Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Náa numuu gíʼmaa muʼthá “guni mba̱a̱ Jah” rá.

Náa numuu gíʼmaa muʼthá “guni mba̱a̱ Jah” rá.

“Guni mba̱a̱ Jah, numuu rí májánʼ nindxu̱u̱ rí muʼni ajmúú náa Dios ndrígúlú” (SAL. 147:1).

AJMÚÚ 59 GA̱JMA̱A̱ 3

1-3. a) Nguánáa nigumaraʼmáʼ Salmo 147 rá. b) Ndiéjunʼ gándoo gajmañulú índo̱ gúʼnigajmaa Salmo 147 rá.

ÍNDO̱ mbáa naʼni rí májánʼ o nasngájma rí nindxu̱u̱ mbáa cristiano májánʼ, lá ragájkhun rí nduʼyamajkuíí xáʼ. Gajkhun má rí Jeobá kaʼyoo xúgíʼ gamajkhu. Kaʼyoo magruigú numuu rí nakujmaa nguáthá tsiakii gíʼdoo ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ rí niʼni wíi ma̱ngaa rí nisngájma rí nandoo kaʼyulú wéñuʼ índo̱ nikuʼmaa A̱ʼdióo makhañúu ga̱jma̱a̱ numún xa̱bu̱ numbaaʼ.

2 Bi̱ niʼnirámáʼ Salmo 147 nindoo maʼni mba̱a̱ Jeobá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱u̱n. Ma̱ngaa, nimbáñun eʼwíínʼ xa̱bu̱ mu mangiin muni mba̱a̱ xóo ikhaa (atraxnuu Salmo 147:1, 7, 12). *

3 Na̱nguá eʼyáá tsáa niʼnirámáʼ Salmo rígi̱, mú nakujmaa rí ikhaa nixtáa índo̱ Jeobá niguwíin israelitas náa Babilonia ga̱jma̱a̱ nitanga̱a̱ kagui̱i̱n náa Jerusalén (Sal. 147:2). Gajkhun má rí bi̱ niʼnirámáʼ rígi̱ ndiʼyamajkuu Jeobá ga̱jma̱a̱ numuu rí niʼni matangi̱ín xa̱bi̱i̱ mu mbuyamajkuíí mbu̱júu̱ náa ku̱ba̱ʼ ndrígu̱ún. Mú ma̱ngaa rígá i̱ʼwáʼ numuu rí ndiyamajkuíí. Ndiéjunʼ ninindxu̱u̱ rá. Ga̱jma̱a̱ náa numuu rí ikháanʼ nduʼyamajkuíí Jeobá rá. (Sal. 147:1.)

JEOBÁ “NAʼNI THANÚN BI̱ KUWA GÍNÁ”

4. Índo̱ rey Ciro niʼni káwíin israelitas, xú káʼnii nikumu̱ún, ga̱jma̱a̱ náa numuu rá.

4 Gundxaʼwamíjna̱ xú káʼnii nikumu̱ún israelitas bi̱ kuwa náa Babilonia. Babilonios nunimajtiinʼ ga̱jma̱a̱ nuthúún: “Guni mbá ajmúú ndrígóo Sión mudxáwiinxu”. Mú ikhiin na̱nguá eñún muni ajmúú, numuu rí niguma gámbáa Jerusalén, rí naʼni makuwá gagi (Sal. 137:1-3, 6). A̱jkiu̱ún xtáa gíná ga̱jma̱a̱ nda̱ñúnʼ rí mbáa maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún. Mú, xó má niʼtáriyaʼ Jeobá, rey Ciro bi̱ xtáa náa Persia niʼngo̱o̱ nito̱ʼo̱o̱ náa Babilonia ga̱jma̱a̱ niʼni káwíin. Niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá: “Nixná ngawuʼ rí mani mbá guʼwá náa Jerusalén”. Ga̱jma̱a̱ xóó niʼthí: “Asndu tsáa dí ikháanʼ rí náa xúgíʼ xuajñu, gaxtáa Jeobá Dios ndrígóo náa ikhaa, ga̱jma̱a̱ gatsimuu” (2 Crón. 36:23). Xúgíʼ rígi̱ niʼni rí maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún israelitas nákha xóó kuwa náa Babilonia.

