Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Guʼyááʼ riqueza rí gajkhun

Guʼyááʼ riqueza rí gajkhun

“Guni amigo gajmiaʼla xabo gajma riqueza ri ramajan” (LUC. 16:9).

AJMÚÚ 32 GA̱JMA̱A̱ 154

1, 2. Náa numuu rí makuwa má xúʼko̱ xa̱bu̱ gíníi náa numbaaʼ rá.

RÍ MBIʼI xúgi̱, numbaaʼ rí naxkaxáanʼ muguaʼdáá nindxu̱u̱ ra̱májánʼ ga̱jma̱a̱ xkawiʼ. Jiáma ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ nánguá exkamaa ñajunʼ. Mbaʼin xa̱bu̱ asndu migamíi makhañún índo̱ nanújngun náa xuajen dí rígá itháan mbújkha̱a̱. Rí tsingíná narígá má náa xuajen dí rígá wéñuʼ mbújkha̱a̱. Xa̱bu̱ bi̱ guáʼdáá naguáʼdáá itháan ga̱jma̱a̱ bi̱ migíníi naʼni migíníi itháan. Awan rí niriyaʼ xíkhoo, rí 1% xa̱bu̱ náa numbaaʼ guáʼdaa wéñuʼ mbújkha̱a̱ xóo rí guáʼdáá mbá xúgínʼ xa̱bu̱ bi̱ kuwa náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ. Gajkhun má rí naʼni mingíjyúuʼ mbuʼyáá rígi̱. Mu nakujmaa kaʼwu rí mbaʼin wéñuʼ xa̱bu̱ migíníi wéñuʼ, mú eʼwíínʼ guáʼdáá wéñuʼ mbújkha̱a̱ rí asndu maʼngo̱o̱ munimbanuun e̱jñún bi̱ gakuwa nda̱wa̱á. Jesús nixtáa gíná ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ índo̱ niʼthí: “Numu ri jamba miʼtsu majuhua gajmiaʼla xabo tsi guini” (Mar. 14:7). Náa numuu rí mixtiʼkhu wéñuʼ rá.

2 Jesús ndiʼyoo rí ní xárígá rígi̱ índo̱ gáʼkha̱ Reino ndrígóo Dios. Náa Revelación 18:3, náa Biblia naʼthí ga̱jma̱a̱ numún “xabu nugujua”, rí nandoo gáʼthúu̱n sistema comercial. * Xó má sistema, política ga̱jma̱a̱ religión dí ragájkhun nindxu̱u̱ numbaaʼ ndrígóo Satanás. Xa̱bi̱i̱ Dios tsíndawamíjna̱ mbá kayuʼ náa política ga̱jma̱a̱ náa religión dí ragájkhun. Mú mbaʼin tséʼngu̱u̱n gagájnáa̱n náa numbaaʼ rí naxkaxáanʼ muguaʼdáá rí kaʼyoo Satanás.

3. Xú káʼnii graxe̱ gúʼni rá.

3 Bi̱ ni̱ndxu̱lú cristianos gíʼmaa mundxaʼwamíjna̱ xóo eʼyáá sistema comercial. Guraximíjna̱: “Xú káʼnii gándoo majmuʼ rí gúʼdoo mu masngajmá rí ni̱ndxu̱ʼ mbáa xa̱bu̱ jmbii náa Dios rá. Ndiéjunʼ gándoo gáni mu matsínguminaʼ náa numbaaʼ rí naxkaxáanʼ muguaʼdáá rá. Xú káʼnii xkri̱da esngajma xa̱bi̱i̱ Dios rí nakumu̱ún kuyáá káxi̱ ikhaa xá.”

HISTORIA NDRÍGÓO ÑUMBÁÁ BI̱ RA̱MÁJÁNʼ

4, 5. a) Ndiéjunʼ nigíʼnuu ñumbáá bi̱ niʼthí Jesús ráʼ. b) Xú káʼnii xtágabu nixnúún Jesús xa̱bi̱i̱ rá.

