Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Lá kuwáanʼ xawii mu muguaʼti̱i̱n fin ráʼ.

Lá kuwáanʼ xawii mu muguaʼti̱i̱n fin ráʼ.

“Á mu mbajyúuʼ, araʼthi̱i̱n má xúʼko̱.” (HABACUC 2:3)

AJMÚÚ 128 GA̱JMA̱A̱ 45

1, 2. Ndiéjunʼ rí nuni má xúʼko̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá rá.

ASNDU nákha wajyúúʼ rígá mbaʼa rí niʼtáriyaʼ Jeobá. Ga̱jma̱a̱ xa̱bi̱i̱ niguaʼti̱i̱n má xúʼko̱ rí mambanúu. Mbá xkri̱da, Jeremías niʼtáriyaʼ rí xa̱bu̱ Babilonia muni gámbáa Judá ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ nirígá nákha tsiguʼ 607 nákha xóó tséʼkha̱ Cristo (Jer. 25:8-11). Isaías niʼtáriyaʼ rí Jeobá mambáñún judíos mu magajnáa náa Babilonia ga̱jma̱a̱ matangi̱i̱n náa xuajñún. Ikha niʼthí: “Gagi kúwi̱i̱n bi̱ naguáʼti̱i̱n náa ikhaa” (Is. 30:18). Miqueas ma̱ngaa ndiʼyoo rí phú gajkhun mambanúu rí kiʼtáriyaʼ. Ikha jngó niʼthí: “Mayejngoo” (Miq. 7:7). Mba̱yu̱ʼ wéñuʼ tsiguʼ xa̱bi̱i̱ Dios niguáʼti̱i̱n ma̱ʼkha̱ Mesías bi̱ nijuiʼthá ma̱ʼkha̱ (Luc. 3:15; 1 Ped. 1:10-12). *

2 Rí mbiʼi xúgi̱, mangáanʼ kuaʼti̱i̱n mambanúu rí kiʼtáriyaʼ ga̱jma̱a̱ numuu Reino ndrígóo Dios. Jesús nindxu̱u̱ rey náa Reino rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ inu má maʼni káwáanʼ náa numbaaʼ rí migamíi wéñuʼ rígi̱. Índo̱ gáʼkha̱nú fin, ikhaa maʼni gámbíin xa̱bu̱ bi̱ nuni dí ra̱májánʼ ma̱ngaa xúgíʼ rí naʼni mumíniiʼ (1 Juan 5:19). Nda̱a̱ tsu̱ma̱ gáʼkha̱ fin, ikha jngó ndayóoʼ makuwáanʼ xawii.

3. Á mu naʼni mba̱yu̱ʼ tsiguʼ rí kuaʼti̱i̱n fin, ndiéjunʼ eraximíjnálú rá.

3 Nandulúʼ wéñuʼ ma̱ʼkha̱nú mbiʼi rí Dios maʼni rí nandoo náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ (Mat. 6:10). Á mu naʼni mba̱yu̱ʼ tsiguʼ rí kuaʼti̱i̱n fin, mbáa nuraximíjnálú á mu xóó mbaʼyóoʼ makuwáanʼ xawii.

NÁA NUMUU RÍ NDAYÓOʼ MAKUWÁANʼ XAWII MÁ XÚʼKO̱ RÁ.

4. Ndíjkha rí ndayóoʼ makuwáanʼ xawii má xúʼko̱ rá.

4 Náa numuu rí ndaʼyóoʼ makuwáanʼ xawii má xúʼko̱ rá. Rígá mbaʼa numuu, timbá nindxu̱u̱ rí Jesús niʼtáñajunlú rí makuwáanʼ xawii ga̱jma̱a̱ rí maxuʼnuʼ (Mat. 24:42; Luc. 21:34-36). Ma̱ngaa xuajñu ndrígóo Jeobá naʼtulúʼ má xúʼko̱ rí makuwáanʼ xawii índo̱ gáʼkha̱nú fin ga̱jma̱a̱ garmáʼáan má xúʼko̱ a̱jkiu̱lú náa Ku̱ba̱ʼ mitsaan rí maxná nda̱wa̱á (atraxnuu 2 Pedro 3:11-13).

