1-3. (a) Dixípulu sira neʼebé laʼo hamutuk Jesus iha oportunidade kapás saida? Oinsá mak Jesus ajuda sira atu hanoin-hetan ninia liafuan? (b) Tanbasá mak fasil ba ita atu hanoin-hetan ai-knanoik neʼebé diʼak?

 DIXÍPULU sira neʼebé laʼo hamutuk ho Jesus iha oportunidade kapás. Sira iha oportunidade atu aprende rasik husi Mestre Boot. Ho sira-nia tilun rasik sira rona nia esplika lia-loos neʼebé furak husi Maromak nia Liafuan. Iha tempu neʼebá sira tenke rai ninia liafuan neʼebé folin-boot iha sira-nia neon no laran, tanba tempu seidauk toʼo atu Maromak haleno ema hodi hakerek buat neʼebé Jesus hanorin. a Maibé, Jesus halo lia-loos neʼebé nia hanorin sai fasil liu ba sira atu hanoin-hetan. Oinsá? Nia ajuda sira liuhusi dalan neʼebé nia hanorin, liuliu hodi uza ai-knanoik sira neʼebé kapás.

² Sin, baibain fasil ba ema atu hanoin-hetan ai-knanoik neʼebé diʼak. Hakerek-naʼin ida dehan katak ai-knanoik sira “halo ita-nia tilun sai fali matan”, no ai-knanoik mós bele “ajuda rona-naʼin sira atu halo dezeñu iha sira-nia neon”. Baibain hodi forma dezeñu iha ita-nia kakutak, ida-neʼe halo fasil liu atu komprende informasaun ruma. Ai-knanoik bele halo buat neʼebé ita rona sai moris liu, no informasaun neʼe sei kuda metin iha ita-nia neon.

³ La iha mestre ida iha rai neʼebé matenek liu fali Jesus Kristu kona-ba uza ai-knanoik. Toʼo ohin loron, ninia ai-knanoik sei fasil atu komprende. Tanbasá mak Jesus uza beibeik dalan neʼe atu hanorin? Tanbasá mak ninia ai-knanoik diʼak tebes? Oinsá mak ita bele aprende atu uza dalan neʼe atu hanorin?

4, 5. Tanbasá mak Jesus uza ai-knanoik?

⁴ Bíblia fó razaun rua tansá Jesus uza ai-knanoik. Primeiru, nia halo ida-neʼe hodi kumpre liafuan sira neʼebé Maromak fó-hatene nanis liuhusi profeta sira. Mateus 13:34, 35 hatete: “Jesus dehan ba ema-lubun boot ho ai-knanoik sira; la ho ai-knanoik mak nia la koʼalia ba sira. Nuneʼe buat neʼebé uluk profeta dehan sai tuir duni: ‘Haʼu sei loke haʼu ibun ho ai-knanoik, haʼu sei haklaken buat sira neʼebé subar hori mundu hahú.’” Profeta neʼebé Mateus temi mak ema ida neʼebé hakerek Salmo 78:2. Maromak haleno ema neʼe ho ninia espíritu hodi hakerek salmo neʼe tinan atus ba atus antes Jesus moris. Hanoin toʼok ida-neʼe katak sá. Se Maromak Jeová fó-hatene nanis tinan atus ba atus katak Mesias sei hanorin hodi uza ai-knanoik, ida-neʼe hatudu katak Jeová hafolin tebes hanorin hodi uza ai-knanoik.

⁵ Segundu, Jesus esplika katak nia uza ai-knanoik atu haketak ema sira neʼebé “laran toos”. (Mateus 13:10-15; Isaias 6:9, 10) Iha dalan saida mak ninia ai-knanoik sira bele hatudu sai buat neʼebé iha ema nia laran? Dala ruma, Jesus hakarak ninia rona-naʼin sira atu husu informasaun liután hodi komprende ninia liafuan. Ema haraik-an prontu atu husu, maibé ema foti-an no ema neʼebé lakohi atu buka lia-loos la halo ida-neʼe. (Mateus 13:36; Marcos 4:34) Tan neʼe, Jesus nia ai-knanoik bele hatudu sai lia-loos ba ema neʼebé hamlaha kona-ba neʼe, no iha tempu neʼebé hanesan, ninia ai-knanoik taka netik lia-loos ba sira neʼebé foti-an.

