Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Jeobá naxná ikha náa xuajñu

Jeobá naxná ikha náa xuajñu

“Jeobá maxnáʼ ikha má xúʼko̱” (ISAÍAS 58:11).

AJMÚÚ 152 GA̱JMA̱A̱ 22

1, 2. a) Náa numuu rí xa̱bi̱i̱ Jeobá ni̱ndxu̱lú mixtiʼkuáanʼ ki xóo i̱ʼwáʼ religión rá. b) Ndiéjunʼ gúʼyáá náa artículo rígi̱ ga̱jma̱a̱ rí na̱ʼkha̱ rá.

XA̱BU̱ nuraxulú tsejtsí mbiʼi, tsáa ñajunʼ bi̱ kayá edxu̱u̱ náa ikháanʼlu. Náa numuu rí nuraxi xá. Numuu rí náa mbaʼa religión xtáa mbáa xa̱bu̱ ede̱, mbáa xa̱biya̱ o a̱ʼgu̱. Mú ikháanʼ ma̱ndoo muʼthá rí Xa̱bu̱ ede̱ ndrígiúlú na̱nguá nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ aʼkhá. Xa̱bu̱ ede̱ ndrígiúlú nindxu̱u̱ Jesucristo. Ikhaa naʼni rí naʼthúu̱n Anu̱u̱ bi̱ nindxu̱u̱ Xa̱bu̱ ede̱, Jeobá (Mat. 23:10).

2 Mú rí mbiʼi xúgi̱ bi̱ nuxna ikha náa xuajñu Dios ni̱ndxu̱ún mbá nguéjmi̱i̱n xa̱bu̱ bi̱ náa Biblia naxná mbiʼñún “ñumba tsi jmbi, tsi majan indxaʼhuaminaʼ” (Mat. 24:45). Ikha jngó, xú káʼnii eʼyáá rí Jeobá ñajunʼ bi̱ naxnúlú ikha ma̱ngaa A̱ʼdióo rá. Náa artículo rígi̱ ga̱jma̱a̱ rí na̱ʼkha̱ gúʼyáá ajtsú enii rí nasngájma rígi̱. Ma̱ngaa mbuʼyáá rí maski ajndu Jeobá nijmiuu tikhun xa̱bu̱ mu muxna ikha náa xuajñu, mú ikhaa nindxu̱u̱ tsí naʼtáñajunʼ asndu xúgi̱ (Is. 58:11).

NIDRIGÚ TSIAKII NDRÍGÓO XI̱ʼ KAʼWU

3. Ndiéjunʼ nixnúu tsiakii Moisés mu maxnún ikha israelitas rá.

3 Xi̱ʼ kaʼwu nixnúún tsiakii xa̱bu̱ bi̱ Dios nijmiuu. Dios ndiyáaʼ Moisés mu mbayá edxu̱u̱ náa xa̱bu̱ israelitas. Ndiéjunʼ nimbáyúu Moisés mu maʼnimbánuu ñajunʼ rígi̱ rá. Jeobá nixnúu ‹xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo› (Is. 63:11-14). Numuu rí Jeobá nimbáyúu Moisés ga̱jma̱a̱ xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo, Jeobá ninindxu̱u̱ bi̱ phú nixná ikha náa xuajñu.

4. Ndiéjunʼ nisngájma rí Moisés nikhanaa xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Dios rá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.)

4 Lá ndiyáá xa̱bu̱ rí Moisés nikhanaa xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Dios ráʼ. Xúʼko̱ kaʼnii. Ga̱jma̱a̱ numuu xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Jeobá, Moisés niʼni milagros ga̱jma̱a̱ niʼni majmaʼnuʼ mbiʼyuu Dios náa rey ndrígóo Egipto bi̱ gíʼdoo tsiakii (Éx. 7:1-3). Xi̱ʼ kaʼwu nimbáyúu Moisés mu mani̱ndxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ ede̱ bi̱ májánʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ rí xákiʼnáa mbá nacha̱. Ikhaa ninindxu̱u̱ mixtiʼkuii náa eʼwíínʼ xa̱bu̱ ra̱míjínʼ bi̱ nixná ikha náa i̱ʼwáʼ xuajen (Éx. 5:2, 6-9). Nikujmaa kaʼwu rí Jeobá niríyaʼ Moisés mú mani̱ndxu̱u̱ xa̱bu̱ ede̱ náa xuajñu.