5. Xó má eʼthí náa Salmo 147:3, xú káʼnii ejmuu tsiakii ndrígóo Jeobá rá.

5 Jeobá raʼkháa i̱ndó niʼni maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún xuajen israel, ma̱ngaa mámbáa xa̱bu̱ israelita. Xúʼko̱ má rígá xúgi̱. Bi̱ niʼnirámáʼ Salmo 147 naʼthí rí Dios “naʼni thanún bi̱ kuwa gíná, ga̱jma̱a̱ naruʼwáa náa nigawúnʼ” (Sal. 147:3). Índo̱ nandoo káñulu o naxmiéjunlú wéñuʼ, ma̱ndoo makumulúʼ kuʼyáá rí ikhaa nandoo maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ maʼni mandáa rí naʼni gawúnlú (Sal. 34:18; Is. 57:15). Naxnúlú tsiakii ga̱jma̱a̱ ku̱ma̱ mu maʼngulú muraʼníí asndu xú káʼnii xkujndu (Sant. 1:5).

6. Ndiéjunʼ eʼsngúlúʼ náa Salmo 147:4 rá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.)

6 Bi̱ niʼnirámáʼ salmo rígi̱ niyexiraʼan mekhuíí ga̱jma̱a̱ niʼthí rí Jeobá “naguxnuu xúgínʼ a̱ʼgua̱a̱n” ga̱jma̱a̱ “nandxaʼwún xúgínʼ ga̱jma̱a̱ mbiʼñún” (Sal. 147:4). Náa numuu rí salmista nigíʼdu̱u̱ niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu a̱ʼgua̱a̱n rá. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱: Ikhaa niʼngo̱o̱ ndiʼñún a̱ʼgua̱a̱n, mú na̱nguá niʼngo̱o̱ ndiʼyoo nguáthi̱i̱n kuwa. Rí mbiʼi xúgi̱, científicos nduyáá rí kuwa mbaʼin millón a̱ʼgua̱a̱n. Mú tséʼngu̱u̱n gúraxnuu nguáthi̱i̱n phú ni̱ndxu̱ún. Mbáwíi bi̱ Niʼni xúgíʼ ma̱ndoo maʼni rígi̱, ga̱jma̱a̱ mbá xúgínʼ ikhiin naxná mbiʼñún. Rígi̱ nandoo gáʼthúu̱n rí mámbáa a̱ʼgua̱a̱n nindxu̱u̱ kiejunʼ náa ikhaa (1 Cor. 15:41). Ndiéjunʼ eʼsngúlúʼ rígi̱ rá. Rí xóo Dios ndaʼyoo náa xtáa mámbáa a̱ʼgua̱a̱n xúgíʼ mbiʼi, ma̱ngaa ndaʼyoo náa kuwáanʼ ikháanʼ, xú káʼnii eʼni a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ ndiéjunʼ eyúlú mámbá mbiʼi.

7, 8. a) Ndiéjunʼ rí nakro̱ʼo̱o̱ Jeobá náa ikháanʼlú rá. b) Ndiéjunʼ xkri̱da esngájma rí Jeobá nakro̱ʼo̱o̱ kaʼyulú rá.

7 Jeobá nakro̱ʼo̱o̱ xkujndu rí nuraʼníí mámbáa rí ikháanʼ ga̱jma̱a̱ gíʼdoo tsiakii mu mambáyulúʼ (atraxnuu Salmo 147:5). * Nguáná nduʼyáá rí xkujndu ndrígúlú nindxu̱u̱ mingíjyúuʼ wéñuʼ rí asndu xóo nándáa rí muʼni. Mú Dios ndaʼyoo rí maʼngulú muʼni ga̱jma̱a̱ “ikhaa ndaʼyoo rí yujndaʼ ñajunlú” (Sal. 103:14). Numuu rí xa̱bu̱ aʼkhá ni̱ndxu̱lú, nuxuʼdámíjná ikháá aʼkhá nángi eʼni. Mbáa xúgiáanʼ nagáwiinʼ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ numuu mbá rí niʼthá, rí nguáná nagua̱ʼa̱ muʼni mbá dí ra̱májánʼ ga̱jma̱a̱ rí naxígulú kuʼyáá mbáa. Maski ajndu Jeobá na̱nguá eraʼnuu nimbá xkujndu rígi̱, nakro̱ʼo̱o̱ kaʼyulú májánʼ wéñuʼ (Is. 40:28).

