Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Mbáa Dios bi̱ gíʼdoo xúgíʼ tsiakii mú ndaʼyamajkulú

Mbáa Dios bi̱ gíʼdoo xúgíʼ tsiakii mú ndaʼyamajkulú

Jeobá “ndaʼyoo rí xú káʼnii kiʼniáanʼ ga̱jma̱a̱ ikhaa ndaʼyoo rí yujndaʼ ñajunlú” (SAL. 103:14).

AJMÚÚ sjj-S 30, sjj-S 10

1, 2. a) Xóo eni xa̱bu̱ bi̱ najmaʼnunʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ xóo eʼniún Jeobá xa̱bu̱ rá. b) Ndiéjunʼ gúʼyáá náa artículo rígi̱ rá.

MBAʼIN xa̱bu̱ bi̱ guáʼdáá numún o bi̱ najmaʼnunʼ wéñuʼ “nutañajúnʼ” eʼwíínʼ o nuni gíníi (Mat. 20:25; Ecl. 8:9). ¡Jeobá nindxu̱u̱ mixtiʼkuii wéñuʼ! Maski ajndu Dios gíʼdoo wéñuʼ tsiakii, ndaʼyamajkhún wéñuʼ xa̱bu̱ numbaaʼ bi̱ guáʼdáá aʼkhá. Májánʼ a̱jkiu̱u̱n, naxmiéjunʼ kaʼyulú, naxmiéjunʼ rí nakumulú ga̱jma̱a̱ rí ndayúlú. Ma̱ngaa, tsendu̱ʼu̱lú muʼni mbá rí xáʼngulú guʼni, numuu rí “ikhaa ndaʼyoo rí yujndaʼ ñajunlú” (Sal. 103:13, 14).

2 Náa Biblia, na̱ʼkha̱ mbaʼa xkri̱da náa nasngájma rí Jeobá ndiʼyamajkhún xa̱bi̱i̱. Guʼyáá ajtsú xkri̱da. Timbá, índo̱ nimbáyúu dxámá Samuel maʼthúu̱n rí magíʼnuu goʼwóo Elí bi̱ kayá edxu̱u̱ náa ndxajkun. Raga̱jma̱, índo̱ niriʼñuu ga̱jma̱a̱ májánʼ Moisés nákha ikhaa táʼndoo mani̱ndxu̱u̱ xa̱bu̱ ede̱ náa Israel. Ga̱jma̱a̱ ragajtsú, índo̱ niʼni káwíin israelitas náa Egipto. Gundxaʼwamíjna̱ ndiéjunʼ eʼsngúlúʼ ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá xkri̱da rígi̱ ga̱jma̱a̱ rí gándoo gajmañulú ikháanʼ.

JEOBÁ NDIʼYAMAJKUU MBÁA ADA̱

3. a) Ndiéjunʼ nigíʼnuu Samuel mbá mbruʼun rá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.) b) Ndiéjunʼ gándoo muraximíjna̱ rá.

3 Samuel nigíʼdu̱u̱ niʼni ñajunʼ Jeobá náa tabernáculo índo̱ ikhaa xóó chíʼgíʼ (1 Sam. 3:1). Mbá mbruʼun, nda̱wa̱á rí ikhaa ni̱jkha̱a̱ gígu, nirígá mbá rí na̱nguá eʼyoo mbá kayuʼ (1 Sam. 3:2-10). * Niʼdxuun mbáa bi̱ naʼthúu̱n ga̱jma̱a̱ mbiʼyuu ga̱jma̱a̱ nindxa̱ʼwáminaʼ rí nindxu̱u̱ Elí, xa̱bu̱ nikhi̱i̱ bi̱ kayá edxu̱u̱ náa ndxajkun. Numuu rí nindxu̱u̱ mbáa bi̱ naʼnimbo̱o̱, ni̱jkha̱ ragáyúu ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “Gi̱i̱ xtáá, numuu rí nitandxa̱ʼóʼ”. Elí niʼthúu̱n dí raʼkháa ikhaa nindxa̱ʼóo. Xúʼko̱ má nirígá rí maʼni a̱jma̱ nuthu. Índo̱ Samuel ni̱jkha̱ rí niʼni ajtsú nuthu, Elí ndiʼyoo rí Dios nindxu̱u̱ bi̱ nandxa̱ʼóo ada̱. Ikha jngó niʼthúu̱n xóo gíʼmaa mariʼña̱a̱, ga̱jma̱a̱ Samuel niʼnimbo̱o̱. Náa numuu rí Jeobá tasngájmuu Samuel rí ikhaa nindxu̱u̱ bi̱ niʼthúu̱n xá. Náa Biblia tséʼthi náa numuu. Mú rí xóo nirígá nasngájma rí Jeobá ndiʼyoo rí gíʼdoo numuu mbaʼyamajkuu Samuel. Náa numuu eʼthá rígi̱ rá.

