNGÁA RÍ MAʼNI̱I̱ A̱JKIU̱ÚN EʼWÍÍNʼ

12. Xú káʼnii nikumu̱u̱ Noemí índo̱ nikháñuu ajmbio̱o̱ ga̱jma̱a̱ jiámíin xá.

12 Noemí ninindxu̱u̱ mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ niwi̱ji̱ jmbu ga̱jma̱a̱ nindoo kaʼyoo Jeobá. Mú, nda̱wa̱á rí nikháñuu ajmbio̱o̱ ga̱jma̱a̱ a̱jmi̱i̱n jiámíin, nindoo rí mbiʼyuu maxtiʼkhuu maʼni̱i̱ Mará, rí nandoo gáʼthúu̱n ‹gíná› (Rut 1:3, 5, 20, nota, 21). Rut, ninindxu̱u̱ mbáa bi̱ guʼgiúunʼ Noemí, nixtáa ga̱jma̱a̱ náa xúgíʼ gaʼkhu dí niraʼnuu. Raʼkháa i̱ndó nimbáyúu náa rí ndiyóoʼ, ma̱ngaa nijmuu ajngáa rí maʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n. Nisngájmuu rí nandoo kaʼyoo wéñuʼ ga̱jma̱a̱ ajngáa rí niʼthúu̱n nigájnuu asndu náa a̱jkiu̱u̱n (Rut 1:16, 17).

13. Ndíjkha rí ndayóoʼ mumbaʼñún bi̱ nikháñuu mbáa bi̱ ndi̱ya̱a̱ rá.

13 Índo̱ mbáa ndxájulú bi̱ xtáa náa congregación nakháñuu mbáa bi̱ ndiyáa, ndayóoʼ rí ikháanʼ mumbayíí. Náa xa̱bu̱ gajmii ma̱ndoo muʼthá rí ni̱ndxu̱ún xóo a̱jma̱ ixi̱ rí ndija̱a̱ mbóó mbayuuʼ tsíguʼ. Índo̱ nanújngoo tsíguʼ ajmu̱u̱ ixi̱ naruʼwaminaʼ. Á mu mbá rí ikhaa naxtuburiya̱ʼ ga̱jma̱a̱ nakháñuu, imbo̱ʼ ixi̱ rí xóó naguanúu magindíi. Xúʼko̱ má kayuuʼ narígá náa xa̱bu̱ gajmii índo̱ nakháñuu mbáa rí ikhiin, bi̱ naguanúu namínuuʼ wéñuʼ mbayuuʼ tsíguʼ. Guʼyáá rí nigíʼnuu Paula, * bi̱ nikháñuu ajmbio̱o̱. Ikhaa naʼthí: “Vida ndrígóʼ nixtiʼkhuu mbá kayuuʼ, nixtáá gíná wéñuʼ. Nikháñuu bi̱ nambáxuʼ májánʼ gájmuʼ. Ajmbioʼ na̱thu̱u̱n xúgíʼ rí nagíʼnuʼ. Ikhaa naʼni rí maxtáá gagi ga̱jma̱a̱ nambáyuʼ índo̱ nanújngo̱ʼ mbiʼi mingíjyúuʼ. Índo̱ nikháñuu nikumuʼ rí a̱jkiu̱nʼ niwiʼtájngaa”.

Xú káʼnii gándoo gumbayíí mbáa bi̱ nikháñuu bi̱ ndiyáa rá. (Atayáá kutriga̱ 14 ga̱jma̱a̱ 15). *

14, 15. Xú káʼnii gándoo mumbaʼyíí mbáa bi̱ nikháñuu mbáa bi̱ ndiyáa rá.

14 Xú káʼnii gándoo gumbañúún bi̱ nikháñuu mbáa bi̱ ndi̱ya̱a̱ rá. Ginii rí gíʼma muʼni, nindxu̱u̱ rí muʼtámíjná gajmiúlú, maski ajndu tséyáá rí muʼthá. Paula naʼthí xóó: “Nakroʼoʼ má rí xa̱bu̱ tsíñún gúthi ga̱jma̱a̱ numuu rí índo̱ mbáa nakháñuu. Namiñun rí muthi mbá dí rakáʼyoo. Mú itháán ra̱májánʼ gáʼni rí xaratha nimbá, ki xóo marata̱ mbá ajngáa rí xaguguambáá wéñuʼ”. Xa̱bu̱ bi̱ xtáa ranújngoo gaʼkhu rígi̱ mbáa tségíʼthu̱u̱n muʼtháán mbá ajngáa rí marígúu gaʼkhu ndrígóo. Paula naʼthí: “Naʼni̱i̱ a̱jkiu̱nʼ índo̱ bi̱ nambáxuʼ gajmínʼ nuthu̱nʼ rí mangiin nagawúnʼ ga̱jma̱a̱ gaʼkhu rí xtáá ranújngo̱ʼ”.