8 Mbáa nirígá mbiʼi rí ndiʼyáá xóo nijmuu Jeobá tsiakii ndrígóo mu mambáyulúʼ muraʼníí mbá xkujndu (Is. 41:10, 13). Guʼyáá rí nigíʼnuu mbáa precursora bi̱ nagumbiʼyuu Kyoko. Índo̱ nixuʼmaa maʼga̱ i̱mba̱ níʼkhá nikáguabaʼ wéñuʼ. Xú káʼnii ndiʼyoo rí Jeobá nikro̱ʼo̱o̱ xú káʼnii xtáa xá. Kyoko nixkamin náa nuxi̱ʼ congregación mbaʼin a̱ngiu̱lú bi̱ nakru̱ʼu̱u̱n kuyáá. Nikumu̱u̱ rí asndu xóo Jeobá niʼthúu̱n: “Nandoʼ ka̱ya̱ʼ, ga̱jma̱a̱ raʼkháa i̱ndó numuu rí ni̱ndxa̱ʼ precursora, numuu rí ni̱ndxa̱ʼ a̱ʼdióoʼ ga̱jma̱a̱ niraxnáximinaʼ náa ikhúúnʼ. Nandoʼ maraxtaa gagi numuu rí ni̱ndxa̱ʼ mbáa xa̱bi̱ʼ”. Xú káʼnii esngájmaʼ ikháánʼ bi̱ gíʼdoo Xúgíʼ tsiakii rí nakro̱ʼo̱o̱ itháan “ki xóo rí muʼthá” rá.

JEOBÁ NAXNÚLÚ RÍ NDAYÚLÚ

9, 10. Ndiéjunʼ rí naxnúlú Jeobá rá. Araxná mbá xkri̱da.

9 Mbáa nguáná naxmiéjunlú ga̱jma̱a̱ numuu rí ndayúlú, xóo ganitsu. Mú Jeobá niʼni mújúnʼ Ku̱ba̱ʼ mu maxná ganitsu mu̱phu̱ xúgínʼ bi̱ nduya, asndu “yu̱wa̱ʼ bi̱ majkhinʼ bi̱ kuwa rundxaʼwa”, xóo eʼthí náa Salmo 147:8, 9 (atraxnuu). * Á mu Jeobá naxniʼtsun ñu̱ʼu̱ bugi̱, mangáanʼ maxnúlúʼ rí gáʼyulúʼ (Sal. 37:25).

10 Rí phú itháan gíʼdoo numuu rí Jeobá naxnúlú rí ndayúlú mu maguaʼdaa mbá fe gujkhuʼ. Ma̱ngaa naxnúlú rí tsímáá “rí itháan gíʼdoo tsiakii” (Filip. 4:6, 7). Gundxaʼwamíjna̱ dí nigíʼnuu Mutsuo ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱, ikhiin ndiyáá rí xú káʼnii Jeobá nimbáñun índo̱ rí tsunami niʼni gámbóo Japón nákhi tsiguʼ 2011. Nikáwíin índo̱ nitsumún náa tsu̱du̱u̱ guʼwá, mú ninimbáti̱ga̱ xúgíʼ rí guáʼdáá. Mbruʼun rúʼko̱, mikríná ga̱jma̱a̱ miguwan nikuwa náa mbá cuarto dí rígu náa tsu̱du̱u̱ guʼwá rí niguámbáa má. I̱mba̱ néjtsuu ndiyáaʼ mbá rí maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún. Mbóó libro rí nixkama̱a̱ nindxu̱u̱ Anuario de los testigos de Jehová 2006. Mutsuo núkhu ndiʼyoo rí kayá edxu̱u̱ “Los tsunamis más mortíferos de la historia”. Naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu gaʼxma rí nirígá náa isla Sumatra nákhi 2004 ga̱jma̱a̱ rígi̱ niʼni marigá tsunamis rí niʼni gámbáa wéñuʼ ki xóo i̱ʼwáʼ. Mutsuo ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ asndu numbiyaʼ índo̱ kuwa ruraxnuu rígi̱. Nikumu̱ún rí Dios nandoo kaʼñún ga̱jma̱a̱ nixnúún tsiakii índo̱ ndiñúnʼ. Ma̱ngaa ndiyáá rí Dios nandoo kaʼñún índo̱ a̱ngiu̱lú nagún kudún xtíin ga̱jma̱a̱ ganitsu. Mú rí itháan nixnúún tsiakii rí a̱ngiu̱lú bi̱ kuwa náa comité ndrígóo sucursal nigún gúñún. Mutsuo naʼthí: “Niku̱mu̱ʼ rí Jeobá xtáa níjniuxu rañewunxu. Niʼni̱i̱ wéñuʼ a̱jkiu̱xuʼ”. Xó má eʼyáá, Dios naxnúlú rí itháan gíʼdoo numuu, ganitsu rí na̱ʼkha̱ náa ikhaa, mú ma̱ngaa naxnúlú rí ndayúlú.

