Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Ndíjkha rí xóó gíʼdoo wéñuʼ numuu rí mbuʼyáá nguáthá eʼngulú muʼni rá

Ndíjkha rí xóó gíʼdoo wéñuʼ numuu rí mbuʼyáá nguáthá eʼngulú muʼni rá

“Á mu ni̱ndxa̱ʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ maraʼdáá wéñuʼ ku̱ma̱” (PROVERBIOS 11:2).

AJMÚÚ 38 GA̱JMA̱A̱ 69

1, 2. Náa numuu rí Jeobá na̱nguá nindoo gáʼyoo Saúl rá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.)

SAÚL ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ ndiʼyoo nguáthá eʼngo̱o̱ maʼni índo̱ Jeobá niraʼwíí mu mani̱ndxu̱u̱ rey (1 Sam. 9:1, 2, 21; 10:20-24). Mú nda̱wa̱á rí nigíʼ xóo rey, niʼnimbamínáʼ. Mbá miʼtsú, mbaʼin soldados filisteos nigimbíin mu muxmijná gajmiún israelitas. Saúl ndiyóoʼ magiʼthu̱u̱n rí ma̱ʼkha̱ gaʼyee Samuel ga̱jma̱a̱ maxnáxi̱ tsigijñaʼ náa Jeobá. Mú táʼngo̱o̱ gagiʼthu̱u̱n índo̱ ndiʼyoo rí israelitas nimiñun ga̱jma̱a̱ rí mbaʼin niniñaaʼ. Saúl tágiʼthu̱u̱n Samuel ga̱jma̱a̱ ikhaa nixnáxi̱ tsigijñaʼ, rígi̱ na̱nguá kaʼyoo maʼni ikhaa. Rígi̱ tániguʼ Jeobá (1 Sam. 13:5-9).

2 Índo̱ Samuel ni̱jkha̱nú náa xtáa Saúl, nixprígúu numuu rí táʼnimbo̱o̱ kaʼyoo Jeobá. Mú mbaʼa rí niʼthí ga̱jma̱a̱ niʼni tsu̱du̱ún eʼwíínʼ ma̱ngaa tátanga̱a̱ a̱jkiu̱u̱n (1 Sam. 13:10-14). Ikhú mbiʼi rúʼko̱ rí ikhaa niʼnimbamínáʼ. Ikha jngó Jeobá na̱nguá nindoo gáʼyoo ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n rí maniñuʼ ranindxu̱u̱ rey (1 Sam. 15:22, 23). Saúl nigíʼdu̱u̱ niʼni rí májánʼ mú nda̱wa̱á niʼni dí raʼkhí wéñuʼ (1 Sam. 31:1-6).

3. a) Ndiéjunʼ endxaʼwamíjna̱ mbaʼin xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí ma̱ta̱ya̱a̱ nguáthá eʼngaʼ matani rá. b) Xú káʼnii graxe̱ guriʼña̱a̱ rá.

3 Rí mbiʼi xúgi̱, mbaʼin xa̱bu̱ nundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí xándoo mundxaʼwamíjna̱ nguáthá eʼngu̱u̱n muni á mu nandún makuwá májánʼ. Nuni mbaʼumíjna̱ xóo ni̱ndxu̱ún mu makujmiin rí ikhiin ni̱ndxu̱ún itháan míjínʼ ki xóo eʼwíínʼ. Mbá xkri̱da, mbáa actor bi̱ nindxu̱u̱ político bi̱ najmaʼniiʼ wéñuʼ niʼthí: “Ikhúúnʼ nditháan na̱nguá ni̱ndxu̱ʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ nagúʼthu̱u̱n rí xáni̱ndxu̱ʼ xúʼko̱ kaʼnii”. Ndíjkha gíʼdoo numuu rí cristianos mbuyáá nguáthá eʼngu̱u̱n muni rá. Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ rí ma̱ta̱ya̱a̱ nguáthá eʼngaʼ matani rá. Ga̱jma̱a̱ xú káʼnii gándoo mbuʼyáá rígi̱ rá. Náa artículo rígi̱ gáxti̱ʼña̱a̱ graxe̱ rígi̱. Ga̱jma̱a̱ náa rí imbo̱o̱ majmañulúʼ xú káʼnii gándoo mbuʼyáá nguáthá eʼngulú muʼni maski ajndu nuraʼníí xkujndu rí mingíjyúuʼ wéñuʼ.