4, 5. a) Ndiéjunʼ niʼni Samuel índo̱ Jeobá niʼthúu̱n maʼga̱ kayóo mbá ajngáa náa Elí rá. b) Ndiéjunʼ eʼsngúlúʼ gi̱i̱ ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá rá.

4 Xtángoo ndrígóo Jeobá naʼthúún e̱ji̱n rí mbuyamajkún xa̱bu̱ guanii itháan mbáa “bi̱ kayá edxu̱u̱ náa xuajen” (1 Sam. 3:11-18; Éx. 22:28; Lev. 19:32). Ikha jngó naʼni mingíjyúuʼ mundxaʼwamíjna̱ rí Samuel maʼga̱ gáʼyoo Elí imbo̱o̱ mbiʼi mu maʼthúu̱n ajngáa gakhi̱i̱ rí niʼthí Dios magíʼnuu. Náa Biblia naʼthí rí ikhaa “nimiñuu maʼthúu̱n Elí” ga̱jma̱a̱ numuu visión. Mú Dios nisngájmuu kaʼwu Elí rí ikhaa nindxu̱u̱ bi̱ nindxa̱ʼóo Samuel. Ikha jngó Elí niʼthúu̱n Samuel rí xarkaʼwu nditháan. Samuel niʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ “niʼthúu̱n xúgíʼ”.

5 Rí niʼthúu̱n táʼniuu tsiánguá, numuu rí ‹mbáa xa̱bi̱i̱ Dios› nákha ginii niʼthúu̱n mbá ajngáa xóo rígi̱ (1 Sam. 2:27-36).Rígi̱ nasngájma rí Jeobá gíʼdoo wéñuʼ ku̱ma̱ ga̱jma̱a̱ ndaʼyamajkulú.

6. Ndiéjunʼ ejmañulú rí xú káʼnii Dios nimbáyúu Samuel rá.

6 Rí nigíʼnuu Samuel ma̱ngaa naʼsngúlú rí Jeobá nakro̱ʼo̱o̱ xkujndu rí nuraʼníí jiáma ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ ga̱jma̱a̱ xú káʼnii ekumún. Lá ni̱ndxa̱ʼ mbáa dxámá bi̱ namíñuu ga̱jma̱a̱ naʼniuu gakhi̱i̱ maʼtáruʼun xa̱bu̱ guanii o rí manindxa̱ʼ mixtiʼkuíín náa a̱ngia̱nʼ ráʼ. Gíʼmaa ma̱ta̱ya̱a̱ májánʼ rí Jeobá nandoo mambáyaʼ, ikha jngó aratháán Jeobá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkia̱nʼ ga̱jma̱a̱ aratháán xúgíʼ rí naku̱ma̱ʼ (Sal. 62:8). Atatsaʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu xkri̱da ndrígu̱ún jiáma bi̱ nikuwa nákha wajyúúʼ xóo Samuel ga̱jma̱a̱ aratamíjná gajmiáanʼ eʼwíínʼ a̱ngiu̱lú, bi̱ guáʼdáá ikháá má tsiguaʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ itháan guanuu. Mbáa muta̱nʼ xú káʼnii Jeobá nimbáñun asndu xóo rí ikhiin táguaʼthi̱i̱n.

JEOBÁ NDIʼYAMAJKUU MOISÉS

7, 8. Xú káʼnii nisngájma Jeobá rí naxmiéjunʼ xóo eku̱mu̱u̱ Moisés rá.

7 Índo̱ Moisés gíʼdoo má 80 tsiguuʼ, Jeobá nixnúu maʼni mbá ñajunʼ rí mingíjyúuʼ wéñuʼ. Rí maʼni káwíin xa̱bu̱ Israel náa Egipto (Éx. 3:10). Numuu rí Moisés ninindxu̱u̱ báxtúu náa Madián mbá a̱jma̱ skiñúʼ tsiguʼ, niʼniuu tsiánguá rí nixnáá maʼni ñajunʼ rígi̱. Ikha jngó niʼthúu̱n Jeobá: “Tsáa ni̱ndxu̱ʼ ikhúúnʼ mu maʼgá náa Faraón ga̱jma̱a̱ magúwíin e̱ji̱i̱n Israel náa Egipto rá.” Dios niʼthúu̱n: “Ikhúúnʼ maxtáá ga̱jma̱á ni̱ndxa̱ʼ” (Éx. 3:11, 12). Ma̱ngaa niʼthúu̱n rí xa̱bu̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Israel mudxawíín rí gáʼthún. Maski ajndu xúʼko̱, Moisés niʼthí: “Mú guʼthá rí xúnimbu̱ún ga̱jma̱a̱ xúdxuun rí gáthu̱u̱n” (Éx. 3:18; 4:1). Moisés niʼni gaʼduunʼ rí niʼthúu̱n Dios. Mú Jeobá raʼkháa i̱ndó niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo, ma̱ngaa nixnúu tsiakii mu maʼni milagros. Náa Biblia naʼthí rí ikhaa ninindxu̱u̱ timbáa xa̱bu̱ bi̱ nijuixnáá tsiakii rígi̱ (Éx. 4:2-9, 21).

