Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 13

Gaʼndulúʼ kuʼyamijná ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú

Gaʼndulúʼ kuʼyamijná ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú

“Gaʼndala kuyamíjna̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkia̱la” (1 PED. 1:22).

AJMÚÚ 109 Gaʼndulúʼ kuʼyamijná ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú

RÍ MUʼNIGAJMAA *

Iwáá mbruʼun rí nixtáa gajmíi̱nʼ apóstoles ndrígóo Jesús, nisngájmun rí gíʼdoo wéñuʼ numuu ngajua. (Atayáá náa kutriga̱ 1 ga̱jma̱a̱ 2).

1. Xú káʼnii xtángoo niʼthún kaʼwu xa̱bi̱i̱ Jesús rá. (Atayáá xtiʼkhuu rí na̱ʼkha̱ náa timbá ináa.)

MBRUʼUN nákha xóó tsékháñuu, Jesús niʼthún kaʼwu xa̱bi̱i̱: “Naxnalá imbo̱o̱ nuxi̱ʼ xtángoo: [...] Xó má ikhúúnʼ nindoʼ ka̱ya̱la, ikháanʼ ma̱ngaa gíʼmáanʼ maʼndalá kuyamíjna”. Ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á niʼthí: “Mú xúʼko̱ xúgínʼ gúyáá dí ikháanʼla nindxalá xa̱bi̱ʼ, á mu nandala kuyamíjna̱” (Juan 13:34, 35).

2. Ndíjkha rí gíʼdoo wéñuʼ numuu musngajmá rí nandulú kuʼyamijná rá.

2 Jesús niʼthí rí xa̱bu̱ mbuyáá tsíin phú ni̱ndxu̱ún bi̱ gajkhun xa̱bi̱i̱ á mu ikhiin nusngajma ngajua rí ikhaa nisngájmún. Ajngáa dí niʼthí nimbánuu nákha siglo timbá ma̱ngaa nambánuu rí mbiʼi xúgi̱. Ikha jngó gíʼdoo wéñuʼ numuu musngajmá ngajua maski ajndu naʼni gakhi̱i̱.

3. Ndiéjunʼ gáʼsngúluʼ artículo rígi̱ rá.

3 Numuu dí nindxulú xa̱bu̱ aʼkhá, nguáná naʼni gakhi̱i̱ maʼndulú kuʼyamijná. Maski má xúʼko̱, ndayóoʼ muʼnimíjna̱ mbuʼyaridáá Cristo. Artículo rígi̱ maʼsngulúʼ xú káʼnii ngajua nambáyulúʼ mbuʼyáʼ rí tsímáá, xúraʼwíin xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ dí muʼniu̱u̱n dí májánʼ eʼwíinʼ. Índo̱ gúʼnigajmaa, guraximíjna̱: “Dí gándoo gajmañulú náa a̱ngiu̱lú bi̱ nisngájma má xúʼko̱ ngajua maski ajndu niraʼníí tikhu gaʼkhu rá.”

GUʼYÁʼ RÍ TSÍMÁÁ

4. Xó má eʼthí náa Mateo 5:23, 24, náá numuu rí ndayóoʼ mambaxíiʼ gajmiúlú mbáa ndxájulú bi̱ nakiʼnáa kaʼyulú rá.

4 Jesús niʼsngúlúʼ dí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí mambajxíiʼ gajmiúlú mbáa ndxájulú bi̱ nakiʼnáa kaʼyulú (atraxnuu Mateo 5:23, 24). * Niʼthí rí á mu nandulú mu̱ʼni̱ gaʼdxíí Dios ndayóoʼ mambaxúlúʼ májánʼ gajmiúlú eʼwíinʼ. Jeobá nadxuu índo̱ ndaʼyoo rí nuʼnimíjna̱ xó má eʼngo̱o̱ mu makuwáánʼ tsímáá gajmiúlú a̱ngiu̱lú. Xágruigú rí nuʼtákañii á mu nuyeʼxíi̱ sia̱nʼ o á mu tsíyulú mambaxíiʼ gajmiúlú eʼwíinʼ (1 Juan 4:20).

