1-3. Perigu saida mak besik ona atu mosu ba Jesus? Oinsá mak nia hasoru situasaun neʼe?

 EMA-LUBUN buka atu kaer Jesus. Sira lori surik no ai-dona, no iha mós soldadu sira hamutuk ho ema-lubun neʼe. Sira iha hakarak aat ida deʼit, neʼe mak atu kaer no oho Jesus. Sira laʼo iha kalan hodi tuir dalan Jerusalém nian no hakur mota Sedrom hodi bá toʼo Foho Oliveira. Kalan neʼe fulan-nakonu, maibé sira lori mós ahi-oan no lampu. Ita ladún hatene se sira lori ida-neʼe atu leno dalan tanba kalohan taka netik fulan ka tanba sira hanoin katak Jesus sei subar an iha nakukun laran, hanesan taʼuk-teen. Maibé se sira hanoin hanesan neʼe, klaru katak sira la hatene Jesus nia hahalok.

² Lakleur tan Jesus sei hasoru situasaun neʼebé perigu tebes no nia hatene kona-ba neʼe. Maski nuneʼe, nia la halai-sees, maibé nia hamriik hodi hein ema-lubun neʼebé hakbesik daudaun. Judas, ida neʼebé uluk Jesus tau fiar mak lori ema sira-neʼe. Judas saran Jesus ba ema-lubun neʼe no hatudu sai ninia mestre uluk nian hodi kumprimenta no reʼi nia ho laran-makerek. Maski nuneʼe, Jesus kalma nafatin. Tuirmai nia hakat ba oin besik ema sira-neʼe no husu: “Imi buka sé?” Sira hatán: “Jesus Nazaré.”

³ Ema barak karik sai taʼuk se hasoru ema-lubun neʼe neʼebé lori sasán kroʼat sira. No karik ema-lubun neʼe hanoin katak Jesus mós sei taʼuk sira. Maibé Jesus laʼós ema neʼebé taʼuk-teen. Nia la subar an, no la hatán ho lia-bosok hodi salva nia an. Duké halo buat sira-neʼe, nia hatete ho klaru dehan: “Haʼu mak neʼe.” Ema sira-neʼe sai hakfodak tanba Jesus kalma no aten-brani loos. Sira hakiduk no monu ba rai!—João 18:1-6; Mateus 26:45-50; Marcos 14:41-46.

4-6. (a) Bíblia kompara Maromak nia Oan ho animál saida? Tanbasá? (b) Iha dalan tolu saida mak Jesus hatudu aten-brani?

 ⁴ Oinsá mak Jesus bele hasoru situasaun perigu neʼe ho kalma? Resposta ba pergunta neʼe mak nia ema neʼebé aten-brani. Klaru katak importante tebes ba ulun-naʼin sira atu iha hahalok aten-brani. No la iha ema ida neʼebé hatudu hahalok aten-brani hanesan Jesus. Iha kapítulu uluk, ita aprende katak Jesus mak ema neʼebé haraik-an. Tan neʼe mak Bíblia bolu nia nuʼudar “Bibi-Oan”. (João 1:29) Maibé, tanba Jesus mós ema neʼebé aten-brani, Bíblia fó nia naran ida seluk. Bíblia bolu Maromak nia Oan: “Leaun umakain Judá nian.”—Apokalipse 5:5.

⁵ Dala barak Bíblia kompara leaun ho hahalok aten-brani. Hanoin toʼok se ita hamriik iha leaun-aman ida nia oin. Iha situasaun hanesan neʼe ita sei hamriik iha fatin neʼebé seguru hanesan iha lutu nia liʼur, loos ka lae? Maski nuneʼe, karik ita mós sei sente taʼuk nafatin. Kuandu ita hateke ba animál boot neʼe neʼebé iha forsa, no animál neʼe mós hateke fali ba ita, karik ita sei hanoin katak leaun hanesan neʼe la taʼuk buat ida no sei la halai-sees husi animál seluk. Bíblia hatete: “Leaun nia forsa boot liu fali animál sira seluk, no nia nunka hakiduk husi ema naran deʼit.” (Provérbios 30:30) Kristu mós hatudu hahalok aten-brani hanesan neʼe.

