Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

José bi̱ na̱ʼkha̱ náa Arimatea nawi̱ji̱ náa rí gajkhun

José bi̱ na̱ʼkha̱ náa Arimatea nawi̱ji̱ náa rí gajkhun

JOSÉ BI̱ NA̱ʼKHA̱ NÁA ARIMATEA táʼyoo xú káʼnii niʼni mu xámiñuu índo̱ niʼtámíjná ga̱jma̱a̱ Poncio Pilato, numuu rí Xa̱bu̱ Ñajunʼ romano bugi̱ najmaʼniiʼ xóo mbáa xa̱bu̱ bi̱ tséʼnimbo̱o̱ rí maratha̱a̱n. Mú mbáa ndiyóoʼ manda̱ʼa̱a̱ xuyuʼ Jesús mu miʼdi̱i̱ xó má gíʼmaa. Nda̱wa̱á rí niʼtámíjná ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí tánindxu̱u̱ gakhi̱i̱ wéñuʼ xóo rí nindxa̱ʼwáminaʼ. Nda̱wa̱á rí mbáa oficial niʼthí rí Jesús nikháñuu, Pilato nindoo maguma rí ninda̱ʼa̱ José. Ikha jngó, maski ajndu José nixtáa gíná wéñuʼ, nitanga̱a̱ mbá nacha̱ náa nixiyáa Jesús (Mar. 15:42-45).

  • Tsáa ninindxu̱u̱ José bi̱ na̱ʼkha̱ náa Arimatea rá.

  • Xú káʼnii nimbáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Jesús xá.

  • Náa numuu rí ndayóoʼ mbuʼyáá historia ndrígóo xá.

NININDXU̱U̱ MBÁA BI̱ KUWA NÁA SANEDRÍN

Evangelio ndrígóo Marcos naʼthí rí José bi̱ na̱ʼkha̱ náa Arimatea ninindxu̱u̱ mbáa “tsi nduyaikun xabo xuajin ñajunʼ, tsi mapu-guiʼdo numu”. Gi̱jyooʼ ma̱ndoo muʼthá, tsi nduyaikun xa̱bu̱ i̱ndó nandoo gáʼthúu̱n bi̱ kuwa náa Sanedrín, tribunal supremo ga̱jma̱a̱ náa phú nuxna ikha judío (Mar. 15:1, 43). Xa̱bu̱ bugi̱ ninindxu̱u̱ xa̱bu̱ ede̱ náa xuajen, ikha jngó nindoo ninda̱ʼa̱ rí maʼga̱ gáʼyoo Xa̱bu̱ Ñajunʼ romano. Ma̱ngaa nigiʼdoo wéñuʼ mbújkha̱a̱ (Mat. 27:57).

Lá tsimíñaʼ marata̱ rí ni̱ndxa̱ʼ xa̱bi̱i̱ Cristo ráʼ.

Xóo grupo, bi̱ Sanedrín táʼnduun gúyáá Jesús ga̱jma̱a̱ nindúún muxiyáa. Mú, José ninindxu̱u̱ “tsi majan tsi jmbi” (Luc. 23:50). Mixtiʼkuii kayuʼ ninindxu̱u̱ ikhaa ki xóo mbaʼin ikhiin, ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ májáánʼ ga̱jma̱a̱ jmbii bi̱ niʼniminaʼ maʼnimbánuu rí naʼtáñajunʼ Dios. “Manga guiʼtun ri naʼtañajun Dios”, rígi̱ nasngájma náa numuu ninindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jesús (Mar. 15:43; Mat. 27:57). Mbáa nindoo kaʼyoo rí gajkhun ga̱jma̱a̱ rí jmbu, ikha jngó niniguʼ ajngóo.

TASNGÁJMA PA̱JNU̱ RÍ NININDXU̱U̱ DISCÍPULO

Juan 19:38 naʼthí rí José “ninindxu mba tsi huaʼsjnga neʼne Jesús, indo numu ri nguʼhua-jayu ninindxu mba tsi niʼsjngo Jesús, numu ri namiñu-jaʼñu judío”. Náa numuu rí nimiñuu kaʼñún xá. Numuu rí táʼnduun gúyáá Jesús, ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí muxkriyaaʼ náa sinagoga asndu tsáa bi̱ gagiʼdoo fe náa ikhaa (Juan 7:45-49; 9:22). Rí muxkriyaaʼ mbáa náa sinagoga nindoo gáʼthúu̱n rí maguiñunʼ kuyáá ga̱jma̱a̱ rí xáʼndun gúyáá judíos. José táʼndoo maʼthí pa̱jnu̱ rí gíʼdoo fe náa Jesús, numuu rí mandáti̱go̱o̱ ñajunʼ ndrígóo.

