Skip to content

Skip to table of contents

KAPÍTULU 8

Maromak Hadomi ema neʼebé moos

Maromak Hadomi ema neʼebé moos

“Ema neʼebé moos nafatin, Ita sei hatudu hahalok neʼebé moos.”—SALMO 18:26.

1-3. (a) Tanbasá mak inan ida haree se nia oan moos? (b) Tanbasá mak Maromak Jeová hakarak ema neʼebé adora nia atu sai moos? Saida mak book ita atu hakarak sai moos nafatin?

INAN ida prepara nia oan-mane atu bá fatin ruma. Antes neʼe, inan fó-hariis nia oan, no fó-hatais roupa neʼebé moos no kabeer. Inan hatene katak isin neʼebé moos mak importante ba nia oan nia saúde. Nia mós hatene katak nia oan nia hatais sei hatudu inan-aman mak ema oinsá.

2 Ita-nia Aman iha lalehan, Jeová, hakarak nia atan sira atu sai moos nafatin. Ninia Liafuan hatete: “Ema neʼebé moos nafatin, Ita sei hatudu hahalok neʼebé moos.” * (Salmo 18:26) Maromak Jeová hadomi ita; nia hatene katak hodi sai moos nafatin mak diʼak mai ita. Nuʼudar nia Testemuña sira, nia mós hakarak ita haleno ninia hahalok, nuneʼe ema seluk sei koʼalia diʼak kona-ba nia. Loos duni, hodi sai moos nafatin no hatudu hahalok diʼak, ita sei la hafoʼer Maromak Jeová nia naran, maibé fó glória ba nia naran neʼebé santu.—Ezequiel 36:22; 1 Pedro 2:12.

3 Hodi hatene katak Maromak hadomi ema neʼebé moos book ita atu sai moos nafatin. Tanba ita hadomi nia ita hakarak dalan neʼebé ita moris atu fó glória ba nia. Ita mós hakarak atu hela nafatin iha Maromak nia domin. Entaun, mai ita hanoin kona-ba pergunta sira tuirmai neʼe: Tanbasá mak ita presiza sai moos no ida-neʼe envolve saida deʼit? No mós, oinsá mak ita bele sai moos nafatin? Hodi hanoin pergunta sira-neʼe sei ajuda ita atu hadiʼa ita-nia moris rasik.

TANBASÁ MAK ITA PRESIZA MOOS NAFATIN?

4, 5. (a) Saida mak razaun importante tebes atu ita presiza sai moos nafatin? (b) Liuhusi nia kriasaun, oinsá mak ita bele hatene katak Jeová mak Maromak neʼebé moos?

4 Dalan ida neʼebé Maromak Jeová hanorin ita mak liuhusi ninia ezemplu. Ninia Liafuan fó-hatene ita atu “banati-tuir” nia. (Efeso 5:1) Nuneʼe razaun importante tebes tanbasá ita presiza atu sai moos nafatin mak neʼe: Jeová, Maromak neʼebé ita serbí, mak moos no santu iha buat hotu-hotu.—Levítico 11:44, 45.

5 Ita bele haree Jeová, Maromak neʼebé moos liuhusi ninia kriasaun, no mós ninia hahalok sira seluk. (Roma 1:20) Nia kria mundu nuʼudar ema nia hela-fatin neʼebé moos. Husi tasi okos toʼo foho leten, Maromak Jeová kria buat ruma atu hamoos rai, bee, no mós anin neʼebé ita presiza atu dada iis. Porezemplu, iha mikróbiu (hanesan kulapur no animál kiʼik tebes) neʼebé troka foʼer sai rai-metan. Sientista sira uza tiha ona mikróbiu atu hamoos tasi kuandu mina fakar, no atu hamoos foʼer seluk neʼebé ema halo ba rai tan deʼit hanoin ba sira-nia an. Klaru katak mundu neʼebé moos mak importante tebes ba “Kriadór”. (Jeremias 10:12) Ita mós tenke hanoin katak ida-neʼe importante.

6, 7. Oinsá mak Moisés nia Ukun-Fuan hatudu ho klaru katak sira neʼebé adora Maromak Jeová tenkesér moos?