NDÍJKHA RÍ GÍʼDOO WÉÑUʼ NUMUU MBUʼYÁÁ NGUÁTHÁ EʼNGULÚ MUʼNI RÁ.

4. Xú káʼnii nindxu̱u̱ rí mataxuxíminaʼ rá.

4 Náa Biblia nasngájma rí xa̱bu̱ bi̱ nakuximinaʼ nindxu̱u̱ mixtiʼkhu wéñuʼ ki xóo bi̱ ndaʼyoo nguáthá eʼngo̱o̱ maʼni (atraxnuu Proverbios 11:2). * David niʼtákáñuu Jeobá: “Xátatsiʼñáʼ rí xa̱bia̱ʼ maʼnimbamínaʼ” (Sal. 19:13). Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ rí mataxuxíminaʼ rá. Nindxu̱u̱ rí matani mbá dí rakáʼyaʼ matani, mbáa rígi̱ matani numuu rí natanimbamínaʼ o numuu rí tséʼngo̱o̱ a̱jkia̱nʼ. Numuu rí ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ aʼkhá, xúgiáanʼ niʼni xúʼko̱ mbóʼ miʼtsú. Mú á mu naguʼwunlú muʼni rígi̱, muʼni gawíínʼ Jeobá, xó má niʼni rey Saúl. Náa Salmo 119:21 naʼthí rí Jeobá naxprígún bi̱ nuxuximi̱jna̱. Náa numuu eʼni xá.

5. Náa numuu dí raʼkhí matanimbamínaʼ rá.

5 Rí matanimbamínaʼ nindxu̱u̱ raʼkhí wéñuʼ. Náa numuu. Timbá, numuu rí tséʼyamajkuíí Jeobá, bi̱ nindxu̱u̱ Dios ndrígúlú ga̱jma̱a̱ bi̱ Naʼtáñajunlú. Raga̱jma̱, rí muʼni mbóo dí rakáʼyulú maʼni rí muguaʼdáá xkujndu gajmiúlú eʼwíínʼ (Prov. 13:10). Rí maʼni ajtsú, ma̱ndoo maʼni rí mati̱yu̱lú índo̱ eʼwíínʼ gúyáá rí niʼni mbaʼumíjna̱ (Luc. 14:8, 9). Ikha jngó Jeobá naʼthúlúʼ rí ganindxu̱lú mbáa xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ.

NDIÉJUNʼ NINDXU̱U̱ RÍ MAʼNGAAʼ MA̱TA̱YA̱A̱ DÍ MATANI RÁ.

6, 7. Xú káʼnii kagujtuminaʼ rí mbuʼyáá rí naʼngulú muʼni ga̱jma̱a̱ rí manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ rá.

6 Rí mbuʼyáá rí naʼngulú muʼni kagujtuminaʼ ga̱jma̱a̱ rí manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ. Cristiano bi̱ nindxu̱u̱ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ na̱nguá eʼnimbamínáʼ, nandxa̱ʼóo edxu̱u̱ rí eʼwíínʼ ni̱ndxu̱ún itháan míjínʼ ki xóo ikhaa (Filip. 2:3). Xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ ndaʼyoo nguáthá eʼngoʼ maʼni ga̱jma̱a̱ ndaʼyoo rí tígo̱o̱. Ma̱ngaa, nagíʼ edxu̱u̱ maʼdxun rí ethi eʼwíínʼ ga̱jma̱a̱ nagíʼ najmañuu rí esngáa ikhiin. Jeobá naniguʼ wéñuʼ kaʼñún xa̱bu̱ gua̱bi̱nʼ.

7 Náa Biblia nasngájma rí mbáa xa̱bu̱ bi̱ ndaʼyoo nguáthá eʼngo̱o̱ eʼni ndaʼyoo xú káʼnii nindxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ndaʼyoo dí rígá rí xándoo maʼni o na̱nguá kaʼyoo maʼni. Rígi̱ nambáyúu mbaʼyamajkún eʼwíínʼ ga̱jma̱a̱ maʼniún rí májánʼ.

8. Á mu nandulúʼ dí manindxu̱lúʼ má xúʼko̱ bi̱ ndaʼyoo dí naʼngo̱o̱ naʼni, ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni gaʼduunʼ rá.