5. Náá numuu rí niʼniuu mingíjyúuʼ mbáa ndxájulú maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n rá.

5 Mbáa maʼniulú mingíjyúuʼ rí mambaxíiʼ gajmiúlú mbáa. Náa numuu rá. Guʼyáá rí nigíʼnuu mbáa ndxa̱julú bi̱ mbiʼyuu Mark. * Nigauunʼ índo̱ mbáa ndxájulú niʼthánumuu ga̱jma̱a̱ niʼthún bi̱ kúwá náa congregación dí raʼkhí ga̱jma̱a̱ numuu. Xú káʼnii niʼni Mark rá. Ikhaa naʼthí: “Nikásngañuʼ ga̱jma̱a̱ nikiʼnún wéñuʼ”. Nda̱wa̱á nigáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n dí xúʼko̱ niʼni ga̱jma̱a̱ niʼniminaʼ ma̱ndo̱ʼo̱o̱ rí maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ rí mambaxíiʼ ga̱jma̱a̱. Mú ndxájulú táʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n. Ginii Mark nindxa̱ʼwáminaʼ: “Náá numuu dí ikhúúnʼ eyoʼ mbaʼyáʼ mambáxíi gajmuʼ á mu ikhaa tsíyoo xá”. Ikhú ndxájulú circuito nixnúu tsiakii Mark mu xákanájkooʼ. Ndiéjunʼ niʼni Mark rá.

6. a) Dí niʼni Mark mu mbayáʼ rí mambajxíiʼ ga̱jma̱a̱ ndxájuʼ rá. b) Xú káʼnii eʼnimbánuu Mark rí naʼthí náa Colosenses 3:13, 14 rá.

6 Mark ndiʼyoo xóo nindxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱nú ndiʼyoo dí nguáná ndayóoʼ mani̱ndxu̱u̱ xa̱bu̱ guabaaʼ ga̱jma̱a̱ dí nayejximínáʼ dí gíʼdoo itháan numuu ikhaa ki xóo eʼwíinʼ. Ndiʼyoo rí ndiyóoʼ mariʼkuminaaʼ (Col. 3:8, 9, 12). Ni̱jkha̱ gáʼtaminaʼ mbu̱júu̱ʼ ga̱jma̱a̱ ndxájulú ma̱ngaa nisngájma rí nindxu̱u̱ xa̱bu̱ guabaaʼ nindo̱ʼo̱o̱ rí maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo. Ma̱ngaa niʼnirámáʼ carta mu maʼthúu̱n rí nagáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ maʼthúu̱n rí mambumuu ma̱ngaa rí mambajxíi ga̱jma̱a̱ mbu̱júu̱ʼ. Ma̱ngaa asndu nixnúu tikhu regalo, nikumúu rí manigu̱ʼ. Mú, gíná, numuu rí ndxájulú nayéjxi̱i̱ má xúʼko̱ sia̱nʼ. Mark niʼnimbánuu má xúʼko̱ xtágabu ndrígóo Jesús dí maʼndoo kaʼyoo ndxájuu ga̱jma̱a̱ rí maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo (atraxnuu Colosenses 3:13, 14). * Asndu índo̱ eʼwíinʼ tsíñún rí mambajxíiʼ gajmiúlú, ngajua rí gajkhun ndrígu̱ún cristiano, rúʼko̱ gáxkajxáánʼ mu̱ʼni̱ mba̱a̱ má xúʼko̱ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ rí muʼtájkáan mu majxóo xkujndu (Mat. 18:21, 22; Gál. 6:9).

Á mu mbáa nakiʼnáa ga̱jma̱a̱ ni̱ndxu̱lú, mbáa mbaʼyóoʼ muʼthán mbaʼa nuthu mu xúʼko̱ marigá rí tsímáá. (Atayáá náa kutriga̱ 7 ga̱jma̱a̱ 8). *

7. a) Ndiéjunʼ niʼthúluʼ mu̱ʼni̱ Jesús rá. b) Ndiéjunʼ xkujndu gakhi̱i̱ dí niraʼnuu mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ rá.