5. Xú káʼnii nindxu̱u̱ imbo̱o̱ numuu rí nasngájma rí ndayóoʼ makuwáanʼ xawii rá.

5 Timbíi̱n cristianos ndiyóoʼ makuwa xawii índo̱ gáʼga̱nú mbiʼi ndrígóo Jeobá. Mú rí mbiʼi xúgi̱ itháan gíʼdoo numuu rí makuwáanʼ xawii índo̱ gáʼkha̱nú fin. Náa numuu rá. Numuu rí Jesús nigi̱ʼdu̱u̱ raʼtáñajunʼ nákha tsiguʼ 1914, ga̱jma̱a̱ asndu nákha ikhú kuwáanʼ iwáá mbiʼi. Náa numuu eʼyáá rí gajkhun rígi̱ rá. Numuu rí xtáa rambánuu rí niʼthí Jesús marigá. Mbá xkri̱da, numbaaʼ naʼni itháan mixkawiʼ ga̱jma̱a̱ ajngáa rí májánʼ ndrígóo Reino najuiʼtáraʼa náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ (Mat. 24:3, 7-14). Jesús táʼthi nguáthá mba̱yu̱ʼ gájyúuʼ iwáá mbiʼi. Ikha jngó ikháanʼ ndayóoʼ makuwáanʼ xawii numuu rí fin ma̱ʼkha̱nú asndu xú káʼnii má mbi̱ʼi̱i̱.

6. Náa numuu nduʼyáá rí numbaaʼ maʼga̱ raʼni itháan xkawiʼ rá.

6 Náa mbiʼi rí kuwáanʼ, numbaaʼ maʼga̱ raʼni itháan xkawiiʼ, xú káʼnii eyáá rá. Numuu rí náa Biblia naʼthí rí xa̱bu̱ muni itháan dí ra̱májánʼ índo̱ “gáʼni iwáá mbiʼi” (2 Tim. 3:1, 13; Mat. 24:21; Rev. 12:12). Ikha jngó maski ajndu rígá dí ra̱májánʼ, nduʼyáá má rí maʼni itháan mixkawiʼ. Mú, lá nandoo gáʼthúu̱n rúʼko̱ rí numbaaʼ ndayóoʼ maʼni itháan xkawiʼ mu ma̱ʼkha̱ fin rá.

7. Índo̱ nduʼyáá rí naʼthí Mateo 24:37-39, ndiéjunʼ e̱jkua̱nú eʼyáá rá.

7 Mbáa tikhun nundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí índo̱ ‹magi̱ʼdu̱u̱ marigá majphú mba̱a̱ gaʼkhu› mbaʼyóoʼ marigá ewiʼ, nandii ga̱jma̱a̱ guerras náa xuajen mba̱ʼu̱ (Rev. 7:14). Mú rúʼko̱ xarigá. Náa numuu rá. Á mu rí narígá, xúgínʼ xa̱bu̱ mbuyáá rí na̱jkha̱ rambánuu rí kiʼtáriyaʼ. Asndu xa̱bu̱ bi̱ tsénimbu̱ún rí naʼthí náa Biblia mbuyáá. Mú Jesús niʼthí rí mbaʼin xa̱bu̱ xúyáá rí kuwáanʼ náa iwáá mbiʼi. Ikhaa niʼthí rí fin xúyáá xú kaʼnii ga̱ʼkha̱ numuu rí kuwa xóo nda̱a̱ rí gárígá mbá kayuʼ (atraxnuu Mateo 24:37-39). Índo̱ nundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí niʼthí Jesús, ndiéjunʼ rí na̱jkua̱nú nduʼyáá rá. Dí ragíʼmaa muguaʼthi̱i̱n rí nákha xóó tsígi̱ʼdu̱u̱ marigá majphú mba̱a̱ gaʼkhu, numbaaʼ xáʼni itháan xkawiʼ rí xa̱bu̱ maguanu mbuyáá dí ma̱ʼkha̱nú fin (Luc. 17:20; 2 Ped. 3:3, 4).