8 Á mu tseñaumíjna̱, asndu xúʼyaa xú gugíʼdi̱i̱ muʼnimbaʼumíjna̱. Xú káʼnii gándoo gárígá rígi̱ rá. Mbáa mugíʼdi̱i̱ mundxaʼwamíjna̱ rí kuaʼdáá itháan numulúʼ numuu rí nijuixnúlú tikhuu ñajunʼ náa congregación o numuu rí bi̱ nambáxulúʼ gajmiúlú guáʼdáá rígi̱ (Rom. 12:16). O mbáa nandulúʼ rí xúgínʼ mbuyáá rí eʼni (1 Tim. 2:9, 10). Mbáa asndu muʼthúún rí gíʼmaa muni o dí ragíʼmaa muni (1 Cor. 4:6).

9. Náa numuu rí nini mbaʼumíjna̱ tikhun xa̱bu̱ rá. Araxná mbá xkri̱da rí na̱ʼkha̱ náa Biblia.

9 Á mu tséʼngulú guxprigumíjna ga̱jma̱a̱ rí nandulúʼ muʼni, maʼni rí muʼni mbaʼumíjna̱. Mbaʼin nini mbaʼumíjna̱ numuu rí tuxprigumíjna numuu rí nindúún rí eʼwíínʼ mbuyamajkún, numuu rí naxígu̱u̱n o numuu rí nakiʼníin wéñuʼ. Rúʼko̱ niguaʼnii tikhun xa̱bu̱ bi̱ naʼthí náa Biblia, xóo Absalón, Uzías ga̱jma̱a̱ Nabucodonosor. Jeobá nisngajmún rí ndayóoʼ mani̱ndxu̱ún xa̱bu̱ gua̱bi̱nʼ (2 Sam. 15:1-6; 18:9-17; 2 Crón. 26:16-21; Dan. 5:18-21).

10. Náa numuu rí ragíʼmaa muʼtá numún rí nuni eʼwíínʼ rá. Araxná mbá xkri̱da rí na̱ʼkha̱ náa Biblia.

10 Mbáa rígá i̱ʼwáʼ numuu rí xa̱bu̱ nguáná nuni mbaʼumíjna̱. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu Abimélec ma̱ngaa Pedro (Gén. 20:2-7; Mat. 26:31-35). Lá nini mbaʼumíjna̱ xáʼ. Lá nirígá rí ikhiin túyáá o túndxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún xáʼ. Numuu rí xándoo gúʼyáá dí rígá náa awúu̱n a̱jkiu̱ún eʼwíínʼ, ragíʼmaa muʼtá numún (atraxnuu Santiago 4:12). *

ÑAJUNʼ RÍ KUÁʼDÁÁ NÁA XUAJÑU DIOS

11. Ndiéjunʼ rí ndaʼyamajkuu mbáa cristiano rá.

11 Cristiano bi̱ ndaʼyoo rí naʼngo̱o̱ naʼni ndaʼyamajkuu ñajunʼ rí nuxnáá maʼni náa xuajñu Dios. Numuu rí Jeobá naniguʼ dí marigá xóo gíʼmaa, xúgiáanʼ nixnúlú mbá ñajunʼ náa congregación. Xúgiáanʼ kuaʼdáá numulúʼ. Jeobá nixnúlú mbaʼa rí majmáanʼ muʼni ga̱jma̱a̱ naniñulú muraʼwíí xú káʼnii majmulúʼ. Á mu nani̱ndxu̱lú xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ, muʼni rí nandoo ikhaa (Rom. 12:4-8). Jeobá gíʼthu̱u̱n rí majmulúʼ rí najmañulúʼ muʼni mu mbuʼyamajkuíí ga̱jma̱a̱ mumbáñuun eʼwíínʼ (atraxnuu 1 Pedro 4:10). *

Xú káʼnii embáyulú xkri̱da ndrígóo Jesús á mu nuxnulu mbá ñajunʼ nuxi̱ʼ xá. (Atayáá kutriga̱ 12 asndu 14.)

12, 13. Ndiéjunʼ gíʼmaa marmáʼáan a̱jkiu̱lú á mu naxtiʼkhuu xóo eʼni ñajunʼ Jeobá rá.