8 Maski ajndu xúʼko̱, Moisés nixiéʼkha ga̱jma̱a̱ niʼthí rí ikhaa tsijmañuu maʼthí májánʼ. Jeobá niriʼñuu: “Ikhúúnʼ maxtáá náa rawanʼ ikháánʼ ga̱jma̱a̱ náa rawunʼ ikhaa, ma̱ngaa masngála rí gíʼmaa munila”. Lá niʼnimbo̱o̱ Moisés ráʼ. Asndu xóo na̱nguá, numuu rí niʼthá kháñuu Dios rí makuʼmaa imba̱a̱ xa̱bu̱. Ikha jngó Jeobá nikiʼnáa. Mú táʼthi marigá xóo ikhaa nindoo, rí phú niʼni, ndiʼyámajkuu Moisés ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n rí Aarón mani̱ndxu̱u̱ bi̱ maʼthí (Éx. 4:10-16).

9. Xú káʼnii nimbáyúu Moisés rí xóo Jeobá niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo ga̱jma̱a̱ ndiʼyamajkuu xá.

9 Ndiéjunʼ eʼsngúlúʼ ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá rígi̱ rá. Numuu rí Dios gíʼdoo xúgíʼ tsiakii, ma̱ndoo majmuu tsiakii ndrígóo mu maʼni míñuu Moisés ga̱jma̱a̱ maʼni kháñuu mu maʼni rí nandoo. Mú ikhaa niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ ninindxu̱u̱ májánʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ niʼni xúgíʼ rí nindoo mu xaxmiéjunʼ xa̱bu̱ guabaaʼ bugi̱. Lá nigájnuu májánʼ rí Dios ndiʼyamajkuu xáʼ. Xúʼko̱, nda̱wa̱á Moisés ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ ede̱ májánʼ bi̱ niʼniminaʼ maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼñún eʼwíínʼ ga̱jma̱a̱ mbaʼyamajkún xó má Jeobá ndiʼyamajkuu ikhaa (Núm. 12:3).

Lá nduʼyaridáá Jeobá rí xóo eʼniu̱u̱ eʼwíínʼ rá. (Atayáá kutriga̱ 10).

10. Xú káʼnii embáyulú mbuʼyaridáá Jeobá ga̱jma̱a̱ rí mbuʼyamajkún eʼwíínʼ rá.

10 Rígi̱ ma̱ngaa naʼsngúlú tikhuu ikha. Á mu ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ gajmii, á mu ni̱ndxu̱lú anu̱ún e̱ji̱n o rudún e̱ji̱n o bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa congregación, kuaʼdáálú mbá ñajunʼ. Gíʼdoo numuu mbuʼyamajkún eʼwíínʼ, manindxu̱lúʼ májánʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú xó má Jeobá (Col. 3:19-21; 1 Ped. 5:1-3). Á mu nuʼnimíjna̱ mu manindxu̱lúʼ xóo Jeobá ga̱jma̱a̱ Moisés bi̱ itháan nikhi̱i̱, Jesucristo, muʼni rí eʼwíínʼ xáʼniun mingíjyúuʼ mutamijná ga̱jma̱a̱ ni̱ndxu̱lú ma̱ngaa muxnún tsiakii (Mat. 11:28, 29). Ma̱ngaa muxná mbá májánʼ xkri̱da (Heb. 13:7).

BI̱ GÍʼDOO XÚGÍʼ TSIAKII MU MAʼNI KÁWÍIN GA̱JMA̱A̱ NDAʼYAMAJKHÚN

11, 12. Índo̱ Jeobá niguwíin israelitas náa Egipto, ndiéjunʼ niʼni rí xámiñuun xá.

