Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Arasngúún májánʼ e̱jña̱ʼ índo̱ ni̱ndxu̱ún jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ

Arasngúún májánʼ e̱jña̱ʼ índo̱ ni̱ndxu̱ún jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ

“Jesús ni̱jkha̱ rajmañuu itháan ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ rakhi̱i̱ itháan ma̱ngaa nikujmaa májánʼ náa inuu Dios ga̱jma̱a̱ náa inún xa̱bu̱.” (LUCAS 2:52)

AJMÚÚ 41 GA̱JMA̱A̱ 89

1, 2. a) Ndiéjunʼ rí naxmiéjunʼ wéñuʼ bi̱ guáʼdiin e̱jñún bi̱ ni̱ndxu̱ún jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ rá. b) Ndiéjunʼ rí májánʼ ma̱ndoo muni jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ rá.

A̱NGIU̱LÚ bi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ guáʼdiin e̱jñún, ikhiin nakuwa gagi índo̱ e̱jñún najngún iyááʼ. Mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Berenice gíʼdiin a̱jkhu̱u̱n e̱ji̱i̱n bi̱ nijngún iyááʼ nákha xóó tséʼni 14 tsiguúnʼ. Ikhaa naʼthí rí ikhaa ga̱jma̱a̱ ajmbio̱o̱ nadxún wéñuʼ numuu rí xúgínʼ e̱jñún nuraʼwíí muni ñajunʼ Jeobá. Mú ma̱ngaa naxmiéjunʼ rí inuu má mani̱ndxu̱ún jiáma ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ ga̱jma̱a̱ muraʼníí wéñuʼ xkujndu. Á mu ikháánʼ xtaʼdiin e̱jña̱ʼ bi̱ ni̱ndxu̱ún jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ o inuu má mani̱ndxu̱ún, mbáa xúʼko̱ ma kayuʼ ku̱ma̱ʼ mangáán.

2 Mbáa sicólogo naʼthí rí índo̱ e̱ji̱n nanindxu̱ún jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ mingíjyúuʼ eʼniún makuwá xúʼko̱ má anu̱ún ma̱ngaa. Tikhun xa̱bu̱ nakumu̱ún rí e̱jñún nuni dí rakáʼyoo muni ga̱jma̱a̱ rí nuni xóo eni e̱ji̱n. Mú sicólogo bugi̱ naʼthí rí índo̱ naguanu nanindxu̱ún jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ rígá mbaʼa rí nandún muni, mbaʼa rí eku̱mún ga̱jma̱a̱ ndayóoʼ makuwá itháan gajmiún bi̱ nambáxu̱u̱n. Rí phú gajkhun, jiáma ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ rígá mbaʼa rí májánʼ rí ma̱ndoo muni. Mbá xkri̱da, ma̱ndoo mambaxúún májánʼ gajmiún Jeobá, xó má niʼni Jesús índo̱ ikhaa ninindxu̱u̱ dxámá (atraxnuu Lucas 2:52). * Ma̱ngaa ma̱ndoo majmañún mutaraʼa itháan májánʼ ga̱jma̱a̱ rí maʼndún muni itháan ñajunʼ Jeobá. Ga̱jma̱a̱ ma̱ndoo muraʼwíí rí nandún muni, xóo rí muxnaximi̱jna̱ náa Dios ga̱jma̱a̱ munimbu̱ún kuyáá. Á mu ikháánʼ xtaʼdiin jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ, xú káʼnii gándoo gátambáñun muni ñajunʼ Jeobá xá. Atayaridáá Jesús. Guʼyáá xú káʼnii gándoo gátasngajmún e̱jña̱ʼ rí nandaʼ xtañún, rí ni̱ndxa̱ʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ rí nakrua̱ʼa̱ʼ rí naguaʼniin.