⁶ Mai ita koʼalia kona-ba dalan tolu neʼebé Jesus hatudu hahalok aten-brani hanesan leaun. Dalan tolu neʼe mak defende lia-loos, apoia justisa, no hasoru terus. Ita mós sei koʼalia kona-ba oinsá ita ida-idak bele banati-tuir Jesus hodi hatudu aten-brani, maski ita mak ema neʼebé taʼuk-teen ka laʼós taʼuk-teen.

7-9. (a) Saida mak akontese kuandu Jesus tinan 12? Tuir Ita-nia hanoin, tanbasá mak situasaun neʼe susar no bele halo Ita taʼuk? (b) Oinsá mak Jesus hatudu aten-brani kuandu koʼalia ho mestre sira iha templu?

⁷ Satanás, “lia-bosok nia aman”, mak ukun mundu neʼe. Tan neʼe, dala barak ita presiza hatudu hahalok aten-brani atubele defende lia-loos. (João 8:44; 14:30) Jesus la hein toʼo sai ema boot hodi bele defende lia-loos. Kuandu Jesus tinan 12 hela,  nia no ninia inan-aman bá atu tuir festa Páskua iha Jerusalém. Depois festa neʼe hotu tiha Jesus laʼo ketak husi ninia inan-aman. Ba loron tolu Maria no José buka labarik neʼe ho laran-susar. Ikusmai sira hetan nia iha templu. Saida mak nia halo iha neʼebá? Bíblia dehan katak nia “tuur hela iha ema matenek sira leet, hodi rona no husu sira”. (Lucas 2:41-50) Mai ita hanoin toʼok kona-ba buat neʼebé akontese iha tempu neʼebá.

⁸ Ema matenek-naʼin sira kona-ba istória hatete katak baibain ulun-naʼin relijiaun sira neʼebé naran-boot sei hela nafatin iha templu kuandu festa hotu tiha, hodi hanorin ema iha templu nia varanda ida. Ema tuur iha sira-nia ain hodi rona no husu pergunta. Mestre sira-neʼe mak ema neʼebé matenek. Sira hatene didiʼak kona-ba Moisés nia Ukun-Fuan no mós kona-ba ukun-fuan no kostume sira seluk tan neʼebé ema mak inventa no neʼebé sai barak ona. Oinsá mak Ita sente se Ita tuur iha sira-nia leet? Ita sente taʼuk ka lae? Ba ema barak, kuandu hasoru situasaun hanesan neʼe sira bele sai taʼuk. Maibé oinsá se Ita foin tinan 12 deʼit? Baibain joven barak sente moe. (Jeremias 1:6) Joven balu lakohi atu dada atensaun husi sira-nia mestre tanba sira taʼuk atu mestre bolu sira bá iha oin, ka taʼuk katak ema sei goza ka hamoe sira.

⁹ Maibé, Jesus tuur iha mestre matenek sira-neʼe nia leet, no ho aten-brani husu pergunta neʼebé kleʼan. No Jesus mós halo buat seluk tan. Bíblia hatete: “Ema hotu neʼebé rona nia hakfodak ho nia matenek no nia liafuan.” (Lucas 2:47) Bíblia la fó-hatene ita kona-ba saida mak nia koʼalia iha situasaun neʼe, maibé ita bele fiar katak nia la apoia lia-bosok neʼebé ulun-naʼin sira hafolin iha tempu neʼebá. (1 Pedro 2:22) Nia defende lia-loos husi Maromak nia Liafuan, no rona-naʼin sira hakfodak loos katak labarik neʼebé tinan 12 bele koʼalia ho matenek no aten-brani.