7 Jesús niʼthúluʼ rí muʼniu̱u̱n eʼwíinʼ xó má eyulú rí muniulúʼ ikháánʼ. Ga̱jma̱a̱ dí ráʼkháá índo̱ maʼndulú kuʼñúún bi̱ nandún kuyulúʼ (Luc. 6:31-33). Dí gúʼni á mu mbáa bi̱ xtáa náa congregación tsíyoo gárajxáánʼ rá. Gajkhun má dí rígi̱ tsérigá wéñuʼ, mu rúʼko̱ rí nigíʼnuu mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Lara. Ikhaa naʼthí: “Mbáa ndxájulú tsíyoo gárajxu̱ún, mú ikhúúnʼ tséyóoʼ náá numuu. Natiyuuʼ ga̱jma̱a̱ niʼniuʼ gakhi̱i̱ maʼgá reunión”. Ginii, Lara nindxa̱ʼwáminaʼ: “Raʼkháa aʼkhúnʼ ikhúúnʼ. Numuu rí xúʼko̱ má ku̱mu̱ún tikhun a̱ngiu̱lú náa congregación ma̱ngaa”.

8. a) Ndiéjunʼ niʼni Lara mu maxtáa gagi mbu̱júu̱ rá. b) Ndiéjunʼ eʼsngúlú rí nigíʼnuu Lara rá.

8 Lara niʼni mbaʼa enii mu ma̱ndoo mambajxíiʼ ga̱jma̱a̱ ndxájulú. Niʼtakáñuu Jeobá ma̱ngaa nitamijná ga̱jma̱a̱. Nitamijná ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱, nidaraʼamijná ga̱jma̱a̱ nimbajxu̱u̱n mbu̱júu̱. Nikujmaa dí xúgíʼ kri̱ga̱ májánʼ. Mu Lara naʼthí: “Nda̱wa̱á ndxájulú nitanga̱a̱ niʼniuʼ ikhaa má xóo nákha ginii. Nikháguabúúnʼ wéñuʼ”. Ginii Lara nikumu̱u̱ rí i̱ndó ma̱ndoo maxtáa gagi á mu ndxájulú nariʼkuminaaʼ. Mu nda̱wa̱á ni̱jkhánú ndiʼyoo rí itháan májánʼ rí ma̱ndoo maʼni, nindxu̱u̱ rí maʼndoo kaʼyoo ga̱jma̱a̱ maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo ‹ga̱jma̱a̱ májánʼ› (Efes. 4:32–5:2). Ma̱ngaa nirmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí ngajua ndrígu̱ún cristiano “tséjkha̱ kayóo sia̱nʼ” ga̱jma̱a̱ rí “xúgíʼ naʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n xúgíʼ naʼnimbo̱o̱, xúgíʼ nagiʼtu̱u̱n ga̱jma̱a̱ xúgíʼ naʼngo̱o̱ naraʼnuu” (1 Cor. 13:5, 7). Rúʼko̱ nimbáyúu mu maxtáa gagi mbu̱júu̱ʼ. Índo̱ nanújngoo mbiʼi, ndxájulú niʼni itháan májánʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ Lara. Á mu nduʼyáʼ rí makúwáanʼlu tsímáá gajmiúlú a̱ngiu̱lú ga̱jma̱a̱ rí maʼndulú kuʼñúún má xúʼko̱, ma̱ndoo mbuʼyáá gajkhun rí Dios bi̱ nandoo kaʼyulú ga̱jma̱a̱ “bi̱ gíʼdoo rí tsímáá” maxtáa ga̱jma̱a̱ nindxa̱laʼ (2 Cor. 13:11).

XÚRAʼWÍINʼ XA̱BU̱

9. Xó má naʼthí náa Hechos 10:34, 35, náá numuu dí ragíʼmaa muraʼwíin xa̱bu̱ rá.

9 Jeobá tséraʼwíin xa̱bu̱ (atraxnuu Hechos 10:34, 35). * Índo̱ nuʼni xúʼko̱ mangáánʼ, nusngajmá rí ni̱ndxu̱lú e̱ji̱i̱n. Ma̱ngaa, kuwáánʼ ruʼnimbuluʼ xtángoo náa naʼthí rí gíʼmaa maʼndulú kuʼñúún a̱ngiu̱lú xó má eyulú kuʼyamijná ikháánʼ ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ gáʼni rí makuwáánʼ gagi ru̱ʼni̱ ñajuunʼ Dios (Rom. 12:9, 10; Sant. 2:8, 9).

10, 11. Ndiéjunʼ niʼni mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ mu maniñuu ku̱ma̱ dí raʼkhí rá.