XÓO EMBÁYULÚ TSIAKII NDRÍGÓO JEOBÁ

11. Ndiéjunʼ gándoo gúʼni mu mambáyulúʼ Jeobá rá.

11 Jeobá xtáa xawii mu maʼni̱i̱ “a̱jkiu̱ún xa̱bu̱ bi̱ gua̱bi̱nʼ” (Sal. 147:6a). Mú ndiéjunʼ gúʼni mu mambáyulúʼ xá. Rí mambaxúlúʼ májánʼ gajmiúlú. Mu muʼni rígi̱, ndayóoʼ manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ guabaaʼ (Sof. 2:3). Bi̱ gua̱bi̱nʼ nuguaʼti̱i̱n rí Jeobá maʼni jmbi̱i̱ dí ra̱májánʼ ga̱jma̱a̱ maʼni mandáa gaʼkhu ndrígu̱ún bi̱ numíniiʼ. Ikhaa nandoo kaʼñún xa̱bu̱ buʼko̱.

12, 13. a) Ndiéjunʼ gándoo muʼni gaʼduunʼ á mu nandulúʼ rí Dios mambáyulúʼ rá. b) Ndiéjunʼ gáʼyóóʼ muʼni mu Jeobá ma̱ndoo kaʼyulú rá.

12 Mú, ma̱ngaa Dios “nadi̱nʼ bi̱ ra̱míjínʼ náa ku̱ba̱ʼ” (Sal. 147:6b). Rígi̱ na̱nguá nindxu̱u̱ gitsíin. Á mu nandulúʼ rí Jeobá ma̱ndoo kaʼyulú ga̱jma̱a̱ rí xákiʼnáa kaʼyulú, gíʼdoo rí maguiyulúʼ kuʼyáá rí ikhaa naguiyuʼ kaʼyoo (Sal. 97:10). Mbá xkri̱da, gíʼmaa maguiyulúʼ kuʼyáá rí muxuʼdámíjná aʼkhá gajmiúlú mbáa. Rígi̱ nandoo gáʼthúu̱n rí muʼni gaʼduunʼ xúgíʼ rí maʼni maʼgá kaguáanʼ muʼni, xóo rí mbuʼyáá pornografía (Sal. 119:37; Mat. 5:28). Mbáa maʼni gakhi̱i̱ wéñuʼ, mú xáʼni ndíí, numuu rí Jeobá maʼni tsajkurámáánʼ.

13 Mu maʼngulú muʼni ga̱jma̱a̱ rígi̱, gíʼdoo munda̱ʼa̱a̱ Jeobá rí mambáyulúʼ. Ikhaa xániguʼ rí makumulúʼ kuʼyamijná ikháanʼ o náa eʼwíínʼ xa̱bu̱ (Sal. 147:10). Rí gíʼmaa muʼni, munda̱ʼa̱a̱ rí mambáyulúʼ. Ikhaa tsekanajkhoʼ índo̱ naʼdxuun rí nuʼtájkáan má xúʼko̱ raʼkháa xóo rí nuni xa̱bu̱ bi̱ nuxna xtágabu náa numbaaʼ rígi̱. Salmo 147:11 naʼthí: “Jeobá nadxuu kaʼñún bi̱ namiñun kuyáá, bi̱ naguáʼti̱i̱n náa ngajua rí jmbu. Ikha jngó ma̱ndoo makumulúʼ kuʼyáá rí mambáyulúʼ má xúʼko̱ rí maʼngulú mutsi̱ji̱i̱ índo̱ nagua̱ʼa̱ muʼni dí raʼkhí, numuu rí nandoo kaʼyulú.