5. Tsíin eʼwíínʼ nixnúún xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Jeobá mu muxná ikha náa xuajñu rá.

5 Tsíin eʼwíínʼ nixnúún xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Jeobá mu muxna ikha náa xuajñu rá. Náa Biblia naʼthí rí “Josué a̱ʼdióo Nun nigiʼdoo espíritu rí niʼni majmañuu wéñuʼ” (Deut. 34:9). Ma̱ngaa naʼthí rí ‹xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Jeobá nirígá náa Gedeón› ga̱jma̱a̱ ‹xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Jeobá nigíʼdu̱u̱ niñajunʼ náa David› (Juec. 6:34; 1 Sam. 16:13). Xúgínʼ xa̱bu̱ bugi̱ ndiyáá rí xi̱ʼ kaʼwu nimbáñun muni mbá rí ikhiin xáʼngu̱u̱n gúní ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígu̱ún (Jos. 11:16, 17; Juec. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50). Mú Jeobá nixnúún tsiakii muni mbá rí tsékujmaa kayuʼ. Ikha jngó, i̱ndó ikhaa kaʼyoo rí maguma mba̱a̱.

Índo̱ rí xuajñu Dios nunimbu̱ún kuyáá Moisés, Josué, Gedeón ga̱jma̱a̱ David, nunimbu̱ún kuyáá Jeobá bi̱ nindxu̱u̱ Xa̱bu̱ ede̱

6. Náa numuu rí Jeobá nindoo rí israelitas mbuyamajkún xa̱bu̱ ede̱ ndrígiu̱ún xá.

6 Ndiéjunʼ ndiyóoʼ muni israelitas índo̱ ndiyáá rí Moisés, Josué, Gedeón ga̱jma̱a̱ David nikhanun xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Dios rá. Ndiyóoʼ mbuyamajkún. Mbá miʼtsú, índo̱ xa̱bu̱ nitanumáá Moisés, Jeobá niraxi̱: “Asndu nguáná xuyamajkhuʼ xuajin rígi̱ [...] rá.” (Núm. 14:2, 11.) Nakujmaa kaʼwu rí Jeobá niraʼwíin xa̱bu̱ bugi̱ mu muxna ikha náa xuajñu. Índo̱ xa̱bu̱ bugi̱ ninimbu̱ún kuñún, ikhiin ninimbu̱ún kuyáá Jeobá bi̱ nindxu̱u̱ Xa̱bu̱ ede̱.

ÁNGELES NIMBAÑÚN XA̱BI̱I̱ DIOS

7. Xú káʼnii ángeles nimbayíí Moisés rá.

7 Ángeles nimbañúún xa̱bu̱ bi̱ nijmiuu Dios (atraxnuu Hebreos 1: 7, 14). * Jeobá nijmiuu ángeles mu muxnáá ikha Moisés. Guʼyáá xóo niʼni. Timbá, nikuʼmaa mbáa ángel bi̱ ‹nikujmaa náa mbá xtáʼdu̱u̱ iná› ga̱jma̱a̱ nixnúu ñajunʼ rí maʼni káwíin israelitas ga̱jma̱a̱ maxnún ikha (Hech. 7:35). Raga̱jma̱, Dios nijmiuu ángeles mu muxnáá Xtángoo Moisés mu maʼsngúún israelitas (Gál. 3:19). Ragajtsú, Jeobá niʼthúu̱n Moisés: “Ayuʼ xtiin xa̱bu̱ bugi̱ náa rí nitha̱nʼ. ¡Atayáá! Ángel ndrígóʼ maʼga̱ náa inaʼ” (Éx. 32:34). Náa Biblia tséʼthi rí israelitas ndiyáá mbáa ángel tsí niʼni xúgíʼ rígi̱. Mú xóo niʼsngáa Moisés ga̱jma̱a̱ xóo nixná ikha náa xuajen nisngájma rí ángeles kuwa rumbayíí.