6. Saida mak razaun diʼak seluk atu Jesus uza ai-knanoik?

⁶ Jesus mós uza ai-knanoik tanba razaun diʼak seluk tan. Ai-knanoik sira dada ema nia atensaun no book sira atu hakarak rona. Ai-knanoik ajuda ema atu halo dezeñu iha sira-nia neon hodi halo fasil ba sira atu komprende. Hanesan ita koʼalia tiha ona, Jesus nia ai-knanoik ajuda ninia rona-naʼin atu hanoin-hetan ninia liafuan sira. Jesus nia diskursu iha foho, neʼebé hakerek iha Mateus 5:3–7:27, mak  ezemplu kapás kona-ba oinsá nia uza beibeik ai-knanoik sira. Tuir matenek-naʼin ida, iha diskursu neʼe Jesus uza ai-knanoik dala 50 resin. Atu komprende kona-ba neʼe, diʼak atu hanoin-hetan katak Jesus nia diskursu neʼe ita bele lee hotu ho lian makaʼas hodi uza deʼit minutu 20. Neʼe katak iha minutu ida-idak, nia konta ai-knanoik tolu! Klaru katak, Jesus gosta tebes uza ai-knanoik kuandu hanorin.

7. Tanbasá mak ita presiza banati-tuir Jesus kona-ba uza ai-knanoik?

⁷ Nuʼudar Kristu nia dixípulu, ita hakarak atu banati-tuir ninia dalan atu hanorin, inklui uza ai-knanoik. Hanesan masin no pimenta halo hahán gostu liu, nuneʼe mós ai-knanoik neʼebé diʼak bele halo ema gosta ita-nia hanorin. Ai-knanoik neʼebé diʼak bele ajuda ema atu komprende lia-loos neʼebé importante. Mai ita koʼalia kona-ba buat neʼebé halo Jesus nia ai-knanoik sira sai diʼak tebes. Depois neʼe ita sei koʼalia tan kona-ba oinsá mak ita bele halo tuir dalan neʼe.

8, 9. Oinsá mak Jesus uza ai-knanoik? Tanbasá mak ninia dalan neʼe diʼak tebes?

⁸ Dala barak Jesus konta ai-knanoik neʼebé simples hodi uza liafuan uitoan deʼit, atu nuneʼe ninia rona-naʼin bele komprende ninia hanorin. Nia halo ida-neʼe hodi kompara buat ida ho buat seluk, no neʼe ajuda rona-naʼin atu halo dezeñu iha sira-nia neon. Hanorin iha dalan hanesan neʼe halo lia-loos importante neʼebé nia hatoʼo sai klaru liu. Porezemplu, kuandu Jesus fó laran-manas ba ninia dixípulu sira atu la hanoin resin kona-ba sira-nia presiza loron-loron nian, nia kompara sira-nia situasaun ho “manu sira iha lalehan” no “ai-funan” sira neʼebé moris iha rai. Manu sira la kuda ka haloot, no ai-funan sira la serbisu ka suku roupa. Maibé, Maromak tau matan ba sira. Entaun, fasil ba ita atu komprende buat neʼebé Jesus hanorin liuhusi ai-knanoik neʼe. Se Maromak tau matan ba manu no ai-funan sira, klaru katak nia sei tau matan mós ba ema neʼebé ‘buka uluknanain ninia reinu’.—Mateus 6:26, 28-33.

 ⁹ Jesus mós uza buat oioin hanesan animál, sasán, no ai-horis atu reprezenta buat ruma ka ema ruma. Porezemplu, loron ida nia hatete ba ninia dixípulu: “Imi mundu nia roman.” Hodi koʼalia nuneʼe, dixípulu sira bele komprende ho klaru katak sira bele haleno lia-loos liuhusi sira-nia hahalok no liafuan, atu bele ajuda ema seluk fó glória ba Maromak. (Mateus 5:14-16) Haree toʼok ezemplu seluk neʼebé Jesus hatoʼo, nia dehan: “Imi masin rai nian.” Nia mós dehan: “Haʼu mak uvas-hun, imi sanak sira.” (Mateus 5:13; João 15:5) Sin, maski Jesus uza liafuan neʼebé simples, maibé nia hanorin ho kbiit.