8. Ndiéjunʼ rí nduʼyáá bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Dios rá.

8 Jesús niʼtáriyaʼ ndiéjunʼ gárigá índo̱ gáʼni iwáá mbiʼi mu xúʼko̱ i̱ndó bi̱ gakuwa xawii mbuyáá rí ni̱ʼkha̱nú fin. Bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá nakuwáanʼlu xawii má xúʼko̱ (Mat. 24:27, 42). Ikha jngó, asndu nákha tsiguʼ 1914 nduʼyáálú xú kaʼnii ejkha̱ rambánuu mbaʼa rí kiʼtáriyaʼ rígi̱. Nduʼyáálú gajkhun rí kuwáanʼ náa iwáá mbiʼi ndrígóo numbaaʼ xkawiʼ rígi̱. Ga̱jma̱a̱ Jeobá ndaʼyoo má náa mbi̱ʼi̱i̱ gáʼni gámbáa.

9. Náa numuu rí ndayóoʼ makuwáanʼ xawii má xúʼko̱ rá.

9 Xó má ndiʼyáá, ndayóoʼ rí makuwáanʼ xawii má xúʼko̱. Náa numuu rá. Timbá, nandulúʼ muʼnimbulúʼ náa Cristo. Ga̱jma̱a̱ raga̱jma̱, numuu rí nuʼnimbulúʼ dí niʼtáriyaʼ marigá náa iwáá mbiʼi xtáa má rambánuu. Náa numuu rí nuʼnimbulúʼ rúʼko̱ rá. Raʼkháa numuu rí nuʼnimbulúʼ xúgíʼ rí nuʼdxawíín, nindxu̱u̱ numuu rí kuaʼdáá prueba dí nasngájma rí kiʼtáriyaʼ náa Biblia xtáa rambánuu.

NGUÁTHÁ MBA̱YU̱ʼ GÁʼYÓÓʼ MAGUAʼTI̱I̱N RÁ.

10, 11. a) Náa numuu rí Jesús niʼthún xa̱bi̱i̱ rí makuwa xawii rá. b) Ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni á mu fin tséʼkha̱nú nacha̱ rá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.)

10 Mbaʼin xa̱bi̱i̱ Jeobá guáʼthi̱i̱n mba̱yu̱ʼ tsiguʼ mu ma̱ʼkha̱ fin. Mú tséʼniuu má nguáthá mba̱yu̱ʼ eʼni ñajunʼ Dios, ndayóoʼ makuwáanʼ xawii má xúʼko̱. Ndayóoʼ makuwáanʼ xawii índo̱ Jesús gáʼkha̱ gáʼni gámbáa numbaaʼ ndrígóo Satanás. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Jesús niʼthún xa̱bi̱i̱ rí makuwa xawii numuu rí tséyáá nguáná ga̱ʼkha̱ fin. Ma̱ngaa niʼthún: “Ñajun xo mba xabo tsi nagajnu naka tsinguaʼ, naniñu goʼo, nixnu ñajun ri mutañajun ñumbe, jame mbamba nixnu ñajun ri maʼne, jame niʼtañajunʼ ri maxigu tsi niniñuʼ ri mañau naʼ raun guʼhua. Gajuhuala xahui, numu ri tsiyala guana gaʼka señor tsi goʼo, xi xo inu naʼka raʼne jina, o tikunduʼun, o inu nandxaʼhua mbaxta, o nambiʼi. Numu ri rido maʼka, ni nda ajnga gaʼka, maxaxkamaʼla ri rajuhuala xahui. Ri nitanʼla ikanʼla, ika-ma itun mba xuguinʼ xabo: Gajuhuala xahui” (Mar. 13:33-37).

11 Índo̱ cristianos nikru̱ʼu̱u̱n rí Jesús nigi̱ʼdu̱u̱ niʼtáñajunʼ nákha tsiguʼ 1914, ikhú ndiyáá rí fin gíʼ mijngii wéñuʼ. Ikha jngó niniratamijná. Xú káʼnii nini xá. Nigími̱jna̱ mutaraʼa itháan. Náa Marcos 13, Jesús niʼthí rí xa̱bu̱ ma̱ndoo ma̱ʼkha̱núu itháan wakhííʼ ki xóo rí nakumu̱ún esclavos. Mú tséʼniuu má nguáná gáʼkha̱, ikhiin ndayóoʼ makuwa xawii. Rígi̱ naʼsngúlúʼ á mu kuwáanʼ má raguaʼti̱i̱n mba̱yu̱ʼ tsiguʼ, tsíyoo gáʼthúu̱n rí fin xáʼkha̱ nacha̱ o xákuwáanʼ mbuʼyáá rígi̱. Gíʼmaa makuwáanʼ xawii má xúʼko̱.