8. Xú káʼnii ángeles nimbayíí Josué ga̱jma̱a̱ Ezequías rá.

8 Tsíin eʼwíínʼ nimbañúún ángeles rá. Náa Biblia naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu mbáa ángel bi̱ ‹ñajunʼ príncipe náa ejército ndrígóo Jeobá› nimbáyúu Josué mu maʼngo̱o̱ índo̱ rí nixmijná gajmiún cananeos (Jos. 5:13-15; 6:2, 21). Ma̱ngaa náa Biblia niʼthí ndiéjunʼ nirígá nda̱wa̱á índo̱ rey Ezequías niʼtáñajunʼ xuajen ndrígóo Dios. Ejército ndrígóo Asiria niʼthí rí maʼni gámbáa Jerusalén. Mbá mbruʼun mbáa “ángel ndrígóo Jeobá nigájnuu ga̱jma̱a̱ nigudíin mbá ciento a̱jkhu̱ skiñúʼ witsu mil xa̱bekha” (2 Rey. 19:35).

9. Maski ajndu xa̱bu̱ bi̱ nijmiuu Dios ninindxu̱ún xa̱bu̱ aʼkhá, ndiéjunʼ ndiyóoʼ muni israelitas rá.

9 Ángeles ni̱ndxu̱ún jmbiin. Mú xa̱bu̱ bi̱ nimbañúún ninindxu̱ún xa̱bu̱ aʼkhá. Mbá xkri̱da, mbá miʼtsú Moisés taʼyamajkhuu Jeobá (Núm. 20:12). Josué tándo̱ʼo̱o̱ ikha ndrígóo Dios índo̱ rí gabaonitas nindúún munimbánii gajmiún (Jos. 9:14, 15). Ga̱jma̱a̱ mbá miʼtsú, rey Ezequías niʼnimbamínáʼ (2 Crón. 32:25, 26). Maski ajndu xa̱bu̱ bugi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bu̱ aʼkhá, israelitas ndiyóoʼ munimbu̱ún kuñún. Bi̱ israelitas nindoo ndiyáá rí Jeobá nijmiuu ángeles mu mumbañún xa̱bu̱ ede̱ ndrígóo. Nikujmaa kaʼwu rí Jeobá nixnúu ikha xa̱bu̱ xuajñu.

NIGUAʼDÁÁ IKHA NDRÍGÓO AJNGÁ RAWUN DIOS

10. Xú káʼnii nixnúu ikha Moisés Xtángoo ndrígóo Dios rá.

10 Ajngá rawunʼ Dios nixnúún ikha xa̱bu̱ bi̱ nijmiuu Jeobá. Índo̱ náa Biblia naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Xtángoo rí nikhánún israelitas, naxná mbiʼyuu ‹xtángoo ndrígóo Moisés› (1 Rey. 2:3). Mú náa Biblia naʼthí kaʼwu rí Jeobá, bi̱ nixnúún Xtángoo rúʼko̱ náa xuajen Israel. Ikha jngó ma̱ngaa Moisés ndiyóoʼ maʼnimbánuu (2 Crón. 34:14). Mbá xkri̱da, índo̱ Jeobá niʼthúu̱n Moisés xú káʼnii gáʼni tabernáculo, ikhaa “niʼni xúgíʼ xó má niʼtáñajunʼ Jeobá. Xúʼko̱ kaʼnii niʼni” (Éx. 40:1-16).

11, 12. a) Ndiéjunʼ ndiyóoʼ maʼni Josías gajmíi̱n eʼwíínʼ reyes bi̱ nutañajunʼ xuajñu Dios rá. b) Ndiéjunʼ nixkaxi̱i̱n muni xa̱bu̱ ede̱ náa xuajñu Dios rá.