11 Índo̱ israelitas nigájnun náa Egipto, nákha tsiguʼ 1513 tsiguʼ ginii, mbáa ni̱ndxu̱ún itháan rí ajtsú millón xa̱bu̱. Nikuwa xa̱bu̱ bi̱ mixtiʼkhu tsigúnʼ, e̱ji̱n asndu xa̱bu̱ guanii, mbáa mangiin xa̱bu̱ bi̱ naʼniún nandii ga̱jma̱a̱ gúʼxúʼ. Mu mayéʼga edxu̱u̱ náa mbaʼin xa̱bu̱ ndiyóoʼ rí maxmiéjunʼ kaʼñún eʼwíínʼ ga̱jma̱a̱ mbaʼyamajkún. Ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ má niʼni Jeobá ga̱jma̱a̱ Moisés. Ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱ rí israelitas na̱nguá nimiñun índo̱ nigájnun náa guʼwún (Sal. 78:52, 53).

12 Ndiéjunʼ niʼni Jeobá mu xamiñun xá. Niguwíin ‹eniiʼ› náa Egipto (Éx. 13:18). Rí magajnún xúgi̱ kaʼnii nisngájmun rí Dios gíʼdoo má awan xúgíʼ. Ma̱ngaa Jeobá nisngájma rí xtáa gajmíi̱n índo̱ niʼni “mbá du̱u̱n” rí mbiʼi ga̱jma̱a̱ “aguʼ” rí mbruʼun (Sal. 78:14). Asndu xóo ikhaa niʼthún: “Xamiñala. Gi̱i̱ xtáá mu mañewanla”. Inuu má mbaʼyóoʼ rí xamiñun.

Xú káʼnii nisngájmun Jeobá rí ndiʼyamajkhún israelitas náa lamáa Maña̱ʼ rá. (Atayáá kutriga̱ 13).

13, 14. a) Ndiéjunʼ niʼni Jeobá ga̱jma̱a̱ numún israelitas náa lamáa Maña̱ʼ rá. b) Xú káʼnii nisngájmun Jeobá tsiakii ndrígóo náa xa̱bu̱ egipcios rá.

13 Gundxaʼwámíjná rí kuwáanʼ ikhí, rí nánguá náa mu̱ʼgua̱ numuu rí inulu kuwa soldados ndrígóo faraón ga̱jma̱a̱ kidxulú gíiʼ lamáa Maña̱ʼ (Éx. 14:19-22). Nda̱a̱ tsu̱ma̱, Dios nambáyulúʼ. Du̱u̱n nawi̱ji̱ tapha. Soldados egipcios naguanún náa kina ga̱jma̱a̱ náa kuwáanʼ ikháanʼ nambiʼiti̱ga̱ aguʼ. Ikhú nduʼyáá rí Moisés nakruiyaʼ ñawúunʼ náa inuu lamáa, ga̱jma̱a̱ mbá giñánʼ gakhi̱i̱ rí na̱ʼkha̱ xígií náa este nambáʼtoo kamba̱a̱ asndu náa imbo̱o̱ ridoo. Ikhú, ikháanʼ, bi̱ kuwa náa guʼwúlú ga̱jma̱a̱ xujkiúlú nugíʼdi̱i̱ na̱jkua̱ náa tapo̱o̱ lamáa gajmiúlú xúgínʼ xa̱bu̱. Ikhú nduʼyáá mbá rí tsiguaʼthi̱i̱n: Ku̱ba̱ʼ na̱nguá minunduʼ ga̱jma̱a̱ mixooʼ, ikha jngó nandoo na̱jkua̱ májánʼ. Asndu bi̱ nagún mañú wéñuʼ nandoo naguma káwíin náa imbo̱o̱ ridoo iyaʼ.

14 Mú faraón bi̱ naʼnimbamínaʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ tséʼdxuun na̱jkha̱ náa tapo̱o̱ lamáa mu maʼga̱ ki̱dxu̱lú (Éx. 14:23, 26-30). Ikhú, Moisés nakruiyaʼ ñawúunʼ mbu̱júu̱ náa lamáa. Ikhú nájma̱ níjniúu iyaʼ nawa̱a̱, naʼbaxu̱u̱ iyaʼ asndu mitsídánʼ ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á naruwaminaʼ. Faraón gajmíi̱n soldados ndrígóo nánguá xóo makáwíin (Éx. 15:8-10).

15. Ndiéjunʼ ejmañaʼ ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá índo̱ natatsaʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ rá.