ATASNGÁJMÚN E̱JÑA̱ʼ RÍ NANDAʼ XTAÑÚN

3. Xú káʼnii ndiyáá xa̱bi̱i̱ Jesús rí ikhaa nambáxu̱u̱ májánʼ gajmíi̱n xá.

3 Nákha wajyúúʼ, xa̱bu̱ bi̱ gíʼdiin yumbáá tséʼthún rí endxa̱ʼóo edxu̱u̱ o rí eku̱mu̱u̱. Mú Jesús nimbá miʼtsú táʼni xúʼko̱ kaʼnii náa xa̱bi̱i̱. Ikhaa niʼthún rí na̱nguá ni̱ndxu̱ún xóo yumbáá ndrígóo, ikhiin ni̱ndxu̱ún bi̱ nambáxu̱u̱ gajmíi̱n (atraxnuu Juan 15:15). Ra̱ʼkhá tháán nindoo kaʼñún ga̱jma̱a̱ nisngájmun índo̱ niríyaʼ mbiʼi mu maxtáa gajmíi̱n ga̱jma̱a̱ niʼthún rí endxa̱ʼóo edxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ rí eku̱mu̱u̱. Ma̱ngaa ikhaa niʼdxaun májánʼ índo̱ ikhiin nitháán rí endxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ rí eku̱mún (Mar. 6:30-32). Xúgíʼ rígi̱ nimbáñun xa̱bi̱i̱ mu mambaxúún májánʼ gajmiún Jesús ga̱jma̱a̱ makuwá xawii náa ñajunʼ rí muni nda̱wa̱á.

4. Xú káʼnii gándoo xa̱bu̱ mambaxúún gajmiún e̱jñún rá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.)

4 Gajkhun má rí ikháánʼ jchá edxu̱u̱ náa e̱jña̱ʼ. Mú ma̱ndoo mambaxáʼ májánʼ gajmiáanʼ. Xú káʼnii gátani rá. Atríyaʼ mbiʼi. Mbáa rígi̱ gáʼni rí ní xatiejunʼ wéñaʼ o náa i̱ʼwáʼ ñajunʼ. Gíʼdoo wéñuʼ numuu rígi̱, ikha jngó aratájkáan ma̱ngaa atatsaʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱. Raga̱jma̱, atagíminaʼ ma̱ta̱ya̱a̱ ndiéjunʼ rí nanigu̱nʼ muni e̱jña̱ʼ. Mbá xkri̱da, xú káʼnii ajmúú, películas o gitsíin rí nanigu̱nʼ wéñuʼ xá. Atani mbá tsiakii mu manigua̱ʼ rí ikhiin enigu̱nʼ. Náa xuajin Italia, mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Ilaria naʼthí rí anu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ru̱dúu̱ nindúún mbuyáá ajmúú rí ikhaa eniguʼ. Ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, ni̱jkha̱nú nimbáxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ anu̱u̱. Ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ niʼni rí ma̱ndoo maʼthúu̱n xúgíʼ rí naku̱mu̱u̱. Ikha jngó xatatsaʼwamínáʼ rí ikháánʼ matani mbáti̱ga̱ rí mbiya̱ edxu̱u̱ á mu nambáxa̱ʼ gajmiáanʼ e̱jña̱ʼ o á mu natambáñun mambaxúún gajmiún Jeobá (Sal. 25:14). Rí phú gárígá, rí e̱jña̱ʼ mbuyáá rí ikháánʼ nandaʼ xtañún ga̱jma̱a̱ natiamajkhún. Ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ gaʼni rí maʼndún muta̱nʼ asndu ndiéjunʼ má rí nakumu̱ún.

5. Ndiéjunʼ ndiyóoʼ muni xa̱bi̱i̱ Jesús mu makuwá gagi rá.

5 Jesús ndiʼyoo rí xa̱bi̱i̱ makuwá gagi á mu nanigu̱nʼ muni ñajunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ á mu nutaraʼa má xúʼko̱. Ikha jngó niʼthún rí xúniñaʼ rutaraʼa ga̱jma̱a̱ niʼthún rí mambáñun muni ñajunʼ rúʼko̱ (Mat. 28:19, 20).

6, 7. Náa numuu xa̱bu̱ numbañún e̱jñún mu maguʼwún muni rí eʼni mbáa cristiano rá.

