1, 2. Saida mak João fó sai kona-ba kalan ikus neʼebé apóstolu sira hamutuk ho Jesus?

 KATUAS ida neʼebé maizumenus tinan 100 ona, hanoin fali kona-ba tempu espesiál neʼebé akontese tinan 70 liubá, no nia hakerek fali buat neʼebé nia hanoin-hetan. Katuas neʼe mak apóstolu João, no nia mak apóstolu neʼebé mate ikusliu. Nia hanoin-hetan kona-ba buat neʼebé Jesus halo iha ninia kalan ikus iha rai, kuandu Jesus hamutuk ho ninia apóstolu sira. Maromak nia espíritu haleno João, no tan neʼe nia bele hanoin-hetan no hakerek ho loloos buat neʼebé akontese iha tempu neʼebá.

² Iha kalan neʼe Jesus hatete ho klaru katak lakleur tan ema sei oho nia. Jesus esplika razaun tansá nia prontu atu hetan kastigu-mate. Nia hatete: “Atu mundu bele hatene katak haʼu hadomi Aman, no oinsá Aman haruka haʼu, nuneʼe mak haʼu halo. Hamriik bá, ita sai ona husi neʼe!” (João 14:31) Husi Evanjellu sira, só Evanjellu João deʼit mak hakerek fali Jesus nia liafuan neʼe.

3. Iha dalan saida deʼit mak Jesus hatudu katak nia hadomi ninia Aman?

³ Jesus dehan: “Haʼu hadomi Aman.” Sin, ba Jesus la iha buat seluk neʼebé importante liu fali nia domin ba ninia Aman. Jesus la repete beibeik liafuan sira-neʼe. Tuir loloos, iha Bíblia laran, eskritura João 14:31 deʼit mak hakerek Jesus nia liafuan neʼebé fó sai ho klaru katak nia hadomi ninia Aman. Maski nuneʼe, liuhusi dalan neʼebé nia halaʼo ninia moris, nia hatudu beibeik katak nia moris tuir liafuan sira-neʼe. Ninia hahalok loroloron nian hatudu sai ninia domin ba Maromak Jeová. Jesus hatudu ninia domin hodi halo tuir Maromak, hatudu aten-brani, no tahan hasoru terus. Domin mak book nia atu halaʼo ninia serbisu haklaken.

4, 5. Tuir Bíblia, domin katak sá? Oinsá mak Jesus hatudu domin ba Maromak Jeová?

 ⁴ Ohin loron ema balu dehan katak ema neʼebé hatudu domin mak ema neʼebé fraku. Karik ema sira-neʼe hanoin kona-ba poezia no knananuk sira neʼebé fó sai kona-ba domin, ka sira hanoin kona-ba hahalok beik neʼebé ema dala ruma hatudu tanba domin romántiku. Maski Bíblia mós koʼalia kona-ba domin romántiku, maibé Bíblia koʼalia kona-ba neʼe iha dalan neʼebé hatudu respeitu. (Provérbios 5:15-21) Tuir loloos, Maromak nia Liafuan koʼalia barak kona-ba domin oin seluk. Domin neʼe laʼós sentimentu makaʼas neʼebé bele mosu no lakon lalais deʼit. No domin neʼe mós laʼós hahalok neʼebé ita hatudu tanba tuir deʼit ukun-fuan, maski neʼe la mai husi laran. Domin neʼe inklui ita-nia sentimentu, no mós ita-nia neon. Domin neʼe mai husi ita-nia laran no sempre tuir morál neʼebé loos. Ita hatudu domin neʼe liuhusi hahalok diʼak. Domin neʼe tahan ba tempu kleur. Sin, Maromak nia Liafuan dehan: “Domin hela nafatin.”—1 Korinto 13:8.

⁵ Husi ema hotu neʼebé moris iha rai, Jesus deʼit mak ida neʼebé iha domin boot liu ba Maromak Jeová. Jesus hatudu ezemplu diʼak tebes kona-ba halo tuir ukun-fuan neʼebé importante liu, neʼebé nia temi fali hodi dehan: “Ó sei hadomi Naʼi, ó-nia Maromak, ho neon ho laran tomak, ho ó-nia kbiit tomak, ho ó-nia hanoin tomak.” (Lucas 10:27) Oinsá mak Jesus haburas domin hanesan neʼe? Oinsá mak nia hametin nafatin ninia domin ba Maromak durante tempu neʼebé nia hela iha rai? No, oinsá mak ita bele banati-tuir ninia ezemplu?