11 Índo̱ Josué ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ ede̱ náa xuajen Israel, nigiʼdoo mbá níʼkhóo Ajngá rawunʼ Dios. Ikha jngó Jeobá niʼthúu̱n rí gíʼmaa maguxnuu “mbiʼí mbruʼun” mu maʼni rí naʼthí ikhí (Jos. 1:8). Reyes tsí nitañajunʼ nda̱wa̱á náa xuajñu Dios mangiin ndiyóoʼ muraxnuu Xtángoo xúgíʼ mbiʼi. Ma̱ngaa ndiyóoʼ muriyaʼ mbá copia ndrígóo Xtángoo ga̱jma̱a̱ munimbánii xúgíʼ rí naʼthí ikhí (atraxnuu Deuteronomio 17:18-20). *

12 Ndiéjunʼ nixkaxi̱i̱n Ajngá rawunʼ Dios muni xa̱bu̱ ede̱ bi̱ kuwa náa xuajñu ndrígóo Dios rá. Gundxaʼwamíjna̱ náa xkri̱da ndrígóo rey Josías. Nda̱wa̱á rí nixkamaa libro ndrígóo xtángoo Moisés, secretario ndrígóo Josías nigíʼdu̱u̱ niguxnuu. * Ndiéjunʼ niʼni Josías rá. “Índo̱ Rey niʼdxaun ajngóo libro ndrígóo xtángoo, núkhu nixkuʼtu xtíñuu”. Ajngá rawunʼ Dios nixkaxi̱i̱ maʼni gámbíin xúgínʼ xándú bi̱ kuwa náa xuajen ga̱jma̱a̱ niʼni ndxa̱a̱ Pascua rí itháan mba̱a̱ rí narígá nákha ikhú (2 Rey. 22:11; 23:1-23). Josías ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ xa̱bu̱ ede̱ bi̱ niguájun jmbu niniñaaʼ rí Ajngá rawunʼ Dios maxnún ikha. Ikha jngó nindúún muriʼkhui̱i̱ xóo mutañajunʼ náa xuajñu Dios. Xúgíʼ rígi̱ nimbáyúu xuajen mu maʼni rí nandoo Jeobá.

13. Náa numuu rí mixtiʼkun nini̱ndxu̱ún xa̱bu̱ ede̱ náa xuajñu Dios ki xóo náa eʼwíínʼ Xa̱bu̱ Ñajunʼ rá.

13 Xa̱bu̱ Ñajunʼ bi̱ kuwa náa i̱ʼwáʼ xuajen i̱ndó nuni rí nakumu̱ún ikhiin. Mbá xkri̱da, xa̱bu̱ gajmiún reyes bi̱ kuwa náa xuajen Canaán nuni rí itháan xkawiiʼ. Nubúunʼ gajmiún xujkhúʼ, xa̱bekha gajmiún xa̱bekha, gu̱ʼu̱ gajmiún gu̱ʼu̱ o bi̱ kuñún. Ma̱ngaa nduyamajkhún xándú ga̱jma̱a̱ nutsikarámiinʼ e̱jñún (Lev. 18:6, 21-25). Ma̱ngaa Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Babilonia ga̱jma̱a̱ Egipto na̱nguá kaʼwiin xó má xuajñu Dios (Núm. 19:13). ¡Phú mixtiʼkun ninindxu̱ún Xa̱bu̱ Ñajunʼ Ndrígóo Dios! Ikhiin nithúún xa̱bu̱ rí mbuyamajkuíí Jeobá xó má gíʼmaa, rí makuwá kaʼwu ga̱jma̱a̱ xúni̱ aʼkhá gajmiún eʼwíínʼ. Phú nikujmaa kaʼwu rí Jeobá nixnúún ikha.

14. Náa numuu Jeobá nixprígún tikhun xa̱bu̱ ede̱ rá.

14 Raʼkháa xúgínʼ reyes bi̱ nitañajunʼ náa xuajñu Dios ninimbaníí ikha rí ikhaa nixnún, reyes buʼko̱ ninigaʼduunʼ munimbánii ikha ndrígóo Dios rí nixnúún ga̱jma̱a̱ xi̱ʼ kaʼwu, ángeles ga̱jma̱a̱ Ajngá rawunʼ. Mú nguáná Jeobá ndiyóoʼ maxpriguun o magíʼ imba̱a̱ bi̱ maʼni ñajunʼ ndrígóo (1 Sam. 13:13, 14). Mú nda̱wa̱á, Jeobá niríyaʼ imba̱a̱ xa̱bu̱ mu mani̱ndxu̱u̱ xa̱bu̱ ede̱ bi̱ itháan májánʼ.