4 (Atraxnuu Lucas 16:1-9). Historia ndrígóo Jesús ga̱jma̱a̱ numuu ñumbáá bi̱ ra̱májánʼ naʼni mundxaʼwáá edxu̱lúʼ. Ñumbáá bugi̱ itháan mandáti̱go̱o̱ ñajunʼ ndrígóo, nixrui̱ga̱a̱ numuu rí tájmañuu gájmuu mbújkho̱o̱ patrón ndrígóo. * Ikha jngó ikhaa nijmuu “ku̱ma̱ rí májánʼ” ga̱jma̱a̱ nimbáxu̱u̱ gajmíi̱n xa̱bu̱ bi̱ ma̱ndoo mumbayíí índo̱ ikhaa ní xágiʼdoo ñajunʼ. Lá Jesús niʼthún xa̱bi̱i̱ rí muni dí raʼkhí mu makáwíin náa numbaaʼ rígi̱ ráʼ. Raʼkháa xúʼko̱. Ikhaa niʼthún dí rígi̱ kuwa runi “xabo numba tsi juhua xuguiʼ”, xóo muʼthá, bi̱ tseni ñajunʼ Dios. Jesús niʼthí historia rígi̱ mu maʼsngáa mbá ikha májánʼ.

5 Xkujndu ndrígóo ñumbáá bugi̱ nindxu̱u̱ mingíjyúuʼ. Ma̱ngaa Jesús ndiʼyoo dí mbaʼin xa̱bi̱i̱ maʼniún mingíjyúuʼ mudaaʼ mbújkha̱a̱ mu ma̱ndoo makuwá náa numbaaʼ dí ra̱májánʼ rígi̱. Ikha jngó nixná xtágabu rígi: “Guni amigo gajmiaʼla xabo gajma riqueza ri ramajan”. Ikha jngó índo̱ mbújkha̱a̱ rígi̱ gámbá, Jeobá ga̱jma̱a̱ Jesús mundriguíin mu “majuhua asjndo jamu”. Ndiéjunʼ ejmañulú ga̱jma̱a̱ numuu xtágabu ndrígóo Jesús rá.

6. Náa numuu eʼthá rí na̱nguá kagujtuminaʼ ga̱jma̱a̱ rí nakudaminaʼ Dios rí mbuʼyááʼ muguaʼdáá wéñuʼ rá.

6 Náa numuu rí Jesús niʼthí dí maraʼdáá nindxu̱u̱ “ramajan” rá. Náa Biblia tséʼthi, mú naʼthí kaʼwu rí na̱nguá kagujtuminaʼ ga̱jma̱a̱ rí nakudaminaʼ maʼni Dios rí muʼgíʼ muguaʼdáá wéñuʼ. Náa numuu eʼthá rígi̱ ráʼ. Numuu rí náa ixi̱ ri̱ʼi̱ Edén Jeobá nixnúu rí ndayóoʼ Adán ga̱jma̱a̱ Eva (Gén. 2:15, 16). Ma̱ngaa, índo̱ Dios nixnúún xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo bi̱ kaxtaʼwíin nákha siglo timbá, “asjndo nimba tsiʼtan ri drigo mbahui ika ñajun ri guiʼdo. Mba xugui ri guaʼda drigun mba xuguinʼ ñajun” (Hech. 4:32). Gaʼyee Isaías niʼthí rí maʼga̱nú mbóo mbiʼi mu̱phu̱ xndúu ixi̱ rí najma̱a̱ náa Ku̱ba̱ʼ (Is. 25:6-9; 65:21, 22). Mú xa̱bi̱i̱ Jesús mbaʼñúnʼ “ku̱ma̱ rí májánʼ” mu ma̱ndoo makuwá ga̱jma̱a̱ “riqueza ri ramajan” náa numbaaʼ rígi̱ ga̱jma̱a̱ ikhú má gáʼyooʼ, muʼni mbá tsiakii mu muni rí nandoo Dios.