6 Ikháánʼ nandaʼ rí e̱jña̱ʼ mambaxúún májánʼ gajmiún Jeobá. Ga̱jma̱a̱ ikhaa nixnáʼ rí mbiya̱ edxu̱u̱ mu marasngúún ga̱jma̱a̱ mataxprígun (Efes. 6:4). Ikha jngó gíʼmaa marasngúún má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ numuu Biblia. Atatsaʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱. Náa numuu rí nandaʼ rí e̱jña̱ʼ magún náa guʼwá kiʼsngáá rá. Numuu rí natayáá rí gajmañún ikhí mambáñun makuwá nda̱wa̱á. Itháan gíʼdoo numuu ma̱ta̱ya̱a̱ rí e̱jña̱ʼ xándáti̱gu̱u̱n reunión, asambleas ga̱jma̱a̱ índo̱ nunigajmaa mbá guʼwáanʼ. Garmáʼáan a̱jkia̱nʼ rí gajmañún ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá ma̱ndoo maʼni káwíin. Ikha jngó atambáñun manigu̱nʼ dí najmañún ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá ma̱ngaa makru̱ʼu̱u̱n rí ikhaa ma̱ndoo maʼsngúún mu muraʼwíí rí májánʼ muni (Prov. 24:14). Ma̱ngaa arasngúún rí gíʼdoo numuu miʼtáraʼa. Atayaridáá Jesús ga̱jma̱a̱ atambáñun e̱jña̱ʼ rí manigu̱nʼ mutún eʼwíínʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ numuu Biblia.

7 Rí naguʼún nuni cristianos nindxu̱u̱ rí munigajmaa Biblia, magimbíin ga̱jma̱a̱ mutaraʼa. Náa numuu rí jiáma ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ májánʼ rí majmañún muni rígi̱ rá. Náa Sudáfrica, mbáa xa̱bi̱i̱ Jeobá naʼthí rí ikhaa gajmíi̱n a̱ngui̱i̱n tsénigunʼ rí munigajmaa, magún reunión ga̱jma̱a̱ rí mutaraʼa. Nguáná asndu nuni kiejunʼ mu xámbu̱u̱n runigajmaa mbá guʼwíin. Mú anu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ru̱du̱ún takanajkhúnʼ. Ikha naʼthí dí ra̱ʼkhá tháán exníin núma̱aʼ numuu rí nisngáá rí ñajunʼ ndrígu̱ún cristianos gíʼdoo wéñuʼ numuu. Rí mbiʼi xúgi̱, índo̱ tséʼngo̱o̱ gáʼga náa mbá reunión o maʼga̱ gáʼtaraʼa, nacha̱ eʼniminaʼ mu maʼni rígi̱ mbu̱júu̱ xóo eʼni mbáa cristiano.

ATASNGÁJMÚN E̱JÑA̱ʼ RÍ NI̱NDXA̱ʼ XA̱BU̱ GUA̱BA̱ʼ

8. a) Xú káʼnii nisngájma Jesús rí ikhaa ninindxu̱u̱ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ rá. b) Xú káʼnii nimbáñun xa̱bi̱i̱ rí Jesús ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ rá.

8 Maski ajndu Jesús ragíʼdoo aʼkhá, ikhaa ninindxu̱u̱ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ niʼthún xa̱bi̱i̱ rí ndiyóoʼ rí Jeobá mambáyúu (atraxnuu Juan 5:19). Rígi̱ táʼni rí xa̱bi̱i̱ ní xúyamajkhuíí Jesús. Índo̱ itháan ndiyáá rí ikhaa na̱ndo̱ʼo̱o̱ Jeobá rí mambáyúu, itháan eku̱mún kuyáá Jesús. Nda̱wa̱á ikhiin ndiyaridáá ga̱jma̱a̱ ninindxu̱ún xa̱bu̱ gua̱bi̱nʼ xóo ikhaa (Hech. 3:12, 13, 16).