10 Mbáa kúwi̱i̱n tikhun bi̱ naʼniún mingíjyúuʼ rí maʼndún kuñún a̱ngiu̱ún. Gundxaʼwamíjna̱ rí nigíʼnuu mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Ruth. Nákha ninindxu̱u̱ dxáʼgú, nigiʼdoo xkujndu ga̱jma̱a̱ mbáa bi̱ na̱ʼkha̱ náa imbo̱o̱ʼ país. Mú ndiéjunʼ niʼñuu maʼni rígi̱ xá. Ikhaa naʼthí: “Na̱nguá nindoʼ gáyóo nditháan ga̱jma̱a̱ numuu país rúʼko̱. Nikumuʼ rí xúgínʼ xa̱bu̱ bi̱ naguwáʼ ikhí ni̱ndxu̱ún xúʼko̱ káʼnii, asndu a̱ngiu̱lú ma̱ngaa”. Ndiéjunʼ nimbáyúu mu maʼngo̱o̱ maniñuuʼ ku̱ma̱ dí raʼkhí rúʼko̱ xá.

11 Ruth ndiʼyoo rí ndayóoʼ mariya̱a̱ʼ ku̱ma̱ dí raʼkhí rúʼko̱ náa edxu̱u̱. Niguxnuu experiencia ndrígu̱ún a̱ngiu̱lú ga̱jma̱a̱ rí naʼthí náa Anuario rí nigájnuu náa país rúʼko̱. Naʼthí: “Niniminaʼ mandxa̱ʼo̱o̱ májánʼ edxu̱ʼ ga̱jma̱a̱ numún xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa país rúʼko̱. Nigíʼdu̱u̱ ndi̱yo̱o̱ rí a̱ngiu̱lú ra̱ʼkhá tháán nanigu̱u̱nʼ muni ñajuunʼ Jeobá. Ma̱ngaa ni̱jkhánú ndi̱yo̱o̱ rí mangiin ni̱ndxu̱ún a̱ngui̱nʼ”. Mañu mañúú, ni̱jkha̱ raʼyoo rí ndayóoʼ maʼni itháán. Ikhaa naʼthí: “Mambá índo̱ nanuʼwíin a̱ngiu̱lú náa país rúʼko̱, na̱ni̱ tsiakiminaʼ mambajxúʼ gajmíʼ ga̱jma̱a̱ matamínáʼ gajmíʼ. Xúʼko̱ ni̱jkhánú ninuʼwíinʼ itháan májánʼ. Rúʼko̱ nimbáyúʼ mu mañu mañúú maʼga randáti̱ga̱a̱ ku̱ma̱ dí raʼkhí rí gúʼdóʼ”.

Á mu gajkhun nandulúʼ “ku̱ñu̱u̱n xúgínʼ”, xúraʼwíinʼ xa̱bu̱. (Atayáá kutriga̱ 12 ga̱jma̱a̱ 13). *

12. Ndiéjunʼ xkujndu gíʼdoo ndxájulú Sarah rá.

12 Mbáa kúwá tikhun bi̱ tsíñún gúñún eʼwíinʼ mú xóo kaʼnii eni̱. Mbá xkri̱da, mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Sarah naku̱mu̱u̱ rí tséʼñún mixtiʼkhuin xa̱bu̱ numuu rí tséʼtanumún ga̱jma̱a̱ xóo kaʼniún, á mu guáʼdáá o ngíníi ga̱jma̱a̱ ñajunʼ rí guáʼdáá náa xuajñuu Dios. Ikhaa naʼthí: “Ni̱jkhánú ndi̱yo̱o̱ rí naraʼwíin xa̱bu̱”. Xú káʼnii rá. Ikhaa na̱ʼkha̱ náa mbá guʼwíin xa̱bu̱ bi̱ ninigajmaa mbá universidad, ikha jngó ndayáʼ mambajxúu gajmíi̱n i̱ndó bi̱ ninigajmaa escuela mitsídánʼ. Rí asndu ni̱jkha̱nú mbóo mbiʼi rí niʼthúu̱n bi̱ nambájxu̱u̱ ga̱jma̱a̱: “I̱ndó nambájxuʼ gajmíʼ a̱ngiu̱lú bi̱ ninigajmaa escuela mitsídánʼ, bi̱ na̱nguá, tsembaxuʼ gajmínʼ”. Gajkhun rí Sarah ndiyóoʼ mariʼkhu̱u̱ xóo eku̱mu̱u̱. Xú káʼnii niʼni xá.