GAJMULÚ MÁJÁNʼ “RIQUEZA RI RAMAJAN”

7. Ndiéjunʼ kiʼsngáa exkamaa náa Lucas 16:10-13 rá.

7 (Atraxnuu Lucas 16:10-13). Ñumbáá bugi̱ nimbáxu̱u̱ gajmíi̱n xa̱bu̱ mu mambáyuminaʼ ikhaa. Mú, Jesús nixkaxi̱i̱n xa̱bi̱i̱ mu mambaxúún májánʼ gajmiún bi̱ kuwa mekhuíí ga̱jma̱a̱ mbá numuu májánʼ. Versículos rí na̱ʼkha̱ nda̱wa̱á nasngájma rí ikhaa nindoo maʼsngáa rí xóo gájmulúʼ “riqueza ri ramajan” masngájma á mu naguajún jmbu náa Dios o na̱nguá.

8, 9. Xú káʼnii ejmúún tikhun rí guáʼdáá rá.

8 Mbá rí xóo musngajmá rí ni̱ndxu̱lú jmbii nindxu̱u̱ rí majmulúʼ rí kuaʼdáá mu muyambáá náa miʼtáraʼa xúgíʼ numbaaʼ (Mat. 24:14). Guʼyáá xóo eni tikhun a̱ngiu̱lú. Náa India, mbáa dxáʼgú gíʼdoo mbá caja chíʼgíʼ náa nagruiʼyáʼ mbújkha̱a̱. Asndu niniñuʼ raʼtsi juguetes ndrígóo. Índo̱ nijtíí caja rúʼko̱, nixná mbújkha̱a̱ rúʼko̱ mu mayambáá náa miʼtáraʼa. Ikhí má xuajen rúʼko̱, ma̱ngaa mbáa ndxájulú bi̱ gíʼdoo cocos nasngájma “ku̱ma̱ rí májánʼ”. Ikhaa nixná mbaʼa cocos náa oficina de traducción náa idioma malayálam. Naʼthí rí náa oficina ndayóoʼ, ikha jngó nixná cocos ki xóo rí maxná mbújkha̱a̱ mu mutsi. Xúʼko̱ má a̱ngiu̱lú náa Grecia nuxna má xúʼko̱ aceite de oliva, queso ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ ganitsu náa guʼwá Betel.

9 Guʼyáá rí eʼni mbáa ndxájulú bi̱ na̱ʼkha̱ náa Sri Lanka bi̱ xtáa i̱mba̱ níʼkhá. Numuu rí náa xuajñu gíʼdoo goʼwóo ga̱jma̱a̱ mbayuuʼ, naniñuʼ rí a̱ngiu̱lú muguaʼdáá reunión ikhí ga̱jma̱a̱ asambleas, ga̱jma̱a̱ rí ikhí maguanún a̱ngiu̱lú bi̱ nuni káxi̱ ñajunʼ Jeobá. Maski ajndu rígi̱ naʼni makiéʼkhúun mbújkha̱a̱, xúʼko̱ nambáñun a̱ngiu̱lú bi̱ migíníi. Náa xuajen rí tsiniñuxu mutaraʼaxu, a̱ngiu̱lú najmún guʼwún mu mani̱ndxu̱u̱ xóo Guʼwá náa nagimbáanʼ. Ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, mbaʼin precursores ga̱jma̱a̱ publicadores bi̱ na̱nguá guáʼdáá wéñuʼ mbújkha̱a̱ guáʼdáá náa magimbíin náa tseni numáá nditháan.