6 Iha razaun ida tan neʼebé importante atu ita presiza sai moos nafatin. Ita-nia Ukun-Naʼin neʼebé Boot Liu, Jeová, hakarak katak ita sai moos nafatin nuʼudar ita adora nia. Tuir Maromak Jeová nia Ukun-Fuan neʼebé nia fó ba ema Izraél, kuandu halaʼo adorasaun ba nia sira tenkesér moos. Ukun-Fuan ho klaru hatete katak iha loron Halo Dame nian, amlulik boot tenke fase an, laʼós dala ida deʼit, maibé dala rua. (Levítico 16:4, 23, 24) No mós amlulik neʼebé iha knaar atu hasaʼe sakrifísiu ba Maromak Jeová tenke fase sira-nia liman no ain antes sira halo ida-neʼe. (Êxodo 30:17-21; 2 Crônicas 4:6) Ukun-Fuan neʼe mós koʼalia kona-ba dalan 70 neʼebé halo isin no adorasaun sai lamoos. Se ema Izraél ida iha situasaun neʼebé lamoos, nia labele halo parte iha adorasaun. Ema neʼebé la halo tuir bele simu kastigu, inklui mós kastigu-mate. (Levítico 15:31) Ema ruma neʼebé lakohi hamoos nia an tuir ukun-fuan hanesan la fase nia isin no roupa, tenkesér “halakon husi kongregasaun nia leet”.—Números 19:17-20.

7 Maski ita la iha Moisés nia Ukun-Fuan nia okos, maibé Ukun-Fuan sira-neʼe ajuda ita hatene kona-ba Maromak nia hanoin. Ukun-Fuan neʼe hatudu ho klaru katak sira neʼebé adora Maromak tenkesér moos. Husi tempu neʼebá toʼo agora Maromak Jeová la troka. (Malaquias 3:6) Se ita-nia adorasaun la “momoos” no la “loloos”, Maromak sei la simu ida-neʼe. (Tiago 1:27) Entaun, ita presiza buka-hatene oinsá mak ita bele sai moos nafatin iha Maromak nia oin.

MOOS IHA MAROMAK NIA OIN ENVOLVE SAIDA DEʼIT?

8. Maromak Jeová hakarak ita moos nafatin iha parte haat saida?

8 Tuir Bíblia, moos iha Maromak nia oin laʼós deʼit koʼalia kona-ba isin. Moos iha Maromak nia oin envolve buat hotu-hotu iha ita-nia moris. Iha parte haat iha ita-nia moris neʼebé Maromak Jeová hakarak atu ita sai moos nafatin. Neʼe mak kona-ba moos espirituál, morál, neon no isin. Mai ita hanoin kona-ba parte haat neʼe.

9, 10. Moos iha dalan espirituál katak sá? Ema kristaun neʼebé loos sees husi saida deʼit?

9 Moos iha dalan espirituál. Ida-neʼe katak ita la kahur adorasaun neʼebé loos ho adorasaun neʼebé falsu. Kuandu ema Izraél sai husi Babilónia atu fila fali ba Jeruzalein, sira tenke halo tuir Maromak nia mandamentu neʼebé hatete: “Sai husi neʼebá, keta kona buat ida neʼebé lamoos; . . . tau matan ba imi-nia an atu sempre moos.” (Isaías 52:11) Kuandu ema Izraél fila fali ba sira-nia rai, buat importante ba sira atu halo mak atu harii fali adorasaun ba Maromak Jeová. Sira-nia adorasaun tenkesér moos, la kahur ho hanorin, lisan no toman saida deʼit husi relijiaun Babilónia nian neʼebé la hatudu respeitu ba Maromak.

10 Ohin loron, nuʼudar ema kristaun neʼebé loos, ita tenke kuidadu atu la hafoʼer ita-nia an ho adorasaun neʼebé falsu. (1 Korinto 10:21) Importante loos atu ita matan-moris kona-ba ida-neʼe tanba iha buat barak neʼebé ema halo mai husi relijiaun falsu. Iha rai barak, ema iha lisan no halaʼo atividade no serimónia oioin neʼebé mai husi relijiaun falsu. Porezemplu, sira fiar katak kuandu ema mate sei iha buat ruma neʼebé moris hela. (Eclesiastes 9:5, 6, 10) Kristaun neʼebé loos sees no la halo parte ho lisan neʼebé mai husi relijiaun falsu. * Ita sei la husik ema seluk hanehan ita atu kontra Bíblia nia hanorin kona-ba adorasaun neʼebé moos.​—Apostolu 5:29.