10. Oinsá mak joven kristaun sira ohin loron banati-tuir Jesus nia aten-brani?

¹⁰ Ohin loron, joven kristaun rihun ba rihun laʼo tuir Jesus nia ain-fatin. Maski sira laʼós ema perfeitu hanesan Jesus, maibé sira tuir Jesus nia ezemplu hodi la hein toʼo sai boot  atubele defende lia-loos. Kuandu sira fahe mensajen husi Bíblia iha eskola ka iha sira-nia hela-fatin, sira ho respeitu husu pergunta, rona didiʼak, no ho respeitu esplika lia-loos neʼe ba ema. (1 Pedro 3:15) Joven sira-neʼe balu ajuda ona sira-nia kolega eskola, mestre, no viziñu sira atu sai Kristu nia dixípulu. Sira-nia aten-brani halo Maromak Jeová kontente duni! Ninia Liafuan kompara joven sira-neʼe nuʼudar mahon-been, tanba sira barak tebes no bele fó kmaan no mós halo kontente Maromak.—Salmo 110:3.

11, 12. Kuandu Jesus sai boot, oinsá mak nia hatudu aten-brani hodi defende lia-loos?

¹¹ Kuandu Jesus boot, nia mós sempre hatudu aten-brani hodi defende lia-loos. Tuir loloos, iha tempu neʼebé Jesus komesa ninia serbisu haklaken nia ho aten-brani hasoru situasaun ida neʼebé bele halo ema barak sente taʼuk loos. Jesus hasoru Satanás oin ba oin, no Satanás mak Maromak Jeová nia inimigu neʼebé perigu no forsa boot. Iha tempu neʼebá Jesus mak ema deʼit, no nia la iha tan kbiit boot nuʼudar xefe ba anju sira. Maski nuneʼe, Jesus la monu ba Satanás nia tentasaun, no nia kontra Satanás kuandu Satanás uza sala Maromak nia liafuan. Jesus ho aten-brani hakotu Satanás nia liafuan hodi dehan: “Dook tiha, Satanás.”—Mateus 4:2-11.

¹² Jesus kontinua hatudu aten-brani hanesan neʼe durante tempu hotu neʼebé nia halaʼo serbisu haklaken iha rai. Ho aten-brani nia defende ninia Aman nia Liafuan husi ema neʼebé koko atu uza sala ida-neʼe. Hanesan ho ohin loron, iha tempu neʼebá relijiaun sira hanorin beibeik buat neʼebé falsu. Jesus hatete ba ulun-naʼin relijiaun sira, hodi dehan: “Imi halo folin-laek Maromak nia liafuan ho imi-nia lisan neʼebé imi fó sai ba imi-nia oan sira.” (Marcos 7:13) Ema barak gaba ulun-naʼin sira-neʼe, maibé Jesus ho aten-brani dehan katak sira mak ema laran-makerek no kompara sira ho ema matan-delek neʼebé hatudu dalan ba ema seluk. a (Mateus 23:13, 16) Oinsá  mak ita bele banati-tuir Jesus atu hatudu aten-brani hodi defende lia-loos?

13. Saida mak ita presiza hanoin-hetan hodi banati-tuir Jesus? Ita iha oportunidade espesiál saida?

¹³ Klaru katak ita hotu la iha kbiit hanesan Jesus kona-ba hatene ema nia laran no tesi lia ba ema. Maski nuneʼe, ita bele hatudu aten-brani hodi defende lia-loos. Porezemplu, hodi hatudu sai katak relijiaun sira hanorin buat falsu kona-ba Maromak, kona-ba Maromak nia hakarak, no mós kona-ba Maromak nia Liafuan, ita fó naroman ba mundu neʼebé nakukun ona ho Satanás nia lia-bosok sira. (Mateus 5:14; Apokalipse 12:9, 10) Ita ajuda ema atu sai livre husi hanorin falsu sira neʼebé halo ema sai atan no halo ema sai taʼuk no estraga sira-nia relasaun ho Maromak. Jesus hatete: “Lia-loos sei halo imi la atan ona.” (João 8:32) Ohin loron ita iha oportunidade espesiál atu haree rasik kona-ba oinsá Jesus nia liafuan sira-neʼe sai loos.