JEOBÁ NAGÍIʼ MBÁA XA̱BU̱ ÑAJUNʼ BI̱ PHÚ MÁJÁNʼ

15. a) Xú káʼnii nisngajma gaʼyee rí ma̱ʼkha̱ mbáa xa̱bu̱ ede̱ tsí phú itháan májáánʼ rá. b) Tsáa nindxu̱u̱ rá.

15 Mba̱yu̱ʼ tsiguʼ, Jeobá niʼthí rí magíiʼ mbáa Xa̱bu̱ Ñajunʼ tsí phú itháan májáánʼ náa xuajñu. Mbá xkri̱da, Moisés niʼthún israelitas rí Jeobá magíiʼ mbáa gaʼyee xóo ikhaa ga̱jma̱a̱ gíʼmaa mudxawíín rí gáʼthún (Deut. 18:15). Isaías niʼthí rí gaʼyee tsíge̱ʼ maʼga̱nú mani̱ndxu̱u̱ mbáa ‹caudillo ga̱jma̱a̱ comandante›, xóo muʼthá, bi̱ mani̱ndxu̱u̱ xa̱bu̱ ede̱ (Is. 55:4). Daniel niʼnirámáʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí ma̱ʼkha̱ “Mesías bi̱ nindxu̱u̱ Caudillo” (Dan. 9:25). Ga̱jma̱a̱ Jesús niʼthí rí ikhaa má gánindxu̱u̱ ‹Caudillo› ndrígóo xuajñu Dios (atraxnuu Mateo 23:10). Discípulos ndrígóo nigún kidxuuʼ kámbá a̱jkiu̱ún ga̱jma̱a̱ ndiyáá májánʼ rí Jeobá má garíyaaʼ mu maʼtáñajunʼ xuajñu (Juan 6:68, 69). Náa numuu niguánu ndiyáá rí gajkhun nindxu̱u̱ rígi̱ rá.

16. Ndiéjunʼ nisngájma rí Jesús nigiʼdoo tsiakii ndrígóo xi̱ʼ kaʼwu rá.

16 Jesús nikhánúu tsiakii ndrígóo xi̱ʼ kaʼwu. Índo̱ Jesús nijngúun iyááʼ, Juan bi̱ nakumíínʼ iyááʼ ndiʼyoo rí “nimbaʼto mikui, aʼkue ri Espíritu tsi xo paloma jaʼni igata naʼ idxu” Jesús. Nda̱wa̱á xi̱ʼ kaʼwu nixkaxi̱i̱ Jesús rí maʼgá náa Ku̱ba̱ʼ mixooʼ (Mar. 1:10-12). Nákha Jesús nixtáa náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ, xi̱ʼ kaʼwu nixnúu tsiakii mu maʼsngáa ga̱jma̱a̱ maʼni milagros (Hech. 10:38). Ma̱ngaa nimbáyúu mu masngájma rí nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nandoo kaʼyulú, rí nadxuu a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ rí gíʼdoo fe (Juan 15:9; Heb. 12:2). Nimbáa xa̱bu̱ ede̱ nisngájma kaʼwu rí gíʼdoo xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Dios. Nikujmaa kaʼwu rí Jeobá niríyaʼ Jesús mu maʼtáñajunʼ.

Xú nimbayíí ángeles Jesús nda̱wa̱á rí nijngúun iyááʼ rá. (Atayáá kutriga̱ 17.)

17. Ndiéjunʼ nini ángeles mu mumbayíí Jesús rá.

17 Ángeles nimbayíí Jesús. Nda̱wa̱á rí Jesús nijngúun iyááʼ, tikhun ángeles nigún gumbayíí (Mat. 4:11). Ga̱jma̱a̱ nákha rí xóó tsikháñuu, “nisjngajmaminaʼ mba ángel tsi naʼka mikui naʼ inu, numu ri maxna tsiake” (Luc. 22:43). Jesús ni̱jkha̱nú ndiʼyoo májánʼ rí Jeobá makuʼmiin ángeles mu mumbayíí índo̱ rí gáʼyóóʼ (Mat. 26:53).

18, 19. Xú káʼnii Ajngá rawunʼ Dios nixnúu ikha Jesús náa vida ndrígóo ga̱jma̱a̱ náa niʼsngáa xá.