11. Moos iha dalan morál inklui saida? Tanbasá mak importante duni katak ita moos nafatin iha dalan morál?

11 Moos iha dalan morál. Atu moos nafatin iha dalan morál ida-neʼe inklui sees husi hahalok sala-foʼer naran deʼit. (Efeso 5:5) Importante duni katak ita moos nafatin iha dalan morál. Ita sei haree iha kapítulu tuirmai iha livru neʼe katak atu hela nafatin iha Maromak nia domin, ita tenke “hadook an husi sala-foʼer”. Ema neʼebé halo sala-foʼer no la hakribi nia sala “sei la simu Maromak nia reinu”. (1 Korinto 6:9, 10, 18) Iha Maromak nia oin ema neʼe hanesan “sira neʼebé aat tebes tanba sira-nia hahalok neʼebé foʼer loos”. Se sira lamoos nafatin iha dalan morál, “sira-nia kolen mak . . . mate ba dala rua”.—Apokalipse 21:8, MF.

12, 13. Oinsá mak buat neʼebé ita hanoin iha relasaun ho ita-nia hahalok? Oinsá mak ita bele nafatin moos iha neon?

12 Moos iha neon. Ita-nia hahalok mai husi buat neʼebé ita hanoin. Se ita husik hanoin neʼebé sala sai abut iha ita-nia neon no laran, ikusmai ita sei halo duni hahalok neʼebé lamoos. (Mateus 5:28; 15:18-20) Maibé, se ita halo nakonu ita-nia neon ho hanoin neʼebé moos no loos buat sira-neʼe bele book ita atu mantein hahalok neʼebé moos. (Filipe 4:8) Oinsá mak ita-nia neon bele moos nafatin? Buat ida neʼebé ita presiza halo mak sees husi filme, livru no atividade seluk neʼebé bele hafoʼer ita-nia hanoin. * Liután neʼe, ita bele halo nakonu ita-nia neon ho hanoin neʼebé moos hodi estuda beibeik Maromak nia Liafuan.—Salmo 19:8, 9.

13 Atu hela nafatin iha Maromak nia domin, importante duni katak ita moos nafatin iha parte espirituál, morál no neon. Parte tolu neʼe sei esplika liután iha kapítulu seluk iha livru neʼe. Agora mai ita haree kona-ba moos isin nian.

OINSÁ MAK ITA TAU MATAN BA ITA-NIA ISIN ATU MOOS NAFATIN?

14. Kona-ba isin neʼebé moos, tanbasá mak ita hanoin kona-ba ema seluk nia sentimentu?

14 Isin neʼebé moos katak tau matan ba ita-nia isin no ita-nia uma. Kona-ba ida-neʼe ita ida-idak la presiza hanoin kona-ba ema seluk nia sentimentu ka lae? Tuir loloos, lae. Hanesan hatete tiha ona, nuʼudar ema neʼebé adora Maromak Jeová, ita-nia isin neʼebé moos importante ba nia. Tanbasá? Tanba ida-neʼe diʼak ba ita, no mós hatudu Maromak hanesan saida mak ita adora. Hanoin fali kona-ba ilustrasaun iha parágrafu 1. Kuandu Ita haree labarik ida neʼebé sempre foʼer no sabraut, Ita hanoin oinsá kona-ba nia inan-aman? Ita lakohi hafoʼer ita-nia Aman iha lalehan nia naran liuhusi dalan neʼebé ita hatais ka halaʼo ita-nia moris. Tanba ida-neʼe bele dada atensaun neʼebé ladiʼak kuandu ita haklaken. Maromak nia Liafuan hatete: “Ami la halo ema ida sidi kona-ba buat ruma, atu nuneʼe ema ida la bele hetan buat aat hasoru ami kona-ba ami-nia knaar; maibé iha buat hotu, ami hatudu ami an nuʼudar Maromak nia emar.” (2 Korinto 6:3, 4) Entaun, oinsá mak ita bele tau matan atu ita-nia isin moos?

15, 16. Iha dalan saida deʼit mak ita bele iha isin neʼebé moos? Oinsá ho ita-nia roupa?

15 Ita-nia isin neʼebé moos no dalan neʼebé ita hadiʼa an. Maski kultura no situasaun la hanesan iha rai oioin, maibé baibain ita bele hetan sabaun no bee atu hariis loron-loron, no mós atu fó-hariis ita-nia oan sira. Halo ita-nia isin moos nafatin katak iha toman atu fase liman ho sabaun antes ita prepara ai-han ka han, depois ba sentina ka troka bebé neʼebé soe-bee kiʼik ka bee boot. Fase liman ho sabaun bele hadook ita husi moras no mós bele salva ita-nia moris. Hodi halo ida-neʼe bele hapara virus no baktéria (buat kiʼik sira neʼebé moris no la bele haree) neʼebé aat atu la kona ita ka hadaʼet ba ema seluk. Nuneʼe ita bele hadook husi moras hanesan tee-been. Iha fatin neʼebé ema la keʼe rai-kuak sentina nian, karik ema bele hakoi sira-nia foʼer hanesan ema iha Izraél antigu halo.—Deuteronômio 23:12, 13.