12. a) Ndiéjunʼ niraxi̱ Habacuc náa Jeobá rá. b) Ndiéjunʼ niriʼña̱a̱ Jeobá rá.

12 Gundxa̱ʼwámi̱jna̱ náa xkri̱da ndrígóo Habacuc. Ikhaa nigi̱ʼthu̱u̱n má xúʼko̱ mú tániñuʼ raʼtáruʼun xa̱bu̱ rí Jerusalén maguma gámbáa. Nákha xóó tséxtáa ikhaa, iʼwíínʼ gaʼyee nitaraʼa ikhaa má ajngáa mba̱yu̱ʼ tsiguʼ. Ga̱jma̱a̱ Habacuc ndiʼyoo rí xa̱bu̱ ni̱ndxu̱ún itháan ra̱míjínʼ. Ikha jngó nindo̱ʼo̱o̱ Jeobá rí mambáyúu. Niraxu̱u̱: “Asndu nguánáa, oh Jeobá, gíʼmaa mandxa̱ʼwa̱ mu matambáyuʼ, rí asndu ikháánʼ xatadxun ráʼ.” Maski ajndu Jeobá táʼthúu̱n nguáná gaguma gámbáa Jerusalén, mú niʼthúu̱n rí maxtáa xawii ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “Xájyúuʼ má gáʼkha̱” (atraxnuu Habacuc 1:1-4 * ga̱jma̱a̱ 2:3 *).

13. a) Ndiéjunʼ rí tándxa̱ʼwáminaʼ Habacuc rá. b) Á mu Habacuc nindxa̱ʼwáminaʼ xúʼko̱ káʼnii, ndiéjunʼ gágíʼnuu xá.

13 Atatsaʼwáminaʼ á mu Habacuc nikanájkhoʼ numuu rí nigiʼthu̱u̱n ga̱jma̱a̱ nindxa̱ʼwáminaʼ: “Mba̱yu̱ʼ tsiguʼ gúʼthu̱u̱n rí mambáa Jerusalén. Mbáa ndayóoʼ mba̱yu̱ʼ wéñuʼ mbiʼi, ikha jngó nánguá gíʼdoo numuu mataráʼa. Rígi̱ gúní iʼwíínʼ”. Á mu Habacuc nindxa̱ʼwáminaʼ xúʼko̱ kaʼnii, ndiéjunʼ gagiʼnuu xá. Mandáti̱go̱o̱ rí nambáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Dios. Ga̱jma̱a̱ á mu índo̱ ni̱ʼkha̱nú fin na̱nguá nixtáa xawii, ikhaa nikháñu.

14. Ndiéjunʼ gundxaʼwamíjna̱ náa Ku̱ba̱ʼ mitsaan rá.

14 Índo̱ gakuwáanʼ náa Ku̱ba̱ʼ mitsaan mbuʼyáá rí nimbánuu xúgíʼ rí niʼthí Jeobá marigá náa iwáá mbiʼi. Ikha jngó xóo gakumulú rá. Makumulúʼ kuʼyáá itháan Jeobá ga̱jma̱a̱ mbuʼyáá gajkhun rí ikhaa phú maʼnimbánuu xúgíʼ rí nikudaminaʼ maʼni (atraxnuu Josué 23:14). * Ikháanʼ muxnáa núma̱aʼ wéñuʼ Jeobá numuu rí ni̱ʼkha̱ kayóo fin phú mbiʼi rí ndayóoʼ ga̱jma̱a̱ rí niʼthún xa̱bi̱i̱ rí makuwa xawii (Hech. 1:7; 1 Ped. 4:7).

GUʼTÁRAʼA MÁ XÚʼKO̱

Lá naratáraʼa ikháanʼ ga̱jma̱a̱ gagi ráʼ. (Atayáá kutriga̱ 15)

15, 16. Ndíjkha rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí muʼtáraʼa rá.