9. Náa numuu rí májánʼ rí manindxa̱ʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ marata̱ rí nikiéʼkháanʼ rá.

9 Gajkhun má rí ikháánʼ ni̱ndxa̱ʼ mbáa xa̱bu̱ aʼkhá, na̱nguá ni̱ndxa̱ʼ xóo Jesús. Xándoo matani xúgíʼ rí májánʼ. Ikha jngó, índo̱ gakieʼkáanʼ, gani̱ndxa̱ʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ atayáá rí nikiéʼkáanʼ (1 Juan 1:8). Xkri̱da ndrígáʼ mambáñun e̱jña̱ʼ muthi rí nikiéʼkhun ga̱jma̱a̱ mbuyamajkuaʼ itháan. Atatsaʼwáminaʼ rígi̱: Tsáa gatiamajkuíí itháan ikháánʼ rá. Lá mbáa patrón bi̱ naʼthí rí nikiéʼkúun o mbáa bi̱ tsíyoo gáʼthi rí nikiéʼkúun dxe̱ʼ. Mbáa xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ nagumbiʼyuu Rosemary naʼthí rí ikhaa ga̱jma̱a̱ ajmbio̱o̱ nini tsiakimijna muthi má xúʼko̱ rí nikiéʼkhún náa inún ajtsíin e̱jñún. Ikhaa naʼthí dí rígi̱ niʼni rí e̱jñún maʼndún mutún xkujndu rí guáʼdáá. Rosemary ga̱jma̱a̱ ajmbio̱o̱ nisngúún má xúʼko̱ e̱jñún rí á mu guáʼdáá xkujndu, itháan májánʼ rí mutakáñii Jeobá ga̱jma̱a̱ mbuyáaʼ rí mambáñún náa i̱yu̱lúʼ rí nagájnuu náa Biblia.

10. Xú káʼnii nisngájma Jesús rí nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ índo̱ niʼthún xa̱bi̱i̱ rí gíʼmaa muni rá.

10 Jesús kaʼyoo maʼthúún xa̱bi̱i̱ rí gíʼmaa muni. Mú, numuu rí ikhaa ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ, mbaʼa ikhoo niʼthún náa numuu rí gíʼmaa muni. Mbá xkri̱da, ikhaa niʼtáñajunʼ: “Guini-jayi ri naʼtañajun Dios guʼyala, gajma ri jmbu ri riga naʼ Ika”. Mú ma̱ngaa niʼthún ndiéjunʼ gayambáá á mu nuni: “Ikajngo maʼka ika mba xugui ruʼkue majanaʼla”. Imbo̱o̱ miʼtsu niʼthún, ‹xuta númun eʼwíínʼ›. Mú ma̱ngaa niʼthún náa numuu dí ragíʼmaa muni rúʼko̱, ‹mu xutanumala, numuu rí xóo eniu̱u̱ eʼwíínʼ xúʼko̱ má gagumáanʼ mangáanʼ› (Mat. 6:31–7:2).

11. Náa numuu rí májánʼ marathu̱u̱n e̱jña̱ʼ náa numuu natraʼwíí tikhuu rí matani rá.

11 Atayáaʼ mbá mbiʼi májánʼ mu marathu̱u̱n e̱jña̱ʼ náa numuu nitraʼwíí mbá rí matani. Xúʼko̱ ikhiin xáʼniun mingíjyúuʼ munimbu̱ún kuyaʼ. Mbáa xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ gíʼdiin a̱jkhu̱u̱n e̱ji̱i̱n naʼthí rí índo̱ ikhiin ni̱ndxu̱ún jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ ikhiin nakumu̱ún kuñún itháan anu̱ún índo̱ ikhiin nutún náa numuu niraʼwíí muni xúʼko̱ kaʼnii. Rúʼko̱ nambáñun makru̱ʼu̱u̱n rí anu̱ún guáʼdáá mbá numuu májánʼ mu muraʼwíí tikhuu rí muni. Garmáʼáan a̱jkia̱nʼ rí e̱jña̱ʼ nánguá majkhinʼ. Kuwa rajmañún mundxa̱ʼwa̱a̱ edxu̱ún ga̱jma̱a̱ muraʼwíí rí muni (Rom. 12:1). Ndxájulú bugi̱ ma̱ngaa naʼthí rí jiáma o wa̱ʼxa̱ʼ ndayóoʼ majmañún mundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún índo̱ guraʼwíí rí muni rí xúni̱ i̱ndó rí nanigu̱nʼ (Sal. 119:34). Ikha jngó gani̱ndxa̱ʼ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ arathún mbájmbu e̱jña̱ʼ. Ikhú ikhiin majmañún ga̱jma̱a̱ xkri̱da májánʼ rí natagíiʼ. Ma̱ngaa ikhiin mbuyáá rí ikháánʼ natiamajkhún ga̱jma̱a̱ rí natañún xóo bi̱ buanii.