15 William, bi̱ niʼni má tsíguʼ nikháñuu a̱ʼgiu̱u̱, naʼthí: “Naniguʼ rí eʼwíínʼ mutu̱nʼ xúgíʼ rí májánʼ dí narmáʼáan a̱jkiu̱ún eʼni a̱ʼgiu̱ʼ. Rúʼko̱ naʼni mba̱yo̱o̱ rí nindúún kuyáá. Rígi̱ nambáyuʼ wéñuʼ. Rí nuthi xúgi̱ kaʼnii naʼni maʼni̱i̱ a̱jkiu̱nʼ, numuu dí ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱nʼ nindoʼ ka̱yo̱o̱ a̱ʼgiu̱ʼ ga̱jma̱a̱ ikhaa nigiʼdoo wéñuʼ numuu náa vida ndrígóʼ”. Bianca naʼthí: “Naʼni̱i̱ a̱jkiu̱nʼ índo̱ eʼwíínʼ nutajkáan ga̱jma̱a̱ nuraxnuu texto ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ʼ. Ma̱ngaa nambáyuʼ rí mutu̱nʼ ga̱jma̱a̱ numuu ajmbioʼ ga̱jma̱a̱ rí mudxawíín rí na̱tha̱ ikhúún ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa”.

16. a) Ndiéjunʼ rí gíʼmaa muʼni má xúʼko̱ gajmáán nindxu̱u̱ bi̱ niguanúu rá. b) Xó má naʼthí Santiago 1:27, ndiéjunʼ ñajunʼ guáʼdáá rá.

16 Xó má Rut nixtáa má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ Noemí, xúʼko̱ má mangáanʼ mbaʼyoo mumbaʼñún má xúʼko̱ bi̱ niraʼníí gamiéjunʼ rígi̱. Paula, bi̱ niʼthá ga̱jma̱a̱ numuu nákha ginii, naʼthí xóó: “Mbiʼi rí nikháñuu ajmbioʼ, mbaʼin nimbayúʼ wéñuʼ. Mú índo̱ ninújngoo mbiʼi, ikhiin nimbumún. Mú ikhúún kaʼníí xóó nagawúnʼ. Ikha jngó, májánʼ gáʼni rí eʼwíínʼ mikru̱ʼu̱u̱n rí mbáa xa̱bu̱ bi̱ nagíʼnuu mbá gamiéjunʼ, ma̱ndoo maxtáa gíná mbayuuʼ igu̱nʼ o mbayuuʼ tsiguʼ”. Mámbáa xa̱bu̱ nindxu̱u̱ mixtiʼkuii ga̱jma̱a̱ mixtiʼkhu xóo gawúunʼ. Tikhun nacha̱ eguʼwún makuwá i̱mba̱ núthu índo̱ nakháñuu mbáa. Mú, eʼwíínʼ nakuwa ngíná wéñuʼ índo̱ nuni mbá rí naʼni marmáʼáan a̱jkiu̱ún eʼni bi̱ nikháñuu. Xámbumulú rí Jeobá nixnúlú ñajunʼ rí muñewu̱u̱n bi̱ nikháñuu mbáa bi̱ ndi̱ya̱a̱ (atraxnuu Santiago 1:27). *

17. Náá numuu rí ndañúunʼ mumbañún bi̱ niguaníí rá.

17 I̱mba̱ rí naʼni mumíniiʼ wéñuʼ xa̱bu̱ gajmii nindxu̱u̱ rí nuniñamijnáá. Mbá xkri̱da, ajmbio̱o̱ Joyce niniñuuʼ numuu rí ni̱jkha̱ ga̱jma̱a̱ imba̱a̱ a̱ʼgu̱. Ikhaa naʼthí: “Rí niniñuuʼ niʼni gawúunʼ wéñuʼ, naku̱mu̱ʼ rí xágawúunʼ wéñuʼ xúgi̱ kaʼnii á mu ikhaa nikháñuu, numuu rí ikhaa xáraʼwíí rí maniñuʼ. Mú rí xúgi̱ ikhaa niraʼwíí maniñuʼ. Rígi̱ naʼni maku̱mu̱ʼ rí nda̱a̱ dí ejmúún”.

18. Ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni mu mumbaʼñún bi̱ niguaníí rá.

18 Bi̱ naguanáa ndayóo’ itháán bi̱ mambaxúu gajmíi̱n (Prov. 17:17). Xú káʼnii gándoo gambaxú gajmiúlú xá. Ma̱ndoo muxnáá asndu ndiéjunʼ má, mu musngajmáá rí nandulú kuʼyáá. Ma̱ngaa ma̱ndoo muʼtháán maʼga náa guʼwúlú gakuiʼtsu, makuwáanʼ gajmiúlú o magajnúlu mbóó gajmiúlú gúʼtaraʼa. Ma̱ngaa ma̱ndoo muʼtháán maʼga índo̱ nuʼnigajmaa mbá guʼwáanʼ. Á mu xúgi̱ kaʼnii eʼnilú, muʼni rí maxtáa gagi Jeobá, numuu rí ikhaa xtáa mijngii náa kuwa bi̱ numíniiʼ ga̱jma̱a̱ nañewu̱u̱n gu̱ʼu̱ xuáʼa̱ (Sal. 34:18; 68:5).