6, 7. Oinsá mak ita hatene katak Provérbios 8:22-31 koʼalia kona-ba Maromak nia Oan?

⁶ Ita halo ona serbisu ida hamutuk ho Ita-nia belun ka lae? Se nuneʼe, tempu neʼebé Ita uza hamutuk atu halo serbisu neʼe karik ajuda Ita no Ita-nia belun sente besik liu ba malu, loos ka lae? Situasaun neʼe bele ajuda ita atu komprende kona-ba domin neʼebé sai buras entre Jeová no ninia Oan-Mane mesak nuʼudar sira serbisu hamutuk. Ita koʼalia tiha ona kona-ba Provérbios  8:30, maibé atu komprende didiʼak eskritura neʼe, mai ita haree eskritura seluk neʼebé haleʼu nia. Versíkulu 22 toʼo 31, esplika kona-ba Ida neʼebé iha naran nuʼudar “matenek”. Oinsá mak ita hatene katak “matenek” neʼe mak Maromak nia Oan?

⁷ Iha versíkulu 22, Ida neʼebé iha naran nuʼudar “matenek” dehan: “Jeová kria haʼu nuʼudar kriasaun primeiru husi ninia serbisu, haʼu mak ida neʼebé nia kria ulukliu iha tempu uluk.” Tuir loloos, eskritura neʼe la koʼalia kona-ba Maromak kria hahalok matenek, tanba hahalok neʼe sempre iha. Ita hatene ida-neʼe tanba Maromak sempre iha no nia mak matenek nia hun. (Salmo 90:2) Maibé, Maromak nia Oan mak “Oan boot liu sasán hotu-hotu nian”. Oan neʼe iha tanba Maromak kria nia ulukliu, nuʼudar buat primeiru ka kriasaun primeiru. (Koloso 1:15) Hanesan hakerek iha livru Provérbios, Oan iha ona antes lalehan no rai iha. Nuʼudar “Liafuan”, ka Ida neʼebé reprezenta Maromak, nia haleno ho didiʼak Jeová nia matenek.—João 1:1, MF.

8. Saida mak Oan halo antes nia mai toʼo rai? Kuandu ita haree buat furak neʼebé Maromak kria ita bele hanoin kona-ba saida?

⁸ Saida mak Oan halo durante tinan rihun ba rihun antes nia mai toʼo rai? Versíkulu 30 hatete katak nia serbisu iha Maromak nia sorin nuʼudar “badaen neʼebé matenek”. Ida-neʼe katak sá? Koloso 1:16 dehan: “Iha nia mak Maromak hakiak buat hotu-hotu; buat neʼebé matan haree no buat neʼebé matan la haree . . . buat hotu neʼe mosu husi nia no tanba nia.” Entaun, Maromak Jeová, nuʼudar Kriadór, uza ninia Oan nuʼudar Badaen atu halo buat hotu, inklui anju sira iha lalehan, fitun no planeta sira, no mós mundu neʼebé iha buat furak oioin hanesan ai, animál, no kriasaun neʼebé kapás liu iha rai, neʼe mak ema. Karik ita bele kompara Aman no Oan nia serbisu hamutuk hanesan ho ema matenek ida neʼebé halo planu kapás kona-ba harii uma, no nia serbisu hamutuk ho badaen ida atu halo planu neʼe sai loos. Kuandu ita haree buat furak neʼebé Maromak kria no ita hafolin ida-neʼe, neʼe hanesan ita hahiʼi ita-nia Kriadór neʼebé matenek tebes. (Salmo 19:1) Iha tempu neʼebé hanesan ita mós bele hanoin kona-ba oinsá nia haksolok atu serbisu hamutuk ho ninia “badaen” ba tempu kleur.