14, 15. (a) Iha dalan saida mak Jesus halo ema hatene kona-ba justisa? (b) Hodi koʼalia ho feto samaritana ida, Jesus hatudu katak nia la simu ideia saida?

¹⁴ Bíblia fó-hatene nanis katak Mesias sei halo nasaun sira hotu hatene kona-ba saida mak justisa ka buat neʼebé loos. (Mateus 12:18; Isaias 42:1) Jesus halo duni ida-neʼe kuandu nia hela iha rai. Ho aten-brani, nia sempre hatudu katak nia la todan ba sorin ka apoia deʼit ema ida. Porezemplu, nia la simu hanorin sira neʼebé la tuir Maromak nia Liafuan kona-ba  haree ema husi rasa ka nasaun seluk la diʼak. Hanorin sira hanesan neʼe sai barak tebes iha Jesus nia tempu.

¹⁵ Kuandu Jesus koʼalia ho feto samaritana ida iha bee-matan iha Sikar, ida-neʼe halo ninia dixípulu sira hakfodak loos. Tanbasá? Iha tempu neʼebá, ema judeu barak odi ema samaritanu. Tinan barak antes Jesus mai, hahalok neʼe sai buras ona. (Ezras 4:4) Amlulik balu iha ideia katak feto sira ladún iha folin. Ikusmai amlulik sira hakerek sira-nia ideia oioin nuʼudar lei ida no lei sira-neʼe inklui mós lei neʼebé dehan katak mane sira labele koʼalia ho feto sira. Amlulik sira mós fó ideia katak feto sira la merese atu simu hanorin kona-ba Maromak nia Ukun-Fuan. Liután neʼe, baibain ema haree feto samaritana sira nuʼudar buat neʼebé foʼer. Maibé, Jesus la simu ideia sira-neʼe. Jesus la moe atu hanorin feto neʼe iha fatin neʼebé ema barak bele haree, maski feto neʼe iha moris neʼebé foʼer. Laʼós neʼe deʼit, Jesus mós fó sai buat furak ida ba feto neʼe. Jesus hatete katak nia mak Mesias.—João 4:5-27.

16. Tanbasá mak ema kristaun presiza aten-brani atu la hatudu hahalok todan ba sorin?

¹⁶ Ita hasoru ona ema sira neʼebé hanoin aat kona-ba ema seluk ka lae? Iha tempu neʼe, karik sira halo kómiku hodi koʼalia aat kona-ba ema husi nasaun ka rasa seluk, ka sira koʼalia kona-ba feto ka mane ruma iha dalan neʼebé foʼer, ka karik sira haree la diʼak ema neʼebé kiak. Maibé, sira neʼebé tuir Kristu la apoia ideia sira-neʼe, sira hakaʼas an atu halakon hahalok sira-neʼe husi sira-nia laran. (Apóstolu 10:34) Entaun, diʼak atu ita ida-idak sai aten-brani hodi la hatudu hahalok todan ba sorin.

17. Saida mak Jesus halo iha templu? Tanbasá?

¹⁷ Jesus hatudu aten-brani hodi ajuda Maromak nia povu atu moos nafatin no nia sempre apoia adorasaun neʼebé loos. Kuandu Jesus hahú ninia serbisu haklaken iha rai, nia tama ba fatin templu nian iha Jerusalém no nia hakfodak hodi haree kontratu-naʼin sira no ema neʼebé troka osan halaʼo hela sira-nia negósiu. Jesus duni sai mane kaan-teen sira-neʼe no soe sai sira-nia sasán. (João 2:13-17) Nia mós halo buat neʼebé  hanesan kuandu nia besik ramata ona ninia serbisu iha rai. (Marcos 11:15-18) Klaru katak ninia hahalok sira-neʼe halo ema balu odi nia, maibé nia la sai taʼuk. Tanbasá? Husi kiʼik kedas Jesus bolu templu nuʼudar ninia Aman nia uma, no nia halo tuir duni buat neʼebé nia hatete. (Lucas 2:49) Kuandu Jesus haree ema hafoʼer adorasaun loos iha templu, nia lakohi atu husik deʼit buat sira-neʼe. Ninia laran-manas halo nia sai aten-brani atu halo buat ruma iha situasaun neʼe.