10. Xú káʼnii embáyulú rí muxná rí kuaʼdáá rá.

10 Xkri̱da rígi̱ nasngájma rí xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ nindxúu̱n jmbiin náa “ri mapu-lajuin”, xóo muʼthá rí xóo ejmúún rí guáʼdáá, rí na̱nguá gíʼdoo wéñuʼ numuu ki xóo rí na̱ʼkha̱ mekhuíí (Luc. 16:10). Xú káʼnii eyáá a̱ngiu̱lú tsiakii rí nuni mu mumbañún bi̱ nambáxu̱u̱n májánʼ gajmiún Jeobá rá. Ikhiin nduyáá rí maraxna rí xtaʼdáá nindxu̱u̱ xóo rí makhánáʼ rí gajkhun rí gíʼdoo numuu (Luc. 16:11). Mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ bi̱ naguʼwun maxná mbújkha̱a̱ mu mambáyúu ñajunʼ rí naguma ga̱jma̱a̱ numuu Reino naku̱mu̱u̱ rí xúgíʼ tsiguʼ naguma tsajkurámááʼ wéñuʼ numuu rí ikhaa naxná mbújkha̱a̱. Ikhaa naʼthí: “Nda̱yo̱o̱ rí á mu itháan naxna rí gúʼdoo, itháan májánʼ a̱jkiu̱nʼ gajmíi̱nʼ eʼwíínʼ índo̱ rí mani mba̱a̱ a̱jkiu̱nʼ ka̱ñu̱u̱n, rí maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱nʼ, rí maraʼnuu dí ra̱májánʼ ga̱jma̱a̱ magruígú xtágabu”. Eʼwíínʼ a̱ngiu̱lú nduyáá rí maraxna rí xtaʼdáá nambáyaʼ mu mambáxaʼ májánʼ ga̱jma̱ʼ Jeobá (Sal. 112:5; Prov. 22:9).

11. a) Náa numuu nuʼthá rí muxná rí kuaʼdáá nindxu̱u̱ mbá rí xóo musngájma “ku̱ma̱ rí májánʼ” rá. b) Ndiéjunʼ rí nambánii rí mbiʼi xúgi̱ rí naʼni xuajñu Dios rá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.)

11 I̱mba̱ xóo musngajmá “ku̱ma̱ rí májánʼ” ga̱jma̱a̱ rí kuaʼdáá nindxu̱u̱ rí xóo mumbáñuun eʼwíínʼ. Tikhun a̱ngiu̱lú guáʼdáá mbújkha̱a̱ mu na̱nguá xóo muni ñajunʼ Jeobá káxi̱ ma̱ngaa na̱nguá xóo magún i̱mba̱ níʼkhá. Maski ajndu xúʼko̱, nadxún numuu rí nduyáá rí mbújkha̱a̱ rí nuxna nambáñun ñajunʼ rí nuni eʼwíínʼ cristianos (Prov. 19:17). Ga̱jma̱a̱ mbújkha̱a̱ rí nuxná, nuyambáá mu maguma ga̱jma̱a̱ maguiʼtaraʼa i̱yi̱i̱ʼ, ga̱jma̱a̱ nuyambáá miʼtáraʼa náa xuajen migíná wéñuʼ náa mbaʼin xa̱bu̱ nudxawíín ajngáa rígi̱. Náa xuajen xóo Congo, Madagascar ga̱jma̱a̱ Ruanda, a̱ngiu̱lú ndayóoʼ muraʼwíí á mu mutsi ganitsu o mutsi biblias, rí nguáná na̱jkha̱nú naʼni minumuu wéñuʼ xóo mbújkha̱a̱ rí nudaʼ mbá xmáná o mbá gu̱nʼ. Mú mbújkha̱a̱ rí nuxna mbaʼin a̱ngiu̱lú nuni rí mambaníi náa ndayóoʼ “mambriguii”. Ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, xuajñu Jeobá nutajuíi Biblia ga̱jma̱a̱ nuxnún xúgínʼ bi̱ kuwa náa mbá guʼwíin ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ nandún muniʼniiʼ Dios (atraxnuu 2 Corintios 8:13-15). * Ikha jngó, bi̱ nuxna ga̱jma̱a̱ bi̱ nundrigú ma̱ndoo mambaxúún gajmiún Jeobá.