9, 10. (a) Saida mak hametin relasaun entre Jeová no ninia Oan? (b) Oinsá mak ita bele hametin ita-nia relasaun ho ita-nia Aman iha lalehan?

 ⁹ Kuandu ema naʼin-rua neʼebé sala-naʼin mak serbisu hamutuk, dala ruma problema bele mosu entre sira. Maibé, Maromak Jeová no ninia Oan la hanesan neʼe. Oan serbisu hamutuk ho Aman durante tinan rihun ba rihun, no Bíblia dehan katak nia “haksolok iha [Maromak nia] oin durante tempu hotu”. (Provérbios 8:30) Sin, nia haksolok atu sai besik ba ninia Aman, no ninia Aman mós haksolok ho nia. Klaru katak neineik-neineik Oan nia hahalok sai hanesan ninia Aman nian, nuʼudar nia aprende atu banati-tuir Aman nia hahalok sira. Tan razaun neʼe, ita la hakfodak hodi haree katak domin entre Aman no Oan kesi metin sira-nia relasaun. Sin, sira-nia relasaun mak ezemplu diʼak liu hotu kona-ba domin ba malu.

¹⁰ Saida mak ita bele aprende husi ida-neʼe? Karik ita hanoin: ‘Haʼu la bele iha relasaun hanesan neʼe ho Jeová.’ Ita hatene katak la iha ema ida neʼebé bele iha pozisaun hanesan Oan. Maski nuneʼe, ita hotu iha oportunidade ida neʼebé kapás. Hanoin-hetan katak Jesus sai besik ba ninia Aman hodi halo serbisu hamutuk. Ho domin Maromak Jeová mós konvida ita atu sai ninia “maluk serbisu-naʼin”. (1 Korinto 3:9, MF) Nuʼudar ita banati-tuir Jesus nia ezemplu iha serbisu haklaken, diʼak atu la haluha katak ita mak Maromak nia maluk serbisu-naʼin. Nuneʼe, domin neʼebé kesi metin ita-nia relasaun ho Jeová sai metin liu. La iha serbisu seluk neʼebé diʼak liu fali ida-neʼe, loos ka lae?

11-13. (a) Oinsá mak domin hanesan ho buat ida neʼebé moris? Kuandu Jesus sei labarik, oinsá mak nia hametin nafatin ninia domin ba Jeová? (b) Oinsá mak Maromak nia Oan hatudu laran-manas atu aprende husi Jeová antes nia mai toʼo rai? Oinsá mak nia hatudu ida-neʼe kuandu nia sai boot iha rai?

¹¹ Diʼak atu hanoin katak domin mak hanesan buat moris ida iha ita-nia laran. Entaun, mai ita kompara domin ho ai-funan. Kuandu ita tau matan didiʼak ba ai-funan neʼebé furak, nia sei  buras, maibé se ita husik deʼit ai-funan neʼe, nia sei namlaek no ikusmai mate. Hanesan neʼe mós ho ita-nia domin ba Maromak. Ita presiza haburas nafatin domin neʼe, tanba se lae, domin neʼe mós bele sai namlaek no ikusmai mate. Jesus hafolin tebes ninia relasaun ho Maromak Jeová. Nia haburas nafatin domin neʼe durante tempu hotu neʼebé nia hela iha rai. Mai ita haree oinsá nia halo ida-neʼe.

¹² Hanoin fali kona-ba liafuan neʼebé Jesus koʼalia iha templu iha Jerusalém, maski nia sei labarik hela. Nia hatete ba ninia inan-aman neʼebé laran-susar kona-ba nia, hodi dehan: “Tansá imi buka haʼu? Imi la hatene katak haʼu sei hela iha haʼu Aman nia uma?” (Lucas 2:49) Kuandu Jesus sei kiʼik, karik nia seidauk hanoin-hetan buat ida kona-ba ninia moris uluk nian iha lalehan. Maski nuneʼe, nia iha domin boot ba ninia Aman Jeová. Nia hatene katak nia bele hatudu sai domin neʼe hodi halaʼo adorasaun ba Maromak. Tan neʼe, Jesus gosta liu atu bá ninia Aman nia uma hodi halaʼo adorasaun loos ba nia, duké bá fatin seluk. Nia hakarak duni atu vizita fatin neʼe no lakohi atu sai husi fatin neʼe. Liután neʼe, nia bá templu laʼós deʼit atu haree, maibé nia laran-manas atu aprende kona-ba Jeová no koʼalia kona-ba buat neʼebé nia hatene ona. Nia hatudu laran-manas laʼós deʼit kuandu nia tinan 12. Tuir loloos, nia hatudu ida-neʼe durante ninia moris hotu iha rai.