16 Ita mós presiza fase beibeik ita-nia roupa atu sempre moos. Ema kristaun nia roupa la presiza karun ka tuir moda oioin, maibé tenke kabeer, moos no hatudu respeitu. (1 Timoteo 2:9, 10) Iha fatin neʼebé deʼit, ita hakarak hatais iha dalan neʼebé “Maromak, ita Maksoin nia doutrina bele hetan naran diʼak”.—Tito 2:10.

17. Tanbasá mak ita-nia uma tenke moos iha laran no liʼur?

17 Iha ita-nia uma. Ita-nia uma la presiza boot liu ka karun, maibé diʼak se ita bele mantein ita-nia uma moos iha laran no liʼur. Hanesan neʼe, se ita uza karreta ka motór atu bá reuniaun no haklaken, diʼak tebes atu mantein ita-nia karreta no motór moos hela. La haluha katak uma neʼebé moos bele fó sasin neʼebé diʼak. Ita mós hanorin ba ema seluk katak Jeová mak Maromak neʼebé moos, no nia sei “halo aat sira hotu neʼebé halo aat raiklaran neʼe”, no mós lakleur tan nia Reinu sei troka mundu neʼe sai paraízu. (Apokalipse 11:18) Entaun, ita hakarak ita-nia uma no sasán atu hatudu katak ita mak ema neʼebé prontu atu hela iha mundu foun neʼebé moos.

Isin neʼebé moos katak halo ita-nia isin no uma moos nafatin

18. Oinsá mak ita bele hatudu respeitu ba ita-nia Salaun Reinu?

18 Iha fatin adorasaun. Ita-nia domin ba Maromak Jeová book ita atu hatudu respeitu ba ita-nia Salaun Reinu, fatin ba adorasaun neʼebé loos. Kuandu ema foun mai ita-nia salaun, ita hakarak sira atu hanoin buat diʼak kona-ba ita-nia reuniaun-fatin. Entaun, ita presiza mantein no hamoos beibeik fatin ida-neʼe atu haree kapás. Ita hatudu katak ita respeitu ita-nia Salaun Reinu hodi halo buat neʼebé ita bele halo atu “hadiʼa” no hamoos fatin neʼe. (2 Crônicas 34:10) Ida-neʼe mak knaar voluntáriu neʼebé furak. Ita halo ida-neʼe mós kuandu ita uza fatin seluk hodi halaʼo reuniaun boot husi Testemuña ba Jeová.

HAMOOS ITA-NIA AN HUSI HAHALOK NO TOMAN NEʼEBÉ FOʼER

19. Atu mantein ita-nia isin moos, ita presiza sees husi saida deʼit? Oinsá mak Bíblia ajuda ita kona-ba neʼe?

19 Atu mantein ita-nia isin moos ita presiza sees husi hahalok no toman neʼebé foʼer, hanesan fuma, hemu-lanu no uza sala droga. Bíblia la fó lista kona-ba hahalok no toman hotu-hotu neʼebé foʼer, neʼebé ema barak halo ohin loron. Maibé Bíblia fó matadalan kona-ba oinsá ita bele hatene Maromak Jeová nia sentimentu kona-ba buat hirak-neʼe. Tanba ita hatene Maromak Jeová nia haree, domin ba nia sei book ita atu laʼo iha dalan neʼebé halo nia kontente. Mai ita haree eskritura lima neʼebé fó matadalan mai ita.

20, 21. Maromak Jeová hakarak ita atu livre husi hahalok hanesan saida? Tanbasá mak ita hakarak duni atu halo tuir?

20 “Tan ita iha promesa sira-neʼe, haʼu-nia doben sira, ita hamoos ita an husi buat foʼer sira hotu isin no klamar [“espíritu”, MF] nian, no sai santu loloos hodi taʼuk Maromak.” (2 Korinto 7:1) Maromak Jeová hakarak ita atu livre husi hahalok neʼebé bele hafoʼer ita-nia isin-lolon no estraga ita-nia espíritu, katak hanoin neʼebé domina ita-nia moris. Entaun, ita tenke sees husi toman neʼebé lamoos neʼebé bele estraga ita-nia saúde no neon.