XÚ KÁʼNII GUTSINGUMIJNÁ NÁA “NUMBAAʼ RÍ NAXKAXÁANʼ MUGUAʼDÁÁ”

12. Xú káʼnii nisngájma Abrahán rí nikumu̱u̱ kaʼyoo Dios rá.

12 Imbo̱o̱ xóo mambaxúlúʼ gajmiúlú Jeobá nindxu̱u̱ rí mutsingumíjná náa numbaaʼ rí naxkaxáanʼ muguaʼdáá ga̱jma̱a̱ muʼni rí nandoo mu mbuʼyááʼ maguaʼdáá rí gajkhun. Rígi̱ niʼni Abrahán, mbáa xa̱bu̱ bi̱ nigiʼdoo fe bi̱ nixtáa nákha wajyúúʼ. Numuu rí nindoo mambáxúu ga̱jma̱a̱ Jeobá, niʼnimbo̱o̱, niniñuʼ xuajen Ur rí nigiʼdoo wéñuʼ ga̱jma̱a̱ nixtáa náa guʼwá xtíin (Heb. 11:8-10). Ikhaa ndiʼyoo rí gíʼdoo itháan numuu rí na̱ʼkha̱ náa Jeobá. Ikha jngó, taʼniminaʼ rí magiʼdoo itháan, numuu dí rúʼko̱ masngájma dí ragíʼdoo fe (Gén. 14:22, 23). Tsiguʼ nda̱wa̱á, Jesús niʼthúu̱n mbáa dxámá bi̱ nigiʼdoo wéñuʼ rí magiʼdoo fe rúʼko̱: “Xi nandaʼ ri matsijmbuminaʼ, ayuʼ, gatagujua ri xtaʼda, araxnu tsi guini, aʼkue ri maraʼda ri mapu-ihua guiʼdo numu mikui; aye tsuduʼ” (Mat. 19:21). Dxámá buʼko̱ tágiʼdoo fe xóo Abrahán, mú eʼwíínʼ nisngajma rí nikumu̱ún kuyáá Jeobá.

13. a) Ndiéjunʼ niʼthúu̱n Pablo Timoteo rá. b) Xú káʼnii gándoo maxná ikhulú ikháanʼ ikha rígi̱ rá.

13 Timoteo ninindxu̱u̱ imba̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ nisngájma fe. Pablo nixnámbiʼyuu “soldado ndrígóo Cristo Jesús bi̱ májánʼ wéñuʼ” ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á niʼthí: “Nimbáa xa̱bu̱ bi̱ nañajunʼ xóo soldado nandáwaminaʼ náa negocio dí rígá náa numbaaʼ rígi̱, mu ma̱ndoo magruiguíi bi̱ nigíʼ xóo soldado” (2 Tim. 2:3, 4). Mbiʼi xúgi̱ xa̱bi̱i̱ Jesús nuni asndu xó má eʼngo̱o̱ mu muniñami̱jna̱ maxná ikhúún rí niʼthí ikhaa. Náa ikhiin kuwa itháan rí mbá millón xa̱bu̱ bi̱ nuñajunʼ káxi̱. Cristianos nunigaʼduunʼ dí rígá náa numbaaʼ ga̱jma̱a̱ rí naxnáraʼa náa numbaaʼ, ga̱jma̱a̱ narmáʼáan a̱jkiu̱ún rí “bi̱ natiʼñuu nindxu̱u̱ xa̱biu̱u̱ bi̱ naxnatíʼña” (Prov. 22:7). Satanás nandoo rí majmulúʼ mbiʼi ndrígúlú ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígúlú rí manindxu̱lúʼ ñumbáá ndrígóo sistema comercial. Tikhun nutiʼña̱a̱ mba̱a̱ mbújkha̱a̱ mu muni numáá mbá guʼwá, mbá carro o rí munigu̱nʼ mitsaan. Rí xuñewumíjna̱ ga̱jma̱a̱ mbá rí muraʼwíí muʼni maʼni rí magiʼmáanʼ gidxóó mba̱yu̱ʼ tsiguʼ. Á mu nusngajmá “ku̱ma̱ rí májánʼ”, maʼni rí xaguaʼdáá wéñuʼ ga̱jma̱a̱ ni xágiʼmáanʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ ni xájmulú wéñuʼ mbújkha̱a̱. Xúʼko̱ ma̱ndoo makuwáanʼ xawii mu manindxu̱lúʼ ñumbáá ndrígóo Dios, raʼkháa náa sistema comercial (1 Tim. 6:10).