ATASNGÁJMÚN E̱JÑA̱ʼ RÍ NAKRUAʼAʼ RÍ EGUAʼNII

12. Xú káʼnii nimbáyúu Jesús Pedro rá.

12 Jesús ndaʼyoo má xúʼko̱ xú káʼnii gambáñun xa̱bi̱i̱. Mbá xkri̱da, índo̱ niʼthún rí xa̱bu̱ muxi̱ya̱a̱, Pedro niʼthúu̱n rí ma xáʼcho̱o̱ wéñuʼ. Jesús ndiʼyoo rí Pedro niʼthúu̱n rúʼko̱ numuu rí nindoo kaʼyoo. Mú ma̱ngaa ndiʼyoo rí Pedro tandxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱. Xú káʼnii nimbáyúu Jesús Pedro ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ xa̱bi̱i̱ rá. Ginii nixprígúu Pedro. Nda̱wa̱á niʼthún rí gugiʼniin bi̱ nuniñaʼ runimbu̱ún kuyáá Jeobá índo̱ rígá xkujndu. Ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á niʼthún rí Jeobá maʼni tsajkurámiinʼ bi̱ nuni gínámijná ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa (Mat. 16:21-27). Pedro ni̱jkha̱nú nijmañuu (1 Ped. 2:20, 21).

13, 14. a) Xú káʼnii gándoo gáta̱ya̱a̱ á mu mbáa a̱ʼdiáaʼ ndayóoʼ matambáyii mu maʼni itháan gujkhuʼ fe ndrígóo xá. b) Ndiéjunʼ gíʼmaa matani á mu nandaʼ ma̱ta̱ya̱a̱ xú káʼnii gátambáñun e̱jña̱ʼ rá.

13 Atanda̱ʼa̱a̱ Jeobá rí mambáyaʼ mu makruaʼaʼ rí eku̱mún e̱jña̱ʼ ga̱jma̱a̱ ma̱ta̱ya̱a̱ xú káʼnii gátambáñun (Sal. 32:8). Mbáa ma̱ta̱ya̱a̱ rí mbáa dí ikhiin xtáa gíná o naʼthí numún a̱ngiu̱lú. Mbáa ma̱ta̱ya̱a̱ dí rígá mbá rí tseʼthanʼ a̱ʼdiáaʼ. Xátatsa̱ʼwa̱a̱ edxa̱ʼ rí xtáa raʼni ngu̱ʼwa̱ mbá dí ra̱májánʼ. * Mú ma̱ngaa xátani rí asndu xóo nda̱a̱ dí erígá o dí xkujndu rúʼko̱ mambanúu ikháá. Mbáa a̱ʼdiáaʼ ndayóoʼ rí matambáyii mu maʼni itháan gujkhuʼ fe ndrígóo.

Atambáñun e̱jña̱ʼ mu mambaxúún gajmiún bi̱ kuwa náa congregación (Atayáá kutriga̱ 14)