13. Ndiéjunʼ eʼsngulú rí xóo niʼni Sarah mu mariʼkhu̱u̱ xóo eku̱mu̱u̱ rá.

13 Ndxájulú superintendente ndrígóo circuito nimbáyúu Sarah mu mbaʼyoo xú káʼnii eku̱mu̱u̱. Ikhaa naʼthí: “Niʼthúnʼ rí xtáá rani̱ xúgíʼ májánʼ, rí naxna̱ májánʼ comentarios ga̱jma̱a̱ gúʼdoo ku̱ma̱ ndrígóo Biblia. Nda̱wa̱á niʼthúnʼ rí xó má ejkha̱ ragaja̱a̱ ku̱ma̱, xúʼko̱ má gíʼmaa maga̱ja̱a̱ cualidades rí kuaʼdáá xóo rí manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ guabaaʼ, rí xaxmiéjunlú kuʼyamijná i̱ndó ikháánʼ, ga̱jma̱a̱ rí magawíi̱nʼ a̱jkiu̱lú kuʼñúún eʼwíinʼ”. Sarah nijkha̱nú ndiʼyoo rí gajkhun nindxu̱u̱ rí niʼthúu̱n superintendente. Naʼthí: “Ni̱jkha̱nú ndi̱yo̱o̱ rí gíʼdoo wéñuʼ numuu manindxu̱lúʼ mbáa xa̱bu̱ májáanʼ ga̱jma̱a̱ rí musngajmá ngajua”. Ikha jngó, niriʼkhu̱u̱ xóo eʼñún a̱ngiu̱lú. Naʼthí: “Niʼgíminaʼ mba̱yo̱o̱ cualidades rí guáʼdáá rí naʼni maguaʼdáá numún náa Jeobá”. Ikháanʼ tsíyulú rí muxuximíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí niʼnigajmaa mbá escuela mitsídaanʼ. Á mu gajkhun nandulúʼ “kuʼñúún xúgínʼ a̱ngiu̱lú”, xúraʼwíin xa̱bu̱ (1 Ped. 2:17).

GUNDRÍGÚUN EʼWÍINʼ

14. Xó má eʼthí náa Hebreos 13:16, xú káʼnii eku̱mu̱u̱ Jeobá índo̱ ndaʼyoo rí nundrígúun eʼwíinʼ rá.

14 Jeobá ndaʼyoo rí gíʼdoo wéñuʼ numuu mundrígúun eʼwíinʼ (atraxnuu Hebreos 13:16). * Ikhaa ndaʼyoo rí nindxu̱u̱ mbá gamajkhu rí nuxnáa, mú itháan índo̱ numbaʼñún bi̱ nda̱ñúnʼ (Sant. 1:27; 2:14-17). Náa Biblia naxnulu xtágabu. “Gundrígúun má xúʼko̱ eʼwíinʼ” (Rom. 12:13). Índo̱ nundrígúun eʼwíinʼ nusngajmá rí gajkhun nandulúʼ kuʼñúún ga̱jma̱a̱ rí nandulúʼ mambaxúlúʼ gajmiúlú. Jeobá nadxuu wéñuʼ índo̱ ndaʼyoo rí nuxnún eʼwíinʼ rí mu̱phu̱ o rí muwa̱a̱n, índo̱ nuríyaʼ mbiʼi mu makuwáánʼ gajmiúlú o nuʼdxawíín rí nuthi (1 Ped. 4:8-10). Mú rígá tikhu rí ma̱ndoo maʼni rí xundrígúun eʼwíinʼ.

“Nákha ginii tsénigu̱ʼ magruiguíin xa̱bu̱ náa goʼwóʼ, mú niriʼkuminaáʼ rí xúgi̱ xtáá gagi wéñuʼ” (Edit). (Atayáá kutriga̱ 16). *

15, 16. a) Náá numuu rí tikhun naʼniún mingíjyúuʼ mundrígúun eʼwíinʼ rá. b) Ndiéjunʼ nimbáyúu Edit rí magruigúun eʼwíinʼ rá.

15 Mbáa maʼniulú mingíjyúuʼ mundrígúun eʼwíinʼ numuu rí mingínáánʼ. Xúʼko̱ nigíʼnuu mbáa aʼgú xuáʼa̱ bi̱ mbiʼyuu Edit. Nákha xóó tsénindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá na̱nguá embáxu̱u̱ gajmíi̱nʼ eʼwíinʼ. Nikumu̱u̱ rí eʼwíinʼ itháan guáʼdáá, ikha jngó nundrigúun eʼwíinʼ náa guʼwún.