15 Rígi̱ naʼsngúlú rí Jeobá nindxu̱u̱ mbáa Dios bi̱ gíʼdoo má awan xúgíʼ ga̱jma̱a̱ rígi̱ naʼni rí xámiñulu (1 Cor. 14:33). Ma̱ngaa naʼsngúlú rí nindxu̱u̱ mbáa báxtúu bi̱ nangajo̱o̱ kaʼyulú ga̱jma̱a̱ mbaʼa enii xóo nambáyulúʼ. Jeobá naʼni káwáanʼ ga̱jma̱a̱ nañewu̱nlú náa xa̱bu̱ sia̱nʼ. Índo̱ nduʼyáá rígi̱ naʼni rí xaxmiéjunlú xúgi̱ rí inuu mambáa numbaaʼ rígi̱ (Prov. 1:33).

16. Xú káʼnii gándoo gambáyulú rí mbuʼyáá xú káʼnii niʼni káwíin Jeobá israelitas rá.

16 Jeobá ma̱ngaa nañewu̱u̱n xa̱bi̱i̱ rí mbiʼi xúgi̱ índo̱ naxnún rí nda̱ñúnʼ xóo grupo. Ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ má gáʼni índo̱ gárígá majphú mba̱a̱ gaʼkhu, rí nánguá má mbayuuʼ marigá (Rev. 7:9, 10). Ikha jngó, tséʼniuu á mu ni̱ndxu̱lú jiáma o xa̱bu̱ guaniáanʼ o kuaʼdáá mbá nandii o gúʼxúʼ, xámiñulu índo̱ marigá majphú mba̱a̱ gaʼkhu. * Marmáʼáan a̱jkiu̱lú ajngáa rí niʼthí Jesucristo: “Guguajún jmbu ga̱jma̱a̱ guxuxí edxa̱la, numuu rí inuu maguma káwáanʼ” (Luc. 21:28). Xámiñulu maski ajndu God ma̱ndoo maʼni ga̱jma̱á ni̱ndxu̱lú, mbá grupo xuajen mba̱ʼu̱ bi̱ guáʼdáá itháan tsiakii ki xóo faraón (Ezeq. 38:2, 14-16). Náa numuu rí xámiñulu rá. Numuu rí nduʼyáá rí Jeobá tseriʼkuminaʼ. Ikhaa maʼni káwáanʼ mbu̱júu̱, bi̱ nandoo kaʼyulú ga̱jma̱a̱ ndaʼyamajkulú (Is. 26:3, 20).

17. a) Ndiéjunʼ eyóoʼ muʼni mu mambáyulúʼ rí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia ga̱jma̱a̱ rí xóo Jeobá nañewu̱u̱n xa̱bi̱i̱ ga̱jma̱a̱ xóo gambáyulú rá. b) Ndiéjunʼ gúʼyáá náa imbo̱o̱ artículo rá.

17 Náa artículo rígi̱, i̱ndó ndiʼyáá mbá ajtsú xkri̱da rí nasngájma rí Jeobá nañewu̱nlú, ndaʼyamajkulú, naxnúlú ikha ga̱jma̱a̱ naʼni káwáanʼ ga̱jma̱a̱ ngajua. Gundxa̱ʼwámi̱jna̱ ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱. Índo̱ gúʼni guʼyáá ndiéjunʼ eʼsngúlúʼ rí xóo xa̱bu̱ nindxu̱u̱ Jeobá. Rígi̱ magiwa̱nʼ náa a̱jkiu̱lú rí xóo nindxu̱u̱ ikhaa, maʼni muguaʼdáá itháan fe ga̱jma̱a̱ maʼndulú kuʼyáá itháan. Náa imbo̱o̱ artículo mbuʼyáá xú káʼnii gándoo mbuʼyaridáá Dios ga̱jma̱a̱ muguaʼdáá gamajkulú náa guʼwúlú, náa congregación ga̱jma̱a̱ náa nuʼtáraʼa.

^ párr. 3 Mbáa xa̱bu̱ bi̱ ndaʼyoo judío Josefo, naʼthí rí Samuel gíʼdoo mbá 12 tsiguuʼ nákha ikhú.

^ párr. 16 Nduʼyáá rí índo̱ gáʼni Armagedón makáwíin xa̱bu̱ bi̱ gúʼxúʼ. Índo̱ Jesús nixtáa náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ, niʼni thanún xa̱bu̱ bi̱ guáʼdáá asndu xú káʼnii má nandii (Mat. 9:35). Rígi̱ nasngájmulúʼ rí gáʼni Jeobá gajmíi̱n bi̱ gakáwíin náa Armagedón, raʼkháa bi̱ magabi̱ín. Náa numuu rá. Numuu rí bugi̱ matangi̱ín ga̱jma̱a̱ mbá xuwiʼ májánʼ ní xaguáʼdáá nandii.