18. Ohin loron, oinsá mak ema kristaun hatudu aten-brani hodi halo kongregasaun moos nafatin?

¹⁸ Ohin loron, Kristu nia dixípulu sira mós apoia adorasaun neʼebé loos, no hakarak atu Maromak nia povu hotu moos nafatin. Se sira hatene katak maluk kristaun ida halo hahalok sala ruma, sira la taka matan deʼit ba ida-neʼe. Sira ho aten-brani koʼalia ba ema neʼe ka ba katuas sira iha kongregasaun. (1 Korinto 1:11) Katuas sira bele ajuda ema neʼebé hakribi ninia sala atu iha fali relasaun diʼak ho Maromak Jeová, no mós bele hasai ema neʼebé la hakribi ninia sala, hodi nuneʼe Maromak nia bibi sira bele moos nafatin iha ninia oin.—Tiago 5:14, 15.

19, 20. (a) Saida mak la justisa iha Jesus nia tempu? Ema koko obriga Jesus atu halo saida? (b) Tanbasá mak Kristu nia dixípulu sira lakohi atu envolve an iha polítiku no violénsia? Ida-neʼe lori bensaun saida?

¹⁹ Entaun, kuandu Jesus iha rai, nia hakaʼas an atu hadiʼa buat hotu neʼebé la justisa ka lae? Tuir loloos iha buat barak neʼebé la justisa iha tempu neʼebá. Ema husi nasaun seluk mak ukun ninia rai. Nasaun Roma hanehan ema judeu hodi tau tropa neʼebé barak, husu impostu neʼebé boot, no mós mete iha ema judeu sira-nia kostume relijiaun nian. Karik tan razaun sira-neʼe mak ema barak iha tempu neʼebá hakarak atu Jesus hola parte iha polítiku. (João 6:14, 15) Iha situasaun neʼe mós Jesus presiza hatudu hahalok aten-brani.

²⁰ Jesus esplika katak ninia Ukun laʼós husi mundu neʼe. Liuhusi ninia ezemplu nia fó treinu ba ninia dixípulu sira atu la hola parte iha buat polítiku nian, maibé nia hanorin sira atu hanoin kona-ba haklaken lia-foun diʼak kona-ba Maromak nia Ukun. (João 17:16; 18:36) Jesus hanorin lisaun ida neʼebé importante kona-ba la todan ba sorin iha ninia kalan ikus  kuandu ema-lubun mai atu kaer nia. Iha tempu neʼebá Pedro losu kedas ninia surik no hakanek mane ida. Karik ema balu bele sente katak Pedro nia hahalok neʼe la sala, tanba nia defende Maromak nia Oan neʼebé la halo buat aat ida. Maibé, Jesus fó matadalan ida neʼebé ninia dixípulu sira iha rai sei tuir toʼo agora. Nia dehan: “Hatama ó-nia surik ba nia fatin, basá ema hotu neʼebé kaer surik, sei mate ho surik.” (Mateus 26:51-54) Klaru katak Kristu nia dixípulu sira iha tempu neʼebá, no mós iha tempu agora, presiza duni aten-brani atu nafatin tuir konsellu neʼe hodi moris ho dame. Tanba ema kristaun loos la hola parte iha polítiku no la todan ba sorin, ema la bele fó sala ba sira kona-ba raan neʼebé fakar iha funu, ka susar neʼebé mosu tanba violénsia no buat seluk tan. Sira-nia aten-brani halo sira laran-moos iha Maromak no ema nia oin.