16 Nda̱wa̱á rí ninindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá, Edit niriʼkhuu xóo endxa̱ʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ nigíminaʼ rí magruigúun májánʼ eʼwíinʼ. Ikhaa Narmáʼáan a̱jkiu̱u̱n: “Índo̱ xtáa ragumaʼ Guʼwá náa Nagimbáanʼ mbáa bi̱ kayá edxu̱u̱ nirajxuʼ á mu ma̱ndoo maguanún náa goʼwóʼ xa̱bu̱ gajmii bi̱ muyambáá náa ñajunʼ. Ikhú nindxa̱ʼwa̱mínáʼ ga̱jma̱a̱ numuu aʼgú xuáʼa̱ bi̱ nixtáa náa Sarepta ga̱jma̱a̱ xú káʼnii Jeobá niʼni tsajkurámááʼ” (1 Rey. 17:12-16). Ikha jngó niʼthí rí ma̱ndoo. Xú káʼnii niguma tsajkurámááʼ xá. Naʼthí: “Rí a̱jma̱ xmáná ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ a̱jma̱ igu̱nʼ. Mbiʼi rúʼko̱ nimbájxuxuʼ májánʼ wéñuʼ”. Rí xúgi̱ Edit nambájxu̱u̱ májánʼ wéñuʼ gajmíi̱n a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa congregación. Ma̱ngaa nindxu̱u̱ precursora ga̱jma̱a̱ naniguuʼ wéñuʼ maʼthúún a̱ngiu̱lú magún náa goʼwóo. Naʼthí: Rí naxna̱ naʼni maxtáá tsímáá. Numuu rí naguma tsajkurámuuʼ índo̱ na̱ni̱ xúʼko̱” (1 Rey. 17:12-16).

17. Ndiéjunʼ ni̱jkha̱nú ndiʼyoo Luke rá.

17 Mbá xkri̱da Luke ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ nindxu̱ún bi̱ nundrigúun májánʼ eʼwíinʼ, mbáa xúʼko̱ má kuwáánʼ ru̱ʼni̱ mangáánʼ, mú, lá rígá rí xóó ndayóoʼ muʼni ráʼ. Xa̱bu̱ gajmii bugi̱ naguʼwún muthún magún náa guʼwún bi̱ kuñúún, bi̱ xambáxu̱u̱n gajmiún ma̱ngaa circuito ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱. Luke naʼthí: “Nijkua̱nú ndiya̱a̱xu rí tikhu̱ún bi̱ nutunxu magún náa guʼwúxu i̱ndó bi̱ ku̱ñu̱u̱n”. Ndiéjunʼ nini mu maʼni itháan májáanʼ a̱jkiu̱ún xá.

18. Ndiéjunʼ niʼni Luke ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ mu maʼni itháan májánʼ a̱jkiu̱ún rá.

18 Luke ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ niguánú ndiyáá ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí mundrígúun eʼwíinʼ náa ajngáa rí niʼthí Jesús: ‹Á mu nandala ku̱ñu̱u̱n bi̱ nandún ku̱ya̱la, ndiéjunʼ gúda̱a̱la rá.› (Mat. 5:45-47). Niguánú ndiyáá rí ndayóo mbuyaridáá Jeobá numuu rí ikhaa májánʼ a̱jkiu̱u̱n gajmíi̱nʼ xúgínʼ. Ikha jngó nithi rí muthúún a̱ngiu̱lú bi̱ xóó tségúún náa guʼwún nákha ginii. Luke naʼthí: “Rí xúgi̱ xúgiáanʼ nakuwáanʼxu gagi mbiʼi rúʼko̱, naxnúxu tsiakii ga̱jma̱a̱ naʼni rí maʼnduxu kuyáá itháan Jeobá”.