14. Ndiéjunʼ rí niʼni maʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n salmista rá.

14 Jeobá nasngájmulúʼ mbaʼa numuu mu mbuʼyáá rí ikhaa mambáñun xa̱bi̱i̱ índo̱ rí gáʼñúnʼ. Bi̱ niʼnirámáʼ Salmo 147 xtáa randxa̱ʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí nagutangi̱i̱n israelitas náa Jerusalén índo̱ niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá: “Ikhaa natsi̱ji̱ májánʼ barra ndrígóo xkruguaʼ; naʼni tsajkurámiinʼ e̱jña̱ʼ ga̱jma̱a̱ numaʼ. Ga̱jma̱a̱ na̱ʼkha̱ kayóo rí tsímáá náa xtaa” (Sal. 147:13, 14). Naʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n índo̱ ndaʼyoo rí Dios xtáa ratsi̱ji̱ májánʼ xkrugua ndrígóo Jerusalén mu mañewu̱u̱n xa̱bi̱i̱.

Xú káʼnii embáyulú Ajngá rawunʼ Dios índo̱ numiʼnííʼ wéñuʼ rá. (Atayáá kutriga̱ 15 asndu 17.)

15-17. a) Xú káʼnii ekumulú nguáná, mú xú káʼnii ejmuu Jeobá Ajngóo mu mambáyulúʼ rá. b) Araxná mbá xkri̱da xú káʼnii Dios nambáyulúʼ “nacha̱” ga̱jma̱a̱ ajngóo.

15 Gajkhun má rí maguaʼdáá xkujndu rí maʼni maxmiéjunʼlu. Mú Jeobá ma̱ndoo maxnúlúʼ ku̱ma̱. Bi̱ niʼnirámáʼ salmo rígi̱ niʼthí rí Dios “nakuʼma ajngóo náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ; ajngóo nagáyúu nacha̱ wéñuʼ”. Ma̱ngaa niʼthí rí “ikhaa nakuʼma idiʼ xóo mugu̱”, “naxidii eʼniúu xóo idi mbajtsuunʼ” ga̱jma̱a̱ “na̱da̱ʼ hielo ndrígóo”. Nda̱wa̱á salmista niraxi: “Tsáa gáʼngo̱o̱ gawi̱ji̱ náa miguwan rá.” Nda̱wa̱á nisngájma rí Jeobá “nakuʼma ajngóo ga̱jma̱a̱ naʼni rí majuiyaʼ” (Sal. 147:15-18). Dios maʼngo̱o̱ matsi̱ji̱ idiʼ ga̱jma̱a̱ eʼtsí numuu rí ikhaa naninuʼ májánʼ ga̱jma̱a̱ gíʼdoo xúgíʼ tsiakii. Ikha jngó ma̱ngaa ma̱ndoo mambáyulúʼ muraʼníí asndu xú káʼnii má xkujndu.

16 Jeobá naxnúlú ikha rí mbiʼi xúgi̱ náa Ajngóo rí nindxu̱u̱ Biblia. Ma̱ndoo muʼthá rí “ajngóo nagáyúu nacha̱ wéñuʼ” numuu rí ikhaa naxnúlú ikha ndrígóo índo̱ ndayúlú. Gundxa̱ʼwámi̱jna̱ xú káʼnii embáyulú Biblia, i̱yi̱i̱ʼ rí na̱ʼkha̱ náa “ñumba tsi jmbi tsi majan indxaʼhuaminaʼ”, canal JW Broadcasting, ináa jw.org, bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ a̱ngiu̱lú (Mat. 24:45). Lá ragájkhun rí Jeobá naxnúlú ikha “nacha̱”, xóo eʼthí náa salmo ráʼ.