10. Konta toʼok ezemplu sira neʼebé hatudu oinsá ita bele uza ai-knanoik.

¹⁰ Oinsá mak ita bele uza ai-knanoik kuandu hanorin? Ita la presiza atu konta istória neʼebé naruk no susar atu komprende. Maibé, diʼak atu uza buat neʼebé simples deʼit. Hanoin toʼok katak ita koʼalia ho ema kona-ba moris-hiʼas, no ita hakarak atu uza ai-knanoik neʼebé hatudu katak halo ema moris hiʼas mak buat neʼebé fasil ba Maromak Jeová atu halo. Ita bele kompara moris-hiʼas ho saida? Bíblia dehan katak mate hanesan toba deʼit. Entaun, karik ita bele hatete: “Fasil ba ita atu fanu ema neʼebé toba, loos ka lae? Nuneʼe mós, fasil ba Maromak atu halo ema moris hiʼas.” (João 11:11-14) Hanoin toʼok mós se ita hakarak atu uza ai-knanoik neʼebé hatudu katak oan sira presiza domin atu sira bele moris ho kontente, ita bele uza ezemplu saida? Bíblia uza ai-knanoik tuirmai neʼe: Oan sira mak “hanesan ai-oliveira oan”. (Salmo 128:3) Entaun, ita bele hatete: “Hanesan ai presiza loro-matan no bee, nuneʼe mós labarik sira presiza domin no laran-diʼak.” Uza ai-knanoik iha dalan neʼebé simples bele halo fasil ba ita-nia rona-naʼin atu komprende buat neʼebé ita hanorin ba sira.

11. Fó toʼok ezemplu kona-ba oinsá Jesus uza buat neʼebé nia haree nuʼudar nia sai boot iha Galileia hodi hanorin.

¹¹ Jesus matenek tebes kona-ba uza ai-knanoik neʼebé kona  ema nia moris loroloron nian. Ninia ai-knanoik barak foti husi situasaun moris loroloron nian neʼebé karik nia haree nuʼudar nia sai boot iha Galileia. Hanoin toʼok kona-ba ninia moris nuʼudar labarik ida. Dala barak karik nia haree ninia inan fai fini atu sai fali trigu, tau fermentu ba masa, sunu ahi-oan, ka dasa uma laran. (Mateus 13:33; 24:41; Lucas 15:8) Dala barak karik nia mós haree peskadór sira tau rede iha tasi Galileia nian. (Mateus 13:47) No mós, karik nia haree beibeik labarik sira halimar iha merkadu laran. (Mateus 11:16) Ita bele fiar katak Jesus mós haree ho matan rasik buat seluk neʼebé nia temi iha ninia ai-knanoik hanesan, kuda fini, festa kazamentu nian neʼebé ksolok, no toʼos neʼebé prontu ona atu koʼa.—Mateus 13:3-8; 25:1-12; Marcos 4:26-29.

12, 13. Tanbasá mak Jesus konta ai-knanoik hodi temi kona-ba dalan “husi Jerusalém ba Jerikó” kuandu nia hanorin?

¹² Iha Jesus nia ai-knanoik, nia koʼalia kona-ba buat neʼebé ninia rona-naʼin sira hatene ho didiʼak. Porezemplu, nia konta ai-knanoik kona-ba ema samaritanu ida, hodi dehan: “Ema ida tun husi Jerusalém ba Jerikó. Nia monu iha naʼok-teen sira-nia liman. Sira hadau nia sasán sira hodi baku tasak nia; . . . hodi husik hela nia besik atu mate.” (Lucas 10:30) Iha neʼe Jesus hanorin hodi temi kona-ba dalan “husi Jerusalém ba Jerikó”. Jesus konta ai-knanoik neʼe kuandu nia haklaken iha rai-Judeia, besik Jerusalém. Entaun, klaru katak ninia rona-naʼin hatene didiʼak kona-ba dalan neʼe. Ema barak hatene katak dalan neʼe perigu, liuliu ba sira neʼebé laʼo mesak. Dalan neʼe fuik no iha kleʼuk barak, no tan neʼe iha fatin barak ba naʼok-teen sira atu subar.

¹³ Iha Jesus nia ai-knanoik neʼe, nia mós temi buat seluk tan neʼebé ema barak hatene. Porezemplu, nia koʼalia kona-ba amlulik ida no ema levita ida neʼebé mós laʼo liu dalan “husi Jerusalém ba Jerikó”, no sira naʼin-rua la para atu ajuda. (Lucas 10:31, 32) Amlulik serbí iha templu iha Jerusalém, no ema levita ajuda sira. Amlulik no ema levita  barak hela iha Jerikó kuandu sira la serbisu iha templu, no sidade neʼe dook kilómetru 23 deʼit husi Jerusalém. Tan neʼe, dala barak ema haree sira liu dalan neʼe. Jesus mós dehan katak ema neʼebé hetan dezastre neʼe “tun husi Jerusalém ba Jerikó”, nia laʼós laʼo saʼe. Klaru katak Jesus nia rona-naʼin komprende kona-ba neʼe. Sidade Jerusalém aas liu fali Jerikó. Tan neʼe, kuandu laʼo husi Jerusalém, klaru katak nia presiza laʼo tun. b Sin, Jesus konta ai-knanoik tuir buat neʼebé ninia rona-naʼin hatene duni!