19. Xú káʼnii gándoo gusngajmá rí ni̱ndxu̱lú discípulos ndrígóo Jesús, ga̱jma̱a̱ ndiéjunʼ rí nandulúʼ muʼni rá.

19 Náa artículo rígi̱ ndiʼyáá rí maʼndulú kuʼñúún eʼwíinʼ nambáyulúʼ mu makuwáanʼ gagi, rí xúraʼwíinʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ rí mundrígúun májánʼ eʼwíinʼ. Ragíʼmaa mundxaʼwamíjna̱ dí raʼkhí ga̱jma̱a̱ numún eʼwíinʼ, gíʼmaa rí maʼndulúʼ kuʼñún a̱ngiu̱lú ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú. Á mu nuʼni xúʼko̱, makuwáánʼ gagi ga̱jma̱a̱ musngajmá rí gajkhun ni̱ndxu̱lú discípulos ndrígóo Jesús (Juan 13:17, 35).

AJMÚÚ 88 Atani maniʼnúnʼ kamba̱a̱ʼ

^ párr. 5 Jesús niʼthí rí ngajua nasngájma tsíin ni̱ndxu̱ún cristianos bi̱ gajkhun. Ngajua rí nusngajmá náa a̱ngiu̱lú naxkajxáánʼ mbuʼyáʼ rí tsímáá, rí xúraʼwíin xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ rí mundriguíin májánʼ eʼwíinʼ. Gajkhun má dí rígi̱ nindxu̱u̱ mingíjyúuʼ. Náa artículo rígi̱ mbuʼyáá tikhu xtágabu rí mambáyulúʼ mu maʼndulú kuʼñúún eʼwíinʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú.

^ párr. 4 Mateo 5:23, 24: “Ikha jngó, á mu nadxuʼ jchááʼ tsigijñaʼ náa altar ga̱jma̱a̱ ikhí narmáʼáan a̱jkia̱nʼ rí xtaʼdáá xkujndu ga̱jma̱ʼ ndxájuaʼ, atatsíñaʼ tsigijñaʼ ndrígáaʼ ikhí, náa inuu altar, ga̱jma̱a̱ ayuuʼ. Ginii gambaxíiʼ ga̱jma̱ʼ ndxájuaʼ ndawa̱á gídxáa̱ʼ gatraxnajxí tsigijñaʼ ndrígáaʼ.”

^ párr. 5 Náa artículo rígi̱, nixtiʼkhuu tikhu mbiʼñún.

^ párr. 6 Colosenses 3:13, 14: “Gaʼngo̱o̱ a̱jkia̱la kuyamíjna̱ ga̱jma̱a̱ gu̱ni̱ mba̱a̱ a̱jkia̱la kuyamíjna̱ má xúʼko̱ á mu mbáa naxiéʼkhá ga̱jma̱a̱ numuu imba̱a̱. Xó má Jeobá niʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyalá má xúʼko̱, xúʼko̱ má gúni mangáanʼ. Mú, ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ rígi̱, gaʼndala ku̱ñu̱u̱n xúgínʼ, numuu dí rúʼko̱ naruwáanʼla májánʼ wéñuʼ.”

^ párr. 9 Hechos 10:34, 35: “Índo̱ niʼdxuun rígi̱, Pedro niʼthí: “Rí xúgi̱ nakro̱ʼo̱ʼ rí Dios tsiraʼwíin xa̱bu̱, ikhaa nagruiguíin bi̱ namiñun kuyáá ga̱jma̱a̱ bi̱ nuni rí májánʼ, tséʼniuu asndu náá má xuajñún.”

^ párr. 14 Hebreos 13:16: “Ma̱ngaa xámbumala muni rí májánʼ, ga̱jma̱a̱ muxnu̱u̱n rí nda̱ñúnʼ eʼwíínʼ, numuu rí tsigijñaʼ rígi̱ naniguʼ wéñuʼ Dios.”

^ párr. 61 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Mbáa ndxájulú naʼniminaʼ mbaʼa nuthu mu maʼnimbánuu xkujndu, mú na̱nguá eʼngo̱o̱. Numuu rí na̱nguá eʼni guabaminaʼ ga̱jma̱a̱ naʼniminaʼ rí masngájma ngajua ikha jngó naʼngo̱o̱ naʼni marigá rí tsímáá.

^ párr. 63 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Mbáa ndxájulú xa̱bu̱ nikhii naku̱mu̱u̱ rí na̱nguá eñún kuyáá náa congregación.

^ párr. 65 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ nákha ginii nikumu̱u̱ rí naʼniu mingíjyúuʼ magruiguíin eʼwíinʼ náa goʼwóo, mú nda̱wa̱á niriʼkhu̱u̱ xóo eku̱mu̱u̱ ga̱jma̱a̱ xtáa gagi.