¹³ Antes Jesus mai toʼo rai nia laran-manas ona atu aprende husi ninia Aman. Liafuan sira neʼebé hakerek nanis iha Isaias 50:4-6 hatudu katak Maromak Jeová hanorin ninia Oan kona-ba buat neʼebé nia sei halo nuʼudar Mesias. Klaru katak kuandu Maromak Jeová hanorin, Jeová mós esplika katak Ida neʼebé nia hili sei hetan susar oioin. Maski nuneʼe, Oan laran-manas nafatin atu aprende. Tuirmai, kuandu Jesus mai toʼo rai no sai boot, nia laran-manas atu bá ninia Aman nia uma. Nia hakarak atu adora Maromak iha neʼebá no hola parte atu hanorin iha ninia Aman nia uma hodi tuir ninia Aman nia arranju. Bíblia fó-hatene ita katak Jesus ho laran-metin bá beibeik templu no sinagoga. (Lucas 4:16; 19:47) Se ita hakarak atu haburas nafatin ita-nia domin ba Maromak Jeová, ita mós presiza sai badinas atu tuir reuniaun kristaun sira atu adora Jeová. Iha neʼebá  ita aprende liután kona-ba nia, no ida-neʼe sei ajuda ita atu hakbesik liután ba nia.

14, 15. (a) Tanbasá mak dala ruma Jesus buka atu mesamesak? (b) Oinsá mak Jesus nia orasaun hatudu nia sente besik no respeitu ninia Aman?

¹⁴ Jesus mós halo orasaun beibeik atu hametin ninia domin ba Maromak Jeová. Maski Jesus ema laran-diʼak no gosta ransu ho ema, maibé nia mós gosta atu uza tempu balu atu mesamesak. Porezemplu, Lucas 5:16 dehan: “Nia hadook an ba fatin fuik ida, hodi hela mesamesak atu harohan.” Mateus 14:23 mós dehan: “Haruka tiha [ema-lubun] ba uma, nia saʼe ba foho atu harohan mesamesak. Toʼo kalan, nia mesak deʼit iha neʼebá.” Sin, iha tempu sira-neʼe, no mós iha tempu seluk, Jesus hakarak atu mesamesak, laʼós tanba nia gosta hadook an husi ema ka lakohi ema atu hakbesik nia, maibé tanba nia hakarak tempu atu mesak ho Maromak Jeová, hodi koʼalia nakloke ho ninia Aman liuhusi orasaun.

¹⁵ Kuandu Jesus halo orasaun, dala ruma nia uza liafuan “Abba, Aman”. (Marcos 14:36) Iha Jesus nia tempu, oan sira uza liafuan “Abba” ba sira-nia aman, no ida-neʼe hatudu relasaun neʼebé besik liu. Liafuan neʼe mak hanesan liafuan primeiru neʼebé oan sira aprende. Maibé liafuan neʼe mós hatudu respeitu. Kuandu Jesus uza liafuan “Abba” iha orasaun, ida-neʼe hatudu katak nia hadomi nia Aman no iha relasaun neʼebé besik loos ho nia Aman. Maibé, liafuan neʼe mós hatudu katak Jesus iha respeitu neʼebé kleʼan ba ninia Aman Jeová nuʼudar ninia ulun. Iha Jesus nia orasaun hotu neʼebé hakerek iha Bíblia laran, ita bele haree katak nia sente besik tebes ba ninia Aman no mós hatudu respeitu ba ninia Aman. Porezemplu, iha João kapítulu 17 apóstolu João hakerek orasaun naruk ida neʼebé Jesus hatoʼo ho laran iha ninia kalan ikus iha rai. Kuandu ita estuda orasaun neʼe, ida-neʼe bele book duni ita-nia laran. Ita mós bele banati-tuir Jesus nia orasaun, laʼós hodi dekór ninia liafuan, maibé hodi buka dalan atu koʼalia beibeik husi ita-nia laran ho ita-nia Aman iha lalehan. Hodi halo nuneʼe ita sei hametin nafatin ita-nia domin ba Maromak.