14. Oinsá mak ita bele hili ai-knanoik neʼebé diʼak ba ita-nia rona-naʼin?

¹⁴ Kuandu ita uza ai-knanoik, ita mós presiza hanoin kona-ba ita-nia rona-naʼin. Oinsá mak ita bele hili ai-knanoik neʼebé diʼak ba ita-nia rona-naʼin? Karik ita bele hanoin kona-ba sira-nia tinan, kostume, situasaun família nian, ka sira-nia serbisu. Porezemplu,  ema iha foho karik sei komprende diʼak liu ai-knanoik kona-ba serbisu iha toʼos duké ema iha sidade boot. Kuandu ita hanorin, ita bele konta ai-knanoik hodi uza buat neʼebé ita-nia rona-naʼin sira halo loroloron, hanesan tau matan oan, uma, ka sira-nia ai-han.

15. Tanbasá mak Jesus hatene didiʼak kona-ba buat hotu neʼebé Maromak kria?

¹⁵ Jesus nia ai-knanoik sira hatudu katak nia hatene didiʼak kona-ba buat neʼebé Maromak kria hanesan ai-horis, animál, kalohan no udan. (Mateus 16:2, 3; Lucas 12:24, 27) Oinsá mak nia hetan matenek neʼe? Ita bele fiar katak nia iha oportunidade barak atu haree Maromak nia kriasaun sira nuʼudar nia sai boot iha Galileia. Maibé, hanoin-hetan katak Jesus mak “Oan boot liu sasán hotu-hotu nian”, no Maromak Jeová uza nia nuʼudar ninia “badaen neʼebé matenek” atu halo buat hotu. (Koloso 1:15, 16; Provérbios 8:30, 31) Tan neʼe, Jesus hatene didiʼak buat hotu neʼebé Maromak kria. Mai ita haree oinsá nia uza matenek neʼe iha dalan neʼebé furak.

16, 17. (a) Saida mak hatudu katak Jesus hatene didiʼak bibi nia hahalok sira? (b) Ezemplu saida mak hatudu katak bibi sira hatene sira-nia bibi-atan nia lian?

¹⁶ Hanoin-hetan katak Jesus bolu nia an nuʼudar “bibi-atan diʼak” no bolu ninia dixípulu nuʼudar “bibi sira”. Hodi kompara ninia dixípulu ho bibi sira, neʼe hatudu katak Jesus hatene didiʼak saida mak bibi nia hahalok. Nia hatene katak bibi sira iha relasaun espesiál ho sira-nia bibi-atan. Nia haree katak animál sira-neʼe prontu atu laʼo tuir sira-nia bibi-atan ho laran-metin. Tanbasá mak bibi sira halo nuneʼe? Jesus hatete: “[Bibi] sira hatene nia lia.” (João 10:2-4, 11) Bibi sira hatene duni sira-nia bibi-atan nia lian ka lae?

¹⁷ Hakerek-naʼin ida naran George A. Smith konta kona-ba ninia esperiénsia rasik iha ninia livru (The Historical  Geography of the Holy Land) hodi dehan: “Dala ruma ami uza ami-nia tempu meiudia hodi deskansa besik bee-matan sira iha rai-Judeia, no baibain ami haree bibi-atan naʼin-tolu ka haat lori sira-nia bibi-lubun mai atu hemu bee. Bibi sira-neʼe laʼo kahur malu, no ami hanoin oinsá mak bibi-atan ida-idak bele halibur fali ninia bibi sira. Maibé, depois hemu no halimar tiha, bibi-atan sira haketak malu hodi laʼo ba fatin neʼebé la hanesan, no sira ida-idak bolu sira-nia bibi, no bibi sira fahe malu hodi ba hamutuk fali ho sira-nia bibi-atan.” Klaru katak Jesus hili ai-knanoik neʼebé diʼak tebes atu hanorin lisaun ida neʼebé importante, lisaun neʼe mak ita-nia “bibi-atan diʼak” sei tau matan ba ita se ita hatene no halo tuir ninia hanorin no ninia ezemplu.