14 Á mu nandaʼ ma̱ta̱ya̱a̱ xú káʼnii gátambáñun e̱jña̱ʼ, ataniu̱u̱ graxe̱ tsumáá wéñuʼ ga̱jma̱a̱ gamajkhu. Rúʼko̱ nindxu̱u̱ xóo matríyaʼ iyaʼ náa pusu. Á mu tsítani tsumáá magadíí wéñuʼ iyaʼ. Ikha jngó, índo̱ gátaniu̱u̱ graxe̱ e̱jña̱ʼ atani tsumáá ga̱jma̱a̱ gáʼngo̱o̱ a̱jkia̱nʼ. Á mu na̱nguá, mandáti̱ga̱ʼ ma̱ta̱ya̱a̱ rí endxaʼwamíjna̱ ikhiin ga̱jma̱a̱ rí eku̱mún (atraxnuu Proverbios 20:5). * Náa kutriga̱ a̱jkhu̱ niʼthá ga̱jma̱a̱ numuu Ilaria. Ikhaa narmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí índo̱ ikhaa nindxu̱u̱ dxáʼgú, nindoo maxtáa gajmíi̱n a̱ngui̱i̱n nda̱wa̱á rí nigájna̱a̱ náa guʼwá kisngáá. Mú ikhaa ndiʼyoo dí rúʼko̱ nindxu̱u̱ ra̱májánʼ, ikha jngó xtáa gíná. Anu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ru̱dúu̱ ndiyáá dí rígá mbá rí naʼni maxmiéjunʼ. Mbá wakhííʼ nitháán rí nduyáá rí ikhaa xtáa gíná ga̱jma̱a̱ niraxi̱i̱ á mu rígá rí xtáa ragíʼnuu. Ikhaa nigíʼdu̱u̱ rambiyaʼ, niʼthún rí xtáa ragíʼnuu ga̱jma̱a̱ nindu̱ʼu̱u̱n rí mumbayíí. Ikhiin ndiyaraʼa, nitháán rí nakru̱ʼu̱u̱n rí xtáa ragíʼnuu ga̱jma̱a̱ nixudami̱jna̱ rí mumbayíí. Nacha̱ nimbayíí mu mambaxúu gajmíi̱n bi̱ kuwa náa congregación.

15. Xú nisngájma Jesús rí nikro̱ʼo̱o̱ kaʼñúún eʼwíínʼ rá.

15 Jesús nisngájma rí nikro̱ʼo̱o̱ xóo nikumu̱ún xa̱bi̱i̱ ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí májánʼ rí nuni. Mbá xkri̱da, índo̱ Natanael niʼdxuun rí Jesús na̱ʼkha̱ náa xuajen Nazaret, niʼthí: “¿An mago magajnu tan ri majan naʼ Nazaret-dxeʼ?” (Juan 1:46.) Á mu ikháánʼ niraxtaa ikhí, lá maratha rí Natanael nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ tséndxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱, dí naraʼwíin xa̱bu̱ bi̱ mambaxúu gajmíi̱n ga̱jma̱a̱ dí ragíʼdoo fe xáʼ. Jesús tandxa̱ʼóo edxu̱u̱ xúʼko̱ kaʼnii. Ikhaa nikro̱ʼo̱o̱ rí niʼthí Natanael ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ naʼthí rí gajkhun. Ikha jngó niʼthí: “Guejio iʼka mba xabo tsi pugako xabo israelita ñajun” (Juan 1:47). Jesús nijmañuu ndiʼyoo rí endxaʼwamíjna̱ xa̱bu̱, ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí májánʼ náa xa̱bu̱.