15 Xuajñu Jeobá maʼthúlú má xúʼko̱ rí itháan gíʼdoo numuu muʼni ñajunʼ ikhaa. Rúʼko̱ mambáyulúʼ mu muʼni má xúʼko̱ ñajunʼ, mú itháan mambáyulúʼ mu xámbumulu rí ndayóoʼ muʼtáraʼa nacha̱. Nduʼyáá gajkhun rí xtáa rambánuu rí niʼtáriyaʼ Jesús ga̱jma̱a̱ numuu rí iwáá mbiʼi ma̱ngaa rí nánguá eyoʼ mba̱yu̱ʼ mu ma̱ʼkha̱ fin. Ikha jngó, rí itháan gíʼdoo numuu náa ikháanʼ nindxu̱u̱ rí muʼni ñajunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ muʼtáraʼa ajngáa ndrígóo Reino (Mat. 6:33; Mar. 13:10).

16 Numbaaʼ ndrígóo Satanás inu má mambáa. Índo̱ nuʼtáraʼa, numbañún xa̱bu̱ mu makáwíin. Guʼyáá mbá xkri̱da rí nasngájma rí ndayóoʼ muʼni káwíin eʼwíínʼ. Nákha tsiguʼ 1945, mbá barco alemán nijngúun awúu̱n iyaʼ ga̱jma̱a̱ mbaʼin wéñuʼ xa̱bu̱ nikháñun. A̱jmi̱i̱n xa̱bu̱ bi̱ nidamijná bi̱ nda̱wa̱á ninindxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá nikáwíin. A̱ʼgiu̱u̱ narmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí índo̱ barco xtáa rajngúun awúu̱n iyaʼ, mbáa a̱ʼgu̱ nandxaʼwá numuu rí a̱muʼ ga̱jma̱a̱ xábiúu najngúun awúu̱n iyaʼ. Mú iʼwíínʼ xa̱bu̱ bi̱ nagún ikhí ndiyáá rí itháan gíʼdoo numuu rí mumbañún iʼwíínʼ mu makáwíin. Rí mbiʼi xúgi̱, kúwi̱i̱n mbaʼin xa̱bu̱ bi̱ migamíi makhañún. Ikha jngó gíʼdoo wéñuʼ numuu rí muʼtáraʼa, numuu rí nduʼyáá rí ikhiin makáwíin ga̱jma̱a̱ ajngáa rí na̱jkua̱ kuʼyúlúʼ. Nandulúʼ muʼni asndu xó má e̱ʼngu̱lú mu mumbañún xa̱bu̱ makáwíin.

Atasngájma ikháánʼ rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí marataráʼa nacha̱ (Atayáá kutriga̱ 17)

17. Xú káʼnii eʼyáá rí fin ma̱ndoo ma̱ʼkha̱nú asndu xú káʼnii má mbi̱ʼi̱i̱ rá.

17 Nakujmaa kaʼwu rí kiʼtáriyaʼ náa Biblia xtáa rambánuu ga̱jma̱a̱ rí fin ma̱ndoo ma̱ʼkha̱nú asndu náa má mbi̱ʼi̱i̱. Inuu má, Organización de las Naciones Unidas gajmiún Xa̱bu̱ Ñájunʼ maʼndún muni gámbáa religión rí minduwaʼ (Rev. 17:16). Lá ndayóoʼ mba̱yu̱ʼ mbiʼi mu marigá rúʼko̱ ráʼ. Na̱nguá. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Dios maʼni rí Xa̱bu̱ Ñajunʼ maʼndún muni gámbáa religión. Ikhaa ma̱ndoo maʼni rúʼko̱ mbá nacha̱ ga̱jma̱a̱ asndu náa má mbi̱ʼi̱i̱ (Rev. 17:17). Numbaaʼ náa xtáa raʼtáñajunʼ Satanás inuu má mambáa. Ikha jngó, gíʼmaa munimbánii xtágabu ndrígóo Jesús: “Guñahuamijna-ma ikanʼla, maxundxaʼhuamijnala ri indo mapeʼtso-güeñaʼla, jame muhuanla iya majnganʼla, ni maxuxnamijnala gaʼko gajma numu ri riga naʼ tsudu numba rigueʼ, an raʼka mba nacha gaganu mbiʼi ruʼkue jangahuanʼla” (Luc. 21:34, 35; Rev. 16:15). Gakuwáanʼ má xúʼko̱ xawii ga̱jma̱a̱ gúʼni ñajunʼ Jeobá. Guʼyáá gajkhun rí ikhaa maʼni káwíin bi̱ gakuwa xawii (Is. 64:4).