12 Ñajunʼ rí nuʼni náa Jeobá ma̱ndoo maxtiʼkhuu nda̱wa̱á. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu Jesús rí mbaʼa rí nixtiʼkhuu xóo nixtáa. Nákha ginii xtáa i̱ndó ga̱jma̱a̱ Anu̱u̱ (Prov. 8:22). Nda̱wa̱á nimbáyúu Anu̱u̱ maʼniin ángeles, numbaaʼ ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ (Col. 1:16). Nda̱wa̱á, Jesús nixuʼmaa náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ. Gi̱jyooʼ nigumaa xóo mbáa xa̱bu̱ numbaaʼ ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ ragaja̱a̱ asndu índo̱ ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ (Filip. 2:7). Nda̱wa̱á rí nikháñuu nitanga̱a̱ mekhuíí, ga̱jma̱a̱ tsiguʼ 1914 ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ rey náa Reino ndrígóo Dios (Heb. 2:9). Ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á dí maʼtáñajúúnʼ xóo Rey mbá míí tsiguʼ, ikhú maxnaxí Reino anu̱u̱. Ikhú, Dios “ mani̱ndxu̱u̱ xúgíʼ náa xúgínʼ”, xóo muʼthá, maʼtáñajunʼ xúgínʼ bi̱ nduya náa numbaaʼ (1 Cor. 15:28).

13 Xúʼko̱ má mangáanʼ mbáa mariʼkhuu rí xóo kuwáanʼ. Mbáa ñajunʼ rí nuʼni ma̱ndoo maxtiʼkhuu numuu rí niraʼwíí mbá rí muʼnilú. Mbá xkri̱da, mbáa ndajkuáanʼ nákha ginii mu niraʼwíí mbuʼyáa xa̱bu̱. O mbáa xúgi̱ kuaʼdiin e̱ji̱n. Mbáa niʼgíʼ muriʼkhui̱i̱ xóo mu muʼni káxi̱ ñajunʼ Jeobá. Mú nguáná ñajunʼ ndrígúlú maxtiʼkhuu numuu rí nixtiʼkhuu xóo kuwáanʼ. Mbáa xúgi̱ ma̱ndoo muʼni itháan o xándoo muʼni wéñuʼ ñajunʼ Jeobá. Mú tséʼniuu á mu jiáma o xa̱bu̱ guanii, á mu tséʼniulú nandii o naʼniulú nandii, Jeobá ndaʼyoo xú káʼnii gándoo muʼni itháan ñajunʼ. Ikhaa na̱nguá gíʼthu̱u̱n rí xáʼngulú gúxnáá. Ikhaa nadxuu rí nuʼni mu muʼni ñajunʼ ndrígóo (Heb. 6:10).

14. Xú káʼnii gándoo gambáyulú rí mbuʼyáá nguáthá eʼngulú muʼni mu makuwáanʼ gagi tséʼniuu asndu xó má kuwáanʼ rá.

14 Jesús niʼnimbánuu ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱u̱n xúgíʼ ñajunʼ rí Anu̱u̱ nixnúu maʼni, ga̱jma̱a̱ mangáanʼ ma̱ndoo muʼni xúʼko̱ kaʼnii (Prov. 8:30, 31). Á mu nduʼyáá nguáthá eʼngulú muʼni, maʼdxulu ga̱jma̱a̱ rí nuʼni ga̱jma̱a̱ ñajunʼ rí gúxnulú muʼni náa congregación. Xúʼgíʼ edxu̱lúʼ mbuʼyáá ñajunʼ rí nuxnún eʼwíínʼ. Rí phú muʼni, maʼdxulú ga̱jma̱a̱ numuu rí najuixnúlú náa xuajñu Dios numuu rí nduʼyáá rí ikhaa exnúlú muʼni rígi̱. Rí mbuʼyáá nguáthá eʼngulú muʼni maxkaxáanʼ mbuʼyamajkún a̱ngiu̱lú ga̱jma̱a̱ mumbañún ga̱jma̱a̱ gagi. Maʼdxulú rí Jeobá naxnún mangiin mbá ñajunʼ náa xuajñu (Rom. 12:10).