17 Mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Simone nikumu̱u̱ rí na̱nguá gíʼdoo numuu nditháan ga̱jma̱a̱ rí Dios tsíyoo kaʼyoo. Maski ajndu xúʼko̱, ikhaa tániñuʼ raʼtá kháñuu Jeobá rí mambáyúu. Ma̱ngaa niʼniminaʼ rí maʼnigajmaa má xúʼko̱ Biblia. Lá nikumu̱u̱ rí nimbáyúu Ajngá rawunʼ Dios ráʼ. Ikhaa naʼthí: “Tséʼniuu má asndu xú káʼnii xkujndu nixtáá, naku̱mu̱ʼ má xúʼko̱ rí Jeobá naxnúʼ tsiakii ga̱jma̱a̱ ikha ndrígóo”. Rígi̱ nimbáyúu mu mandxaʼwáminaʼ itháan májánʼ.

18. Náa numuu ku̱ma̱ʼ ikháánʼ rí Dios nixnáʼ mbá rí májánʼ, ga̱jma̱a̱ náa numuu ma̱ndoo marata̱ “guni mba̱a̱ Jah” rá.

18 Salmista ndiʼyoo rí israelitas nikhánun mbá rí májánʼ numuu rí Dios niraʼwíin mu maxnún “ajngóo”, “xtángoo ndrígóo rí naʼthá ñajúúnʼ ga̱jma̱a̱ xtángoo rí gíʼmaa munimbaníí” (atraxnuu Salmo 147:19, 20). * Mangáanʼ ma̱ndoo makumulúʼ xúʼko̱ kaʼnii, numuu rí Jeobá niraʼwáanʼ mu mu̱ʼgua̱ kuʼyúlú mbiʼyuu. Nuniʼnííʼ Dios, ga̱jma̱a̱ Ajngóo naxnúlú ikha. Ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ rúʼko̱, ma̱ndoo mambaxúlúʼ gajmiúlú. Ikha jngó nuxnáa núma̱aʼ wéñuʼ. Xó má bi̱ niʼnirámáʼ Salmo 147, kuaʼdáá mbaʼa numuu mu muʼni mba̱a̱ Jeobá ga̱jma̱a̱ muʼthúún xa̱bu̱ rí muni ikháá má.

^ párr. 2 Salmo 147:1, 7, 12: “Guni mba̱a̱ Jah, numuu rí májánʼ nindxu̱u̱ rí muʼni ajmúú náa Dios ndrígúlú; ¡ra̱ʼkhá tháán májánʼ nindxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ kaʼyoo muʼni mba̱a̱! Guni ajmúú náa Jeobá mu muxna̱a̱ núma̱aʼ; guni ajmúú náa Dios ga̱jma̱a̱ arpa. Aratháán Jeobá rí májánʼ eʼni, oh Jerusalén. Atani mba̱a̱ Dios ndrígáʼ, oh Sión”.

^ párr. 7 Salmo 147:5: “Tátá ndrígúlú majphú mba̱a̱ ga̱jma̱a̱ gíʼdoo wéñuʼ tsiakii; rí nakro̱ʼo̱o̱ nindxu̱u̱ mba̱a̱ wéñuʼ ki xóo rí muʼthá”.

^ párr. 9 Salmo 147:8, 9: “Ikhaa Bi̱ narugoo mekhu ga̱jma̱a̱ du̱u̱n, Bi̱ naxná ruʼwa náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ, Bi̱ naʼni rí náa kúbá makráʼáan iná maxaʼ. Ikhaa naxnún rí mu̱phu̱ xujkhúʼ, yu̱wa̱ʼ bi̱ majkhinʼ bi̱ kuwa rundxaʼwa”.

^ párr. 18 Salmo 147:19, 20: “Ikhaa naʼthúu̱n ajngóo Jacob, xtángoo ndrígóo rí naʼthá ñajúúnʼ ga̱jma̱a̱ xtángoo rí gíʼmaa munimbaníí xa̱bu̱ Israel. Táʼni xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ nimbá xuajen; tséyáá nditháan ga̱jma̱a̱ numuu xtángoo ndrígóo. ¡Guni mba̱a̱ Jah!”.