14. Ndiéjunʼ rí gíʼmaa makuwáanʼ xawii muʼni rá. Arathá rí nuni tikhun.

14 Á mu tsíyulú muguaʼdáá wéñuʼ, gíʼmaa muʼni ginii rí gíʼdoo itháan numuu. Xóo nini xa̱bu̱ gajmii bi̱ guáʼdáá mbá negocio náa nudaʼ májánʼ. Mú ikhiin nindúún muni ñajunʼ Jeobá káxi̱. Ikha jngó nigujua̱a̱ negocio, lancha ndrígu̱ún ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ. Nixnaximi̱jna̱ mu muñajunʼ náa naguma guʼwá dí naxná ikha náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ numbaaʼ (Warwick, Nueva York). Rígi̱ nindxu̱u̱ kiejunʼ wéñuʼ náa ikhiin, numuu rí nindoo niñajunʼ náa Betel gajmiún aʼdiún ga̱jma̱a̱ nigiúnʼ. Ma̱ngaa mbaʼa xmáná niñajunʼ náa Warwick gajmiún anu̱u̱ nigiúnʼ. Náa Colorado (Estados Unidos), mbáa precursora regular nikhánúu mbá ñajunʼ náa banco tapa mbiʼi. Jefes ndrígóo nadxún ga̱jma̱a̱ numuu ñajunʼ rí naʼni, ikha jngó nixnaraʼáá rí mañajunʼ kañiʼ mbiʼi ma̱ngaa muni numáá ajtsú nuthu itháan ki xóo rí xtáa radaʼ. Mú ikhaa niʼni gaʼduunʼ ñajunʼ rígi̱ numuu rí xániñuʼ maʼtáraʼa itháan. Rígi̱ nindxu̱u̱ tikhuu xkri̱da rí xa̱bi̱i̱ Jeobá nuni mbá tsiakii. Á mu kuwáanʼ xawii mu muʼni ginii ñajunʼ Reino, musngajmá rí nangajulú rí nambáxulúʼ gajmiúlú Dios ga̱jma̱a̱ rí gíʼdoo itháan numuu rí na̱ʼkha̱ mekhuíí raʼkháa rí naxnáraʼa náa numbaaʼ.