XÓO GÍʼMAA MBUʼYÁÁ RÍ EʼNGULÚ MUʼNI

15. Ndiéjunʼ eʼsngúlúʼ xkridoo Gedeón rá.

15 Gedeón ninindxu̱u̱ mbá májánʼ xkri̱da rí ndiʼyoo nguáthá niʼngo̱o̱ maʼni. Mbá miʼtsú, Jeobá niʼthúu̱n rí maʼnikríyaaʼ xuajñu Israel náa majñu̱ʼ xa̱bu̱ sia̱nʼ madianitas. Xú káʼnii niʼni Gedeón rá. Niʼthí rí bi̱ goʼwóo naguwáʼ náa mbá xuajen rí itháan chíʼgíʼ ga̱jma̱a̱ rí ikhaa na̱nguá gíʼdoo wéñuʼ numuu náa goʼwóo anu̱u̱ (Juec. 6:15). Maski ajndu xúʼko̱, Gedeón nikumu̱u̱ kaʼyoo Dios ga̱jma̱a̱ nigruigú ñajunʼ rí nixnúu. Nda̱wa̱á niʼni makro̱ʼo̱o̱ májánʼ ndiéjunʼ eyoo Jeobá maʼni ga̱jma̱a̱ nindo̱ʼo̱o̱ maxnúu ikha (Juec. 6:36-40). Maski ajndu Gedeón ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ mixkujiʼ ga̱jma̱a̱ támiñuu, mú ma̱ngaa nikro̱ʼo̱o̱ ga̱jma̱a̱ niʼni tsumáá wéñuʼ (Juec. 6:11, 27). Índo̱ rí xa̱bu̱ nindúún rí ikhaa maʼtáñajunʼ, ikhaa tándoo. Nda̱wa̱á rí ikhaa niʼnimbánuu ñajunʼ rí nixnúu Jeobá ikhaa nitanga̱a̱ náa goʼwóo (Juec. 8:22, 23, 29).

16, 17. Ndiéjunʼ endxa̱ʼwáminaʼ mbáa cristiano bi̱ ndaʼyoo nguáthá eʼngo̱o̱ maʼni mu maʼni ñajunʼ Jeobá rá.

16 Lá naʼnimbaminaʼ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nagruigú maʼni mbá ñajunʼ o rí nandoo mayambáá itháan náa congregación ráʼ. Na̱nguá. Náa Biblia naʼthí rí májánʼ nindxu̱u̱ rí maʼndulú muʼni itháan ñajunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ mumbáñuun a̱ngiu̱lú, ga̱jma̱a̱ gúʼni itháan ñajunʼ Jeobá (1 Tim. 4:13-15). Mú tséyoʼ maguaʼdáá mbá ñajunʼ mu muʼni itháan ñajunʼ Jeobá. Xúgiáanʼ ma̱ndoo muʼgímijna manindxu̱lúʼ itháan májánʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí Jeobá nixnúlú rí majmáanʼ muʼni. Xúʼko̱ ma̱ndoo muʼni itháan májánʼ ñajunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ mumbáñuun eʼwíínʼ.

17 Nákha xóó tsigruigú mbá ñajunʼ, mbáa cristiano bi̱ ndaʼyoo nguáthá eʼngo̱o̱ maʼni, ginii naraxi̱ ndiéjunʼ gáʼyooʼ maʼni. Naʼtákáñuu Jeobá ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ ga̱jma̱a̱ tsumáá endxa̱ʼwáminaʼ á mu maʼngo̱o̱ maʼnimbánuu ñajunʼ rí nijuixnáá. Mbáa májánʼ maraximínaʼ á mu magiʼdoo mbiʼi ga̱jma̱a̱ tsiakii mu maʼnimbánuu i̱ʼwáʼ rí gíʼdoo wéñuʼ numuu. Á mu na̱nguá, mbáa eʼwíínʼ a̱ngiu̱lú maʼngu̱u̱n muni ñajunʼ rí xtáa raʼni. Nda̱wa̱á rí ndiʼyoo xú káʼnii nindxu̱u̱ ñajunʼ, mbáa cristiano bi̱ ndaʼyoo nguáthá eʼngo̱o̱ maʼni mbáa mbaʼyoo rí xáʼngo̱o̱ gáʼni ñajunʼ rí nijuixnáá. Á mu nduʼyáá nguáthá eʼngulú muʼni mbáa nguáná mbaʼyóoʼ muʼthá rí na̱nguá.