Raʼkháa i̱ndó ikhaa xtáa xúʼko̱ kaʼnii. Náa Juan 12:42, “mbaʼin xabo ñajun nijumu-juya Jesús, indo numu ri namiñu-juñu fariseo, ikajngo tsiñu gunimapi ri najumu-juya, numu ri a raʼka mixkahuin naʼ sinagoga”. Mbáa rí ikhaa ninindxu̱u̱ Nicodemo, bi̱ ma̱ngaa nixtáa náa Sanedrín. (Juan 3:1-10; 7:50-52).

José ninindxu̱u̱ discípulo; mú nimíñuu maʼthí pa̱jnu̱. Rígi̱ ninindxu̱u̱ mbóo xkujndu gakhi̱i̱, itháan índo̱ nduʼyáá rí niʼthí Jesús: “Asjndo tsa tsi maʼnemapu naʼ inu xabo tsi maʼtan ri naʼnenuun, xkuaʼni-ma ganemapuloʼ mangun ri matanloʼ naʼ inu Tateʼ tsi xta mikui ri nanenuhuinʼloʼ. Asjndo tsa tsi maʼtan ri tsiʼnenuun naʼ inu xabo, xkuaʼni-ma gatanloʼ mangun naʼ inu Tateʼ tsi xta mikui ri tsininuhuinʼloʼ” (Mat. 10:32, 33). Mú tsíyoo gáʼthi rí José táʼndoo gáʼyoo Jesús, ninindxu̱u̱ numuu rí nimiñuu maʼthí rí nindxu̱u̱ discípulo ndrígóo Jesús. Ndiéjunʼ gándoo gúʼthá ga̱jma̱a̱ numulúʼ ikháanʼ rá.

Náa Biblia naʼthí rí José bi̱ na̱ʼkha̱ náa Arimatea táyambáá náa Sanedrín náa nithi rí muxiyáa Jesús (Luc. 23:51). Nakujmaa rí táxtáa náa ninimbaníí xóo muxiyáa Jesús. Mbáa xániguʼ kayuʼ rí marigá, mú xándoo maʼni nimbá mu marikhoo rí gárígá.

NÁNGUÁ NIʼNI A̱JMA̱ A̱JKIU̱U̱N

Nakujmaa kaʼwu rí índo̱ Jesús nikháñu, José niʼngo̱o̱ niʼniminaʼ ga̱jma̱a̱ gamíi ga̱jma̱a̱ niraʼwíí rí maxtáa gajmíi̱n xa̱bi̱i̱ Jesús. Nduʼyáá rígi̱ ga̱jma̱a̱ ajngáa rí na̱ʼkha̱ náa Marcos 15:43: “Nixnaminaʼ tsiake nika nitoʼo naʼ xta Pilato, jame nindaʼa huajin Jesús maʼdi”.

Nakujmaa rí José ndiʼyoo xóo nixiyáa Jesús, numuu rí ndiʼyoo xú nikháñuu asndu nákha Pilato xóó tseʼyoo. Rígi̱ nasngájma náa numuu, índo̱ ninda̱ʼa̱ rí maxnáxi̱i̱ xuyuʼ Jesús, Xa̱bu̱ Ñajunʼ ‹nindoo mbaʼyoo á mu nikháñu› (Mar. 15:44). Á mu José ndiʼyoo xóo ejkha̱ rakháñuu Jesús náa ixi̱, lá rí ndiʼyoo rúʼko̱ niʼni mandxaʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ magiʼdoo tsiakii mu maʼthí rí nindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Cristo ráʼ. Mbáa xúʼko̱. Nduʼyáá dí rígi̱ nixkaxi̱i̱ maʼni. Ní xánindxu̱u̱ discípulo ngu̱ʼwa̱.

NAʼDI̱I̱ JESÚS

Xtángoo ndrígu̱ún judíos na̱nda̱ʼa̱ rí bi̱ nikháñun majuiʼdíín nákha xóó tserámaaʼ a̱jkha̱ʼ (Deut. 21:22, 23). Mú xa̱bu̱ romanos, nuniñunʼ náa ixi̱ bi̱ nini dí ra̱májánʼ wéñuʼ asndu índo̱ naʼgiin o nundriñi̱nʼ náa iñáʼ. Mú José táʼndoo rí Jesús magíʼnuu rúʼko̱. Mijngii náa nuradíin xa̱bu̱, José nigiʼdoo mbá iñáʼ náa itsí. Náa iñáʼ rígi̱ nimbáa xóó tsejnguáan, rí nandoo gáʼthi rí ndiʼkhún nigájnuu náa Arimatea * mu ma̱ʼkha̱ gáxtáa náa Jerusalén ga̱jma̱a̱ rí nindoo majnguáán bi̱ kuwa náa goʼwóo (Luc. 23:53; Juan 19:41). Rí maʼdi̱i̱ Jesús náa iñáʼ rí José gíʼthu̱u̱n rí majnguáan índo̱ gakháñuu ninindxu̱u̱ májánʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ niʼnimbánuu rí nijuiʼtáriyaʼ rí Mesías majuiʼdi̱i̱ “gajmíi̱n bi̱ guáʼdáá wéñuʼ” (Is. 53:5, 8, 9).