19. Xó má naʼthí náa 1 Pedro 3:8, ndiéjuunʼ rí gíʼmaa muʼni rá.

19 Inu má, índo̱ Reino ndrigóo Dios gáʼtañajunʼ náa numbaaʼ, mambumulú gáʼni xúgíʼ rí nimíniiʼ. Raʼkháa tháán nandulú rí maʼga̱nú mbiʼi rí “nimbáa ní xarmáʼáan a̱jkiu̱u̱n dí nirígá nákha ikhú” (Is. 65:16, 17). Ikha jngó nákha xóó tséʼkha̱nú mbiʼi rúʼko̱, ikháanʼ gumbañúún má xúʼko̱ a̱ngiu̱lú ga̱jma̱a̱ gusngajmúún má xúʼko̱ rí nandulú kuʼñúún (atraxnuu 1 Pedro 3:8). *

AJMÚÚ 111 Rígá mbaʼa wéñuʼ numuu rí kuwáanʼ gagi

^ párr. 5 Lot, Job ga̱jma̱a̱ Noemí ninindxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ niguájun jmbu, mú niraʼníí gaʼkhu mingíjyúuʼ wéñuʼ náa vida ndrígu̱ún. Náa artículo rígi̱ mbuʼyáá ndiéjunʼ gándoo gajmañulú rí niguáʼníí ikhiin. Ma̱ngaa mbuʼyáá náá numuu rí ndayóoʼ maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú gúní a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá rumíniiʼ, ma̱ngaa gíʼmaa magáwi̱i̱nʼ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ guʼthúún ajngáa rí maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún.

^ párr. 3 2 Pedro 2:7, 8: “Ga̱jma̱a̱ ikhaa niʼni kríyaaʼ Lot bi̱ ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ jmbii, bi̱ nixtáa gíná ga̱jma̱a̱ numún xa̱bu̱ bi̱ tsenimbánii xtángoo, i̱ndó nuni dí raʼkhí numuu rí xa̱bu̱ májáanʼ buʼko̱ nixtáa náa majñúnʼ ikhiin, niʼni maxtáa gíná wéñuʼ xúgíʼ rí ndaʼyoo ga̱jma̱a̱ rí naʼdxaun xúgíʼ rí xkawiiʼ dí nuni xa̱bu̱ buʼko̱,”

^ párr. 6 1 Tesalonicenses 5:14: “Ma̱ngaa, nuʼthála, a̱ngui̱nʼ: Guxprígun bi̱ na̱nguá jngruigu̱u̱n májánʼ, guthu̱u̱n ajngáa rí maxnún tsiakii bi̱ kuwa gíná, gumbáñuun bi̱ gua̱bi̱nʼ, gaʼngo̱o̱ a̱jkia̱la ku̱ñu̱u̱n xúgínʼ.”

^ párr. 10 Job 6:2, 3: “‹¡Á mu xúgi̱ maxtiewan rí namínuuʼ ga̱jma̱a̱ gaʼkhu rí xtáá ragíʼnuu! Numuu rí xúgi̱ itháán mikiñun ki xóo jui̱ʼi̱ dí rígá náa lamáa. Ikha jngó tañewu̱u̱n rí nitha.”

^ párr. 13 Náa artículo rígi̱ nixtiʼkhu̱u̱ mbiʼñún.

^ párr. 16 Santiago 1:27: “Gamajkhu rí mikaʼwu náa iduu Dios ndrígúlú ga̱jma̱a̱ Anu̱lú nindxu̱u̱ rígi̱: Rí mañewu̱u̱n e̱ji̱n xuáʼa̱ ga̱jma̱a̱ gu̱ʼú xuáʼa̱ índo̱ kúwi̱i̱n rumíniʼ, ga̱jma̱a̱ mu makuwá mikaʼwu náa numbaaʼ.”

^ párr. 19 1 Pedro 3:8: “Xúgiáanʼ ikháanʼ gíʼmaa maguaʼdáá mbóó ku̱ma̱ ndrígála, gakruaʼaʼla xóo rí naku̱mu̱u̱ imba̱a̱, gaʼndala kuyamíjna̱, gaʼni májánʼ a̱jkia̱la ga̱jma̱a̱ xúni̱ mbaʼumíjna̱,”

^ párr. 62 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Mbáa ndxájulú xtáa gíná wéñuʼ ga̱jma̱a̱ tséndxaʼwóo edxu̱u̱ rí xtáa raʼthí, mú mbáa bi̱ kayá edxu̱u̱ naʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n naʼdxaun rí naʼthí. Nda̱wa̱á, índo̱ niʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n, ikhú bi̱ kayá edxu̱u̱ naxprígúu ga̱jma̱a̱ májánʼ.

^ párr. 64 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Xa̱bu̱ gajmii bi̱ nikhúnʼ nidamijná kúwi̱i̱n gajmiún mbáa ndxájulú bi̱ nikháñuu a̱ʼgiu̱u̱. Índo̱ kuwa ruyáá xtiʼkhuu, nuthi xúgíʼ rí niʼni bi̱ nikháñuu.