18. a) Á mu ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ, ndiéjunʼ gúʼni á mu nuxnulu mbá nuxi̱ʼ ñajunʼ muʼni rá. b) Xú káʼnii embáyulú Romanos 12:3 manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ rá.

18 Jeobá nandoo manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ índo̱ gúʼni ñajunʼ (Miq. 6:8). Ikha jngó, á mu nuxnulu mbá ñajunʼ nuxi̱ʼ muʼni, guʼni xóo Gedeón ga̱jma̱a̱ gunda̱ʼa̱a̱ ikha Jeobá ga̱jma̱a̱ rí mambáyulúʼ. Gundxaʼwamíjna̱ tsumáá rí naʼthúlúʼ Jeobá náa Biblia ga̱jma̱a̱ xuajñu. Xambumulú rí xúgíʼ rí nuʼni numuu Jeobá nindxu̱u̱ numuu rí ikhaa nindxu̱u̱ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ nambáyulúʼ, ga̱jma̱a̱ raʼkháa numuu rí ikháanʼ najmañulúʼ wéñuʼ (Sal. 18:35). Á mu ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ, xundxa̱ʼwa̱míjna̱ itháan rí xóo kaʼyoo (atraxnuu Romanos 12:3). *

19. Náa numuu rí gíʼmaa manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ guabáanʼ rá.

19 Xó má ndiʼyáá, gíʼmaa manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ numuu rí nduʼyáá rí mbáwíi Jeobá kaʼyoo xúgíʼ gamajkhu numuu rí ikhaa Niʼniáanʼ ga̱jma̱a̱ nindxu̱u̱ Dios bi̱ itháan mba̱a̱ náa xúgíʼ numbaaʼ (Rev. 4:11). Rí manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ maʼni rí makuwáanʼ gagi, rí muʼni ñajunʼ Jeobá asndu nguáthá má eʼngulú. Ma̱ngaa mambáyulúʼ mbuʼyamajkuíí rí xóo nakumu̱ún ga̱jma̱a̱ rí nundxa̱ʼwa̱míjna̱ a̱ngiu̱lú, ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ makuwáanʼ mbá kambáxulú. Á mu nani̱ndxu̱lú xa̱bu̱ guabáanʼ mambáyulúʼ mu xuxuʼdamíjná xkujndu gakhi̱i̱ numuu rí mundxaʼwamíjna̱ tsumáá wéñuʼ nákha xóó tséʼni nimbá. Ma̱ngaa Jeobá nandoo kaʼñún wéñuʼ xa̱bu̱ gua̱bi̱nʼ. Xúgíʼ nasngájmulúʼ rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí xa̱bi̱i̱ Dios mani̱ndxu̱ún xa̱bu̱ gua̱bi̱nʼ. Náa i̱mba̱ artículo gúʼyáá xú káʼnii gándoo manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ maski ajndu muraʼníí xkujndu mingíjyúuʼ.

^ párr. 4 Proverbios 11:2: “Lá natanimbamínaʼ rá. Ikhú ní xúyamajkhuaʼ; mú á mu ni̱ndxa̱ʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ maraʼdáá wéñuʼ ku̱ma̱”.

^ párr. 10 Santiago 4:12: “Mbáwíi xtáa bi̱ naxná xtángoo ga̱jma̱a̱ bi̱ nindxu̱u̱ juez, bi̱ maʼngo̱o̱ maʼni káwíin ga̱jma̱a̱ maʼni gámbíin. Mú ikháánʼ, tsáa ni̱ndxa̱ʼ, mu marata̱ númáá ndxájuaʼ rá.”

^ párr. 11 1 Pedro 4:10: “Xó má rí nikána mámbáa, gajmala mu mumbáñuun eʼwíínʼ xóo mayordomo bi̱ májánʼ a̱jkiu̱ún numuu rí Dios májánʼ wéñuʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ nisngájma mbaʼa miʼtsú”.

^ párr. 18 Romanos 12:3: “Ga̱jma̱a̱ numuu rí nigruígú rí májánʼ a̱jkiu̱u̱n Dios na̱thu̱u̱n mámbáa rí ikháanʼla rí xundxa̱ʼwa̱míjna̱ i̱ndó ga̱jma̱a̱ numala ikháanʼ, rí phú gíʼmaa muni, mundxaʼwamíjna̱ rí májánʼ, xó má Dios nixnúu fe mámbáa”..