18 Jesús nikhánúu ikha ndrígóo Ajngá rawunʼ Dios. Nda̱wa̱á rí nigíʼdu̱u̱ niʼtáraʼa asndu mbiʼi rí nikháñu náa ixi̱, Jesús niʼni xó má eʼthí náa Ajngá rawunʼ Dios. Asndu índo̱ inu makhañúu, niʼtáriyaʼ ga̱jma̱a̱ numuu Mesías (Mat. 4:4; 27:46; Luc. 23:46). ¡Phú mixtiʼkun ninindxu̱u̱n xa̱bu̱ ede̱ náa ndxajkun nákha mbiʼi rí nixtáa Jesús! Ikhiin ninujngorámúúnʼ Ajngá rawunʼ Dios, nithi i̱mba̱ núthu xóo ikhaa naʼsngáa. Xó má eʼthí náa Biblia, Jesús niʼthí ga̱jma̱a̱ numún: “Xuajin rigueʼ rigujnu ri ndayamakuiʼ, Jame ni xi lajuin raguihuanʼ akuin-jaʼyeʼ, nda numu iyamakuiʼ, Indo ri nusjnga xabo gajma ri nutañajun xabo isjnga” (Mat. 15:7-9). Jeobá xáraʼwíin xa̱bu̱ bi̱ tsénimbu̱ún Ajngá rawunʼ mu mbu̱ya̱ edxu̱u̱ náa xuajñu.

19 Jesús ma̱ngaa nijmuu Ajngá rawunʼ Dios mu maʼsngúún eʼwíínʼ. Índo̱ xa̱bu̱ ede̱ bi̱ kuwa náa guʼwá ndxajkun nuni̱i̱ graxe̱ mu mbuyáá ndiéjunʼ rí gáʼthi, Jesús tariʼñún rí xóo nikumu̱u̱ o rí nijmañuu. Rí phú niʼni, ikhaa niriʼñún ga̱jma̱a̱ xóo eʼthí náa Ajngá rawunʼ Dios (Mat. 22:33-40). Jesús ma̱ndoo maʼthúún xa̱bu̱ rí nijmañuu náa mekhuíí o índo̱ niguma numbaaʼ. Mú, numuu rí ikhaa niniguʼ Ajngá rawunʼ Dios, asndu nindoo maʼthúún rúʼko̱ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱u̱n. Ikhaa nirmbáʼtoo kumún “numu ri mago mafruʼun ri naʼtan naʼ Huaʼtan” (Luc. 24:32, 45).

20. a) Xú káʼnii Jesús ndiʼyámajkhuu Jeobá rá. b) Xú káʼnii ninindxu̱u̱ mixtiʼkuii Jesús náa Herodes Agripa I rá.

20 Índo̱ Jesús niʼthúún xa̱bu̱ niguanún tsiánguá (Luc. 4:22). Mú ikhaa ndiʼyamajkuu má xúʼko̱ Jeobá, bi̱ Niʼsngóo. Mbá miʼtsú, mbáa xa̱bu̱ bi̱ nigiʼdoo mbújkha̱a̱ nigíʼ mbaʼyamajkuu Jesús índo̱ niʼthúu̱n “Maestro majan”. Mú Jesús ninindxu̱u̱ guabaaʼ ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “¿Nalarijngo iratunʼ ri mujunʼ-roʼ? Asjndo nimba tsi majan ndahua, indo-ma Dios tsi majan” (Mar. 10:17, 18). Migiñuʼ tsiguʼ nda̱wa̱á rí Jesús nikháñu, rey Herodes Agripa I nigíʼdu̱u̱ niʼtáñajunʼ náa Judea. Mú mixtiʼkhu niʼni ki xóo Jesús. Mbá mbiʼi rí niguáʼdáá mbá reunión kiejunʼ, Herodes nigúwunʼ mbá xtíin mitsaan ga̱jma̱a̱ phú numuu wéñuʼ. Índo̱ xa̱bu̱ ndiyáá ga̱jma̱a̱ nidxawíín rí niʼthí, nigíʼdi̱i̱ nithi gakhi̱i̱: “Raʼka xabo iʼtan, ri Dios iʼtan”. Numuu rí Herodes niniguʼ wéñuʼ rí muni mba̱a̱. Ndiéjunʼ nigíʼnuu nda̱wa̱á xá. Náa Biblia naʼthí rí “taʼne mba Dios, aʼkue nika xuʼ ri huanitsi nini ñu”, ga̱jma̱a̱ nikháñu (Hech. 12:21-23). Nakujmaa májánʼ rí Jeobá taríyaʼ mu mani̱ndxu̱u̱ xa̱bu̱ ede̱. Mú Jesús nisngájma rí Dios niríyaʼ ga̱jma̱a̱ ndiʼyámajkhuu má xúʼko̱ Jeobá numuu rí ikhaa nindxu̱u̱ mbáa Xa̱bu̱ ede̱ bi̱ naxná itháan májánʼ ikha náa xuajñu.