21 Bíblia fó razaun neʼebé importante tanbasá mak ita presiza “hamoos ita-nia an husi buat foʼer sira hotu”. Haree katak 2 Korinto 7:1 hahú hodi hatete: “Tan ita iha promesa sira-neʼe.” Saida mak promesa sira-neʼe? Antes versíkulu ida-neʼe, Maromak Jeová promete ida-neʼe: “Haʼu sei simu imi, no haʼu sei sai Aman ba imi.” (2 Korinto 6:17, 18) Hanoin toʼok: Maromak Jeová promete katak nia sei proteje no hadomi ita hanesan aman ida hadomi nia oan-mane no oan-feto. Maibé, Maromak Jeová kumpre nia promete neʼe se Ita sees husi buat neʼebé hafoʼer Ita-nia “isin” no “espíritu”. Beik duni se Ita husik hahalok no toman neʼebé foʼer atu halakon buat neʼebé iha folin boot, neʼe mak relasaun neʼebé besik ho Maromak Jeová.

22-25. Bíblia fó matadalan saida deʼit neʼebé bele ajuda ita atu sees husi hahalok no toman neʼebé lamoos?

22 “Ó sei hadomi Naʼi, ó-nia Maromak ho neon ho laran, ho ó-nia klamar [“moris”, MF] tomak.” (Mateus 22:37) Jesus hatete katak ida-neʼe mak ukun-fuan neʼebé boot liu hotu. (Mateus 22:38) Aman Jeová merese atu simu ita-nia domin hanesan neʼe. Atu hadomi nia ho ita-nia laran, neon no moris tomak, ita tenke sees husi toman neʼebé lamoos, neʼebé bele habadak ita-nia moris, ka estraga ita-nia neon.

23 [Jeová] mak fó moris no iis no buat hotu.(Apostolu 17:24, 25) Moris mak prezente husi Maromak. Ita hadomi Ida neʼebé fó moris mai ita, nuneʼe ita hakarak hatudu respeitu ba prezente ida-neʼe. Ita sees husi hahalok ka toman naran deʼit neʼebé bele estraga ita-nia saúde tanba ita hatene katak hahalok sira-neʼe la hatudu duni respeitu ba moris nuʼudar prezente husi Maromak.—Salmo 36:9.

24 “Ó sei hadomi ema seluk hanesan ó-nia an rasik.” (Mateus 22:39) Ema nia hahalok no toman neʼebé lamoos la lori perigu ba nia an deʼit, maibé mós ba ema seluk. Porezemplu, kuandu ema fuma sigarru, suar husi sigarru bele halo ema seluk neʼebé besik nia hetan moras. Entaun, ema neʼebé halo hanesan neʼe kontra hasoru Maromak nia ukun-fuan neʼebé hatete katak ita tenke hadomi ema seluk. Tan neʼe, maski nia hatete katak nia hadomi Maromak, maibé tuir loloos husi ninia hahalok nia la hatudu ida-neʼe.—1 Joao 4:20, 21.

25 “Hamtaʼuk liurai no naʼi-ulun sira; . . . halo tuir sira-nia haruka.” (Tito 3:1) Iha nasaun barak, rai droga ruma no uza buat sira-neʼe mak kontra lei. Nuʼudar ema kristaun neʼebé loos, ita la rai no uza droga neʼebé lei bandu.—Roma 13:1.

26. (a) Atu hela nafatin iha Maromak nia domin, saida mak ita presiza halo? (b) Tanbasá mak moos nafatin iha Maromak nia oin mak dalan moris nian neʼebé diʼak liu hotu?

26 Atu hela nafatin iha Maromak nia domin, ita presiza moos nafatin iha buat hotu-hotu, laʼós iha buat balun deʼit. Karik susar atu husik hahalok no toman neʼebé lamoos, maibé tuir loloos ita bele halo ida-neʼe. * Maromak Jeová mak sempre hanorin ita buat neʼebé diʼak ba ita-nia an, tan neʼe hodi halo tuir nia, ita sei halaʼo moris neʼebé diʼak liu hotu. (Isaías 48:17) Buat neʼebé importante liu kuandu mantein ita-nia an moos mak ita fó glória ba Maromak neʼebé ita hadomi, no ida-neʼe halo ita sente haksolok, no mós ita sei hela nafatin iha ninia domin.

^ par. 2 Liafuan iha lia-ebraiku neʼebé tradús nuʼudar “moos”, laʼós deʼit moos isin nian, maibé iha arti moos iha dalan morál ka espirituál.

^ par. 12 Kapítulu 6 iha livru neʼe esplika oinsá mak hili atividade halimar nian neʼebé diʼak.

^ par. 67 Laʼós naran neʼebé loos.