ÍNDO̱ GÁMBÁ MBÚJKHA̱A̱

15. Ndiéjunʼ rí naʼni makuwáanʼ itháan tsímáá rá.

15 Mbáa bi̱ gíʼdoo wéñuʼ tsíyoo gáʼthi rí Dios naʼni tsajkurámáánʼ. Jeobá naʼni tsajkurámiinʼ bi̱ nuni “mbaʼa rí májánʼ” (atraxnuu 1 Timoteo 6:17-19). * Guʼyáá rí nigíʼnuu mbáa ndxájulú bi̱ xtáa náa Italia bi̱ nagumbiʼyuu Lucia. * Índo̱ niʼdxuun rí a̱ngiu̱lú bi̱ kuwa náa Albania nda̱ñúnʼ rí mixtambáñuun mu miʼtáraʼa, nikumu̱u̱ kaʼyoo Jeobá káxi̱ ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ gáxtáa ikhí nákha tsiguʼ 1993, maski ajndu na̱nguá eʼyoo xóo makhánúu mbújkha̱a̱. Nijmañuu ajngáa albanés, ga̱jma̱a̱ asndu nákha ikhú nimbáñun itháan rí 60 xa̱bu̱ majngún iyááʼ. Gajkhun má rí mbaʼánʼ rí ikháanʼ tsembañún mbaʼin wéñuʼ xa̱bu̱. Mú asndu xú káʼnii má rí gúʼni mu mumbáñuun eʼwíínʼ mu muxkamaa ga̱jma̱a̱ magún náa kamba̱a̱ rí maʼni makuwá ikhiin, mu náa ikháanʼ mani̱ndxu̱u̱ xóo mbá rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí mbajyúuʼ kámuu mbiʼi (Mat. 6:20).

16. a) Ndiéjunʼ gágíʼnuu nda̱wa̱á numbaaʼ rí naxkaxáanʼ muguaʼdáá rá. b) Numuu rí nduʼyáá dí gágíʼnuu dí rígá náa numbaaʼ rígi̱, ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni rá.

16 Jesús táʼthi rí “riqueza ri ramajan” ma̱ndoo mambáa, niʼthí mambáa (Lucas 16:9). Mbaʼin xa̱bu̱ nuraxi̱i̱ mbújkhu̱ún náa banco, mú nguáná banco najmún mbújkhu̱u̱n xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ naniñúnʼ gíníi xa̱bu̱ mú nda̱a̱ rí nindxu̱u̱ rúʼko̱, marigá rí itháan gakhi̱i̱ nda̱wa̱á. Mambáa xúgíʼ numbaaʼ ndrígóo Satanás, xó má náa naxtango̱jo̱o̱, política ga̱jma̱a̱ religión. Gaʼyee Ezequiel ga̱jma̱a̱ Sofonías nithi rí oro ga̱jma̱a̱ plata xágiʼdoo nditháan numuu, maski ajndu mbaʼa tsiguʼ nigiʼdoo wéñuʼ numuu náa numbaaʼ rí naxkaxáanʼ muguaʼdáá (Ezeq. 7:19; Sof. 1:18). Xú káʼnii gakumulú á mu nduʼyáá rí inuu makhañúlúʼ náa numbaaʼ rígi̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ tsiakii rí niʼni ninindxu̱u̱ mu muraxi̱i̱ mbaʼa “riqueza ri ramajan” ki xóo rí gajkhun rá. Ma̱ndoo makumulúʼ xóo bi̱ nañajunʼ xúgíʼ vida ndrígóo mu madaʼ wéñuʼ mbújkha̱a̱ mú nda̱wa̱á ndaʼyoo rí nindxu̱u̱ mbújkha̱a̱ nduwaʼ (Prov. 18:11). Dí rígá náa numbaaʼ rígi̱ mambáa. Ikha jngó, gajmulú mu mambaxúlúʼ má xúʼko̱ gajmiúlú Jeobá ga̱jma̱a̱ Jesús. Asndu xú káʼnii ñajunʼ rí guʼni mu mumbáyii Reino mambáyulúʼ mambaxúlúʼ májánʼ gajmiúlú Jeobá.

17, 18. Ndiéjunʼ guáʼthi̱i̱n bi̱ gambáxu̱u̱n gajmiún Dios rá.

