Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

“Naxtámbriyaaʼ” mbá rollo rí nigumaraʼmáʼ nákha wajyúuʼ

“Naxtámbriyaaʼ” mbá rollo rí nigumaraʼmáʼ nákha wajyúuʼ

Índo̱ nijuiʼya̱a̱ rollo náa Ein Gedi, tsiguʼ 1970, niʼni mingíjyúuʼ magixnuu, numuu rí niʼni̱i̱ ruthá. Mú índo̱ nigumaa escanear nikujmaa rí na̱ʼkha̱ raʼthí ga̱jma̱a̱ numuu libro ndrígóo Levítico, náa rí na̱ʼkha̱ mbiʼyuu Dios.

NÁKHA 1970, arqueólogos nixkamaa mbá rollo dí niʼni̱i̱ ruthá rí nigumaraʼmáʼ nákha wajyúuʼ, náa xuajen Ein Gedi (Israel), mijngii náa mar Muerto. Nixkamaa índo̱ ikhiin kuwa rundii náa nigi̱ʼi̱ mbá sinagoga rí nikha nákha niguámbáa xuajen, mbáa nákha siglo majun tsiguʼ nda̱wa̱á. Rollo niguámbáa ga̱jma̱a̱ nánguá kaʼnii magixnuu. Rí asndu na̱nguá kaʼnii matambríyaaʼ á mu nataniminaʼ matambríyaʼ nuturiga̱. Mú, xú káʼnii nindoo “nixtámbríya̱a̱ʼ” rollo ga̱jma̱a̱ rí nindoo nigixnuu mbu̱júu̱ʼ rá. Nindoo numuu rí nini̱i̱ escanear ma̱ngaa nijmún mbá programa rí naguwíi májánʼ xtiʼkhuu.

Náa xtiʼkhuu rí nigájnuu nikujmaa rí nindxu̱u̱ rí na̱ʼkha̱ náa Biblia. Náa i̱ʼwáʼ xójóo tima tikhu versículos náa nagi̱ʼdu̱u̱ libro ndrígóo Levítico. Ikhí ma̱ngaa na̱ʼkha̱ a̱jkhu̱ letra rí nagumarámáʼ ga̱jma̱a̱ mbiʼyuu Dios náa ajngáa hebreo. Nakujmaa dí rollo rígi̱ nigumarámáʼ nákha tapha siglo timbá tsiguʼ nda̱wa̱á ga̱jma̱a̱ niguámbá nigumaraʼmáʼ índo̱ niʼni siglo a̱jkhu̱ tsiguʼ nda̱wa̱á. Rígi̱ nindxu̱u̱ rí niguraʼmáʼ náa Biblia náa ajngáa hebreo rí itháán wayuu rí nikujmaa asndu nákha nikujmaa Rollos náa mar Muerto náa Qumrán. Gil Zohar niʼnirámáʼ náa mbá periódico The Jerusalem Post: “Niʼngu̱u̱n ‹nimbriya̱a̱ʼ› mu makujmaa náa computadora rí kiʼnirámáʼ náa Levítico rí nijuiʼya̱a̱ náa Ein Gedi, Rollo rígi̱ nindxu̱u̱ itháan wayuu ki xóo rí nikujmaa náa mar Muerto (naʼni xóo a̱jma̱ mil tsiguʼ, ikhí naʼthí rí nigumarámáʼ na̱ʼkha̱ mbiʼi dí nirígá rí maʼni a̱jma̱ templo) ga̱jma̱a̱ Códice ndrígóo Alepo (rí nigumarámáʼ nákha siglo gu̱wa̱ʼ, tsiguʼ nda̱wa̱á)”. Bi̱ najmañún, nuthi rí rollo rígi̱ rí “nixtámbriyaaʼ” náa computadora nakujma rí texto ndrígóo Torá * “mba̱yu̱ʼ tsiguʼ nixtagixi̱i̱ ga̱jma̱a̱ bi̱ nitajuíí na̱nguá niriʼkhuí xóo eʼthí ikhí”.

[Nota]

^ párr. 4 Bi̱ judíos nutháán Torá mbá witsu libros rí nagi̱ʼdu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Biblia (Génesis, Éxodo, Levítico, Números ga̱jma̱a̱ Deuteronomio).