Lá rígá mbá rí natayáá rí gíʼdoo itháan numuu ki xóo rí mambaxáʼ ga̱jma̱ʼ Jeobá ráʼ.

Nájkhu̱ Evangelios naʼthí rí índo̱ nirigúu xuyuʼ Jesús náa ixi̱, José bi̱ na̱ʼkha̱ náa Arimatea nimbráʼaa ga̱jma̱a̱ mbá xtíin lino ga̱jma̱a̱ nikudaʼ náa iñáʼ (Mat. 27:59-61; Mar. 15:46, 47; Luc. 23:53, 55; Juan 19:38-40). Mbáwíi xa̱bu̱ bi̱ nimbáyúu ninindxu̱u̱ Nicodemo, bi̱ ni̱ʼkha̱ kagu̱u̱ rí ndataun mu maxtájmuu xuyuʼ Jesús. Numuu rí nájmi̱i̱n xa̱bu̱ niguáʼdáá wéñuʼ, mbáa asndu nimbañúún ñumbáá ndrígu̱ún mu magún ku̱ñu̱u̱n xuyuʼ Jesús. Mbáa nijmiún tikhun bi̱ nuñajunʼ gajmiún mu magún ku̱ñu̱u̱n xuyuʼ Jesús ga̱jma̱a̱ nidi̱i̱. Maski ajndu xúʼko̱, ninimbaníí mbá ñajunʼ rí gíʼdoo wéñuʼ numuu. Bi̱ gáguguaa mbáa wa̱jinʼ maʼni tsagaa mbá juwan mbiʼi ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí gagugua maʼni tsagoo (Núm. 19:11; Ageo 2:13). Á mu xúʼko̱ nirígá mbaʼyóoʼ makuwa mitsínguánʼ índo̱ gáʼni xmáná ndrígóo Pascua ga̱jma̱a̱ mandáti̱gu̱u̱n xúgíʼ ndxa̱a̱ (Núm. 9:6). Rí niʼdi̱i̱ Jesús, José xáʼndun gúyáá. Maski ajndu má xúʼko̱, ikhaa nindoo maʼnimbánuu rí maʼdi̱i̱ májánʼ Jesús ga̱jma̱a̱ masngájma rí nindxu̱u̱ mbáa discípulo ndrígóo ikhaa.

XÓO NIGUÁMBÁ HISTORIA NDRÍGÓO

Náa Biblia tsítanga̱a̱ maʼthí ga̱jma̱a̱ numuu José bi̱ na̱ʼkha̱ náa Arimatea nda̱wa̱á rí nijuaʼdi̱i̱ Jesús, ga̱jma̱a̱ rígi̱ naʼni muraximíjna̱: “Ndiéjunʼ nigíʼnuu xá.” Tséʼyáá rí nigíʼnuu. Rí ndiʼyáá náa artículo rígi̱, mbáa ni̱jkha̱nú niʼthí pa̱jnu̱ rí nindxu̱u̱ cristiano. Ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí nirígá, índo̱ niraʼnuu tsáʼkhá, fe ndrígóo ga̱jma̱a̱ tsiakii ni̱jkha̱ rajoo itháan ki xóo rí magajtoo. Rúʼko̱ ninindxu̱u̱ májánʼ.

Historia ndrígóo naʼni rí mundxaʼwamíjna̱ á mu rígá mbá xóo rí maguaʼdáá numulúʼ, maguaʼdáá ñajunʼ, maguaʼdáá wéñuʼ, rí maʼndulú kuʼñúún bi̱ kuwa náa guʼwúlú o asndu mbiʼi rí kuaʼdáá, rí muʼgíʼ muʼni itháan ki xóo rí mambáxulúʼ májánʼ gajmiúlú Jeobá.

^ párr. 18 Mbáa Arimatea ninindxu̱u̱ xuajen Ramá, rí xúgi̱ nindxu̱u̱ Rentis (Rantis), xuajñu gaʼyee Samuel, dí rígá náa 35 kilómetros, xígií noroeste ndrígóo Jerusalén (1 Sam. 1:19, 20).