18. Iha neʼebé mak ita bele hetan informasaun kona-ba Maromak Jeová nia kriasaun?

¹⁸ Oinsá mak ita mós bele aprende atu konta ai-knanoik hodi uza Maromak nia kriasaun? Animál nia hahalok sira bele sai nuʼudar ai-knanoik neʼebé diʼak tebes. Iha neʼebé mak ita bele hetan informasaun kona-ba Maromak Jeová  nia kriasaun? Bíblia iha informasaun barak kona-ba animál oioin, no mós dala ruma Bíblia koʼalia kona-ba animál nia hahalok hodi reprezenta buat ruma. Bíblia kompara ema ho animál nia hahalok, porezemplu ema halai lalais hanesan bibi-rusa gazela ka leopardu. Matan-moris hanesan samea, no laran-moos hanesan manu-pombu. c (1 Krónikas 12:8; Habakuk 1:8; Mateus 10:16) Ita mós bele hetan informasaun diʼak husi Livru Haklaken no Matan-moris bá! no mós informasaun no vídeo sira iha série “Maromak mak kria ka lae?” iha jw.org/tdt. Ita bele aprende buat barak hodi haree oinsá publikasaun sira-neʼe konta ai-knanoik neʼebé simples hodi uza Maromak Jeová nia kriasaun oioin.

19, 20. (a) Oinsá mak Jesus uza buat neʼebé foin akontese atu hadiʼa fiar neʼebé la loos? (b) Oinsá mak ita bele uza buat neʼebé akontese duni ka esperiénsia neʼebé loos kuandu hanorin?

¹⁹ Ai-knanoik neʼebé diʼak mós bele mai husi buat neʼebé akontese duni. Loron ida Jesus uza buat neʼebé foin akontese atu hatudu sai hanoin sala neʼebé ema iha. Ema barak fiar katak ema hetan buat aat tanba sira merese atu simu ida-neʼe. Maibé Jesus hatete: “Sira sanulu-resin-ualu neʼebé uma andár Siloé hanehan mate wainhira uma neʼe monu: imi hanoin katak sira aat liu fali sira seluk iha Jerusalém?” (Lucas 13:4) Tuir loloos, ema naʼin-18 neʼe mate laʼós tanba sira halo sala hodi Maromak oho sira. Maibé, sira mate tanba “tempu susar no situasaun neʼebé mosu derrepente deʼit”. (Eclesiastes 9:11) Sin, hodi uza situasaun neʼebé rona-naʼin barak hatene, Jesus hatudu sai kona-ba hanoin neʼebé sala.

²⁰ Oinsá mak ita bele uza buat neʼebé akontese duni ka esperiénsia neʼebé loos kuandu hanorin? Hanoin toʼok katak ita esplika sinál neʼebé hatudu Jesus ukun ona. (Mateus  24:3-14) Iha situasaun neʼe, karik ita bele temi notísias foun kona-ba funu, hamlaha ka rai-nakdoko, atu hatudu katak sinál neʼebé Jesus fó-hatene nanis sai loos ona. Ka hanoin toʼok katak ita hakarak atu uza esperiénsia neʼebé hatudu kona-ba oinsá atu tau fali ema foun. (Éfeso 4:20-24) Oinsá mak ita bele hetan esperiénsia sira-neʼe? Karik ita bele uza esperiénsia husi ita-nia maluk fiar-naʼin, ka karik ita bele uza esperiénsia neʼebé hakerek iha livru ida husi Testemuña ba Jeová. Ita mós bele hetan esperiénsia sira husi série “Bíblia troka ema nia moris” iha jw.org/tdt.

21. Sai mestre diʼak kona-ba Maromak nia Liafuan lori bensaun saida?

²¹ Klaru katak Jesus mak Mestre neʼebé Boot! Hanesan ita haree ona iha parte neʼe, Jesus uza ninia moris tomak atu “hanorin . . . [no] haklaken liafuan diʼak reinu nian”. (Mateus 4:23) Ita mós hakarak uza ita-nia moris tomak atu halo ida-neʼe. Hodi hakaʼas an atu sai mestre neʼebé diʼak sei lori bensaun barak. Kuandu ita hanorin, ita halo tuir Bíblia nia konsellu neʼebé dehan: “Diʼak liu fó liu fali simu.” (Apóstolu 20:35) Ita sente kontente atu hatene katak ita fó ba ema buat neʼebé folin-boot no bele tahan ba tempu kleur, neʼe mak lia-loos kona-ba Maromak Jeová. Ita mós bele sente kontente hodi hatene katak ita halo tuir ezemplu husi Jesus, Mestre neʼebé boot liu hotu iha rai.