21. Xú káʼnii graxe̱ gaxtiʼña̱a̱ náa imbo̱o̱ artículo rá.

21 Jeobá tándoo rí Jesús mani̱ndxu̱u̱ Xa̱bu̱ ede̱ náa xuajñu nguáthá tsiguʼ. Nda̱wa̱á rí nigabi̱i̱, Jesús niʼthún xa̱bi̱i̱: “Rí xúgi̱ matañájunʼ mekhuíí ga̱jma̱a̱ náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ”. Ga̱jma̱a̱ xóó niʼthí: “¡Gu̱ya̱a̱! xtáá ga̱jma̱á nindxa̱la xúgíʼ mbiʼi asndu índo̱ rí mambáa xúgíʼ dí xtáa rarígá náa numbaaʼ” (Mat. 28:18-20). Mú, á mu Jesús xtáa mekhuíí, xú káʼnii gándoo gáxnún ikha xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ kuwa náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ rá. Tsíin garaʼwíin Jeobá mu muni ñajunʼ Jesús náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ rá. Ga̱jma̱a̱ xú káʼnii gándoo guniʼnunʼ xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ ni̱ndxu̱ún cristianos rá. Náa artículo rí na̱ʼkha̱ mariʼña̱a̱ graxe̱ rígi̱.

^ párr. 7 Hebreos 1:7, 14: “Lá na̱nguá ni̱ndxu̱ún xúgínʼ ikhiin espíritu mu muñajunʼ pa̱jnu̱, niguaxúʼmiin mu muñajunʼ ga̱jma̱a̱ numún bi̱ makáwíin ráʼ. Ma̱ngaa ga̱jma̱a̱ numún ángeles naʼthí: “Ga̱jma̱a̱ naʼni rí ángeles ndrígóo mani̱ndxu̱ún espíritus, ga̱jma̱a̱ xa̱bi̱i̱ tsí nuñajunʼ pa̱jnu̱ naʼni mani̱ndxu̱ún xóo mbá riʼyu̱u̱ aguʼ”.

^ párr. 11 Deuteronomio 17:18-20: “Ga̱jma̱a̱ índo̱ gági̱ʼdu̱u̱ maʼtáñajunʼ, gíʼmaa maʼnirámáʼ náa mbá libro mbá copia xtángoo rígi̱ xó má niniraʼmáʼ dxajkun bi̱ ñajúnʼ levitas. Ga̱jma̱a̱ ikhaa gíʼmaa magiʼdoo ga̱jma̱a̱ maguxnuu má xúʼko̱ xúgíʼ mbiʼi rí gáxtáa, mu majmañuu mbaʼyamajkuu Jeobá Dios ndrígóo ga̱jma̱a̱ maʼnimbánuu xtángoo rígi̱ ga̱jma̱a̱ ajngáa rí nigíʼ mu maʼnimbánuu; mu a̱jkiu̱u̱n xaʼnimbamínaʼ náa inún a̱ngui̱i̱n ga̱jma̱a̱ mu maʼnimbánuu xtángoo ga̱jma̱a̱ xáʼga̱ i̱mba̱ kamba̱a̱, mu xúʼko̱ maxtáa mba̱yu̱ʼ mbiʼi náa reino ndrígóo, ikhaa gajmíi̱n e̱ji̱i̱n náa xa̱bu̱ Israel”.

^ párr. 12 Mbáa i̱yi̱i̱ʼ rígi̱ ñajunʼ rí phú niʼnirámáʼ Moisés.