17 Índo̱ gáʼkha̱ Reino ndrígóo Dios, nimbá ni xáʼni numuu náa maxtáa, mbújkha̱a̱ kitiʼñaa, médicos ní thana. Xúgínʼ maguaʼdáá wéñuʼ ganitsu ga̱jma̱a̱ xúni̱ numáá. E̱ji̱i̱n Jeobá mu̱phu̱ xndú rí itháan májánʼ rí gájma̱a̱ náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ. Ní xugimbóó oro, plata ni itsí rí mitsaan, ní xájmúún mbújkhu̱ún mu mutsi rígi̱, majmulúʼ mu muʼniratamijná. Xúgiáanʼ ma̱ndoo muʼni guʼwúlú mitsaan ga̱jma̱a̱ xajpa, itsí ga̱jma̱a̱ ajua̱nʼ rí itháan májánʼ. Ga̱jma̱a̱ bi̱ nambáxulúʼ gajmiúlú mumbayúlú numuu rí ikhiin maʼndún mumbayúlú, raʼkháa mu muʼni numún. Makuwáanʼ ruxnámíjná rí najma̱a̱ náa Ku̱ba̱ʼ.

18 Rígi̱ nindxu̱u̱ mbá chíʼgíʼ rí mundrigúu bi̱ gambáxu̱u̱n gajmiún Jeobá ga̱jma̱a̱ Jesús. Xúgínʼ xa̱bi̱i̱ Jeobá maʼdxúún wéñuʼ índo̱ gudxawíín aʼwóo Jesús rí gáʼthi: “Ahuala, tsanʼla huamatsakuhuanʼla neʼne Tateʼ, guyala ri naʼtañajun Dios, ri riga-ma jambani mbuyala asjndo naki niguiʼi numba” (Mat. 25:34).

^ párr. 2 Sistema comercial nandoo gáʼthúu̱n rí kagujtuminaʼ náa numbaaʼ ndrígóo Satanás, bi̱ nagíiʼ magiʼdoo itháan mbújkha̱a̱ ga̱jma̱a̱ naxkaxi̱i̱n xa̱bu̱ rí mutsi mbá rí tséñúnʼ.

^ párr. 4 Jesús táʼthi á mu gajkhun nindxu̱u̱ rígi̱ o na̱nguá. Náa ajngáa griega naʼtájuíi xóo ‹nixruiga̱a̱› náa Lucas 16:1 mbáa ma̱ndoo mani̱ndxu̱u̱ ragájkhun. Náa historia rígi̱, Jesús táʼthi náa numuu nitangawíí ñumbáá bugi̱, ikhaa niʼthí náa numuu niʼni xúʼko̱ kaʼnii.

^ párr. 11 2 Corintios 8:13-15: “Numuu rí tsíyóóʼ rí xáʼniun mingíjyúuʼ eʼwíínʼ mu maʼniala mingíjyúuʼ ikháanʼ; mu maʼni mbríguu, rí napídunʼ náa ikháanʼla marigá náa rí nda̱ñúnʼ eʼwíínʼ, mu ma̱ngaa rí napídunʼ eni ikhiin marigá náa ikháanʼla, mu mambriguii. Xó má kiʼniraʼmáʼ: “Xa̱bu̱ bi̱ nigiʼdoo wéñuʼ na̱nguá nigiʼdoo itháan, ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ tágiʼdoo wéñuʼ táʼyóoʼ nditháan”.

^ párr. 15 1 Timoteo 6:17-19: “Bi̱ guáʼdáá náa numbaaʼ rí mbiʼi xúgi̱ arathún rí xúni̱ mbaʼumíjna̱, ga̱jma̱a̱ rí makumún kuyáá Dios raʼkháa náa riqueza dí ragájkhun, bi̱ naxnúlú xúgíʼ mu ma̱ndoo makuwáanʼ májánʼ; guñajunʼ náa rí májánʼ, muni mbaʼa rí májánʼ, muxna rí guáʼdáá, makuwa xawii mu muxnún eʼwíínʼ rí guáʼdáá, gagún ruraxi̱i̱ rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí ma̱ndoo majmúún nda̱wa̱á, mu muguaʼdáá mbá vida rí phú nindxu̱u̱ gajkhun”.

^ párr. 15 Historia ndrígóo Lucia Moussanett nigájnuu náa ¡Despertad! 22 ñajunʼ gu̱nʼ junio tsiguʼ 2003, ináa 18 asndu 22.