21, 22. (a) Ajuda saida mak Jesus hetan antes nia hasoru terus makaʼas? (b) Oinsá mak Jesus hatudu aten-brani toʼo rohan?

²¹ Maromak Jeová nia Oan hatene nanis ona katak nia sei hasoru terus makaʼas husi ema seluk kuandu nia iha rai. (Isaias 50:4-7) Nia hasoru situasaun barak neʼebé perigu tebes neʼebé bele halo nia mate, hanesan situasaun ida neʼebé ita koʼalia ona iha kapítulu neʼe. Oinsá mak Jesus bele sai aten-brani hodi bele hasoru situasaun perigu hanesan neʼe? Ita hatene ka lae, saida mak Jesus halo antes ema-lubun mai atu kaer nia? Nia halo orasaun ba Jeová ho laran tomak. Saida mak Jeová halo? Bíblia esplika katak “Maromak rona” ninia orasaun. (Ebreu 5:7) Maromak Jeová haruka anju ida husi lalehan atu hametin ninia Oan neʼe neʼebé hatudu aten-brani.—Lucas 22:42, 43.

²² Depois simu tiha laran-manas, Jesus hatete ba ninia apóstolu sira: “Hamriik bá! Ita laʼo ona!” (Mateus 26:46) Hanoin toʼok kona-ba ninia aten-brani neʼe. Nia hatete: “Ita laʼo ona.” Liafuan sira-neʼe hatudu katak nia prontu ona atu hasoru ema-lubun neʼe, maski nia tenke husu sira atu la hakanek  ninia belun sira, no nia hatene katak ninia belun sira sei halai hodi husik nia, no katak nia sei hasoru terus mesak, terus neʼebé boot liu iha ninia moris. Ema tesi lia falsu hasoru nia iha tribunál, ema goza nia, haterus nia, no ikusmai nia mate iha dalan neʼebé aat tebes. Maski nia hasoru terus sira-neʼe mesak, maibé nia hatudu nafatin aten-brani.

23. Esplika toʼok kona-ba tansá mak perigu no terus neʼebé Jesus hasoru la dehan katak nia la kuidadu an.

²³ Entaun, hodi bá hasoru ema-lubun neʼe, ida-neʼe dehan katak Jesus la kuidadu an ka lae? Lae. Hahalok la kuidadu an la hanesan duni ho hahalok aten-brani. Tuir loloos, Jesus hanorin ninia dixípulu sira atu kuidadu an, no hasees an husi perigu hodi bele kontinua halo Maromak nia hakarak. (Mateus  4:12; 10:16) Maibé, iha situasaun neʼe, Jesus hatene katak nia labele hasees an. Nia hatene mós katak Maromak hakarak atu nia hasoru situasaun neʼe. Jesus deside ona atu laran-metin nafatin ba Maromak. No nia hatene katak atu hatudu ninia laran-metin, nia tenke bá oin atu hasoru terus sira-neʼe.

24. Tanbasá mak ita bele fiar katak kuandu ita hasoru terus ita bele sai aten-brani?

²⁴ Toʼo agora, Maromak nia atan barak laʼo tuir sira-nia Mestre nia ain-fatin hodi hatudu aten-brani! Maski sira ema sala-naʼin, maibé sira hamriik metin kuandu ema goza sira, kontra sira, kaer sira, kastigu sira, haterus sira, no oho sira. Oinsá mak sira bele sai aten-brani hanesan neʼe? Ida-neʼe laʼós buat neʼebé mosu mesak deʼit husi sira-nia laran. Hanesan Jesus, sira mós simu ajuda husi leten. (Filipe 4:13) Tan neʼe, keta taʼuk kona-ba saida mak sei mosu iha aban-bainrua. Hatudu nafatin laran-metin, no Maromak Jeová sei fó ita aten-brani neʼebé ita presiza. Kontinua halo tuir ita-nia Ulun, Jesus, neʼebé dehan: “Aten-barani bá, basá haʼu manán tiha mundu.”—João 16:33.