16, 17. (a) Oinsá mak Jesus fó sai domin ba ninia Aman? (b) Oinsá mak Jesus hanorin kona-ba ninia Aman nia laran-luak?

 ¹⁶ Hanesan temi tiha ona iha kapítulu neʼe, Jesus la repete beibeik liafuan “haʼu hadomi Aman”. Maski nuneʼe, ninia liafuan sira seluk hatudu katak nia hadomi ninia Aman. Oinsá? Jesus rasik dehan: “Aman, Naʼi lalehan no rai nian, haʼu hahiʼi Ita.” (Mateus 11:25) Iha Parte 2 husi livru neʼe ita haree ona katak Jesus gosta tebes atu hahiʼi ninia Aman hodi ajuda ema seluk atu aprende kona-ba ninia Aman. Porezemplu, Jesus kompara Maromak Jeová ho aman ida neʼebé prontu atu fó perdua ba ninia oan neʼebé arrepende an husi ninia hahalok aat. Iha Jesus nia ai-knanoik neʼe, aman hein ninia oan no kuandu aman haree oan husi dook aman neʼe halai atu hasoru no hakoʼak nia. (Lucas 15:20) Kuandu ita lee ai-knanoik neʼe no haree Jesus esplika kona-ba Jeová nia domin no oinsá nia prontu atu fó perdua, ida-neʼe book duni ita-nia laran, loos ka lae?

¹⁷ Dala barak Jesus hahiʼi ninia Aman tanba ninia Aman hatudu hahalok laran-luak. Porezemplu, nia konta ai-knanoik kona-ba inan-aman neʼebé sala-naʼin atu esplika oinsá ninia Aman neʼebé perfeitu prontu atu haraik espíritu santu tuir ema ida-idak nia presiza. (Lucas 11:13) Jesus mós koʼalia kona-ba esperansa neʼebé ninia Aman fó ho laran-luak ba ninia atan sira. Porezemplu, Jesus esplika kona-ba ninia esperansa atu fila fali ba ninia Aman nia sorin iha lalehan. (João 14:28; 17:5) Nia mós fó-hatene ba ninia dixípulu sira kona-ba esperansa neʼebé Maromak Jeová sei fó ba Kristu nia bibi iha “luhan kiʼik”. Esperansa neʼe mak atu hela iha lalehan no hola parte atu ukun hamutuk ho Liurai Mesias. (Lucas 12:32; João 14:2) Jesus mós fó sai kona-ba esperansa atu moris iha mundu foun kuandu nia koʼalia ba ema aat neʼebé besik ona atu mate iha ninia sorin. (Lucas 23:43, MF) Sin, hodi koʼalia kona-ba ninia Aman nia laran-luak, ida-neʼe ajuda duni Jesus atu hametin nafatin ninia domin ba Jeová. Kristu nia dixípulu barak hatene ona katak buat neʼebé ajuda sira atu haburas sira-nia domin no fiar ba Maromak Jeová mak hodi koʼalia ba ema seluk kona-ba Maromak no mós kona-ba esperansa neʼebé nia fó ba ema neʼebé hadomi nia.