16. Xú káʼnii gándoo gátambáñun e̱jña̱ʼ rá.

16 Gajkhun má rí ikháánʼ xándoo ma̱ta̱ya̱a̱ rí endxaʼwamíjna̱ e̱jña̱ʼ, mú ma̱ndoo makruaʼaʼ rí eguaʼnii. Jeobá mambáyaʼ mu ma̱ta̱ya̱a̱ rí májánʼ náa ikhiin. Ga̱jma̱a̱ á mu nguáná nakiéʼkhun, xárata rí ni̱ndxu̱ún ra̱míjínʼ e̱ji̱n o rí nánguá muni rí májánʼ. Asndu xatatsaʼwamínáʼ. Itháan májánʼ marathu̱u̱n rí natayáá dí májánʼ rí nuni ga̱jma̱a̱ natayáá rí nandún muni rí májánʼ. Atayáá tsiakii rí nuni mu muriʼkhumijná ga̱jma̱a̱ arathún rí májánʼ eni. Ga̱jma̱a̱ índo̱ gándoo araxnún itháan ñajunʼ mu magún ruriʼkumijná. Rúʼko̱ niʼni Jesús gajmíi̱n xa̱bi̱i̱. Mbá tsiguʼ tikhu rí Jesús nininiʼ Natanael niʼthúu̱n rí nindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ (ma̱ngaa nagumbiʼyuu Bartolomé). Ga̱jma̱a̱ Natanael niʼnimbánuu májánʼ wéñuʼ ñajunʼ rúʼko̱ (Luc. 6:13, 14; Hech. 1:13, 14). Ikha jngó, atayaridáá Jesús. Xátani rí e̱jña̱ʼ makumún rí tseni nimbá rí májánʼ. Rí phú gíʼmaa matani, atambáñun ga̱jma̱a̱ arathún rí májánʼ eni. Arathún rí ikháánʼ ga̱jma̱ʼ Jeobá kuwáanʼ gagi índo̱ ndu̱ya̱a̱ tsiakii rí nuni, ga̱jma̱a̱ rí ma̱ndoo majmúún rí najmañún mu muni ñajunʼ Jeobá.

MARAXTAA GAGI Á MU NATAXPRÍGUN MÁJÁNʼ E̱JÑA̱ʼ

17, 18. Xú káʼnii gáraxtaa á mu natanimbanuu májánʼ e̱jña̱ʼ rá.

17 Apóstol Pablo nimbáñun mbaʼin cristianos mu muniʼniiʼ Jeobá. Ikhaa ninindxu̱u̱ xóo anu̱ún bi̱ nindoo kaʼñún ga̱jma̱a̱ nixmiéjunʼ kaʼñún. Táʼndoo rí nimbáa maniñuʼ raʼni ñajunʼ Jeobá (1 Cor. 4:15; 2 Cor. 2:4). Mbáa nguáná ikháánʼ maku̱ma̱ʼ rí naxmiéjuanʼ wéñuʼ numún e̱jña̱ʼ xó má nikumu̱u̱ Pablo. Mú atatsaʼwáminaʼ rí niʼthí mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Victor. Nda̱wa̱á rí niʼnimbánuu ajtsíin e̱ji̱i̱n, ndaʼyoo rí índo̱ e̱ji̱i̱n ninindxu̱ún jiáma ninindxu̱u̱ mbiʼi mingíjyúuʼ, mú naʼthí rí nirígá itháan gagi ki xóo tsingíná. Jeobá nimbáyúu ikhaa ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ mu mambaxúún májánʼ gajmiún e̱jñún.

18 Ndu̱ya̱a̱xu rí ikháanʼ nandala ku̱ñu̱u̱n wéñuʼ e̱jña̱la ga̱jma̱a̱ nunimi̱jna̱ mu munimbanuu májánʼ. Ikha jngó xáʼgáanʼla. Gundxaʼwamíjna̱ xú káʼnii gáʼdxalá wéñuʼ índo̱ gúya̱a̱ rí ikhiin nuraʼwíí muni ñajunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ xúniñaʼ nimbá miʼtsú (3 Juan 4).

^ párr. 2 Lucas 2:52: “Ga̱jma̱a̱ Jesús ni̱jkha̱ rajmañuu itháan ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ rakhi̱i̱ itháan ma̱ngaa nikujmaa májánʼ náa inuu Dios mangiin náa inún xa̱bu̱”.

^ párr. 13 Mataxkamaa itháan rí mambáyaʼ náa volumen 1 ndrígóo libro Los jóvenes preguntan, ináa 317, ga̱jma̱a̱ náa volumen 2 náa libro má rúʼko̱, ináa 136 asndu 141.

^ párr. 14 Proverbios 20:5: “Rí nandoo maʼni a̱jkiu̱u̱n xa̱bu̱ nindxu̱u̱ xóo iyaʼ mi̱jnu̱ʼ, mú xa̱bu̱ bi̱ nandxa̱ʼwáminaʼ májánʼ ikhaa gáriyaʼ”.