18. Xú káʼnii graxe̱ gúriʼña̱a̱ náa imbo̱o̱ artículo rá.

18 Rí kuwáanʼ raguaʼti̱i̱n fin, gunimbánii má xúʼko̱ xtágabu rí nixná discípulo Judas. Ikhaa niʼthí rí gíʼmaa maʼni itháan gujkhuʼ fe ndrígúlú, mutajkáan má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ muñewa̱a̱n rí nambáxulúʼ gajmiúlú Dios nákha kuwáanʼ ruguaʼti̱i̱n mbiʼi rí ikhaa gáxnulú rí makuwáanʼ kámuu (Jud. 20, 21). Xú káʼnii gándoo gusngájma rí nandulúʼ makuwáanʼ nacha̱ náa Ku̱ba̱ʼ mitsaan rá. Mbuʼyáá náa imbo̱o̱ artículo.

^ párr. 1 Mataxkamaa mbá lista rí kiʼtáriyaʼ ga̱jma̱a̱ numuu Mesías ma̱ngaa xú káʼnii nimbánuu, náa ináa 200 ndrígóo libro Ndiéjunʼ phú eʼsngáa náa Biblia rá.

^ párr. 12 Habacuc 1:1-4: “Ajngáa rí ndiʼyoo náa visión gaʼyee Habacuc: Asndu nguánáa, oh Jeobá, gíʼmaa mandxa̱ʼwa̱ mu matambáyuʼ, rí asndu ikháánʼ xatadxun ráʼ. Asndu nguáthá nuthu gáthanʼ matambáyuʼ náa nuxmijná xa̱bu̱ rí asndu xátani kríñunʼ rá. Náa numuu rí natatsiñuʼ mba̱yo̱o̱ dí ra̱májánʼ wéñuʼ, ga̱jma̱a̱ i̱ndó natayáá xú eguma gínáanʼ rá. Náa numuu rí naguma gámbáa ga̱jma̱a̱ nuxmijná náa inuʼ, ga̱jma̱a̱ náa numuu nagiʼdu̱u̱n ma̱ngaa nuni xkujndu xá. Xtángoo nda̱a̱ rí eʼni, ga̱jma̱a̱ rí jmbu nimbá miʼtsú tsembanuu. Numuu rí xa̱bu̱ bi̱ ra̱míjínʼ nuruguami̱ʼi̱i̱n bi̱ nuni rí jmbu, ikha jngó rí jmbu nagájnuu raʼkhí”.

^ párr. 12 Habacuc 2:3: “Numuu dí visión nindxu̱u̱ dí xóó ndayóoʼ mambanúu nda̱wa̱á, na̱jkha̱ ragi̱ʼi̱ nacha̱ má xúʼko̱ asndu índo̱ gatumuu mbiʼi, ga̱jma̱a̱ nditháan xáʼni nduwaʼ. Á mu mbajyúuʼ, araʼthi̱i̱n má xúʼko̱; numuu rí gajkhun mambanúu. Xájyúuʼ má gáʼkha̱”.

^ párr. 14 Josué 23:14: “Rí xúgi̱, ¡gu̱ya̱a̱!, rí xúgi̱ na̱jkhá náa kambo̱o̱ xúgíʼ ku̱ba̱ʼ, ga̱jma̱a̱ ikháanʼ ndu̱ya̱a̱ máján ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkia̱la ma̱ngaa xúgiáanʼ ikháanʼla dí xúgíʼ ajngáa rí májánʼ rí niʼthí Jeobá Dios nimbánuu. Xúgíʼ nimbánuu náa ikháanʼ. Nimbá ajngáa táʼni tígo̱o̱”.