18. Importante liu ba ita atu banati-tuir Jesus nia hahalok saida? Tanbasá?

¹⁸ Klaru katak ita presiza atu banati-tuir Jesus nia hahalok furak oioin. No hahalok importante liu neʼebé ita presiza atu banati-tuir mak hadomi Maromak Jeová ho ita-nia laran tomak, neon tomak, hanoin tomak, no kbiit tomak. (Lucas 10:27) Ita bele hatudu katak ita iha domin boot ba Maromak liuhusi ita-nia hahalok, laʼós deʼit hodi sente domin ba nia iha ita-nia laran. Jesus mós hatene katak la toʼo atu hatete deʼit “haʼu hadomi Aman”. Jesus dehan: “Atu mundu bele hatene katak haʼu hadomi Aman, no oinsá Aman haruka haʼu, nuneʼe mak haʼu halo.” (João 14:31) Satanás duun katak la iha ema ida neʼebé sei serbí Jeová tanba domin. (Job 2:4, 5) Entaun, atu ema hotu bele hatene katak Satanás mak bosok-teen, Jesus ho aten-brani hatudu katak nia hadomi tebes ninia Aman. Nia halo tuir ninia Aman toʼo mate. Oinsá ho Ita? Ita prontu atu laʼo tuir Jesus ka lae? Ita prontu atu hatudu ba ema hotu katak Ita hadomi tebes Maromak Jeová ka lae?

19, 20. (a) Tanbasá mak importante atu tuir beibeik reuniaun kristaun sira? (b) Oinsá mak ita-nia haree kona-ba tempu atu estuda mesak, hanoin kleʼan, no halo orasaun?

¹⁹ Atu iha relasaun diʼak ho Maromak ita presiza duni atu hatudu ita-nia domin ba nia. Tan neʼe, Maromak Jeová halo ona arranju atu ita bele adora nia, no hodi halo nuneʼe ita mós bele hametin ita-nia domin ba ita-nia Aman. Kuandu ita tuir reuniaun kristaun sira, hanoin-hetan katak ita tuir reuniaun tanba ita hakarak atu adora ita-nia Maromak. Ita-nia adorasaun inklui rona didiʼak ba orasaun neʼebé hatoʼo iha reuniaun, kanta knananuk hahiʼi nian hamutuk, rona didiʼak ba informasaun neʼebé hatoʼo, no fó resposta. Reuniaun sira mós fó oportunidade ba ita atu fó laran-manas ba maluk kristaun sira. (Ebreu 10:24, 25) Sin, hodi adora Jeová beibeik iha reuniaun kristaun sira, ida-neʼe sei ajuda ita atu hametin nafatin ita-nia domin ba Maromak.

²⁰ Ita mós bele hametin ita-nia domin ba Maromak hodi estuda mesak, hanoin kleʼan, no halo orasaun. Diʼak atu haree buat sira-neʼe nuʼudar tempu atu hamutuk ho Maromak Jeová. Kuandu Ita  estuda no hanoin kleʼan kona-ba Maromak nia Liafuan, ida-neʼe hanesan Ita fó oportunidade ba Jeová atu hatoʼo ninia hanoin ba Ita. Kuandu Ita halo orasaun Ita fó sai Ita-nia sentimentu ba nia. Keta haluha katak orasaun laʼós deʼit kona-ba husu Maromak atu fó buat ruma ka halo buat ruma ba Ita. Orasaun mós tempu atu fó sai ita-nia agradese no hahiʼi ba Jeová, tanba buat furak oioin neʼebé nia halo no bensaun hotu neʼebé ita simu. (Salmo 146:1) Liután neʼe, hahiʼi Maromak Jeová ho haksolok no laran-manas iha ema nia oin mak dalan diʼak liu atu hatudu ita-nia agradese no ita-nia domin ba nia.

21. Tanbasá mak importante ba ita atu hadomi Jeová? Ita sei aprende saida iha kapítulu sira tuirmai?

²¹ Domin ba Maromak mak xave atu moris kontente ba nafatin. Tuir loloos, atu Adão no Eva bele halo tuir Maromak, sira presiza iha domin ba nia, maibé sira la konsege haburas domin neʼe. No agora se ita hakarak tahan ho laran-metin kuandu hasoru terus ka tentasaun, ka buat seluk neʼebé koko ita-nia fiar, ita presiza iha domin ba Maromak. Sin, domin ba Maromak mak buat neʼebé importante liu ba sira neʼebé hakarak atu laʼo tuir Jesus. Klaru katak atu hadomi Maromak ita mós presiza atu hadomi ema seluk. (1 João 4:20) Iha kapítulu sira tuirmai ita sei aprende oinsá Jesus hatudu ninia domin ba ema. Primeiru, mai ita haree tanbasá mak ema gosta atu hakbesik ba Jesus.